ZAŁĄCZNIK DO RAPORTU Z KONTROLI WZORCÓW UMOWNYCH STOSOWANYCH PRZEZ ZAKŁADY UBEZPIECZEŃ POSTANOWIENIA UMOWNE ZAKWESTIONOWANE PRZEZ UOKIK 1

ZAŁĄCZNIK DO RAPORTU Z KONTROLI WZORCÓW UMOWNYCH STOSOWANYCH PRZEZ ZAKŁADY UBEZPIECZEŃ POSTANOWIENIA UMOWNE ZAKWESTIONOWANE PRZEZ UOKIK 1 1. UBEZPIECZYCIELE ZAWIERAJĄCY UMOWY UBEZPIECZENIA NA ŻYCIE... 2 A. AEGON Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie... 2 B. TU ALLIANZ Życie Polska... 4 C. TU na Życie CARDIF Polska... 9 D. COMMERCIAL UNION Polska TU na Życie... 10 E. GENERALI ŻYCIE... 12 F. TU na Życie ING NATIONALE-NEDERLANDEN Polska... 14 G. Powszechny Zakład Ubezpieczeń Życie... 17 H. TU na Życie WARTA... 19 I. Winterthur Życie... 21 2. UBEZPIECZYCIELE ZAWIERAJĄCY UMOWY UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE... 23 A. TU ALLIANZ Polska... 23 B. TUiR CIGNA STU... 24 C. COMPENSA... 29 D. Sopockie Towarzystwo Ubezpieczeń Ergo Hestia... 33 E. GENERALI... 41 F. Polskie Towarzystwo Ubezpieczeń... 44 G. Powszechny Zakład Ubezpieczeń... 46 H. UNIQA... 49 I. TUiR Warta... 52 1 Stan na 13 września 2006.

1. Ubezpieczyciele zawierający umowy ubezpieczenia na życie A. AEGON Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie Postanowienie uzależniające wykonanie umowy od zawarcia przez uprawnionego innej umowy (rachunku bankowego) niemającej bezpośredniego związku z umową ubezpieczenia (Nationwide spełnia Świadczenie Ubezpieczeniowe na rachunek bankowy osoby uprawnionej [ ]) Postanowienie to wypełnia przesłanki klauzuli abuzywnej, o której mowa w art. 385 3 pkt 7 kodeksu cywilnego. Zakład ubezpieczeń polemizuje ze stanowiskiem Urzędu. Przekonuje, iż nie wszyscy ubezpieczeni muszą posiadać rachunek bankowy i że na życzenie uprawnionego, świadczenie ubezpieczeniowe jest spełniane przekazem pocztowym. Urząd podtrzymuje stanowisko. Kwestionowane postanowienie powinno zostać przeredagowane. Postanowienie, które uniemożliwia niezwłoczną wypłatę odszkodowania w przypadku poważnego zachorowania ubezpieczonego z jej przeznaczeniem na leczenie, które mogłoby zapobiec śmierci ubezpieczonego Może naruszać art. 385 1 1 Zakład ubezpieczeń polemizuje ze stanowiskiem Urzędu. Zakład ubezpieczeń dodał, iż zaprzestano zawierania tych umów ubezpieczenia w 2004 r. (W przypadku Poważnego Zachorowania Ubezpieczonego Świadczenie Ubezpieczeniowe 2

