UCHWAŁA NR VIII/77/15 RADY MIASTA W OTWOCKU. z dnia 21 maja 2015 r.

UCHWAŁA NR VIII/77/15 RADY MIASTA W OTWOCKU z dnia 21 maja 2015 r. w sprawie przyjęcia sprawozdania z realizacji Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Mieście Otwocku na lata 2014-2016 Na podstawie art.18 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r. poz. 594 ze zmianami), w związku z art. 6 ust.2 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r. Nr 180 poz. 1493 z późn. zm.) oraz Uchwałą nr LIV/553/14 Rady Miasta Otwocka z dnia 29 lipca 2014 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Mieście Otwocku na lata 2014-2016 Rada Miasta w Otwocku uchwala, co następuje: 1 Przyjmuje sprawozdanie z realizacji Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Mieście Otwocku za rok 2014 stanowiące załącznik do niniejszej uchwały. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. 2

Uzasadnienie Zgodnie Uchwałą nr LIV/553/14 Rady Miasta Otwocka z dnia 29 lipca 2014 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Mieście Otwocku na lata 2014-2016 Dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej w Otwocku każdego roku przedkładać będzie Radzie Miasta w Otwocku roczne sprawozdanie z realizacji Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Gminie Otwock na lata 2014 2016. W związku z powyższym celowe jest przedłożenie sprawozdania za 2014 r.

Załącznik do Uchwały nr.. Rady Miasta Otwocka z dnia... Sprawozdanie z realizacji Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Mieście Otwocku za 2014 r.

Spis treści Wstęp... 3 I. Budowanie lokalnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie.... 5 II. Działania na rzecz osób doznających przemocy... 9 III. Działania wobec osób stosujących przemoc w rodzinie... 13 IV. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej... 16 Podsumowanie... 17 Wskaźniki realizacji Programu:... 18 2

Wstęp Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r. Nr 180 poz. 1493 z późn. zm.) nakłada na gminy obowiązek tworzenia systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie m.in. poprzez opracowanie i realizację gminnego programu przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie. W związku z powyższym uchwałą nr LIV/553/14 Rady Miasta Otwocka z dnia 29 lipca 2014 r. został przyjęty Gminny Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie w Mieście Otwocku na lata 2014-2016 opracowany przez Przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego w Otwocku. Powyższy program kierowany jest do osób i rodzin dotkniętych zjawiskiem przemocy w rodzinie, jak również rodzin zagrożonych tym zjawiskiem. Powstał z myślą o zmniejszeniu skali zjawiska przemocy poprzez działania chroniące osoby doznające przemocy oraz edukację osób stosujących przemoc. Ww. program określa cele, jakimi są między innymi działania wspierające dla osób doznających przemocy, działania interwencyjne dla osób stosujących przemoc oraz szerzenie profilaktycznej działalności informacyjnej z zakresu występowania przemocy w rodzinie, precyzuje zadania oraz zagrożenia wynikające z ich realizacji. Realizatorami Programu są następujące instytucje działające na terenie Miasta Otwocka: Zespół Interdyscyplinarny w Otwocku Ośrodek Pomocy Społecznej w Otwocku Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Otwocku Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Otwocku Sąd Rejonowy w Otwocku Zespół Kuratorskiej Służby Sadowej w Otwocku Placówki Oświatowe Miasta Otwocka Komenda Powiatowa Policji w Otwocku Organizacje pozarządowe Placówki ochrony zdrowia Urząd Miasta Otwocka 3

Głównym wykonawcą programu jest Zespół Interdyscyplinarny w Otwocku składający się z przedstawicieli instytucji działających na terenie miasta Otwocka, nastawionych na podejmowanie działań związanych z występowaniem zjawiska przemocy. Skalę występowania przemocy w rodzinie na terenie miasta Otwocka można określić na podstawie liczby prowadzonych przez Zespół Interdyscyplinarny procedur Niebieskie Karty oraz liczby przeprowadzonych przez funkcjonariuszy policji interwencji domowych. Komenda Powiatowa Policji w Otwocku odnotowała 91 interwencji domowych, w tym 76 dotyczyło przemocy w rodzinie. Każda taka interwencja, była zakończona sporządzenie Niebieskiej Karty cz. A tj. wszczęciem procedury Niebieskie Karty w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie. Z zebranych przez Zespół Interdyscyplinarny danych wynika, iż w roku 2014 do Zespołu wpłynęło 77 Niebieskich Kart Cz. A., a liczba procedur kontynuowanych z poprzednich lat (rok 2012 i 2013) wynosiła 88. Podsumowując, Zespół Interdyscyplinarny w Otwocku w 2014 r. zajmował się 165 przypadkami występowania przemocy w rodzinie. Dla osiągnięcia celów programowych w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony ofiar w przemocy w mieście Otwocku w roku 2014 zrealizowano szereg niżej przedstawionych zadań, które zawarte są w 4 głównych ideach: I. Budowanie lokalnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. II. Działania na rzecz osób doznających przemocy. III. Działania wobec osób stosujących przemoc w rodzinie. IV. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej 4

