1
Tabela 1. Rozkład materiału dostosowany do wariantu 1 + 2 + 1 szkolnego planu 1 1 Zajęcia wprowadzające 1 2 Czym się zajmuje chemia? 1 3 1/1.1 Jak pracuje chemik? Świat substancji 1 4 2/1.2 Z czego jest zbudowany otaczający nas świat? Świat substancji 1.1) opisuje właściwości substancji będących głównymi składnikami stosowanych na co dzień produktów np. soli kamiennej, cukru, mąki, wody, miedzi, żelaza; wykonuje doświadczenia, w których bada właściwości wybranych substancji; 1.2) przeprowadza obliczenia z wykorzystaniem pojęć; masa, gęstość i objętość; 1.3) obserwuje mieszanie się substancji (...); tłumaczy, na czym polega zjawisko (...) zmiany stanu skupienia (...) 1 5 3/1.3 Co można zrobić z metalu? Świat substancji 1.5) klasyfikuje pierwiastki na metale i niemetale; odróżnia metale od niemetali na podstawie ich właściwości 1 6 4/1.4 Dlaczego niektóre metale ulegają niszczeniu? Świat substancji 4.7) opisuje rdzewienie żelaza i proponuje sposoby zabezpieczania produktów zawierających w swoim składzie żelazo przed rdzewieniem 2
1 7 5/1.5 Czy niemetale są użyteczne? Świat substancji 1.5) klasyfikuje pierwiastki na metale i niemetale; odróżnia metale od niemetali na podstawie ich właściwości; 1.3) obserwuje mieszanie się substancji (...); tłumaczy, na czym polega zjawisko (...) zmiany stanu skupienia (...) 1 8 6/1.6 Czy substancje można mieszać? Świat substancji 1.3) obserwuje mieszanie się substancji; ( ) tłumaczy, na czym polega zjawisko ( ) rozpuszczania, mieszania; 1.7) opisuje cechy mieszanin jednorodnych i niejednorodnych; 1.8) opisuje proste metody mieszanin i wskazuje te różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają ich rozdzielanie; sporządza mieszaniny i rozdziela je na składniki (np. wody i piasku, wody i soli kamiennej, kredy i soli kamiennej, siarki i opiłków żelaza, wody i oleju jadalnego, wody i atramentu) 1 9 7/1.7 Czy substancje można przetwarzać? Świat substancji 3.1) opisuje różnice w przebiegu zjawiska fizycznego i reakcji chemicznej; podaje przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych zachodzących w otoczeniu człowieka; planuje i wykonuje doświadczenia ilustrujące zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną; 3.2) opisuje, na czym polega reakcja (...); wskazuje substraty i produkty (...); obserwuje doświadczenia ilustrujące typy reakcji i formułuje wnioski 1 10 Utrwalenie materiału / Świat substancji 3
Kontrola osiągnięć uczniów 1 11 8/2.1 Od kiedy są znane pierwiastki? Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych 1.6) posługuje się symbolami (zna i stosuje do zapisywania wzorów) pierwiastków H, O, N, Cl, S, C, P, Si, Na, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Cu, Al, Pb, Sn, Ag, Hg 1 12 9/2.2 Z czego są zbudowane substancje? Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych 1.3) obserwuje mieszanie się substancji; opisuje ziarnistą budowę materii; tłumaczy, na czym polega zjawisko dyfuzji, rozpuszczania, mieszania ( ); planuje doświadczenia potwierdzające ziarnistość materii 1 13 10/2.3 Jak jest zbudowany atom? Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych 2.2) opisuje i charakteryzuje skład atomu (jądro: protony i neutrony, elektrony); definiuje elektrony walencyjne; 2.3) ustala liczbę protonów, elektronów i neutronów w atomie danego pierwiastka, gdy dana jest liczba atomowa i masowa 1 14 11/2.4 W jaki sposób porządkuje się pierwiastki? Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych 2.1) odczytuje z układu okresowego podstawowe informacje o pierwiastkach (symbol, nazwę, liczbę atomową, masę atomową, rodzaj pierwiastka metal lub niemetal); 2.4) wyjaśnia związek pomiędzy podobieństwem właściwości pierwiastków zapisanych w tej samej grupie układu okresowego (...) 4
1 15 12/2.5 Dlaczego masa atomowa pierwiastka ma wartość ułamkową? Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych 2.5) definiuje pojęcie izotopu ( ); wyjaśnia różnice w budowie atomów izotopów wodoru; 2.6) definiuje pojęcie masy atomowej (średnia mas atomów danego pierwiastka, z uwzględnieniem jego składu izotopowego) 1 16 13/2.6 Dlaczego boimy się promieniotwórczości? Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych 2.5) ( ) wymienia dziedziny życia, w których izotopy znalazły zastosowanie ( ) 1 17 14/2.7 Czy budowa atomu pierwiastka ma związek z jego położeniem w układzie okresowym? Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych 2.1) odczytuje z układu okresowego podstawowe informacje o pierwiastkach (symbol, nazwę, liczbę atomową, masę atomową, rodzaj pierwiastka metal lub niemetal); 2.2) opisuje i charakteryzuje skład atomu (jądro: protony i neutrony, elektrony); definiuje elektrony walencyjne; 2.3) ustala liczbę protonów, elektronów i neutronów w atomie danego pierwiastka, gdy dana jest liczba atomowa i masowa 1 18 Utrwalenie materiału / Kontrola osiągnięć uczniów Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych 5
1 19 15/3.1 W jaki sposób mogą się łączyć atomy? Łączenie się atomów 2.8) opisuje rolę elektronów walencyjnych w łączeniu się atomów; 2.10) definiuje pojęcie jonów i opisuje, jak powstają; zapisuje elektronowo mechanizm powstawania jonów, na przykładzie Na, Mg, Al, Cl, S; opisuje powstawanie wiązania jonowego; 2.11) porównuje właściwości związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie, temperatury topnienia i wrzenia) 1 20 16/3.2 W jaki sposób mogą się łączyć atomy niemetali? Łączenie się atomów 2.7) opisuje, czym różni się atom od cząsteczki; interpretuje zapisy H 2, 2H, 2H 2 itp.; 2.9) na przykładzie cząsteczek H 2, Cl 2, N 2, CO 2, H 2 O, HCl, NH 3 opisuje powstawanie wiązań atomowych (kowalencyjnych); zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne tych cząsteczek; 2.11) porównuje właściwości związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie, temperatury topnienia i wrzenia); 2.13) rysuje wzór strukturalny cząsteczki związku dwupierwiastkowego (o wiązaniach kowalencyjnych) (...) 1 21 17/3.3 W jaki sposób można opisać budowę cząsteczki? Łączenie się atomów 2.9) na przykładzie cząsteczek H 2, Cl 2, N 2, CO 2, H 2 O, HCl, NH 3 ; opisuje powstawanie wiązań atomowych (kowalencyjnych); zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne tych cząsteczek; 2.12) definiuje pojęcie wartościowości jako liczby wiązań, które tworzy atom, łącząc się z atomami innych pierwiastków; odczytuje z układu okresowego wartościowość maksymalną dla pierwiastków grup: 1., 2., 13., 14., 15., 16. i 17. (względem 6
