Najbardziej opiniotwórcze polskie media w 2006 roku

Najbardziej opiniotwórcze polskie media w 2006 roku Analiza częstotliwości cytowania poszczególnych mediów przez inne media na podstawie przekazów prasowych, telewizyjnych i radiowych z okresu od 1 stycznia do 31 grudnia 2006 roku Warszawa, marzec 2007

Spis treści Wstęp...2 ANALIZA...4 PRZEDMIOT BADANIA...16 Wstęp Badanie przeprowadzono na podstawie 65470 przekazów mediowych (publikacji prasowych, programów radiowych i telewizyjnych) z okresu od 1 stycznia do 31 grudnia 2006 r. Dziennikarze odnosili się do wiadomości podawanych w innych mediach 81159 razy (35053 razy w prasie, 28905 w telewizji i 17201 w radiu). Na ich podstawie wyciągnięto następujące wnioski: 1. Najczęściej powoływano się na doniesienia prasowe (86 proc.) 2. W 2006 roku media najczęściej cytowały doniesienia Gazety Wyborczej 15096 razy. Na drugim miejscu znalazła się Rzeczpospolita z 13736 powołaniami. Na trzeciej pozycji uplasował się Dziennik 1 z 7780 cytowaniami. 3. 85 proc. powołań dotyczyło mediów ogólnopolskich, a pozostałe 15 proc. - regionalnych. Najwięcej cytatów z mediów regionalnych pochodziło z województwa mazowieckiego, gdzie liderem zostało Życie Warszawy. 4. W rankingu najczęściej cytowanych rozgłośni radiowych zwyciężyło Radio ZET; na drugim miejscu jest PR3, na trzecim - RMF FM. TVN, TVN24 i TVP1 okazały się najczęstszymi źródłami informacji spośród stacji telewizyjnych. W zestawieniu stron internetowych prowadzi Onet.pl, wyprzedzając portal Interia.pl 5. W rankingu autorów najpopularniejszych informacji źródłowych w 2006 roku czołowe miejsca zajmują Marcin Kącki z artykułem Praca za seks w Samoobronie z 3.12.2006 roku oraz Tomasz Sekielski i Andrzej Morozowski, autorzy programu Teraz my, w którym ujawniono nagrania z negocjacji politycznych pomiędzy Renatą Beger a przedstawicielami PiS-u. 1 Na rynku od 18.04.2006 r. 2

W raporcie podsumowującym 2006 rok warto zwrócić uwagę na: ponowne zwycięstwo Gazety Wyborczej w skali roku i zwiększającą się przewagę tego medium nad Rzeczpospolitą, która - podobnie jak w roku 2005 - zajmuje drugie miejsce. W 2004 r. liderem była Rzeczpospolita na jej doniesienia powoływano się wówczas 10906 razy, trzecie miejsce Dziennika. To spory sukces tytułu, który pojawił się na rynku w kwietniu i już wtedy był cytowany 348 razy, a w najlepszym dla niego miesiącu listopadzie - 1215 razy. Wtedy również Dziennik wyprzedził dotychczasowych liderów GW i Rzeczpospolitą, czwartą pozycję Życia Warszawy, która jest jednocześnie sukcesem i porażką dla tego tytułu. ŻW jest jedynym dziennikiem regionalnym w zestawieniu i ma dużą przewagę nad innymi tytułami o podobnym zasięgu, ale został zepchnięty z trzeciego, dotąd niezagrożonego miejsca, przez Dziennik, pierwszą lokatę Radia ZET wśród rozgłośni radiowych, TVN - wśród stacji telewizyjnych i Onet.pl - pośród portali internetowych, najczęstsze tematy powołań, którymi były: polityka polska i życie społeczne. Spośród spraw bieżących najwyżej w klasyfikacji tematów powołań znalazły się: seksafera w Samoobronie, współpraca księży z SB, lustracja Z. Gilowskiej, afera taśmowa, zabójstwo gen. M. Papały i zatrzymanie E. Mazura w USA oraz lustracja abp. S. Wielgusa, ostrą rywalizację pomiędzy Faktem a Super Expressem. W 2006 roku 16 tylko cytowań przesądziło w rocznym rankingu o zwycięstwie Faktu. Natomiast wśród tygodników opiniotwórczych pierwsze miejsce zajął Wprost, wyprzedzając Newsweek i Politykę. Wśród dzienników ekonomicznych zaciętą walką prowadziły Puls Biznesu i Gazeta Prawna. Ostatecznie zwyciężyła GP, która miała o 181 cytatów więcej, na czele zestawienia tematów szczegółowych znajduje się seksafera w Samoobronie. Temat rozpoczęła Gazeta Wyborcza tekstem Marcina Kąckiego Praca za seks w Samoobronie z 3.12.2006 roku, dużą niespodziankę w zestawieniu najczęściej cytowanych stacji telewizyjnych: czwarte miejsce z 413 cytowaniami zajmuje Telewizja Trwam. Stacja najczęściej w tym roku była cytowana w sierpniu, kiedy A. Macierewicz na jej antenie oskarżył byłych ministrów spraw zagranicznych o przeszłość agenturalną, zauważalny wzrostowy trend liczby cytowań w porównaniu z 2005 rokiem. Średnia powołań w 2006 roku wynosi 6767, podczas gdy w 2005 roku wynosiła 5632. 3