I. Budowanie lokalnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Zadania: 1. Doskonalenie zasad systemu lokalnej współpracy i koordynowanie działań z zakresu przemocy 2. Podejmowanie działań w środowisku zagrożonym przemocą w rodzinie 3. Stworzenie bazy danych rodzin dotkniętych przemocą w rodzinie 4. Diagnozowanie problemu w rodzinie 5. Inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą 6. Inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc w rodzinie 7. Monitorowanie sytuacji rodzin, u których występuje przemoc 8. Rozpowszechnianie informacji o instytucjach i możliwościach udzielenia pomocy w środowisku lokalnym 9. Powoływanie grup roboczych w celu prowadzenia procedury Niebieskie Karty 10. Prowadzenie dokumentacji podejmowanych działań W ramach diagnozowania przemocy w rodzinie oraz podejmowania działań i interwencji w środowisku zagrożonym przemocą w rodzinie, zgodnie z art. 9a ust. 2 i 3 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy z dnia 29 lipca 2005 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.), został utworzony Zespół Interdyscyplinarny w Otwocku ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie, który funkcjonuje na podstawie porozumień zawartych dnia 8 kwietnia 2011 r. między Prezydentem Miasta Otwocka a następującymi instytucjami: 1. Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Otwocku 2. Oświatą Miejską w Otwocku 3. Komendą Powiatową Policji w Otwocku 4. Zespołami Kuratorskiej Służby Sądowej Sądu Rejonowego w Otwocku 5. Strażą Miejską w Otwocku 6. Miejską Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Otwocku 7. Prokuraturą Rejonową w Otwocku 8. Towarzystwem Przyjaciół Dzieci, Otwocki Oddział Powiatowy 5

W toku pracy Zespołu Interdyscyplinarnego w Otwocku, Prezydent Miasta Otwocka zarządzeniem Nr 81/2011 z dnia 13 maja 2011 r. oraz zarządzeniem Nr 50/2013 z dnia 23 czerwca 2013 r. wyznaczył osoby (przedstawicieli ww. instytucji) do pracy w Zespole Interdyscyplinarnym w Otwocku. Wszelkie działania na rzecz pomocy w rodzinie, w której występuje przemoc są realizowane w oparciu o procedurę Niebieskie Karty, która wynika z Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury Niebieskie Karty oraz wzorów formularzy Niebieska Karta (Dz. U. z 2011 r. nr 209, poz. 1245). Wszczęcie procedury Niebieskie Karty" następuje poprzez wypełnienie formularza Niebieskiej Karty cz. A (w myśl 2.1 ww. Rozporządzenia) przez osobę, która podczas wykonywania czynności służbowych lub zawodowych stwierdza lub podejrzewa przemoc w rodzinie. Podmiotami uprawnionymi do wszczęcia tej procedury są: jednostki organizacyjne pomocy społecznej, gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych, Policja, placówki oświaty, ochrona zdrowia. W 2014 r. do Zespołu Interdyscyplinarnego wpłynęło 77 Niebieskich Kart cz. A., sporządzonych przez następujące instytucje: Komenda Powiatowa Policji w Otwocku 64 Ośrodek Pomocy Społecznej w Otwocku 11 Placówki oświaty 1 Ochrona zdrowia 1 Z powyższego wynika, iż procedurę Niebieskie Kary rozpoczynają przede wszystkim przedstawiciele Komendy Powiatowej Policji w Otwocku, najczęściej w związku z działaniami wykonywanymi w ramach przeprowadzanych interwencji domowych. Drugą co do wielkości grupą wszczynającą procedurę stanowią pracownicy socjalni Ośrodka Pomocy Społecznej w Otwocku. 6