tlenu i wodoru); 2.14) ustala dla prostych związków dwupierwiastkowych, na przykładzie tlenków: nazwę na podstawie wzoru sumarycznego; wzór sumaryczny na podstawie nazwy; wzór sumaryczny na podstawie wartościowości 1 22 18/3.4 Jaką masę ma cząsteczka? Łączenie się atomów 3.4) oblicza masy cząsteczkowe prostych związków chemicznych ( ) 1 23 19/3.5 Jak zapisać przebieg reakcji chemicznej? Łączenie się atomów 3.1) (...) podaje przykłady (...) reakcji chemicznych zachodzących w otoczeniu człowieka; planuje i wykonuje doświadczenia ilustrujące (...) reakcję chemiczną; 3.2) opisuje, na czym polega reakcja syntezy, analizy i wymiany; podaje przykłady różnych typów reakcji i zapisuje odpowiednie równania; wskazuje substraty i produkty; dobiera współczynniki w równaniach reakcji chemicznych; obserwuje doświadczenia ilustrujące typy reakcji i formułuje wnioski 1 24 20/3.6 Jakie prawa rządzą reakcjami chemicznymi? Łączenie się atomów 3.4) ( ) dokonuje prostych obliczeń związanych z zastosowaniem prawa stałości składu i prawa zachowania masy 7
1 25 Utrwalenie materiału / Kontrola osiągnięć uczniów Łączenie się atomów 1 26 21/4.1 Powietrze substancja czy mieszanina? Gazy i ich mieszaniny 4.1) wykonuje lub obserwuje doświadczenie potwierdzające, że powietrze jest mieszaniną; opisuje skład i właściwości powietrza; 4.10) wymienia źródła, rodzaje (...) zanieczyszczeń powietrza ( ) 1 27 22/4.2 Dlaczego bez tlenu nie byłoby życia na Ziemi? Gazy i ich mieszaniny 4.2) opisuje właściwości fizyczne i chemiczne (...) tlenu, (...) odczytuje z układu okresowego pierwiastków i innych źródeł wiedzy informacje o (...) tlenie (...); planuje i wykonuje doświadczenia dotyczące badania właściwości wymienionych gazów; 4.4) pisze równania reakcji otrzymywania: tlenu,(...) (np. rozkład wody pod wpływem prądu elektrycznego...); 4.6) opisuje obieg tlenu w przyrodzie 1 28 23/4.3 Co to są tlenki? Gazy i ich mieszaniny 3.3) definiuje pojęcia: reakcje egzoenergetyczne (jako reakcje, którym towarzyszy wydzielanie się energii do otoczenia, np. procesy spalania) i reakcje endoenergetyczne (do przebiegu których energia musi być dostarczona, np. procesy rozkładu pieczenie ciasta); 4.4) pisze równania reakcji otrzymywania: (...) tlenku węgla(iv) (... spalanie węgla); 8
4.8) wymienia zastosowania tlenków wapnia, żelaza, glinu 1 29 24/4.4 Co wiemy o innych składnikach powietrza? Gazy i ich mieszaniny 4.2) opisuje właściwości fizyczne i chemiczne azotu ( ); odczytuje z układu okresowego pierwiastków i innych źródeł wiedzy informacje o azocie ( ); planuje i wykonuje doświadczenia dotyczące badania właściwości wymienionych gazów; 4.3) wyjaśnia, dlaczego gazy szlachetne są bardzo mało aktywne chemicznie; wymienia ich zastosowania 1 30 25/4.5 Dwutlenek węgla pożyteczny czy szkodliwy? Gazy i ich mieszaniny 4.2) opisuje właściwości fizyczne i chemiczne (...) tlenku węgla (IV); ( ) planuje i wykonuje doświadczenia dotyczące badania właściwości wymienionych gazów; 4.9) planuje i wykonuje doświadczenie pozwalające wykryć CO 2 w powietrzu wydychanym z płuc 9
1 31 26/4.6 Który gaz ma najmniejszą gęstość? Gazy i ich mieszaniny 4.2) opisuje właściwości fizyczne i chemiczne (...) wodoru( ); odczytuje z układu okresowego pierwiastków i innych źródeł wiedzy informacje o ( ) wodorze; planuje i wykonuje doświadczenia dotyczące badania właściwości wymienionych gazów 1 32 27/4.7 Czy powietrze, którym oddychamy, jest czyste? Gazy i ich mieszaniny 4.5) opisuje, na czym polega powstawanie dziury ozonowej; proponuje sposoby zapobiegania jej powiększaniu; 4.10) wymienia źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza; planuje sposób postępowania pozwalający chronić powietrze przed zanieczyszczeniami 1 33 Utrwalenie materiału / Kontrola osiągnięć uczniów Gazy i ich mieszaniny 2 34 35 Powtórzenie materiału z kl. 1. 2 36 Powtórzenie materiału z kl. 1. / test diagnozujący 2 37 1/5.1 Czy można żyć bez wody? Woda i roztwory wodne 5.1) bada zdolność do rozpuszczania się różnych substancji w wodzie 10
2 38 2/5.2 Czy wszystkie substancje można rozpuścić w wodzie? Woda i roztwory wodne 5.1) bada zdolność do rozpuszczania się różnych substancji w wodzie; 5.2) opisuje budowę cząsteczki wody; wyjaśnia, dlaczego woda dla jednych substancji jest rozpuszczalnikiem, a dla innych nie; podaje przykłady substancji, które rozpuszczają się w wodzie, tworząc roztwory właściwe; podaje przykłady substancji, które nie rozpuszczają się w wodzie, tworząc koloidy i zawiesiny; 5.3) planuje i wykonuje doświadczenia wykazujące wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałych w wodzie 2 39 3/5.3 Jakie czynniki wpływają na rozpuszczanie się substancji w wodzie? Woda i roztwory wodne 5.3) planuje i wykonuje doświadczenia wykazujące wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałych w wodzie; 5.4) opisuje różnice pomiędzy roztworem rozcieńczonym, stężonym, nasyconym i nienasyconym; 5.5) odczytuje rozpuszczalność substancji z wykresu jej rozpuszczalności; oblicza ilość substancji, którą można rozpuścić w określonej ilości wody w podanej temperaturze; 5.6) prowadzi obliczenia z wykorzystaniem pojęć: (...) masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu (...) 2 40 Utrwalenie materiału Woda i roztwory wodne 11
2 41 4/5.4 Jak można określić zawartość substancji rozpuszczonej w roztworze? Woda i roztwory wodne 5.6) prowadzi obliczenia z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu, gęstość; oblicza stężenie procentowe roztworu nasyconego w danej temperaturze (z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności) 2 42 5/5.5 Jak można zmieniać stężenie procentowe roztworu? Woda i roztwory wodne 5.6) prowadzi obliczenia z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu, gęstość; oblicza stężenie procentowe roztworu nasyconego w danej temperaturze (z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności) 2 43 6/5.6 Czy wody rzek, jezior i mórz są czyste? Woda i roztwory wodne 5.7) proponuje sposoby racjonalnego gospodarowania wodą 2 44 46 Utrwalenie materiału (przynajmniej 2 godziny na rozwiązywanie zadań obliczanie stężeń) Woda i roztwory wodne 2 47 48 Kontrola osiągnięć uczniów Woda i roztwory wodne 12