Analiza W rankingu za rok 2006 najczęściej cytowanym medium okazała się Gazeta Wyborcza, na drugiej pozycji znajduje się Rzeczpospolita. Trzecia lokata należy do Dziennika. Wśród rozgłośni radiowych najwyżej w rankingu znalazło się Radio ZET, a wśród stacji telewizyjnych TVN. Do pierwszej 15-tki cytowanych mediów nie zakwalifikował się żaden portal internetowy. (Wyk. 1). Wykres 1. Najczęściej cytowane media Gazeta Wy borcza Rzeczpospolita Dziennik Ży cie Warszawy Gazeta Prawna 2519 Puls Biznesu 2338 Fakt 2018 7780 7300 13736 15096 Super Express Wprost Newsweek TVN Nasz Dziennik Radio ZET Try buna Parkiet 2002 1940 1539 1492 1446 1313 1296 1204 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 Najczęściej cytowane media regionalne wśród nich zdecydowanie wyróżniało się Życie Warszawy. (Wyk. 2). Wykres 2. Najczęściej cytowane media regionalne Ży cie Warszawy 7300 Dziennik Łódzki 249 Gazeta Krakowska 232 Dziennik Zachodni 222 Dziennik Bałty cki 193 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 4

Najczęściej cytowano media ogólnopolskie 68910, zaś media regionalne - 12249 razy (Wyk. 3). Wykres 3. Zasięg cytowanych mediów 15% 85% ogólnopolski regionalny Liczba cytowań w poszczególnych miesiącach średnia powołań to 6767 cytowania na miesiąc (Wyk. 4). Wykres 4. Liczba cytowań w poszczególnych miesiącach w 2005 i 2006 roku 9000 8000 7000 6223 6227 6296 5900 6000 5659 5575 5000 4972 5654 5706 6336 5742 6735 4951 6502 5231 7402 5677 7446 5692 8234 6013 6614 6131 7817 4000 3000 2000 1000 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII 2005 2006 5