spełniane jest pod warunkiem, że Ubezpieczony będzie żył co najmniej 30 dni od potwierdzenia Poważnego Zachorowania przez odpowiednich lekarzy, w tym lekarza wyznaczonego przez Nationwide.) Postanowienie wyłączające obowiązek ubezpieczyciela stosowania się do zleceń ubezpieczającego podejmowanych przed jego śmiercią (W przypadku śmierci Ubezpieczającego, po złożeniu dyspozycji Ubezpieczającego w przedmiocie Transferu, Częściowej Wypłaty, Całkowitej Wypłaty, Wypłaty Zwrotnej, Nationwide z chwilą powzięcia wiadomości o śmierci Ubezpieczającego wstrzymuje wykonanie powyższych dyspozycji.) Postanowienie może wypełniać dyspozycję art. 385 1 1 Zakład ubezpieczeń polemizuje ze stanowiskiem Urzędu. Powołuje się na treść art. 831 3 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym Suma ubezpieczenia przypadająca uprawnionemu nie należy do spadku po ubezpieczonym. Urząd podtrzymuje stanowisko. Roszczenia uprawnionych z umowy ubezpieczenia powstają dopiero ze śmiercią ubezpieczonego. Dyspozycje złożone przez niego przed śmiercią, które ograniczają wysokość sumy ubezpieczenia, są prawnie skuteczne. W takim przypadku, Zakład jest zobowiązany do częściowej, bądź całkowitej wypłaty (zależnie od dyspozycji ubezpieczonego) na rzecz spadkobierców, oraz pozostałej, aktualnej na dzień śmierci ubezpieczonego sumy 3

ubezpieczenia na rzecz uprawnionych. B. TU ALLIANZ Życie Polska Postanowienia dające jednostronne uprawnienie do zmiany umowy bez ważnych przyczyn wskazanych w umowie oraz bez przyznania konsumentowi prawa odstąpienia od umowy Sprzeczne z art. 385 3 pkt 10 i 20 Zakład ubezpieczeń zobowiązał się do zmiany postanowienia poprzez ustalenie trybu i terminu wprowadzenia zmian do umowy oraz przyznanie konsumentom prawa do wypowiedzenia umowy. (Towarzystwo zastrzega sobie możliwość zmiany wysokości opłat zawartych w załączniku do niniejszych ogólnych warunków ubezpieczenia.) Postanowienia naruszające przepisy dotyczące zmiany umowy (Podwyżka opłat w ramach limitu wyznaczonego przez wskaźnik wzrostu cen towarów i usług za okres ostatniej zmiany nie oznacza zmiany umowy.) Postanowienie niezgodne z art. 384¹ kodeksu cywilnego oraz 385³ pkt 20 kodeksu cywilnego. Zakład ubezpieczeń zobowiązał się do zmiany postanowienia poprzez wskazanie obowiązku doręczenia zmienionego wzorca oraz przyznanie konsumentom prawa do wypowiedzenia umowy. 4

Postanowienia rozszerzające obowiązki konsumenta niezgodnie z przepisami kodeksu cywilnego Postanowienie niezgodne z art. 815 3 kodeksu cywilnego. Zakład ubezpieczeń zobowiązał się do zmiany postanowienia usuwając zwrot w szczególności. (Ubezpieczony i Ubezpieczający mają obowiązek podać do wiadomości Towarzystwa wszystkie znane sobie okoliczności, o które byli zapytywani we wniosku o ubezpieczenie [ ] 2. W razie niezastosowania się do powyższego obowiązku, a w szczególności, gdy zatajone okoliczności mają wpływ na zwiększenie ryzyka zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego, Towarzystwo wolne będzie od odpowiedzialności z tytułu umowy ubezpieczenia.) Postanowienia przewidujące opłacanie składki, pomimo iż zakład ubezpieczeń nie udziela ochrony (Wznowienie może nastąpić [ ], jeżeli spełnione zostały poniższe warunki [ ]. /c/ Ubezpieczający opłacił kwotę równą wysokości wszystkich zaległych składek oraz opłatę wznowieniową [ ].) Sprzeczne z art. 813 oraz art. 385 3 pkt 22 kodeksu cywilnego. Zakład ubezpieczeń zobowiązał się do zmiany postanowienia poprzez zaniechanie pobierania opłaty za ochronę ubezpieczeniową przy wznowieniu w trzech na pięć OWU. W dwóch pozostałych OWU stwierdził, iż charakter umowy wymusza pobór zaległych składek i nie może on odstąpić od ich żądania. Prezes Urzędu będzie dążył do zmiany tych postanowień, tak, aby przynajmniej część zaległych składek nie była pobierana. Postanowienie przewidujące pobieranie Sprzeczne z art. 385¹ kodeksu cywilnego oraz art. 385 3 pkt 16 Zakład ubezpieczeń zobowiązał się do zmiany postanowienia poprzez 5