2 49 7/6.1 W jaki sposób woda działa na tlenki metali? Wodorotlenki a zasady 6.1) definiuje pojęcia: wodorotlenku ( ); rozróżnia pojęcia wodorotlenek i zasada; zapisuje wzory sumaryczne najprostszych wodorotlenków: NaOH, KOH, Ca(OH) 2, Al(OH) 3 ( ); 6.2) opisuje budowę wodorotlenków ( ); 6.3) planuje i/lub wykonuje doświadczenia, w wyniku których można otrzymać wodorotlenek (...) (np. NaOH, Ca(OH) 2, Al(OH) 3...); zapisuje odpowiednie równania reakcji; 6.6) wskazuje na zastosowania wskaźników (fenoloftaleiny, wskaźnika uniwersalnego); rozróżnia doświadczalnie (...) zasady za pomocą wskaźników 2 50 8/6.2 Czy metale mogą reagować z wodą? Wodorotlenki a zasady 6.3) planuje i/lub wykonuje doświadczenia, w wyniku których można otrzymać wodorotlenek ( ) (np. NaOH, Ca(OH) 2, Al(OH) 3...); zapisuje odpowiednie równania reakcji 2 51 Utrwalenie wiadomości Wodorotlenki a zasady 2 52 9/6.3 Jakie właściwości i zastosowanie mają wodorotlenki? Wodorotlenki a zasady 6.4) opisuje właściwości i wynikające z nich zastosowania niektórych wodorotlenków ( ) 2 53 10/6.4 Dlaczego zasady powodują zmianę barwy wskaźników? Wodorotlenki a zasady 6.1) ( ); rozróżnia pojęcia wodorotlenek i zasada; ( ); 6.5) wyjaśnia, na czym polega dysocjacja elektrolityczna zasad ( ); zapisuje równania dysocjacji elektrolitycznej zasad ( ); definiuje ( ) zasady (zgodnie z teorią Arrheniusa); 13
6.6) wskazuje na zastosowania wskaźników (fenoloftaleiny, wskaźnika uniwersalnego); rozróżnia doświadczalnie (...) zasady za pomocą wskaźników 2 54 55 Utrwalenie materiału Wodorotlenki a zasady 2 56 57 Kontrola osiągnięć uczniów Wodorotlenki a zasady 2 58 11/7.1 Czy woda reaguje z tlenkami niemetali? Kwasy 6.3) planuje i/lub wykonuje doświadczenia, w wyniku których można otrzymać ( ) kwas ( ) tlenowy (np. H 2 SO 3 ); zapisuje odpowiednie równania reakcji; 6.4) opisuje właściwości i wynikające z nich zastosowania niektórych ( ) kwasów 2 59 12/7.2 Jak są zbudowane cząsteczki kwasów tlenowych? Kwasy 6.1) definiuje pojęcia: (...) kwasu; ( ); zapisuje wzory sumaryczne najprostszych ( ) kwasów: ( ) H 2 SO 4, H 2 SO 3, HNO 3, H 2 CO 3, H 3 PO 4 ( ); 6.2) opisuje budowę ( ) kwasów 2 60 13/7.3 Czy istnieją kwasy beztlenowe? Kwasy 6.1) definiuje pojęcia: (...) kwasu; (...); zapisuje wzory sumaryczne najprostszych (...) kwasów: HCl (...), H 2 S; 6.2) opisuje budowę kwasów; 6.3) planuje i/lub wykonuje doświadczenia, w wyniku których można otrzymać (...) kwas beztlenowy (...) (np... HCl...); zapisuje odpowiednie równania reakcji 14
2 61 Utrwalenie materiału Kwasy 2 62 14/7.4 Jakie właściwości mają kwasy? Kwasy 6.1) definiuje pojęcia: (...) kwasu; ( ); 6.5) wyjaśnia, na czym polega dysocjacja elektrolityczna ( ) kwasów; zapisuje równania dysocjacji elektrolitycznej ( ) kwasów; definiuje kwasy ( ) (zgodnie z teorią Arrheniusa); 6.6) wskazuje na zastosowania wskaźników (fenoloftaleiny, wskaźnika uniwersalnego); rozróżnia doświadczalnie kwasy (...) za pomocą wskaźników 2 63 15/7.5 ph co to oznacza? Kwasy 6.6) wskazuje na zastosowania wskaźników (fenoloftaleiny, wskaźnika uniwersalnego); rozróżnia doświadczalnie kwasy i zasady za pomocą wskaźników; 6.7) wymienia rodzaje odczynu roztworu i przyczyny odczynu kwasowego, zasadowego i obojętnego; 6.8) interpretuje wartość ph w ujęciu jakościowym (odczyn kwasowy, zasadowy, obojętny); wykonuje doświadczenie, które pozwoli zbadać ph produktów występujących w życiu codziennym człowieka (żywność, środki czystości itp.) 2 64 Utrwalenie materiału Kwasy 2 65 16/7.6 Jakie zastosowanie mają kwasy? Kwasy 6.4) opisuje właściwości i wynikające z nich zastosowania niektórych ( ) kwasów 15
2 66 17/7.7 Skąd się biorą kwaśne opady? Kwasy 6.9) analizuje proces powstawania kwaśnych opadów i skutki ich działania; proponuje sposoby ograniczające ich powstawanie 2 67 68 Utrwalenie materiału Kwasy 2 69 70 Kontrola osiągnięć uczniów Kwasy 2 71 18/8.1 Czy kwasy można zobojętnić? Sole 7.1) wykonuje doświadczenie i wyjaśnia przebieg reakcji zobojętniania (np. HCl + NaOH); 7.2) pisze wzory sumaryczne soli: chlorków, siarczanów(vi), azotanów(v), węglanów, fosforanów(v), siarczków; tworzy nazwy soli na podstawie wzorów i odwrotnie; 7.4) pisze równania reakcji otrzymywania soli (reakcje: kwas + wodorotlenek metalu...) 2 72 19/8.2 Jak są zbudowane sole i jak się tworzy ich nazwy? Sole 7.2) pisze wzory sumaryczne soli: chlorków, siarczanów(vi), azotanów(v), węglanów, fosforanów(v), siarczków; tworzy nazwy soli na podstawie wzorów i odwrotnie 2 73 Utrwalenie materiału Sole 2 74 20/8.3 Co się dzieje z solami Sole 7.3) pisze równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej 16
w wodzie? wybranych soli 2 75 21/8.4 Czy tlenki reagują z kwasami i z zasadami? Sole 7.4) pisze równania reakcji otrzymywania soli (reakcje: ( ), kwas + tlenek metalu (...) wodorotlenek metalu + tlenek niemetalu) 2 76 22/8.5 Czy są znane inne metody otrzymywania soli? Sole 7.4) pisze równania reakcji otrzymywania soli (reakcje (...) kwas + metal (...) 2 77 Utrwalenie materiału Sole 2 78 23/8.6 Czy wszystkie sole są rozpuszczalne w wodzie? Sole 7.5) wyjaśnia pojęcie reakcji strąceniowej; projektuje i wykonuje doświadczenie pozwalające otrzymywać sole w reakcjach strąceniowych, pisze odpowiednie równania reakcji w sposób cząsteczkowy i jonowy; na podstawie tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków wnioskuje o wyniku reakcji strąceniowej 2 79 24/8.7 Jak przebiegają reakcje soli z zasadami i z kwasami? Sole 7.5) wyjaśnia pojęcie reakcji strąceniowej; projektuje i wykonuje doświadczenie pozwalające otrzymywać sole w reakcjach strąceniowych, pisze odpowiednie równania reakcji w sposób cząsteczkowy i jonowy; na podstawie tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków wnioskuje o wyniku reakcji strąceniowej 2 80 Utrwalenie materiału Sole 17
2 81 25/8.8 Jakie funkcje pełnią sole w życiu człowieka? Sole 7.6) wymienia zastosowania najważniejszych soli: węglanów, azotanów(v), siarczanów(vi), fosforanów(v) i chlorków 2 82 26/8.9 Które sole mają zastosowanie w budownictwie? Sole 7.6) wymienia zastosowania najważniejszych soli: węglanów, azotanów(v), siarczanów(vi), fosforanów(v) i chlorków 2 83 84 Utrwalenie materiału (2 godziny na ćwiczenie umiejętności pisania równań reakcji chemicznych) Sole 2 85 86 Kontrola osiągnięć uczniów Sole 2 87 93 Godziny do dyspozycji nauczyciela 3 94 Powtórzenie materiału z kl. 2. 3 95 Powtórzenie materiału z kl. 2. / test diagnozujący 18