Cytowane materiały podzielono ze względu na poruszaną w nich tematykę. Wśród tematów podejmowanych przez media czasowo można wyróżnić następujące: Seksafera w Samoobronie (publikacja Gazety Wyborczej, śledztwo dziennikarskie GW i TVN, reakcje polityków, program Teraz My i rozmowa z A. Krawczyk, doniesienia o wszczęciu postępowania w sprawie przez prokuraturę, przesłuchanie świadków, doniesienia o domniemanym ojcostwie S. Łyżwińskiego, badania genetyczne, wykluczenie ojcostwa, zarzuty postawione przez prokuraturę, wypowiedzi prawników, osób zainteresowanych, komentatorów) afera taśmowa ( negocjacje polityczne między posłanką R. Beger a przedstawicielami PiS-u, wyemitowane przez TVN w programie Teraz My oraz konsekwencje tego wydarzenia, oskarżenie przez Gazetę Polską sekretarza programowego TVN Milana Subotica o współpracę z WSI, ocena sytuacji telewizji TVN oraz doniesienia o zemście PiS-u na TVN za tzw. aferę taśmową ) sprawa PZU (spór z Eureko, konflikt J. Netzel-Rzeczpospolita, dane klientów Grupy PZU, afera billboardowa) sprawa publikacji Życia Warszawy nt. rzekomej współpracy Jacka Kuronia z SB szum wokół WSI (likwidacja WSI, precjoza odnalezione w WSI, wywiad z likwidatorami WSI, doniesienia o kolejnych wyciekach z raportu likwidacyjnego) sprawa zabójstwa gen. Marka Papały i zatrzymanie Edwarda Mazura w USA (informacje dotyczące zabójstwa gen. M. Papały, jego znajomości z biznesmenami, doniesienia o współpracy polskiej prokuratury z FBI, aresztowaniu E. Mazura, jego powiązaniach ze służbami specjalnymi PRL-u, ekstradycji i powiązaniach biznesowych, informacje o rozprawach przed sądem amerykańskim i ewentualnym zwolnieniu aresztowanego za kaucją, samobójstwo byłego prokuratora P. Regulskiego, który miał dostać od E. Mazura łapówkę, komentarze na temat całej sprawy) lustracja: abp. S. Wielgus (doniesienia Gazety Polskiej o rzekomej agenturalnej przeszłości nominowanego na arcybiskupa Warszawy ks. S. Wielgusa, zaprzeczenia ze strony ks. abp., komentarze publicystów, biskupów, bezprecedensowe oświadczenie Watykanu, potwierdzenie istnienia pewnej ilości dokumentów dotyczących ks. abp. S. Wielgusa, ujawnienie dokumentów i pseudonimu, doniesienia o ingresie w cieniu teczek ) publikacje związane z wypowiedziami A. Gudzowatego (Gudzowaty-Miller: próba niekonstytucyjnego usunięcia rządu L. Millera i groźby wobec syna Gudzowatego, Gudzowaty-Michnik: nagranie rozmowy z A. Michnikiem, Gudzowaty-Siemiątkowski: nagranie rozmowy ze Z. Siemiątkowskim) neofaszystowska impreza na Śląsku z udziałem członków Młodzieży Wszechpolskiej (filmy i zdjęcia z neofaszystowskiej imprezy na Śląsku, informacja, że wśród uczestników spotkania była asystentka europosła M. Giertycha, informacje o zwolnieniu asystentki, reakcje Młodzieży Wszechpolskiej, doniesienie do prokuratury złożone przez R. Giertycha) sprawa J. Bestrego (doniesienia o molestowaniu przez posła J. Bestrego uczennic w szkole podstawowej, w której uczył oraz o gwałcie jakiego miał się dopuścić na pasażerce pociągu, w którym pracował jako konduktor) zamieszanie wokół tzw. komisji bankowej i Leszka Balcerowicza sprawa Corhydronu (informacje o zamianie leku w fiolkach, stanowisko ministerstwa, Jelfy, Inspektora Farmaceutycznego, doniesienia o dymisjach, wstrzymaniu produkcji, niepokoju pracowników Jelfy, wznowieniu produkcji, lekach zastępczych, możliwych ofiarach zamiany leku) zamieszanie wokół PZPN i sprawa korupcji sędziów piłkarskich sprawa podsłuchu u prezydenta Krakowa J. Majchrowskiego (odwołanie gen. Rapackiego, podsłuch u prezydenta, inwigilacja opozycji) wykorzystywanie policjantów do czynności pozasłużbowych (1. zaginięcie dwójki policjantów stołecznych, doniesienia o powodach ich wyjazdu poza Warszawę, odnalezieniu zwłok i 6