Należy zaznaczyć, iż w kręgu pomocy Zespołu znajdują się także rodziny, dla których procedura Niebieskie Karty została wszczęta w latach wcześniejszych i trwa nadal. Łączna ilość procedur prowadzonych przez Zespół Interdyscyplinarny w 2014 r. wynosiła 165. Po wypełnieniu formularza Niebieskiej Karty cz. A, tj. wszczęciu procedury Niebieskie Karty zgodnie z 7.1 Rozporządzenia, wszczynający zobowiązany jest w ciągu 7 dni do przekazania tejże Niebieskiej Karty do Przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego w Otwocku. Przewodniczący zgodnie z 8 pkt 1 Regulaminu Zespołu Interdyscyplinarnego w Otwocku zatwierdzonego zarządzeniem Nr 96/2013 Prezydenta Miasta Otwocka z dnia 24 czerwca 2013 r., powołuje grupę roboczą do pracy z daną rodziną (lub pozostawia sprawę do rozpatrzenia Zespołowi), w której występuje podejrzenie przemocy w rodzinie. Jej skład jest ustalany każdorazowo - adekwatnie do sytuacji rodzinnej. Następnie zaprasza osobę, co do której zaistniało podejrzenie o doświadczaniu przemocy, zaś osobę podejrzewaną o stosowanie przemocy wzywa na posiedzenia grupy roboczej/zespołu. W skład grupy roboczej wchodzi pracownik socjalny pracujący w danym rejonie, dzielnicowy, przedstawiciel Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, pedagog szkolny (jeżeli w rodzinie są dzieci w wieku szkolnym), psycholog, w zależności od potrzeb kurator sądowy, asystent rodziny lub inny specjalista. Zadaniem grup roboczych jest opracowanie i realizacja planu pomocy rodzinie, monitorowanie sytuacji rodzin, w których dochodzi do przemocy oraz rodzin zagrożonych wystąpieniem przemocy. W celu rozwiązywania problemu występowania przemocy w rodzinie Zespół Interdyscyplinarny w 2014 r. powołał 72 grupy robocze. Łącznie w 2014 roku odbyło się 306 posiedzeń grup roboczych oraz 4 posiedzenia Zespołu Interdyscyplinarnego. W 2014 r. w Ośrodku Pomocy Społecznej został zatrudniony psycholog, który pracuje w grupach roboczych oraz prowadzi indywidualne rozmowy z osobami wymagającymi pomocy psychologicznej. W celu monitorowania sytuacji rodzin, dzielnicowy pracujący w danym rejonie - w zależności od potrzeb - jednak nie rzadziej niż raz w miesiącu odwiedza rodzinę, w której zaistniało podejrzenie o występowaniu przemocy, w celu uzyskania informacji o zmianach w sytuacji rodziny oraz sprawdzenia stanu bezpieczeństwa rodziny/osób doświadczających przemocy. Ze strony Ośrodka Pomocy Społecznej nad rodziną pieczę sprawuje pracownik 7

socjalny, który jest w ciągłym kontakcie z rodziną dotknięta przemocą. Wszystkie działania podejmowane wobec rodzin są dokumentowane. Zespół Interdyscyplinarny w Otwocku prowadzi akta osobowe osób doświadczających przemocy oraz rejestr wpływu Niebieskich Kart, który stanowi bazę danych osób dotkniętych przemocą w rodzinie. W 2014 r. został zakupiony program dla obsługi Zespołów Interdyscyplinarnych, w którym będą wprowadzane wszelkie niezbędne dane, rejestry, daty spotkań grup roboczych, daty zakończenia procedur oraz prowadzona zostanie ewidencja działań Zespołu Interdyscyplinarnego, co ułatwi pracę Zespołu oraz sporządzanie kwartalnych i rocznych sprawozdań wymaganych przez Wydział Polityki Społecznej Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego. W celu rozpowszechnienia informacji o możliwościach udzielenia pomocy w środowisku lokalnym, Urząd Miasta Otwocka dysponuje ulotkami skierowanymi do mieszkańców miasta, które informują o miejscach w których mogą skorzystać z bezpłatnej specjalistycznej pomocy. Na tablicy informacyjnej w Ośrodku Pomocy Społecznej także umieszczane są plakaty oraz informacje o tych instytucjach. Informacje na temat przeciwdziałania przemocy w rodzinie dostępne są także na stronie internetowej OPS w Otwocku w zakładce Zespół Interdyscyplinarny. 8