3 96 1/9.1 Jaka jest przyczyna dużej różnorodności związków organicznych? Węglowodory 8.1) wymienia naturalne źródła węglowodorów; 8.2) definiuje pojęcia: węglowodory nasycone (...); 8.3) tworzy wzór ogólny szeregu homologicznego alkanów (na podstawie wzorów trzech kolejnych alkanów) i układa wzór sumaryczny alkanu o podanej liczbie atomów węgla; rysuje wzory strukturalne i półstrukturalne alkanów 3 97 2/9.2 Jakie właściwości mają węglowodory nasycone? Węglowodory 8.4) obserwuje i opisuje właściwości fizyczne i chemiczne (reakcje spalania) alkanów na przykładzie metanu i etanu; 8.5) wyjaśnia zależność pomiędzy długością łańcucha węglowego a stanem skupienia alkanu 3 98 Utrwalenie materiału Węglowodory 19
3 99 3/9.3 Czy istnieją węglowodory nienasycone? Węglowodory 8.2) definiuje pojęcia: węglowodory ( ) nienasycone; 8.6) podaje wzory ogólne szeregów homologicznych alkenów ( ); podaje zasady tworzenia nazw alkenów ( ) w oparciu o nazwy alkanów; 8.7) opisuje właściwości (spalanie, przyłączanie bromu i wodoru) oraz zastosowania etenu (...); 8.8) projektuje doświadczenie pozwalające odróżnić węglowodory nasycone od nienasyconych; 8.9) zapisuje równanie reakcji polimeryzacji etenu; opisuje właściwości i zastosowania polietylenu 3 100 4/9.4 Czy między dwoma atomami węgla mogą się tworzyć więcej niż dwa wiązania? Węglowodory 8.1) wymienia naturalne źródła węglowodorów; 8.6) podaje wzory ogólne szeregów homologicznych ( ) alkinów; podaje zasady tworzenia nazw ( ) alkinów w oparciu o nazwy alkanów; 8.7) opisuje właściwości (spalanie, przyłączanie bromu i wodoru) oraz zastosowania (...) etynu; 8.8) projektuje doświadczenie pozwalające odróżnić węglowodory nasycone od nienasyconych 3 101 Utrwalenie materiału Węglowodory 3 102 Kontrola osiągnięć Węglowodory 20
uczniów 3 103 5/10.1 Jaki związek chemiczny tworzy się podczas fermentacji soków owocowych? Pochodne węglowodorów 9.1) tworzy nazwy prostych alkoholi i pisze ich wzory sumaryczne i strukturalne; 9.2) bada właściwości etanolu; opisuje właściwości i zastosowania metanolu i etanolu; zapisuje równania reakcji spalania metanolu i etanolu; opisuje negatywne skutki działania alkoholu etylowego na organizm ludzki; 9.3) zapisuje wzór sumaryczny i strukturalny glicerolu; bada i opisuje właściwości glicerolu; wymienia jego zastosowania 3 104 6/10.2 W jaki sposób powstaje kwas octowy? Pochodne węglowodorów 9.4) podaje przykłady kwasów organicznych występujących w przyrodzie i wymienia ich zastosowania; pisze wzory prostych kwasów karboksylowych i podaje ich nazwy zwyczajowe i systematyczne; 9.5) bada i opisuje właściwości kwasu octowego (reakcja dysocjacji elektrolitycznej, reakcja z zasadami, metalami i tlenkami metali) 3 105 7/10.3 Czy wszystkie kwasy karboksylowe są cieczami? Pochodne węglowodorów 9.8) podaje nazwy wyższych kwasów karboksylowych nasyconych (palmitynowy, stearynowy) i nienasyconych (oleinowy) i zapisuje ich wzory; 9.9) opisuje właściwości długołańcuchowych kwasów karboksylowych; projektuje doświadczenie, które pozwoli odróżnić kwas oleinowy od palmitynowego lub stearynowego 3 106 8/10.4 Jakie zastosowanie mają sole kwasów karboksylowych? Pochodne węglowodorów 9.4) podaje przykłady kwasów organicznych ( ) wymienia ich zastosowania; ( ) 21
3 107 Utrwalenie materiału Pochodne węglowodorów 3 108 9/10.5 Co tak ładnie pachnie? Pochodne węglowodorów 9.6) wyjaśnia, na czym polega reakcja estryfikacji; zapisuje równania reakcji pomiędzy prostymi kwasami karboksylowymi i alkoholami jednowodorotlenowymi; tworzy nazwy estrów pochodzących od podanych nazw kwasów i alkoholi; planuje i wykonuje doświadczenie pozwalające otrzymać ester o podanej nazwie; 9.7) opisuje właściwości estrów w aspekcie ich zastosowań 3 109 10/10.6 Czy są znane inne pochodne węglowodorów? Pochodne węglowodorów 9.11) opisuje budowę i właściwości fizyczne i chemiczne pochodnych węglowodorów zawierających azot na przykładzie amin (metyloaminy) i aminokwasów (glicyny) 3 110 Utrwalenie materiału Pochodne węglowodorów 3 111 Kontrola osiągnięć uczniów Pochodne węglowodorów 3 112 11/11.1 Dlaczego zimą jemy więcej tłuszczów? 9.10) klasyfikuje tłuszcze pod względem pochodzenia, stanu skupienia i charakteru chemicznego; opisuje właściwości fizyczne tłuszczów; projektuje doświadczenie pozwalające 22
odróżnić tłuszcz nienasycony od nasyconego 3 113 12/11.2 W jaki sposób przerabia się tłuszcze? 9.10) klasyfikuje tłuszcze pod względem pochodzenia, stanu skupienia i charakteru chemicznego; opisuje właściwości fizyczne tłuszczów; projektuje doświadczenie pozwalające odróżnić tłuszcz nienasycony od nasyconego 3 114 13/11.3 Jakie związki chemiczne są budulcem naszego organizmu? 9.12) wymienia pierwiastki, których atomy wchodzą w skład cząsteczek białek; definiuje białka jako związki powstające z aminokwasów 3 115 14/11.4 Jakie właściwości mają białka? 9.13) bada zachowanie się białka pod wpływem ogrzewania, stężonego etanolu, kwasów i zasad, soli metali ciężkich (np. CuSO 4 ) i soli kuchennej; opisuje różnice w przebiegu denaturacji i koagulacji białek; wylicza czynniki, które wywołują te procesy; wykrywa obecność białka w różnych produktach spożywczych 3 116 Utrwalenie materiału 3 117 15/11.5 Dlaczego owoce są słodkie? 9.14) wymienia pierwiastki, których atomy wchodzą w skład cząsteczek cukrów; dokonuje podziału cukrów na proste i złożone; 23
9.15) podaje wzór sumaryczny glukozy i fruktozy; bada i opisuje właściwości fizyczne glukozy; wskazuje na jej zastosowania 3 118 16/11.6 Jakim cukrem słodzimy herbatę? 9.16) podaje wzór sumaryczny sacharozy; bada i opisuje właściwości fizyczne sacharozy; wskazuje na jej zastosowania; zapisuje równanie reakcji sacharozy z wodą (za pomocą wzorów sumarycznych) 3 119 17/11.7 Czy wszystkie cukry są słodkie? 9.17) opisuje występowanie skrobi ( ) w przyrodzie; podaje wzory sumaryczne tych związków; wymienia różnice w ich właściwościach; opisuje znaczenie i zastosowania tych cukrów; wykrywa obecność skrobi w różnych produktach spożywczych 3 120 18/11.8 Czy drewno może zawierać cukier? 9.17) opisuje występowanie ( ) celulozy w przyrodzie; podaje wzory sumaryczne tych związków; wymienia różnice w ich właściwościach; opisuje znaczenie i zastosowania tych cukrów ( ) 3 121 Utrwalenie materiału 3 122 19/11.9 Czym się różnią włókna białkowe od celulozowych? 9.17) opisuje występowanie skrobi i celulozy w przyrodzie; ( ); wymienia różnice w ich właściwościach; opisuje znaczenie i zastosowania tych cukrów; ( ) 24