komentarze nt. nadużywania władzy w policji; 2. dowożenie przez policjantów posiłku dla wiceminister na dworzec kolejowy, komentarze) inwigilacja prawicy (informacja o inwigilacji prawicy za czasów rządu H. Suchockiej, oskarżenia wysuwane przez PiS wobec J. M. Rokity oraz A. Milczanowskiego) lustracja: Solorz agentem (publikacja na temat współpracy Z. Solorza-Żaka, właściciela Polsatu z SB, reakcja zainteresowanego) sprawa tanich mieszkań dla działaczy SLD (wykup mieszkań komunalnych po preferencyjnych cenach przez prominentnych działaczy SLD, m.in. A. Kwaśniewskiego, J. Oleksego, L. Millera, tłumaczenie sytuacji przez polityków, oskarżenie o manipulację dziennikarską) lustracja: Mroziewicz agentem (oskarżenie K. Mroziewicza, publicysty Polityki i TVP oraz dyplomaty o współpracę z WSI) tragedia w Halembie tragedia w Katowicach lustracja: A. Grajewski (doniesienia o rzekomej współpracy byłego szefa kolegium IPN z WSI, komentarze, wywiady na ten temat). sprawa SKOK lustracja dziennikarzy (wyemitowanie przez Misję specjalną w TVP1 materiału, w którym o współpracę z SB oskarżono dziennikarzy, reakcje, komentarze, wypowiedzi wywołanych w materiale osób) zamieszanie wokół wypowiedzi nt. ewolucji (M. Giertych w walce o wycofanie nauki teorii ewolucji ze szkół, wypowiedzi wiceministra edukacji na ten temat) sprawa M. Kotlinowskiego (oskarżenie polityka o pomoc w odzyskaniu kamienicy w centrum Krakowa biznesmenowi oskarżonemu o oszustwa finansowe) sprawa samobójstwa 14-latki (samobójstwo dziewczyny po napaści przez kolegów w czasie lekcji w szkole) afera: noworodki (publikacja na temat chorych noworodków, którym nie zapewniono godnych warunków umierania w jednym z warszawskich szpitali, informacje o przesłuchiwaniu świadków i postępowaniu prokuratorskim) sprawa W. Dzikowskiego (oskarżenie o korupcję, wniosek o uchylenie i uchylenie immunitetu) sprawa WBR (Wielkopolski Bank Rolny) pozostałe tematy m.in. znieważenie staruszki przez studentów pielęgniarstwa UJ, wypowiedź A. Macierewicza - ministrowie spraw zagranicznych agentami, sprawa dializ w Ostrowie Wlk. 7

Tabela 1. Autorzy najpopularniejszych informacji źródłowych w 2006 roku. temat autor tytuł medium liczba powołań 1. seksafera w Samoobronie Marcin Kącki Praca za seks w Samoobronie Gazeta Wyborcza 1115 2. afera taśmowa Tomasz Sekielski, Andrzej Morozowski Teraz My TVN 960 3. sprawa PZU Bertold Kittel Mecenas i spółki Rzeczpospolita 615 4. lustracja: abp. S. Wielgus Katarzyna Hejke, Przemysław Harczuk Tajna historia metropolity Gazeta Polska 364 5. neofaszystowska impreza na Śląsku z udziałem członków Młodzieży Wszechpolskiej Agnieszka Sopińska, Małgorzata Pietkiewicz Nazistowska Impreza Dziennik 260 6. sprawa J. Bestrego Jacek Harłukowicz Poseł Bestry Molestował Dzieci 7. sprawa A. Mikosza Bertold Kittel Pożyczka państwa Mikoszów Super Express 202 Rzeczpospolita 197 8

Zdecydowana większość przekazów, to przeglądy prasy. Na drugiej pozycji uplasowały się przekazy dotyczące polityki polskiej (Wyk. 5). Wykres 5. Kontekst przekazów, w których powoływano się na doniesienia innych mediów poza przeglądami mediów polityka polska 12818 ekonomia, rynek, finanse 5829 życie społeczne 3886 rankingi, sondaże 3501 ciekawostki 2233 sprawy lokalne 1585 sport 1482 rynek mediów 1355 pozostałe sprawy bieżące 1264 seksafera w Samoobronie 1115 ustawodawstwo, prawo 893 sprawy kościoła 865 edukacja, szkolnictwo 850 zdrowie, służba zdrowia 795 sądownictwo, sprawy sądowe 775 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 9