opłaty za odstąpienie od umowy (Jeżeli po zaakceptowaniu ryzyka ubezpieczeniowego i wystawieniu polisy, Ubezpieczający odstąpi od umowy lub ją wypowie, Towarzystwo zastrzega sobie możliwość potrącenia ze składki opłaty manipulacyjnej, zgodnie z obowiązującą taryfą opłat.) zaniechanie pobierania opłaty manipulacyjnej. Postanowienia rozszerzające obowiązki konsumenta i uprawnienia zakładu ubezpieczeń niezgodnie z przepisami kodeksu cywilnego (W razie niepodania do wiadomości Towarzystwa wszelkich okoliczności mających wpływ na wypłatę świadczenia [ ] Towarzystwo zastrzega sobie prawo do pomniejszenia świadczenia wypłacanego na koniec trwania umowy o kwotę nienależnie wypłaconych świadczeń z tytułu niniejszej umowy dodatkowej.) Sprzeczne z art. 819 i 834 Zakład ubezpieczeń zobowiązał się do zmiany postanowienia poprzez zastąpienie kwestionowanego postanowienia klauzulą: Przedstawiciel ustawowy dziecka lub osoby należące do kręgu najbliższej rodziny zobowiązani są do informowania Towarzystwa o wszelkich okolicznościach mających wpływ na wypłatę świadczenia z tytułu niniejszej umowy dodatkowej w tym, czy Ubezpieczone dziecko pozostaje przy życiu. W razie niepodania do wiadomości Towarzystwa wszelkich okoliczności mających wpływ na istnienie prawa do wypłaty świadczenia Towarzystwo zastrzega Prezes Urzędu będzie dążył do dalszej modyfikacji postanowienia. Proponowana klauzula jest nadal sprzeczna z art. 834 kodeksu cywilnego (m. in. inny krąg podmiotów zobowiązanych), a ponadto może naruszać art. 815 2 zd. 2 kodeksu cywilnego. 6

sobie prawo do pomniejszenia świadczenia wypłaconego na koniec trwania umowy ubezpieczeniowej o kwotę nienależnie wypłaconych świadczeń z tytułu niniejszej umowy dodatkowej, o ile roszczenia o zwrot nienależnie wypłaconych świadczeń nie uległy jeszcze przedawnieniu. Postanowienie sprzeczne z bezwzględnie obowiązującymi przepisami dotyczącymi zmiany właściwości miejscowej sądu. Sprzeczne z art. 385 3 pkt 23 Zakład ubezpieczeń zobowiązał się do wykreślenia tego postanowienia. (Wszelkie spory wynikłe pomiędzy Towarzystwem a Ubezpieczającym, Ubezpieczonym, Uposażonym lub ich następcami prawnymi w związku z umową ubezpieczenia i dołączonymi do niej umowami dodatkowymi będą rozpatrywane przez sąd właściwy ze względu na siedzibę Towarzystwa.) Postanowienia rozszerzające obowiązki konsumenta i uprawnienia zakładu ubezpieczeń niezgodnie z przepisami kodeksu cywilnego (Jeżeli wiek Ubezpieczonego określony we wniosku o ubezpieczenie został wskazany Sprzeczne z art. 834 kodeksu cywilnego. Zakład ubezpieczeń zobowiązał się do zmiany postanowienia poprzez zastąpienie kwestionowanego postanowienia klauzulą: Jeżeli wiek Ubezpieczonego określony we wniosku o ubezpieczenie został 7