3 123 20/11.10 Jakie substancje dodatkowe znajdują się w żywności? 6.4) opisuje właściwości i wynikające z nich zastosowania niektórych ( ) kwasów; 7.6) wymienia zastosowania ( ) soli:( ); 9.4) podaje przykłady kwasów organicznych (...) i wymienia ich zastosowania; 9.16) (...) sacharozy; (...) wskazuje na jej zastosowania; ( ) 3 124 21/11.11 Jak działają niektóre substancje na organizm człowieka? 9.2) ( ) opisuje negatywne skutki działania alkoholu etylowego na organizm ludzki 3 125 Utrwalenie materiału 3 126 3 127 130 Kontrola osiągnięć uczniów Godziny do dyspozycji nauczyciela 25
Tabela 2. Rozkład materiału dostosowany do wariantu 2 + 1 + 1 szkolnego planu Klasa 1 1 Zajęcia wprowadzające 1 2 Czym się zajmuje chemia? 1 3 1/1.1 Jak pracuje chemik? Świat substancji 1 4 2/1.2 Z czego jest zbudowany otaczający nas świat? Świat substancji 1.1) opisuje właściwości substancji będących głównymi składnikami stosowanych na co dzień produktów np. soli kamiennej, cukru, mąki, wody, miedzi, żelaza; wykonuje doświadczenia, w których bada właściwości wybranych substancji; 1.2) przeprowadza obliczenia z wykorzystaniem pojęć; masa, gęstość i objętość; 1.3) obserwuje mieszanie się substancji (...); tłumaczy, na czym polega zjawisko (...) zmiany stanu skupienia (...) 1 5 3/1.3 Co można zrobić z metalu? Świat substancji 1.5) klasyfikuje pierwiastki na metale i niemetale; odróżnia metale od niemetali na podstawie ich właściwości 1 6 4/1.4 Dlaczego niektóre metale ulegają niszczeniu? Świat substancji 4.7) opisuje rdzewienie żelaza i proponuje sposoby zabezpieczania produktów zawierających w swoim składzie żelazo przed rdzewieniem 1 7 5/1.5 Czy niemetale są użyteczne? Świat substancji 1.5) klasyfikuje pierwiastki na metale i niemetale; odróżnia metale od niemetali na podstawie ich właściwości; 1.3) obserwuje mieszanie się substancji (...); tłumaczy, na 26
czym polega zjawisko (...) zmiany stanu skupienia (...) 1 8 6/1.6 Czy substancje można mieszać? Świat substancji 1.3) obserwuje mieszanie się substancji; ( ) tłumaczy, na czym polega zjawisko ( ) rozpuszczania, mieszania; 1.7) opisuje cechy mieszanin jednorodnych i niejednorodnych; 1.8) opisuje proste metody mieszanin i wskazuje te różnice między właściwościami fizycznymi składników mieszaniny, które umożliwiają ich rozdzielanie; sporządza mieszaniny i rozdziela je na składniki (np. wody i piasku, wody i soli kamiennej, kredy i soli kamiennej, siarki i opiłków żelaza, wody i oleju jadalnego, wody i atramentu) 1 9 7/1.7 Czy substancje można przetwarzać? Świat substancji 3.1) opisuje różnice w przebiegu zjawiska fizycznego i reakcji chemicznej; podaje przykłady zjawisk fizycznych i reakcji chemicznych zachodzących w otoczeniu człowieka; planuje i wykonuje doświadczenia ilustrujące zjawisko fizyczne i reakcję chemiczną; 3.2) opisuje, na czym polega reakcja (...); wskazuje substraty i produkty (...); obserwuje doświadczenia ilustrujące typy reakcji i formułuje wnioski 1 10 Utrwalenie materiału / Kontrola osiągnięć uczniów Świat substancji 27
1 11 8/2.1 Od kiedy są znane pierwiastki? Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych 1.6) posługuje się symbolami (zna i stosuje do zapisywania wzorów) pierwiastków H, O, N, Cl, S, C, P, Si, Na, K, Ca, Mg, Fe, Zn, Cu, Al, Pb, Sn, Ag, Hg 1 12 9/2.2 Z czego są zbudowane substancje? Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych 1.3) obserwuje mieszanie się substancji; opisuje ziarnistą budowę materii; tłumaczy, na czym polega zjawisko dyfuzji, rozpuszczania, mieszania ( ); planuje doświadczenia potwierdzające ziarnistość materii 1 13 10/2.3 Jak jest zbudowany atom? Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych 2.2) opisuje i charakteryzuje skład atomu (jądro: protony i neutrony, elektrony); definiuje elektrony walencyjne; 2.3) ustala liczbę protonów, elektronów i neutronów w atomie danego pierwiastka, gdy dana jest liczba atomowa i masowa 1 14 11/2.4 W jaki sposób porządkuje się pierwiastki? Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych 2.1) odczytuje z układu okresowego podstawowe informacje o pierwiastkach (symbol, nazwę, liczbę atomową, masę atomową, rodzaj pierwiastka metal lub niemetal); 2.4) wyjaśnia związek pomiędzy podobieństwem właściwości pierwiastków zapisanych w tej samej grupie układu okresowego (...) 1 15 12/2.5 Dlaczego masa atomowa pierwiastka ma wartość ułamkową? Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych 2.5) definiuje pojęcie izotopu ( ); wyjaśnia różnice w budowie atomów izotopów wodoru; 2.6) definiuje pojęcie masy atomowej (średnia mas atomów danego pierwiastka, z uwzględnieniem jego składu izotopowego) 28
1 16 13/2.6 Dlaczego boimy się promieniotwórczości? Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych 2.5) ( ) wymienia dziedziny życia, w których izotopy znalazły zastosowanie ( ) 1 17 14/2.7 Czy budowa atomu pierwiastka ma związek z jego położeniem w układzie okresowym? Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych 2.1) odczytuje z układu okresowego podstawowe informacje o pierwiastkach (symbol, nazwę, liczbę atomową, masę atomową, rodzaj pierwiastka metal lub niemetal); 2.2) opisuje i charakteryzuje skład atomu (jądro: protony i neutrony, elektrony); definiuje elektrony walencyjne; 2.3) ustala liczbę protonów, elektronów i neutronów w atomie danego pierwiastka, gdy dana jest liczba atomowa i masowa 1 18 Utrwalenie materiału / Kontrola osiągnięć uczniów Budowa atomu a układ okresowy pierwiastków chemicznych 1 19 15/3.1 W jaki sposób mogą się łączyć atomy? Łączenie się atomów 2.8) opisuje rolę elektronów walencyjnych w łączeniu się atomów; 2.10) definiuje pojęcie jonów i opisuje, jak powstają; zapisuje elektronowo mechanizm powstawania jonów, na przykładzie Na, Mg, Al, Cl, S; opisuje powstawanie wiązania jonowego; 2.11) porównuje właściwości związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie, temperatury topnienia i wrzenia) 1 20 16/3.2 W jaki sposób mogą się Łączenie się 2.7) opisuje, czym różni się atom od cząsteczki; interpretuje 29