II. Działania na rzecz osób doznających przemocy Zadania: 1. Wdrażanie procedury Niebieskie Karty 2. Praca socjalna z osobami doznającymi przemocy 3. Wizyty dzielnicowego w środowisku 4. Umożliwienie dostępu do usług prawnych, psychologicznych i innych zgodnie z indywidualnymi potrzebami 5. Współpraca z instytucjami i placówkami prowadzącymi hostele, domy samotnej matki, ośrodki dla osób doznających przemocy 6. Nawiązanie współpracy z podmiotami podejmującymi działania w zakresie przemocy domowej 7. Dostarczanie informacji osobom doznającym przemocy o instytucjach udzielających pomocy oraz o możliwościach i formach pomocy. W 2014 r. do Zespołu Interdyscyplinarnego wpłynęło 77 formularzy Niebieskich Kart cz. A. Procedurą Niebieskie Karty zostały objęte łącznie 72 rodziny. Różnica między ilością sporządzonych formularzy a ilością rodzin objętych pomocą Zespołu, wynika z ponownego wypełnienia formularza (kolejnego podejrzenia aktu przemocy) w rodzinie, wobec której procedura Niebieskie Karty została już wszczęta. mężczyźni kobiety dzieci razem Osoby, wobec których zaistniało podejrzenie, że doświadczają przemocy w rodzinie Osoby, wobec których zaistniało podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie 3 70 4 77 70 7 0 77 Z przedstawionej wyżej tabeli wynika, iż większość osób, wobec których zaistniało podejrzenie o stosowaniu przemocy w rodzinie (w roku 2014) stanowią mężczyźni (70). Z danych Zespołu Interdyscyplinarnego w Otwocku wynika, iż w roku sprawozdawczym wobec 7 kobiet zaistniało podejrzenie o stosowaniu przemocy. Przemocą także zostały 9

dotknięte dzieci. W przypadku czworga małoletnich, zaistniało podejrzenie o doświadczaniu przemocy ze strony jednego lub obojga rodziców. Dla wszystkich osób/rodzin, wobec których zaistniało podejrzenie przemocy wszczynana jest procedura Niebieskie Karty, która wiąże się również z ustaleniem indywidualnego planu pomocy osobie/rodzinie w myśl formularza Niebieska Karta cz. C oraz 8.2 Rozporządzenia, zgodnie z którym na posiedzeniu zespołu/grupy roboczej z udziałem osoby doświadczającej przemocy, sporządzana zostaje Niebieska Karta cz. C. W 2014 r. zostały sporządzone 73 ww. karty. Jednym z działań pomocowych jest praca socjalna świadczona na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin objętych przemocą. W 2014 r. praca socjalna była prowadzona z 71 osobami, w rodzinie których występuje przemoc. W większości z pomocy korzystały osoby doznające przemocy. Osoby podejrzane o stosowanie przemocy zazwyczaj nie chcieli korzystać z oferowanej przez pracowników socjalnych pomocy. Zaprzeczają oni stosowaniu przemocy w rodzinie, za wszelkie konflikty i nieporozumienia rodzinne winą obarczają pozostałych członków rodziny. Rodziny dotknięte przemocą, u których stwierdzono brak odpowiednich kompetencji rodzicielskich, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych zostały objęte pomocą asystenta rodziny. Asystent rodziny prowadzi pracę zarówno z rodzicami jak i z dziećmi, jego zadaniem jest udzielanie wsparcia rodzinie w zakresie jej codziennego funkcjonowania. Asystent w ramach swoich obowiązków współpracuje z Zespołem Interdyscyplinarnym lub grupą roboczą jeśli w rodzinie, nad którą sprawuje asystenturę występuje podejrzenie przemocy. Ze wszystkich rodzin objętych procedurą Niebieskie Karty w 2014 r. 7 z nich była objęta pomocą asystenta rodziny. Wszystkie osoby dotknięte zjawiskiem przemocy są informowane o możliwości skorzystania z bezpłatnej specjalistycznej pomocy np. prawnej, psychologicznej. Zespół Interdyscyplinarny oraz członkowie grup roboczych mają świadomość, iż pomoc specjalistów jest niezwykle ważna, dlatego też kładą nacisk na informowanie ww. o możliwościach korzystania z usług specjalistów w Poradni Zdrowia Psychicznego, Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie, Polskim Czerwonym Krzyżu, Poradni Leczenia Uzależnień. Na terenie gminy Otwock w 2014 r. osoby doświadczające przemocy były kierowane do prawnika w Starostwie Powiatowym w Otwocku, na ul. Górna 13 oraz w Polskim Czerwonym Krzyżu w Otwocku na ul. Poniatowskiego 1. 10