błędnie Towarzystwo zastrzega sobie prawo do ponownego obliczenia składki odpowiadającej pierwotnie określonej sumie ubezpieczenia na dożycie. Jeżeli nowa składka okaże się wyższa od tej, która była opłacana, Towarzystwo pomniejszy wypłacane świadczenie o należność wynikającą z różnicy wymienionych wyżej składek wraz z odsetkami.) wskazany błędnie Towarzystwo zastrzega sobie prawo do ponownego obliczenia składki za zawarte ubezpieczenie. Jeżeli nowa składka okaże się wyższa od tej, która była opłacana, Towarzystwo pomniejszy wypłacane świadczenie o należność wynikającą z różnicy wymienionych wyżej składek wraz z odsetkami. Z prawa ponownego obliczenia składki i pomniejszenia wypłaconego świadczenia Towarzystwo nie może skorzystać po upływie 3 lat od zawarcia umowy ubezpieczenia. Postanowienie przewidujący rażąco krótki okres na wyrażenie zgody na indeksację składki (Przed rocznicą polisy Towarzystwo może określić wskaźnik indeksacyjny i na jego podstawie zaproponować Ubezpieczającemu nowa wysokość składki Niewpłynięcie oświadczenia co do propozycji Towarzystwa w terminie 7 dni przed upływem rocznicy polisy jest traktowane jako przyjęcie Narusza art. 385¹ 1 kodeksu cywilnego. Zakład ubezpieczeń zobowiązał się do zmiany postanowienia poprzez zastąpienie kwestionowanego postanowienia klauzulą: Przed rocznicą polisy Towarzystwo może określić wskaźnik indeksacyjny i na jego podstawie zaproponować Ubezpieczającemu nowa wysokość składki Niewpłynięcie oświadczenia co do propozycji Towarzystwa w terminie 14 dni od 8

proponowanej przez Towarzystwo indeksacji składki.) otrzymania propozycji indeksacji jest traktowane jako przyjęcie proponowanej przez towarzystwo indeksacji składki. Postanowienia zawarte w OWU umów dodatkowych wyłączające odpowiedzialność ubezpieczyciela w przypadku śmierci wynikającej z samobójstwa ( Zakres ubezpieczenia nie obejmuje: ( ) samobójstwa lub próby samobójstwa ( ) ) Narusza art. 833 kodeksu cywilnego Ubezpieczyciel stanął na stanowisku, iż umowy dodatkowe do OWU to nie są ubezpieczenia na życie i w związku z tym art. 833 kodeksu cywilnego nie obowiązuje. Prezes Urzędu będzie dążył do wyeliminowania tego postanowienia. C. TU na Życie CARDIF Polska Postanowienia naruszające przepisy dotyczące zmiany umowy (Waloryzacja opłat nie stanowi zmiany umowy.) Może naruszać art. 384¹ kodeksu cywilnego oraz 385³ pkt 20 Zakład ubezpieczeń zobowiązał się do usunięcia postanowienia. Prezes Urzędu oczekuje na udokumentowanie zrealizowania złożonej przez zakład ubezpieczeń deklaracji usunięcia zakwestionowanego postanowienia. Wypłata świadczenia z tytułu niniejszej opcji Może naruszać art. 385 1 1 Zakład nie zgodził się ze Prezes Urzędu rozważa 9

dodatkowej powoduje zakończenie Umowy ubezpieczenia i wygaśnięcie ochrony ubezpieczeniowej. stanowiskiem Urzędu. podjęcie działań w ramach swoich ustawowych kompetencji. Odpowiedzialność Towarzystwa z tytułu niniejszej opcji jest wyłączona w okresie pierwszych 90 dni obejmowania ochroną ubezpieczeniową. Może naruszać art. 813 kodeksu cywilnego oraz art. 385 1 1 Zakład nie zgodził się ze stanowiskiem Urzędu. Prezes Urzędu rozważa podjęcie działań w ramach swoich ustawowych kompetencji, D. COMMERCIAL UNION Polska TU na Życie Postanowienia zawierające nieostre pojęcia ([ ] w jakimkolwiek związku ze spożyciem przez ubezpieczonego alkoholu, niezalecanym przez lekarza zażyciem narkotyków lub środków działających na centralny ośrodek nerwowy.) Postanowienie niejasne, może naruszać art. 385³ pkt 9 Zakład ubezpieczeń zobowiązał się do zmiany postanowienia poprzez usunięcie słowa jakimkolwiek do dnia 1 stycznia 2007 r. Postanowienia naruszające przepisy dotyczące zmiany umowy (Zmiana wysokości opłat dokonana zgodnie z powyższymi zasadami nie stanowi zmiany umowy i nie wymaga zgody ubezpieczającego. Postanowienie niezgodne z art. 384¹ kodeksu cywilnego oraz 385³ pkt 20 kodeksu cywilnego. Zakład ubezpieczeń zobowiązał się do informowania o zmianie z pouczeniem o możliwości wypowiedzenia umowy. Prezes Urzędu będzie dążył do tego, aby zakład ubezpieczeń podjął nie tylko faktyczne działania, ale również zmienił treść 10