Wśród najczęściej cytowanych przekazów prasowych na pierwszej pozycji znalazły się przekazy publikowane w Gazecie Wyborczej. (Wyk. 6). Wykres 6. Ranking najczęściej cytowanych tytułów prasowych Gazeta Wyborcza Rzeczpospolita 13736 15096 Dziennik 7780 Życie Warszawy 7300 Gazeta Prawna 2519 Puls Biznesu 2338 Fakt 2018 Super Express 2002 Wprost 1940 Newsweek 1539 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 Spośród stacji telewizyjnych, najczęściej powoływano się na informacje podawane w TVN (Wyk. 7). Wykres 7. Ranking najczęściej cytowanych stacji telewizyjnych TVN 1492 TVN24 1079 TVP1 499 TV TRWAM 413 TVP2 135 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 10

Spośród stacji radiowych, najczęściej powoływano się na informacje podawane w Radiu ZET (Wyk. 8). Wykres 8. Ranking najczęściej cytowanych stacji radiowych Radio ZET 1313 PR3 895 RMF FM 820 PR1 754 TOK FM 656 Radio Maryja 569 Radio PIN 192 0 200 400 600 800 1000 1200 1400 Dziennikarze powoływali się również na przekazy internetowe. Wśród najczęściej cytowanych portali internetowych na pierwszym miejscu uplasował się Onet.pl, drugą pozycję zajęła Interia.pl (Wyk. 9). Wykres 9. Ranking najczęściej cytowanych portali internetowych Onet.pl 722 Interia.pl 476 Wp.pl 239 Gazeta.pl 152 Presserw is 110 0 100 200 300 400 500 600 700 800 11

Publikacje Gazety Wyborczej, Rzeczpospolitej i Dziennika najczęściej cytowano w przeglądach prasy (Wyk. 10-12). Wykres 10. Kontekst, w którym najczęściej cytowano Gazetę Wyborczą poza przeglądami mediów polity ka polska 3388 ekonomia, ry nek, f inanse 1757 rankingi, sondaże 1354 ży cie społeczne 1251 sprawy lokalne 821 sport 589 seksaf era w Samoobronie 505 rynek mediów 464 0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500 4000 Wykres 11. Kontekst, w którym najczęściej cytowano Rzeczpospolitą poza przeglądami mediów ekonomia, ry nek, f inanse 6079 polity ka polska 2321 rankingi, sondaże 1908 sprawa PZU 1165 ży cie społeczne 599 pozostałe sprawy bieżące 453 sprawa A. Mikosza 398 polity ka zagranica 385 0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 Wykres 12. Kontekst, w którym najczęściej cytowano Dziennik poza przeglądami mediów polity ka polska 1055 rankingi, sondaże 313 ekonomia, ry nek, f inanse 250 ży cie społeczne 204 af era: Corhy dron 122 edukacja, szkolnictwo 116 af ery pozostałe 114 zdrowie, służba zdrowia 107 0 200 400 600 800 1000 1200 12

Rywalizacja gazet i magazynów w 2006 roku (Wyk. 13-16). Wykres 13. Gazeta Wyborcza i Rzeczpospolita w 2006 roku 1750 1500 1250 1000 750 500 250 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Gazeta Wyborcza Rzeczpospolita Wykres 14. Puls Biznesu i Gazeta Prawna w 2006 roku 350 300 250 200 150 100 50 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Puls Biznesu Gazeta Prawna 13

Wykres 15. Fakt i Super Express w 2006 roku 300 250 200 150 100 50 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Fakt Super Express Wykres 16. Newsweek, Polityka i Wprost w 2006 roku 400 350 300 250 200 150 100 50 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII New sw eek Polityka Wprost 14

Porównanie liczby powołań na doniesienia stacji radiowych i telewizyjnych w 2006 r. (Wyk. 17-18). Wykres 17. TVN, TVN24 i TVP1 w 2006 r. 350 300 250 200 150 100 50 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII TVN TVN24 TVP1 Wykres 18. Radio Zet, PR3 i RMF FM w 2006 roku 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII Radio ZET PR3 RMF FM 15