W ramach poradnictwa psychologicznego osoby doświadczające przemocy kierowane były do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie na ul. Komunardów 10, a także do Fundacji Konstruktywnego Rozwoju w Otwocku, ul. Czaplickiego 7 specjalizującego się w dziedzinie uzależnień i pomocy rodzinie oraz do Poradni Zdrowia Psychicznego na ul. Armii Krajowej 3, w której można skorzystać z usług psychologa, psychiatry, psychoterapeuty. Od grudnia 2014 r. z porad psychologa można również skorzystać w siedzibie Ośrodka Pomocy Społecznej. W przypadku gdy osoba doświadczającą przemocy jest dziecko, bądź też w rodzinie, w której występuje przemoc znajdują się dzieci, ww. zostają objęte wzmożoną opieką ze strony pedagoga i psychologa szkolnego. Zespół Interdyscyplinarny na bieżąco współpracuje z placówkami oświatowymi na terenie Otwocka. Zespół Interdyscyplinarny współpracuje również z instytucjami prowadzącymi całodobowe schronienie dla osób doznających przemocy. W Otwocku takimi placówkami są Centrum Integracji Kryzysowej na ul. Tadeusza 12 oraz Dom Samotnej Matki Nazaret ul. Słowackiego 17a. W roku 2014 nie skierowano żadnych osób/rodzin do ww. placówek, jednakże w przypadku wystąpienia takiej konieczności członkowie zespołu/grup roboczych są gotowi do niezwłocznego nawiązania kontaktu z tymi instytucjami. W ramach pomocy osobom doznającym przemocy, Zespół Interdyscyplinarny w Otwocku na bieżąco współpracuje także z Miejską Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Komendą Powiatową Policji oraz kuratorami sądowymi Sądu Rejonowego w Otwocku. W 2014 r. Zespół Interdyscyplinarny wystąpił z 11 wnioskami do MKRPA dotyczącymi podjęcia działań wobec osób, w których rodzinie występuje problem alkoholowy. Na powyższą Komisję zostają zapraszane zarówno osoby doświadczające przemocy jak i osoby podejrzane o stosowanie przemocy, u których występuje problem nadużywania alkoholu. Osoby doznające przemocy mogą liczyć na pomoc w zakresie uzyskania informacji o tym, gdzie na ternie gminy mogą skorzystać ze wsparcia socjalnego, prawnego, psychologicznego. Prowadzone są także rozmowy wspierające z osobami doświadczającymi przemocy, które informowane są o wpływie uzależnienia od alkoholu na życie rodzinne, osobiste oraz społeczne. Motywuje się ww. do podjęcia leczenia współuzależnienia i wskazuje na instytucje świadczące taką pomoc. 11

Zespół współpracuje z kuratorami sądowymi oraz dzielnicowymi, którzy są powoływani do pracy w grupach roboczych, na których omawiana jest sytuacja rodzinna oraz wspólnie określa się zakres pomocy. Istotnym czynnikiem przeciwdziałania przemocy w rodzinie jest uświadamianie pokrzywdzonych, iż przemoc jest przestępstwem oraz o związanych z jej stosowaniem aspektach odpowiedzialności karnej, a także udzielanie informacji o formach pomocy przysługującej osobom doznającym przemocy. Z tego względu członkowie grup roboczych w rozmowach z pokrzywdzonymi kładą szczególny nacisk na informowanie o konieczności wsparcia specjalistów. W celu uzyskania informacji dotyczących przemocy w rodzinie osoba doświadczająca przemocy lub w przypadku, gdy jest nią dziecko - jej opiekun otrzymuje Niebieską Kartę cz. B, pouczenie dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie, które informuje o definicji przemocy oraz jej formach, numerach telefonów i miejscach, w których można uzyskać pomoc. Informacje na temat przemocy udzielane są także przez specjalistów, którzy na codzień mają styczność z osobami mogącymi doświadczać przemocy lub stosować przemoc w rodzinie tj. przez: pracowników socjalnych Ośrodka Pomocy Społecznej w Otwocku (w ramach poradnictwa socjalnego) pedagogów szkolnych (w ramach pracy z uczniem i jego rodziną) policjantów (w ramach interwencji oraz wykonywanych zadań dzielnicowych) kuratorów sądowych (w ramach prowadzonych nadzorów) prokuratorów (w ramach prowadzonych postępowań przygotowawczych) Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (w ramach pracy z osobą uzależnioną oraz rodziną osoby uzależnionej) 12