O podwyższeniu wysokości opłat ubezpieczający jest informowany najpóźniej w najbliższym terminie zaproponowania mu indeksacji składki zgodnie z OWU.) tego postanowienia. Prezes Urzędu zwraca uwagę, że indeksacja składki jest zmianą umowy a zatem aby była skuteczna powinny być spełnione warunki z art. 384 i 384¹ kodeksu cywilnego tj. dostarczenie nowych warunków umów oraz wskazanie możliwości odstąpienia od umowy w określonym czasie (w okresie wypowiedzenia obowiązuje stara umowa). Postanowienia nakładające na konsumenta obowiązek ustalenia stanu faktycznego zdarzenia, zasadności zgłoszonych roszczeń i wysokości świadczenia. Sprzeczne z art. 16 ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Zakład ubezpieczeń zobowiązał się do zmiany postanowienia poprzez usunięcie tego postanowienia z OWU do dnia 1 stycznia 2007 r. (Ciężar bezspornego udowodnienia powstania niezdolności do pracy oraz uprawnień do otrzymania świadczenia ciąży na ubezpieczonym.) 11

Postanowienie uprawniające zakład ubezpieczeń do pobierania opłat, o których konsument nie wiedział przed podpisywaniem umowy (Ogólne Warunki Ubezpieczenia Inwestycyjnego BONUS VIP 2/2003 zawierającego postanowienia o treści: 5 pkt. 3 Alokacji podlega określona poniżej część składki, przy czym część niealokowana składki stanowi opłatę potrącaną ze składki ubezpieczeniowej, przeznaczoną na pokrycie kosztów związanych z zawarciem i wykonaniem umowy ubezpieczenia, innych niż wyraźnie przewidziane w OWU.) Postanowienie niezgodne art. 812 2 pkt 6 kodeksu cywilnego oraz art. 385³ pkt 9 Odmówiono zmiany postanowienia. Zakład ubezpieczeń argumentuje, że nie wprowadza dodatkowych składek, o których konsument nie wie. Prezes Urzędu rozważy bądź wszczęcie postępowania na podstawie art. 44 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów bądź wystąpienie z pozwem do SOKiK. Zapewnienia zakładu ubezpieczeń są niewystarczające. Kwestionowane postanowienie stanowi potencjalne zagrożenie dla konsumentów i powinno zostać zmienione. E. GENERALI ŻYCIE Postanowienia sprzeczne z przepisami art. 805-834 kodeksu cywilnego Postanowienie niezgodne z art. 809 Zadeklarowano zmianę postanowienia. (Umowę uważa się za zawartą z datą 12