łączyć atomy niemetali? atomów zapisy H 2, 2H, 2H 2 itp.; 2.9) na przykładzie cząsteczek H 2, Cl 2, N 2, CO 2, H 2 O, HCl, NH 3 opisuje powstawanie wiązań atomowych (kowalencyjnych); zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne tych cząsteczek; 2.11) porównuje właściwości związków kowalencyjnych i jonowych (stan skupienia, rozpuszczalność w wodzie, temperatury topnienia i wrzenia); 2.13) rysuje wzór strukturalny cząsteczki związku dwupierwiastkowego (o wiązaniach kowalencyjnych) (...) 1 21 17/3.3 W jaki sposób można opisać budowę cząsteczki? Łączenie się atomów 2.9) na przykładzie cząsteczek H 2, Cl 2, N 2, CO 2, H 2 O, HCl, NH 3 opisuje powstawanie wiązań atomowych (kowalencyjnych); zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne tych cząsteczek; 2.12) definiuje pojęcie wartościowości jako liczby wiązań, które tworzy atom, łącząc się z atomami innych pierwiastków; odczytuje z układu okresowego wartościowość maksymalną dla pierwiastków grup: 1., 2., 13., 14., 15., 16. i 17. (względem tlenu i wodoru); 2.14) ustala dla prostych związków dwupierwiastkowych, na przykładzie tlenków: nazwę na podstawie wzoru sumarycznego; wzór sumaryczny na podstawie nazwy; wzór sumaryczny na podstawie wartościowości 1 22 18/3.4 Jaką masę ma cząsteczka? Łączenie się atomów 3.4) oblicza masy cząsteczkowe prostych związków chemicznych ( ) 30
1 23 19/3.5 Jak zapisać przebieg reakcji chemicznej? Łączenie się atomów 3.1) (...) podaje przykłady (...) reakcji chemicznych zachodzących w otoczeniu człowieka; planuje i wykonuje doświadczenia ilustrujące (...) reakcję chemiczną; 3.2) opisuje, na czym polega reakcja syntezy, analizy i wymiany; podaje przykłady różnych typów reakcji i zapisuje odpowiednie równania; wskazuje substraty i produkty; dobiera współczynniki w równaniach reakcji chemicznych; obserwuje doświadczenia ilustrujące typy reakcji i formułuje wnioski 1 24 20/3.6 Jakie prawa rządzą reakcjami chemicznymi? Łączenie się atomów 3.4) ( ) dokonuje prostych obliczeń związanych z zastosowaniem prawa stałości składu i prawa zachowania masy 1 25 Utrwalenie materiału / Kontrola osiągnięć uczniów Łączenie się atomów 1 26 21/4.1 Powietrze substancja czy mieszanina? Gazy i ich mieszaniny 4.1) wykonuje lub obserwuje doświadczenie potwierdzające, że powietrze jest mieszaniną; opisuje skład i właściwości powietrza; 4.10) wymienia źródła, rodzaje (...) zanieczyszczeń powietrza ( ) 1 27 22/4.2 Dlaczego bez tlenu nie byłoby życia na Ziemi? Gazy i ich mieszaniny 4.2) opisuje właściwości fizyczne i chemiczne (...) tlenu, (...) odczytuje z układu okresowego pierwiastków i innych źródeł wiedzy informacje o (...) tlenie (...); planuje i wykonuje doświadczenia dotyczące badania właściwości wymienionych gazów; 4.4) pisze równania reakcji otrzymywania: tlenu,(...) (np. rozkład wody pod wpływem prądu elektrycznego...); 31
4.6) opisuje obieg tlenu w przyrodzie 1 28 23/4.3 Co to są tlenki? Gazy i ich mieszaniny 3.3) definiuje pojęcia: reakcje egzoenergetyczne (jako reakcje, którym towarzyszy wydzielanie się energii do otoczenia, np. procesy spalania) i reakcje endoenergetyczne (do przebiegu których energia musi być dostarczona, np. procesy rozkładu pieczenie ciasta); 4.4) pisze równania reakcji otrzymywania: (...) tlenku węgla(iv) (... spalanie węgla); 4.8) wymienia zastosowania tlenków wapnia, żelaza, glinu 1 29 24/4.4 Co wiemy o innych składnikach powietrza? Gazy i ich mieszaniny 4.2) opisuje właściwości fizyczne i chemiczne azotu ( ); odczytuje z układu okresowego pierwiastków i innych źródeł wiedzy informacje o azocie ( ); planuje i wykonuje doświadczenia dotyczące badania właściwości wymienionych gazów; 4.3) wyjaśnia, dlaczego gazy szlachetne są bardzo mało aktywne chemicznie; wymienia ich zastosowania 1 30 25/4.5 Dwutlenek węgla pożyteczny czy szkodliwy? Gazy i ich mieszaniny 4.2) opisuje właściwości fizyczne i chemiczne (...) tlenku węgla (IV); ( ) planuje i wykonuje doświadczenia dotyczące badania właściwości wymienionych gazów; 4.9) planuje i wykonuje doświadczenie pozwalające wykryć CO 2 w powietrzu wydychanym z płuc 1 31 26/4.6 Który gaz ma najmniejszą gęstość? Gazy i ich mieszaniny 4.2) opisuje właściwości fizyczne i chemiczne (...) wodoru( ); odczytuje z układu okresowego pierwiastków i innych źródeł wiedzy informacje o ( ) wodorze; planuje i wykonuje doświadczenia dotyczące badania właściwości wymienionych gazów 32
1 32 27/4.7 Czy powietrze, którym oddychamy, jest czyste? Gazy i ich mieszaniny 4.5) opisuje, na czym polega powstawanie dziury ozonowej; proponuje sposoby zapobiegania jej powiększaniu; 4.10) wymienia źródła, rodzaje i skutki zanieczyszczeń powietrza; planuje sposób postępowania pozwalający chronić powietrze przed zanieczyszczeniami 1 33 Utrwalenie materiału / Kontrola osiągnięć uczniów Gazy i ich mieszaniny 1 34 28/5.1 Czy można żyć bez wody? Woda i roztwory wodne 5.1) bada zdolność do rozpuszczania się różnych substancji w wodzie 1 35 29/5.2 Czy wszystkie substancje można rozpuścić w wodzie? Woda i roztwory wodne 5.1) bada zdolność do rozpuszczania się różnych substancji w wodzie; 5.2) opisuje budowę cząsteczki wody; wyjaśnia, dlaczego woda dla jednych substancji jest rozpuszczalnikiem, a dla innych nie; podaje przykłady substancji, które rozpuszczają się w wodzie, tworząc roztwory właściwe; podaje przykłady substancji, które nie rozpuszczają się w wodzie, tworząc koloidy i zawiesiny; 5.3) planuje i wykonuje doświadczenia wykazujące wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałych w wodzie 1 36 30/5.3 Jakie czynniki wpływają na rozpuszczanie się substancji w wodzie? Woda i roztwory wodne 5.3) planuje i wykonuje doświadczenia wykazujące wpływ różnych czynników na szybkość rozpuszczania substancji stałych w wodzie; 5.4) opisuje różnice pomiędzy roztworem rozcieńczonym, stężonym, nasyconym i nienasyconym; 33
5.5) odczytuje rozpuszczalność substancji z wykresu jej rozpuszczalności; oblicza ilość substancji, którą można rozpuścić w określonej ilości wody w podanej temperaturze; 5.6) prowadzi obliczenia z wykorzystaniem pojęć: (...) masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu (...) 1 37 Utrwalenie materiału Woda i roztwory wodne 1 38 31/5.4 Jak można określić zawartość substancji rozpuszczonej w roztworze? Woda i roztwory wodne 5.6) prowadzi obliczenia z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu, gęstość; oblicza stężenie procentowe roztworu nasyconego w danej temperaturze (z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności) 1 39 32/5.5 Jak można zmieniać stężenie procentowe roztworu? Woda i roztwory wodne 5.6) prowadzi obliczenia z wykorzystaniem pojęć: stężenie procentowe, masa substancji, masa rozpuszczalnika, masa roztworu, gęstość; oblicza stężenie procentowe roztworu nasyconego w danej temperaturze (z wykorzystaniem wykresu rozpuszczalności) 1 40 33/5.6 Czy wody rzek, jezior i mórz są czyste? Woda i roztwory wodne 5.7) proponuje sposoby racjonalnego gospodarowania wodą 1 41 43 Utrwalenie materiału (przynajmniej 2 godziny na rozwiązywanie zadań obliczanie stężeń) Woda i roztwory wodne 1 44 Kontrola osiągnięć Woda i roztwory 34
