Temat: Jak pomóc dzieciom z warszawskiej dzielnicy bohaterom filmu Jestem zły Grzegorza Packa? Opracowanie: Lidia Banaszek Etap edukacyjny: gimnazjum Przedmiot: lekcja wychowawcza lub zajęcia fakultatywne Czas:: 45 minut w sprawnie pracującej klasie 90 minut w klasie pracujące w wolnym tempie Cele: Uczeń: - odczytuje przesłanie filmu - formułuje pytania na podstawie filmu - interpretuje tytuł filmu - formułuje argumenty za i przeciw - wskazuje osoby i instytucje mogące pomóc dzieciom i ich rodzinom - wskazuje sposoby pomocy ludziom w trudnej sytuacji - ćwiczy umiejętność empatii - ćwiczy umiejętność udzielania słownego wsparcia - określa rolę mediów, zwłaszcza filmu dokumentalnego w życiu społecznym. Metody pracy: - rozmowa kierowana - argumenty za i przeciw - tunel myśli - śnieżna kula Środki dydaktyczne: - tekst kultury film Jestem zły - informacje z zakładki Zagadnienia do dyskusji - kartki samoprzylepne - karton - pisaki Przebieg zajęć: 1. Jakie pytania stawia film Jestem zły Grzegorza Packa? Uczniowie pracują w grupach 4 osobowych. Każdy zespół formułuje co najmniej trzy różne pytania. ( 5 minut ) Oto pytania, jakie mogą się pojawić: - Jak należy obchodzić się z kamerą i z mikrofonem? - Jaką rolę mogą pełnić media, np. film w pokazywaniu prawdy o życiu? - Co czują bohaterowie filmu? - O czym myślą bohaterowie filmu? - Jak wygląda codzienne życie bohaterów? - Na czym polega poczucie wspólnoty w grupie koleżeńskiej? 1
- Jakimi zasadami kierują się członkowie grupy? - Jakie są konsekwencje przynależności do grupy nieformalnej? - Jak funkcjonują subkultury młodzieżowe? - Jak bohaterowie sami siebie widzą? Jacy są we własnych oczach? - Jak można dotrzeć do prawdy o człowieku? - Czy bohaterowie są źli? - Dlaczego bohaterowie zachowują się tak, jakby byli źli? - Dlaczego bohaterowie są inni w domu niż na podwórku? - Dlaczego łatwiej jest przetrwać w grupie pod maską zła? - Jaka jest granica między dobrem a złem? - Co jest prawdą o człowieku, a co jest tylko subiektywną opinią innych ludzi o nim? - Jaki obraz rodziny przedstawia film? - Kto mógłby pomóc dzieciom i ich rodzinom? - Jak można by pomóc bohaterom filmu? Prezentacja pytań przez przedstawicieli grup. ( 5 minut ) 2. Sformułowanie i zapisanie tematu zajęć. ( 2 minuty ) Wśród pytań zadanych przez uczniów powinno się pojawić pytanie o to, w jaki sposób można pomóc bohaterom z warszawskiej dzielnicy. To pytanie stanie się tematem lekcji. Jeśli nie postawią go uczniowie, może je zasugerować nauczyciel. 3. Odniesienie się do tytułu filmu. Próba interpretacji. ( 13 minut ) Pytanie 5. z zakładki Zagadnienia do dyskusji : Jak należy interpretować tytuł filmu Grzegorza Packa? - Dlaczego czasownik w tytule filmu ma formę pierwszej osoby liczby pojedynczej? - Co to znaczy: być złym? - Co jest złem według współczesnego młodego człowieka? - Co jest złem według biblijnego Dekalogu? - Czy bohaterowie filmu są źli? Argumenty za - chodzą po wagonach - bezmyślnie narażają własne życie - zrywają nieswoje jabłka - chodzą po drzewach - przeskakują przez ogrodzenie - biorą udział w przepychankach - przeklinają - przezywają - kradną pieniądze z wózków przed hipermarketem - bawią się wózkami, które są cudzą własnością - kradną żywność w hipermarkecie - znęcają się nad żabą Argumenty przeciw - zachowują się podobnie jak większość nastolatków - ich zachowanie nie jest przejawem zła, lecz potrzebą zademonstrowania swojej siły, chęcią