III. Działania wobec osób stosujących przemoc w rodzinie Zadania: 1. Opracowanie i wdrażanie programów korekcyjno-edukacyjnych dla sprawców przemocy w rodzinie (zadanie powiatu) 2. Praca socjalna 3. Wizyty dzielnicowego w środowisku 4. Umożliwienie korzystania z usług psychologa, mediatora oraz innych w zależności od indywidualnych potrzeb 5. Wdrażanie procedury Niebieska Karta 6. Izolowanie sprawców przemocy w rodzinie zgodnie z obowiązującymi przepisami 7. Współpraca z dzielnicowymi, kuratorami zawodowymi i społecznymi 8. Kierowanie sprawców przemocy w rodzinie nadużywających alkoholu do MKRPA W 2014 r. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Otwocku przy ul. Komunardów 10 nie wdrożyło programów korekcyjno-edukacyjnych dla sprawców przemocy w rodzinie. Jak wyżej wskazano jest to zadanie powiatu. Pracownicy socjalni OPS w Otwocku w ramach pracy z osobami podejrzanymi o stosowanie przemocy informują ww. o wpływie przemocy na życie codzienne oraz o konsekwencjach społecznych stosowania przemocy, motywują ich do zmian, informują o zjawisku przemocy w rodzinie, jego formach i cyklach, przedstawiają aspekty odpowiedzialności karnej oraz wskazują na stworzenie bezpiecznych warunków dla rodziny. Pracownicy regularnie prowadzą monitoring we wszystkich rodzinach, w których występuje przemoc. Każda osoba, wobec której zaistniało podejrzenie, iż jest sprawcą przemocy w rodzinie ma możliwość skorzystania z bezpłatnych usług specjalistów. Dzielnicowy wizytuje środowisko rodziny dotkniętej przemocą w zależności od potrzeb, ale nie rzadziej niż raz w miesiącu. Przeprowadza wywiad z rodziną celem uzyskania informacji nt. sytuacji rodziny oraz motywuje osobę podejrzaną o stosowanie przemocy do zmiany zachowania. Prowadzi rozmowy pouczające o konsekwencjach prawnych i społecznych stosowania przemocy. 13

W ramach pracy zespołu/grupy roboczej coraz częściej pracownik socjalny wspólnie z dzielnicowym wizytują środowisko. Współpraca ta, z uwagi na swoją interdyscyplinarność przynosi pozytywne efekty. Na posiedzenia grup roboczych, w których uczestniczy sprawca przemocy wypełniana jest Niebieska Karta cz. D (zgodnie z 8.6 Rozporządzenia), zawierająca informacje o osobie podejrzewanej o stosowanie przemocy. Powyższe informacje mają duże znaczenie dla ustalenia planu pomocy rodzinie. W 2014 r. zostało sporządzonych 55 Niebieskich kart cz. D Jednym z najważniejszych prawnych aspektów przeciwdziałania przemocy w rodzinie jest izolacja sprawcy od ofiary. Prokuratura Rejonowa w Otwocku oraz Komenda Powiatowa Policji zgodnie z obowiązkiem służbowym w uzasadnionych przypadkach podejmują działania izolacyjne. Pracownik socjalny wykonując swoja pracę informuje osoby doświadczające przemocy o możliwości i zasadności składania zawiadomienia z art. 207 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks Karny(Dz.U. z 1997 r., Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) wraz wnioskiem o wydanie przez prokuratora nakazu opuszczenia lokalu na podstawie art. 275a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks Postępowania Karnego (Dz.U. z 1997 r., Nr 89, poz. 555 z późn. zm.) oraz zakazu zbliżania się do rodziny na podstawie art. 41a kk. Pracownik socjalny, kiedy wystąpi taka konieczność pomaga osobie dotkniętej przemocą sporządzić odpowiednie wnioski i pisma, informuje o możliwości eksmisji sprawcy z lokalu na podstawie art. 11a ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. z 2005 r nr 180 poz. 1493). W 2014 r. Zespół Interdyscyplinarny złożył 10 zawiadomień do Prokuratury Rejonowej w Otwocku o znęcaniu się fizycznym lub psychicznym tj. popełnieniu przestępstwa zgodnie z art. 207 1 k.k. Z informacji uzyskanych z Komendy Powiatowej Policji w Otwocku wynika, iż prowadzone było 47 postępowań przygotowawczych. W ramach współpracy z instytucjami podejmującymi działania w zakresie przemocy domowej Zespół Interdyscyplinarny w Otwocku jest w ciągłym kontakcie z dzielnicowymi oraz kuratorami sądowymi celem ustalania planu pomocy rodzinie Bardzo częstą przyczyną występowania przemocy w rodzinie stanowi nadużywanie alkoholu. 14