uczniów wodne 1 45 60 Godziny do dyspozycji nauczyciela 2 61 1 Powtórzenie materiału z kl. 1. 2 62 2 Powtórzenie materiału z kl. 1. / test diagnozujący 2 63 3/6.1 W jaki sposób woda działa na tlenki metali? Wodorotlenki a zasady 6.1) definiuje pojęcia: wodorotlenku ( ); rozróżnia pojęcia wodorotlenek i zasada; zapisuje wzory sumaryczne najprostszych wodorotlenków: NaOH, KOH, Ca(OH) 2, Al(OH) 3 ( ); 6.2) opisuje budowę wodorotlenków ( ); 6.3) planuje i/lub wykonuje doświadczenia, w wyniku których można otrzymać wodorotlenek (...) (np. NaOH, Ca(OH) 2, Al(OH) 3 ( )); zapisuje odpowiednie równania reakcji; 6.6) wskazuje na zastosowania wskaźników (fenoloftaleiny, wskaźnika uniwersalnego); rozróżnia doświadczalnie (...) zasady za pomocą wskaźników 2 64 4/6.2 Czy metale mogą reagować z wodą? Wodorotlenki a zasady 6.3) planuje i/lub wykonuje doświadczenia, w wyniku których można otrzymać wodorotlenek ( ) (np. NaOH, Ca(OH) 2, Al(OH) 3 ( )); zapisuje odpowiednie równania reakcji 35
2 65 Utrwalenie wiadomości Wodorotlenki a zasady 2 66 5/6.3 Jakie właściwości i zastosowanie mają wodorotlenki? Wodorotlenki a zasady 6.4) opisuje właściwości i wynikające z nich zastosowania niektórych wodorotlenków ( ) 2 67 6/6.4 Dlaczego zasady powodują zmianę barwy wskaźników? Wodorotlenki a zasady 6.1) ( ); rozróżnia pojęcia wodorotlenek i zasada; ( ); 6.5) wyjaśnia, na czym polega dysocjacja elektrolityczna zasad ( ); zapisuje równania dysocjacji elektrolitycznej zasad ( ); definiuje ( ) zasady (zgodnie z teorią Arrheniusa); 6.6) wskazuje na zastosowania wskaźników (fenoloftaleiny, wskaźnika uniwersalnego); rozróżnia doświadczalnie (...) zasady za pomocą wskaźników 2 68 Utrwalenie materiału Wodorotlenki a zasady 2 69 Kontrola osiągnięć uczniów Wodorotlenki a zasady 2 70 7/7.1 Czy woda reaguje z tlenkami niemetali? Kwasy 6.3) planuje i/lub wykonuje doświadczenia, w wyniku których można otrzymać ( ) kwas ( ) tlenowy (np. H 2 SO 3 ); zapisuje odpowiednie równania reakcji; 6.4) opisuje właściwości i wynikające z nich zastosowania niektórych ( ) kwasów 36
2 71 8/7.2 Jak są zbudowane cząsteczki kwasów tlenowych? Kwasy 6.1) definiuje pojęcia: (...) kwasu; ( ); zapisuje wzory sumaryczne najprostszych ( ) kwasów: ( ) H 2 SO 4, H 2 SO 3, HNO 3, H 2 CO 3, H 3 PO 4 ( ); 6.2) opisuje budowę ( ) kwasów 2 72 9/7.3 Czy istnieją kwasy beztlenowe? Kwasy 6.1) definiuje pojęcia: (...) kwasu; (...); zapisuje wzory sumaryczne najprostszych (...) kwasów: HCl (...), H 2 S; 6.2) opisuje budowę kwasów; 6.3) planuje i/lub wykonuje doświadczenia, w wyniku których można otrzymać (...) kwas beztlenowy (...) (np... HCl...); zapisuje odpowiednie równania reakcji 2 73 Utrwalenie materiału Kwasy 2 74 10/7.4 Jakie właściwości mają kwasy? Kwasy 6.1) definiuje pojęcia: (...) kwasu; ( ); 6.5) wyjaśnia, na czym polega dysocjacja elektrolityczna ( ) kwasów; zapisuje równania dysocjacji elektrolitycznej ( ) kwasów; definiuje kwasy ( ) (zgodnie z teorią Arrheniusa); 6.6) wskazuje na zastosowania wskaźników (fenoloftaleiny, wskaźnika uniwersalnego); rozróżnia doświadczalnie kwasy (...) za pomocą wskaźników 2 75 11/7.5 ph co to oznacza? Kwasy 6.6) wskazuje na zastosowania wskaźników (fenoloftaleiny, wskaźnika uniwersalnego); rozróżnia doświadczalnie kwasy i zasady za pomocą wskaźników; 6.7) wymienia rodzaje odczynu roztworu i przyczyny odczynu kwasowego, zasadowego i obojętnego; 6.8) interpretuje wartość ph w ujęciu jakościowym (odczyn kwasowy, zasadowy, obojętny); wykonuje doświadczenie, które pozwoli zbadać ph produktów występujących w życiu 37
codziennym człowieka (żywność, środki czystości itp.) 2 76 12/7.6 Jakie zastosowanie mają kwasy? Kwasy 6.4) opisuje właściwości i wynikające z nich zastosowania niektórych ( ) kwasów 2 77 13/7.7 Skąd się biorą kwaśne opady? Kwasy 6.9) analizuje proces powstawania kwaśnych opadów i skutki ich działania; proponuje sposoby ograniczające ich powstawanie 2 78 Utrwalenie materiału Kwasy 2 79 Kontrola osiągnięć uczniów Kwasy 2 80 14/8.1 Czy kwasy można zobojętnić? Sole 7.1) wykonuje doświadczenie i wyjaśnia przebieg reakcji zobojętniania (np. HCl + NaOH); 7.2) pisze wzory sumaryczne soli: chlorków, siarczanów(vi), azotanów(v), węglanów, fosforanów(v), siarczków; tworzy nazwy soli na podstawie wzorów i odwrotnie; 7.4) pisze równania reakcji otrzymywania soli (reakcje: kwas + wodorotlenek metalu...) 2 81 15/8.2 Jak są zbudowane sole i jak się tworzy ich nazwy? Sole 7.2) pisze wzory sumaryczne soli: chlorków, siarczanów(vi), azotanów(v), węglanów, fosforanów(v), siarczków; tworzy nazwy soli na podstawie wzorów i odwrotnie 38
2 82 16/8.3 Co się dzieje z solami w wodzie? Sole 7.3) pisze równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej wybranych soli 2 83 17/8.4 Czy tlenki reagują z kwasami i z zasadami? Sole 7.4) pisze równania reakcji otrzymywania soli (reakcje: ( ) kwas + tlenek metalu ( ) wodorotlenek metalu + tlenek niemetalu) 2 84 18/8.5 Czy są znane inne metody otrzymywania soli? Sole 7.4) pisze równania reakcji otrzymywania soli (reakcje: ( ) kwas + metal ( ) 2 85 Utrwalenie materiału Sole 2 86 19/8.6 Czy wszystkie sole są rozpuszczalne w wodzie? Sole 7.5) wyjaśnia pojęcie reakcji strąceniowej; projektuje i wykonuje doświadczenie pozwalające otrzymywać sole w reakcjach strąceniowych, pisze odpowiednie równania reakcji w sposób cząsteczkowy i jonowy; na podstawie tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków wnioskuje o wyniku reakcji strąceniowej 2 87 20/8.7 Jak przebiegają reakcje soli z zasadami i z kwasami? Sole 7.5) wyjaśnia pojęcie reakcji strąceniowej; projektuje i wykonuje doświadczenie pozwalające otrzymywać sole w reakcjach strąceniowych, pisze odpowiednie równania reakcji w sposób cząsteczkowy i jonowy; na podstawie tabeli rozpuszczalności soli i wodorotlenków wnioskuje o wyniku reakcji strąceniowej 2 88 Utrwalenie materiału Sole 39