Przedmiot badania Badanie przeprowadzono na podstawie 65470 przekazów mediowych (wycinków prasowych, programów radiowych i telewizyjnych) z okresu 1 stycznia - 31 grudnia 2006 r. Dziennikarze odnosili się do wiadomości podawanych w innych mediach 81159 razy (35053 razy w prasie, 17201 w radiu i 28905 w telewizji) (Wyk. 19). Wykres 19. Procentowy podział mediów powołujących się na doniesienia z innych źródeł 36% 43% 21% prasa radio tv Najczęściej powoływano się na doniesienia prasowe (69894), następnie radiowe (5502), telewizyjne (3938) oraz internetowe (1825) (Wyk. 20). Wykres 20. Procentowy podział cytowanych mediów 5% 2% 7% 86% prasa radio telewizja internet 16

W 32 proc. przypadków media były cytowane w przeglądach mediów. Natomiast 68 proc. powołań nadano temat szczegółowy. (Wyk.21 ) Wykres 21. Procentowy podział tematów cytowanych mediów 32% 68% pozostałe tematy przegląd mediów 17

Metodologia badania Analiza obejmuje wszystkie przekazy prasowe, telewizyjne i radiowe, w których cytuje się lub powołuje na doniesienia, które pierwotnie pojawiły się w innych środkach przekazu. Zakwalifikowane publikacje są w większości wypadków rozpoznawalne za pomocą następujących środków: stwierdzenie jest umieszczone w cudzysłowie oraz podane jest jego źródło, przed artykułem (lub po) jest wyraźnie zaznaczone, że jest to przedruk oraz jest podane jego źródło, pojawiają się sformułowania typu: o czwartkowa Gazeta Wyborcza napisała, że, o dziennikarze na łamach Rzeczpospolitej zauważyli, że, o Nasz Dziennik poinformował o, o w wywiadzie dla Życia Warszawy X stwierdził, że, o według badań tygodnika Wprost ; Głównym kryterium decydującym o zakwalifikowaniu danego wycinka jest jednak bezpośrednie odwołanie się do konkretnego artykułu, stwierdzenia, wypowiedzi opublikowanej na łamach gazety lub wyemitowanej w programie telewizyjnym/radiowym. W przypadku, kiedy gazeta bądź stacja telewizyjna/radiowa powołuje się na własne doniesienia, materiały te nie są brane pod uwagę. Raport nie uwzględnia materiałów, które: omawiają profil działalności danego środka przekazu, bądź umieszczają wypowiedzi dziennikarzy na tematy niezwiązane z treścią pisanych przez nich artykułów, powołują się na prasę zagraniczną, zostały opublikowane w gazecie, na strukturę której składają się wyłącznie przedruki z innych gazet (Angora, Forum), cytują publikacje starsze od obecnych o ponad 3 lata lub przywołują nieistniejące już media, są powtórzeniami całych programów danej stacji telewizyjnej lub radiowej, w badaniu nie są uwzględniane przekazy, których źródłem są agencje informacyjne. Analiza obejmuje całą prasę (około 800 tytułów gazet i czasopism) oraz stacje telewizyjnych (TVP 1, TVP 2, TVP 3 Warszawa, TVN, tvn24, TV Trwam, TVN Turbo, Polsat, TV4, TV Biznes) i wybrane programy w rozgłośniach radiowych monitorowanych przez IMM (PR1, PR3, radio PiN, RMF FM, Radio ZET, TOK FM, radio WAWA, Radio Maryja, RDC). Szczegółowe informacje dotyczące monitoringu można znaleźć na stronie: http://www.instytut.com.pl W rankingu najpopularniejszych materiałów źródłowych podana jest liczba cytowań przekazów źródłowych autorstwa dziennikarzy ujętych w zestawieniu. Są w nim także uwzględnione cytowania kolejnych publikacji, które powstały w oparciu o materiał źródłowy, bądź stanowiły jego uzupełnienie. Jeżeli w jednym przekazie kilkakrotnie powoływano się na tę samą gazetę, stację telewizyjną/radiową, Internet, ale w różnych kontekstach, to w końcowych zestawieniach brano pod uwagę wielokrotność cytowania, a nie wielokrotność odniesienia do innego medium. 18