zwrócenia na siebie uwagi, zaimponowania kolegom z grupy - te dzieci nie są winne, one po prostu nie mają ciekawszych zajęć, nie mają alternatywy, dlatego w taki sposób spędzają wolny czas - te dzieci są z natury dobre, ale pozostawione same sobie - mają swoje marzenia, chcą być kimś, chcą żyć inaczej - w ich oczach nie ma zła, są roześmiani, tryskają energią - nie chcą nikogo świadomie krzywdzić - zło jest dla nich tylko maską ułatwia przetrwanie w grupie Pytania dodatkowe: - Gdzie odbiorca filmu dostrzega dobro? - Co budzi niepokój odbiorcy filmu? - Co może się stać, jeśli dzieci przywykną do maski zła, za którą kryją się, wychodząc na podwórko, jeśli nikt nie pomoże im w porę tej maski zdjąć? 2
4. Stworzenie listy pt. Grupa wsparcia. Wskazanie sposobów udzielenia pomocy bohaterom filmu i ich rodzinom. ( 10 minut ) - Kto mógłby pomóc dzieciom i ich rodzinom? Uczniowie wskazują następujące osoby i instytucje: - ośrodek pomocy społecznej - radni gminy - miejscowy ksiądz - szkoła nauczyciele - poradnia pedagogiczno psychologiczna - policja - wolontariusze - media, np. filmowcy - my sami ( jako ich koledzy ) Podział na grupy. Każdy zespół otrzymuje zadanie: Grupa I Co powinien zrobić ksiądz z miejscowej parafii? Grupa II Co powinna zrobić szkoła, do której chodzą dzieci i poradnia pedagogiczno psychologiczna, z którą szkoła współpracuje? Grupa III Grupa IV Co powinni zrobić radni gminy i pracownicy ośrodka pomocy społecznej? Co powinna zrobić miejscowa policja? Grupa V Co mogliby zrobić wolontariusze z instytucji pozarządowej znajdującej się w regionie? Grupa VI Co mogą zrobić media, np. filmowcy, dziennikarze? Zespoły proponują konkretne inicjatywy. Śnieżna kula: Po prezentacji pomysłów uczniowie wskazują najlepsze rozwiązania naklejają karteczki w kole. 5. Co w tej chwili mógłbym zrobić ja, gdybym był kolegą Grześka / koleżanką Oli z klasy. ( 5 minut ) Tunel myśli: Chętny uczeń / uczennica wciela się w sytuację wybranej postaci. Pozostali uczniowie ustawiają się w dwóch rzędach, twarzami do siebie. Bohater filmu powoli przechodzi między rzędami. W tym czasie wskazana przez nauczyciela osoba zwraca się do bohatera ( np. do Oli Gibowskiej ) ze słowami wsparcia, np.: - Podziwiam cię za twoje osiągnięcia sportowe. - Podoba mi się to, że sama chcesz coś w życiu osiągnąć, bez niczyjej pomocy. - Twoja mama jest dumna z twoich osiągnięć. - Chciałabym / chciałbym się z tobą zaprzyjaźnić. - Masz miły wyraz twarzy i ciepłe spojrzenie. - Masz konkretne plany na przyszłość. - Dobrze radzisz sobie w grupie chłopców. Podsumowanie: ( 5 minut ) - Jakie są sposoby pomocy ludziom w trudnej sytuacji? pomoc materialna wsparcie dobrym słowem 3
okazanie zainteresowania ich problemami cierpliwe wysłuchanie i okazanie zrozumienia zaproponowanie ciekawych zajęć pokazanie im nowych możliwości, perspektyw pomoc w odkryciu ich dobrych cech, umiejętności znalezienie dla nich pracy - Jaką rolę może tu spełnić film dokumentalny, taki jak film Grzegorza Packa? Demaskuje stereotypy i odkrywa prawdę. Zwraca uwagę odbiorców na ważne problemy społeczne. Pobudza do działania, inspiruje inicjatywy społeczne. Budzi poczucie odpowiedzialności i solidarności społecznej. Bibliografia: 1. Jestem zły / reż. Grzegorz Pacek. Polskie Wydawnictwo Audiowizualne. ( Filmoteka szkolna. Portrety zbiorowości; 17 ). Płyta z broszurą. Tekst dr Kamila Żyto. 2. http:///tresc.php?plyta_id=19&id=0761d3b823ef5f0 4