2 89 21/8.8 Jakie funkcje pełnią sole w życiu człowieka? Sole 7.6) wymienia zastosowania najważniejszych soli: węglanów, azotanów(v), siarczanów(vi), fosforanów(v) i chlorków 2 90 22/8.9 Które sole mają zastosowanie w budownictwie? Sole 7.6) wymienia zastosowania najważniejszych soli: węglanów, azotanów(v), siarczanów(vi), fosforanów(v) i chlorków 2 91 92 Utrwalenie materiału (2 godziny na ćwiczenie umiejętności pisania równań reakcji chemicznych) Sole 2 93 Kontrola osiągnięć uczniów Sole 3 94 Powtórzenie materiału z kl. 2. 3 95 Powtórzenie materiału z kl. 2. / test diagnozujący 3 96 1/9.1 Jaka jest przyczyna dużej różnorodności związków organicznych? Węglowodory 8.1) wymienia naturalne źródła węglowodorów; 8.2) definiuje pojęcia: węglowodory nasycone (...); 8.3) tworzy wzór ogólny szeregu homologicznego alkanów (na podstawie wzorów trzech kolejnych alkanów) i układa wzór sumaryczny alkanu o podanej liczbie atomów węgla; rysuje wzory strukturalne i półstrukturalne alkanów 40
3 97 2/9.2 Jakie właściwości mają węglowodory nasycone? Węglowodory 8.4) obserwuje i opisuje właściwości fizyczne i chemiczne (reakcje spalania) alkanów na przykładzie metanu i etanu; 8.5) wyjaśnia zależność pomiędzy długością łańcucha węglowego a stanem skupienia alkanu 3 98 Utrwalenie materiału Węglowodory 3 99 3/9.3 Czy istnieją węglowodory nienasycone? Węglowodory 8.2) definiuje pojęcia: węglowodory ( ) nienasycone; 8.6) podaje wzory ogólne szeregów homologicznych alkenów ( ); podaje zasady tworzenia nazw alkenów ( ) w oparciu o nazwy alkanów; 8.7) opisuje właściwości (spalanie, przyłączanie bromu i wodoru) oraz zastosowania etenu (...); 8.8) projektuje doświadczenie pozwalające odróżnić węglowodory nasycone od nienasyconych; 8.9) zapisuje równanie reakcji polimeryzacji etenu; opisuje właściwości i zastosowania polietylenu 3 100 4/9.4 Czy między dwoma atomami węgla mogą się tworzyć więcej niż dwa wiązania? Węglowodory 8.1) wymienia naturalne źródła węglowodorów; 8.6) podaje wzory ogólne szeregów homologicznych ( ) alkinów; podaje zasady tworzenia nazw ( ) alkinów w oparciu o nazwy alkanów; 8.7) opisuje właściwości (spalanie, przyłączanie bromu i wodoru) oraz zastosowania (...) etynu; 8.8) projektuje doświadczenie pozwalające odróżnić węglowodory nasycone od nienasyconych 3 101 Utrwalenie materiału Węglowodory 3 102 Kontrola osiągnięć Węglowodory 41
uczniów 3 103 5/10.1 Jaki związek chemiczny tworzy się podczas fermentacji soków owocowych? Pochodne węglowodorów 9.1) tworzy nazwy prostych alkoholi i pisze ich wzory sumaryczne i strukturalne; 9.2) bada właściwości etanolu; opisuje właściwości i zastosowania metanolu i etanolu; zapisuje równania reakcji spalania metanolu i etanolu; opisuje negatywne skutki działania alkoholu etylowego na organizm ludzki; 9.3) zapisuje wzór sumaryczny i strukturalny glicerolu; bada i opisuje właściwości glicerolu; wymienia jego zastosowania 3 104 6/10.2 W jaki sposób powstaje kwas octowy? Pochodne węglowodorów 9.4) podaje przykłady kwasów organicznych występujących w przyrodzie i wymienia ich zastosowania; pisze wzory prostych kwasów karboksylowych i podaje ich nazwy zwyczajowe i systematyczne; 9.5) bada i opisuje właściwości kwasu octowego (reakcja dysocjacji elektrolitycznej, reakcja z zasadami, metalami i tlenkami metali) 3 105 7/10.3 Czy wszystkie kwasy karboksylowe są cieczami? Pochodne węglowodorów 9.8) podaje nazwy wyższych kwasów karboksylowych nasyconych (palmitynowy, stearynowy) i nienasyconych (oleinowy) i zapisuje ich wzory; 9.9) opisuje właściwości długołańcuchowych kwasów karboksylowych; projektuje doświadczenie, które pozwoli odróżnić kwas oleinowy od palmitynowego lub stearynowego 3 106 8/10.4 Jakie zastosowanie mają sole kwasów karboksylowych? Pochodne węglowodorów 9.4) podaje przykłady kwasów organicznych ( ) wymienia ich zastosowania; ( ) 42
3 107 Utrwalenie materiału Pochodne węglowodorów 3 108 9/10.5 Co tak ładnie pachnie? Pochodne węglowodorów 9.6) wyjaśnia, na czym polega reakcja estryfikacji; zapisuje równania reakcji pomiędzy prostymi kwasami karboksylowymi i alkoholami jednowodorotlenowymi; tworzy nazwy estrów pochodzących od podanych nazw kwasów i alkoholi; planuje i wykonuje doświadczenie pozwalające otrzymać ester o podanej nazwie; 9.7) opisuje właściwości estrów w aspekcie ich zastosowań 3 109 10/10.6 Czy są znane inne pochodne węglowodorów? Pochodne węglowodorów 9.11) opisuje budowę i właściwości fizyczne i chemiczne pochodnych węglowodorów zawierających azot na przykładzie amin (metyloaminy) i aminokwasów (glicyny) 3 110 Utrwalenie materiału Pochodne węglowodorów 3 111 Kontrola osiągnięć uczniów Pochodne węglowodorów 3 112 11/11.1 Dlaczego zimą jemy więcej tłuszczów? 9.10) klasyfikuje tłuszcze pod względem pochodzenia, stanu skupienia i charakteru chemicznego; opisuje właściwości fizyczne tłuszczów; projektuje doświadczenie pozwalające odróżnić tłuszcz nienasycony od nasyconego 43
3 113 12/11.2 W jaki sposób przerabia się tłuszcze? 9.10) klasyfikuje tłuszcze pod względem pochodzenia, stanu skupienia i charakteru chemicznego; opisuje właściwości fizyczne tłuszczów; projektuje doświadczenie pozwalające odróżnić tłuszcz nienasycony od nasyconego 3 114 13/11.3 Jakie związki chemiczne są budulcem naszego organizmu? 9.12) wymienia pierwiastki, których atomy wchodzą w skład cząsteczek białek; definiuje białka jako związki powstające z aminokwasów 3 115 14/11.4 Jakie właściwości mają białka? 9.13) bada zachowanie się białka pod wpływem ogrzewania, stężonego etanolu, kwasów i zasad, soli metali ciężkich (np. CuSO 4 ) i soli kuchennej; opisuje różnice w przebiegu denaturacji i koagulacji białek; wylicza czynniki, które wywołują te procesy; wykrywa obecność białka w różnych produktach spożywczych 3 116 Utrwalenie materiału 3 117 15/11.5 Dlaczego owoce są słodkie? 9.14) wymienia pierwiastki, których atomy wchodzą w skład cząsteczek cukrów; dokonuje podziału cukrów na proste i złożone; 9.15) podaje wzór sumaryczny glukozy i fruktozy; bada i opisuje właściwości fizyczne glukozy; wskazuje na jej zastosowania 3 118 16/11.6 Jakim cukrem słodzimy herbatę? 9.16) podaje wzór sumaryczny sacharozy; bada i opisuje właściwości fizyczne sacharozy; wskazuje na jej zastosowania; zapisuje równanie reakcji sacharozy z wodą (za pomocą 44