wystawienia polisy.) Postanowienia naruszające przepisy dotyczące zmiany umowy (Ubezpieczającemu nie przysługuje prawo odmowy indeksacji, jeżeli dokonywana ona jest zgodnie z zasadami określonymi w ust. 10-13.) Postanowienie niezgodne z art. 384¹ kodeksu cywilnego oraz 385³ pkt 20 kodeksu cywilnego. Zadeklarowano zmianę postanowienia. (Jeżeli Ubezpieczający nie opłaci składki w dodatkowym 30-dniowym terminie, o którym mowa w ust. 4, a polisa posiada wartość wykupu, wówczas z upływem tego terminu umowa zostaje zawieszona [ ]. Postanowienie niezgodne z art. 385 1 1 kodeksu cywilnego. Zadeklarowano zmianę postanowienia. 8. W sytuacji, o której mowa w ust. 6, jeżeli Ubezpieczający opłacił wszystkie zaległe składki wraz z należnymi odsetkami ustawowymi w terminie 90 dni, licząc od dnia następnego po dniu wymagalności pierwszej niezapłaconej składki, ochrona ubezpieczeniowa zostanie wznowiona z dniem następnym po dniu dokonania płatności. W takim przypadku Umowa zostanie wznowiona na warunkach obowiązujących przed jej zawieszeniem [ ] 10. Wznowienie umowy jest możliwe w okresie jednego roku od terminu wymagalności pierwszej niezapłaconej składki, pod warunkiem zaakceptowania przez 13

Towarzystwo ryzyka ubezpieczeniowego, związanego ze wznowieniem, oraz jeśli ubezpieczający [ ] zapłaci kwotę odpowiadającą wartości wszystkich zaległych składek należnych za okres liczony od terminu wymagalności pierwszej niezapłaconej składki od daty wznowienia Umowy wraz z odsetkami ustawowymi.) F. TU na Życie ING NATIONALE-NEDERLANDEN Polska Postanowienia nakazujące przedstawienie informacji, które nie mają bezpośredniego związku z przedmiotem ubezpieczenia (Przed zawarciem umowy głównej Ubezpieczający, na wniosek Ubezpieczyciela, zobowiązany jest do złożenia oświadczenia o swojej sytuacji finansowej, w formie określonej przez Ubezpieczyciela.) Może naruszać art. 385 1 1 Zakład rozważa ponowne opracowanie zakwestionowanego postanowienia OWU. Prezes Urzędu rozważa pojęcie działań w ramach swoich ustawowych kompetencji w sytuacji nie dokonania zmiany treści postanowienia. Postanowienia nakazujące konsumentowi Może naruszać art. 385 1 1 Zadeklarowano zmianę Wystąpiono do zakładu 14

przedstawienie oryginałów bądź uwierzytelnionych kopii dokumentów trudno dostępnych, pomimo iż zakład ubezpieczeń może we własnym zakresie wystąpić o te dokumenty kodeksu cywilnego oraz art. 385 3 pkt 21 kodeksu cywilnego. postanowienia. ubezpieczeń o dostarczenie treści nowego postanowienia oraz określenia terminu wprowadzenia zmiany. (Ubezpieczony ma obowiązek dostarczenia dokumentów dotyczących leczenia szpitalnego, które muszą być przedstawione w oryginale lub w kopii potwierdzonej za zgodność z oryginałem przez szpital.) Postanowienie przewidujące automatyczne rozwiązanie umowy bez konieczności wezwania Ubezpieczonego do zapłaty składki (Po upływie 90 (dziewięćdziesięciu) dni od dnia, w którym nie została opłacona pierwsza zaległa składka całkowita, umowa główna zostaje rozwiązana bez konieczności uprzedniego wezwania Ubezpieczającego do zapłaty.) Niezgodność z art. 830 2 Zakład ubezpieczeń rozważa ponowne opracowanie zakwestionowanego postanowienia OWU. Zakład ubezpieczeń wskazuje na dyspozytywny charakter art. 830 2 kodeksu cywilnego oraz że wymogi stawiane w w /w przepisie są faktycznie stosowane. Prezes Urzędu rozważa podjęcie działań w ramach swoich ustawowych kompetencji, w sytuacji nie dokonania zmiany treści postanowienia. Postanowienie ograniczające prawo odstąpienia od umowy ubezpieczenia na życie Niezgodność z art. 830 1 Zakład zadeklarował usunięcie postanowienia z treści warunków umów. Wystąpiono do zakładu ubezpieczeń o określenie terminu zmiany OWU. (Ubezpieczający może wypowiedzieć umowę główną po upływie 2 (dwóch) lat polisowych.) 15