Z danych Komendy Powiatowej Policji w Otwocku wynika, iż 36 osób podejrzewanych o stosowanie przemocy podczas interwencji domowej było pod wpływem alkoholu co stanowi 47 % wszystkich interwencji domowych. Zadaniem Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych działającej przy Urzędzie Miasta Otwocka jest motywowanie osoby uzależnionej do podjęcia terapii i wskazywania placówek, w których można skorzystać z pomocy terapeuty. Jeśli powyższe działania nie przynoszą skutku, wówczas na podstawie art. 26 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2012 r. poz.1356) Komisja kieruje do III wydziału Rodzinnego i Nieletnich Sądu Rejonowego wniosek o podjęcie zobowiązania do leczenia odwykowego. Zgodnie z art. 31 pkt. 1 ww. ustawy Sąd może ustanowić na czas trwania leczenia nadzór kuratora. W 2014 r. Zespół Interdyscyplinarny w Otwocku złożył 11 wniosków o podjęcie działań do Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. 15

IV. Prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej Zadania: 1. Utworzenie tablicy informacyjnej w OPS Otwocku zawierającej informacje dotyczące przemocy 2. Przygotowanie i udostępnianie broszur informacyjnych o instytucjach udzielających pomocy w sytuacji występowania przemocy w rodzinie. 3. Umieszczenie na stronie internetowej OPS Otwock informacji o lokalnym systemie pomocy osobom doznającym przemocy w rodzinie 4. Współpraca ze środkami masowego przekazu w formie artykułów i informacji 5. Prowadzenie kampanii społecznych, na temat przemocy w rodzinie 6. Udział w szkoleniach, konferencjach, seminariach osób odpowiedzialnych za zadania z zakresu przemocy w rodzinie. W Ośrodku Pomocy Społecznej w Otwocku została utworzona tablica informacyjnoedukacyjna, na której są zawarte informacje na temat przemocy w rodzinie. W 2014 r. na stronie internetowej Ośrodka Pomocy Społecznej w Otwocku utworzono zakładkę Zespół Interdyscyplinarny, gdzie zostały umieszczone informacje o działalności Zespołu, o procedurze Niebieskie Karty, a także o placówkach udzielających pomocy osobom, w których rodzinie występuje zjawisko przemocy. Informacje te są na bieżąco aktualizowane. Bardzo istotnym jest doskonalenie i pogłębianie wiedzy osób członków Zespołu/Grup Roboczych, ponieważ wpływa to na efektywność pracy z rodziną dotkniętą przemocą. Dla osiągnięcia powyższego Przewodniczący Zespołu Interdyscyplinarnego w Otwocku uczestniczył w szkoleniu z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie dla kierowników Ośrodków Pomocy Społecznej. Pracownik socjalny koordynujący pracę Grup Roboczych Zespołu uczestniczył w spotkaniu organizowanym przez Zarząd Mazowieckiego Forum Ośrodków Pomocy Społecznej pt Przeciwdziałanie Przemocy w Rodzinie oraz w szkoleniu organizowanym przez Centrum Profilaktyki i Reedukacji Atelier pt Wybrane aspekty funkcjonowania i organizacji Zespołów Interdyscyplinarnych i Grup Roboczych w ramach realizacji procedury Niebieskie Karty. 16

Podsumowanie Na terenie miasta Otwocka funkcjonuje rozwinięta sieć instytucji, zapewniających pomoc osobom dotkniętym przemocą w rodzinie, które są odpowiedzialne za realizację założeń Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Ww. zadania z punktów I-III niniejszego sprawozdania należą do zadań stałych, dlatego też są na bieżąco wykonywane przez jednostki pracujące na terenie miasta Otwocka, których obowiązkiem jest podejmowanie działań w środowisku objętym przemocą. Gminny Program został przyjęty na lata 2014 2016, zatem niektóre zadania zwłaszcza zadania punktu IV, będą realizowane zgodnie z planem w latach 2015 i 2016. Planowane wprowadzenie oraz udoskonalenie obecnych działań w latach 2015-2016 to : Rozwijanie współpracy między instytucjami zajmujących się przeciwdziałaniem zjawisku przemocy w rodzinie. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych pracowników Ośrodka Pomocy Społecznej, specjalistów zajmujących się przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie oraz członków Zespołu Interdyscyplinarnego. Prowadzenie kampanii społecznych rozpowszechniających informacje na temat zjawiska przemocy, a także szkolenia dla dyrektorów otwockich placówek oświatowych. Z uwagi na fakt, iż przemocą coraz częściej dotknięte są dzieci, planowana jest organizacja zajęć edukacyjnych o tematyce przemocy celem zwiększenia świadomości młodzieży na temat przemocy i jej wpływu na dalsze życie. Edukacja środowiska lokalnego spotkania informacyjno-edukacyjne z rodzicami w szkołach. Opracowanie ulotek i broszur informacyjnych na temat przemocy w rodzinie oraz miejscach, w których można uzyskać pomoc. Współpraca z mediami artykuły poświęcone przemocy i statystykom z nią związanych w lokalnej prasie. 17

Wskaźniki realizacji Programu: 1. Liczba sporządzonych Niebieskich Kart A 2014 r. - 77, 2013 r. - 89 W stosunku do roku 2013 r. zmniejszyła się ilość wszczętych procedur Niebieskie Karty, co świadczy o tym, iż liczba osób zamieszkujących na terenie Otwocka dotkniętych przemocą także zmalała. Należy zaznaczyć, iż w 2014 r. Zespół Interdyscyplinarny w Otwocku zajmował się także przemocą w rodzinach dla których procedurę wszczęto w latach wcześniejszych (88). 2. Liczba interwencji domowych przeprowadzonych przez KPP w Otwocku 2014 r. - 91, 2013 r. - 791 Należy nadmienić, że różnica między wskaźnikami interwencji domowych przeprowadzonych przez funkcjonariuszy policji w latach 2013-2014 nie wynika z pomniejszonej ilości interwencji w rodzinie, a ze sposobu gromadzenia danych statystycznych przez Komendę Powiatową Policji w Otwocku. 3. Liczba interwencji domowych przeprowadzonych przez KPP w Otwocku, związanych z przemocą w rodzinie 2014 r. -76, 2013 r. - 95 Powyższy wskaźnik wskazuje na zmniejszenie się zjawiska przemocy w stosunku do roku poprzedniego. 4. Liczba osób, z którymi prowadzona jest praca socjalna w związku z występowaniem przemocy w rodzinie 2014 r. -71, 2013 r. - 113 Z uwagi na mniejszą ilość wszczętych procedur Niebieskie Karty, liczba osób, z którymi prowadzono pracę socjalna także uległa zmianie. Należy zaznaczyć, iż nie wszystkie osoby, wobec których zaistniało podejrzenie, że są dotknięte przemocą chcą korzystać z pomocy pracownika socjalnego. Analogiczne dotyczy również osób podejrzewanych o stosowanie przemocy. 5. Liczba osób skierowanych do specjalistów (psycholog, prawnik, inne) 2014 r. - 62, 2013 r. - 101 Ze względu na to, iż liczba osób dotkniętych przemocą maleje, proporcjonalnie maleje również liczba osób kierowanych do specjalistów udzielających pomocy na terenie miasta Otwocka. 18

6. Liczba sprawców przemocy skierowanych do MKRPA w Otwocku 2014 r. - 11, 2013 r. - 16 Liczba osób kierowanych do MKRPA w porównaniu do roku 2013 zmalała, co wskazuje na fakt, iż liczba osób podejrzewanych o stosowanie przemocy uzależnionych od alkoholu spadła. 7. Liczba osób biorących udział w szkoleniach, konferencjach na temat przemocy w rodzinie - 2014 r. - 2, 2013 r. - 25 Biorąc pod uwagę, że w 2013 roku zostało przeszkolonych 25 osób, w 2014 roku podjęto decyzję o udziale w szkoleniach Przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego w Otwocku oraz pracownika socjalnego koordynującego pracę w grupach roboczych. 8. Liczba broszur, ulotek zawierających informacje na temat przemocy w rodzinie 2014 r. - 0, 2013 r. - 0 Realizacja wskaźnika jest przewidziana na rok 2015. 9. Liczba zakończonej procedury Niebieskie Karty - 2014 r. - 81, 2013 r. - 54 Zespół Interdyscyplinarny w roku sprawozdawczym podjął decyzję o zakończeniu 81 procedur Niebieskie Karty, w tym 50 z uwagi na stwierdzenie o ustaniu przemocy w rodzinie oraz uzasadnionego przypuszczenia o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy i 31 z powodu rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowania działań. Zakończenie procedury w rodzinie zależy od jej indywidualnej sytuacji oraz efektów pracy członków rodziny nad jej poprawą, z tego względu członkowie Zespołu Interdyscyplinarnego w Otwocku mogą podejmować decyzje o zakończeniu procedury nawet po kilku latach od jej wszczęcia. 19