Postanowienia zawierające nieostre pojęcia (W przypadku trwałego inwalidztwa częściowego Ubezpieczyciel wypłaci świadczenie zgodnie z poniższą tabelą: [ ]. Zakres ubezpieczenia nie obejmuje przypadków [ ] możliwych do skorygowania postępowaniem terapeutycznym.) Postanowienie niejasne może naruszać art. 385³ pkt 9 kodeksu cywilnego oraz art. 385 1 1 Zadeklarowano zmianę postanowienia. Wystąpiono do zakładu ubezpieczeń o dostarczenie treści nowego postanowienia oraz określenia terminu wprowadzenia zmiany. Postanowienie wyłączające odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń za zdarzenia ubezpieczeniowe, które zachodzą w okresie karencji przy czym konsument za ten okres opłaca składkę ( Ubezpieczyciel nie ponosi odpowiedzialności i nie wypłaci świadczenia, jeżeli zdarzenie ubezpieczeniowe zajdzie w okresie karencji ) Może naruszać art. 385 1 1 kodeksu cywilnego oraz art. 813 Zakład nie zgodził się ze stanowiskiem Urzędu. Prezes Urzędu rozważa podjęcie działań w ramach swoich ustawowych kompetencji. Postanowienie nakładające na ubezpieczonego obowiązek złożenia wniosku o wypłatę świadczenia w rażąco krótkim czasie (Ubezpieczony powinien złożyć wniosek o wypłatę świadczenia z tytułu trwałego inwalidztwa całkowitego po upływie 12 Może naruszać art. 819 1 Zakład rozważa ponowne opracowanie zakwestionowanego postanowienia OWU. Prezes Urzędu rozważa podjęcie działań w ramach swoich ustawowych kompetencji, w sytuacji nie dokonania faktycznej zmiany treści postanowienia. 16

(dwunastu) miesięcy od dnia zajścia nieszczęśliwego wypadku, nie później niż w terminie 30 (trzydziestu) dni, licząc od ostatniego dnia ww. dwunastomiesięcznego okresu.) Warunki lub Tabela limitów i opłat mogą być z ważnych przyczyn zmienione uchwałą Zarządu Ubezpieczyciela. Ważną przyczyną, o której mowa w ust. 1, jest (...) istotna zmiana w sytuacji ekonomiczno-gospodarczej, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji na rynku finansowym w Polsce, [ ]. Może naruszać art. 385 3 pkt 9 i 10 kodeksu cywilnego art. 385 1 1 Zakład zadeklarował zmianę treści umowy. Wystąpiono do zakładu ubezpieczeń o dostarczenie treści nowego postanowienia oraz określenia terminu wprowadzenia zmiany. Jeżeli w ciągu 12 (dwunastu) miesięcy od dokonania poprzedniej indeksacji opłat Główny Urząd Statystyczny nie opublikuje któregokolwiek ze wskaźników, o których mowa w ust. 1, Ubezpieczyciel może zastosować do indeksacji opłat inny, ogólnie przyjęty i porównywalny wskaźnik. Może naruszać art. 385 3 pkt 9 kodeksu cywilnego oraz art. 385 1 1 Zakład zadeklarował zmianę treści umowy. Wystąpiono do zakładu ubezpieczeń o dostarczenie treści nowego postanowienia oraz określenia terminu wprowadzenia zmiany. G. Powszechny Zakład Ubezpieczeń Życie 17

Postanowienia przewidujące rażącą dysproporcję między uprawnieniami konsumentów a zakładów ubezpieczeń w zakresie doręczania dokumentów i składania oświadczeń (Pismo PZU Życie SA skierowane pod ostatni wskazany adres ubezpieczającego, ubezpieczonego lub uposażonego wywiera skutki prawne z chwilą doręczenia albo po upływie 30 dni od daty wysłania.) Postanowienie niezgodne z art. 385 1 1 kodeksu cywilnego Postanowienie to narusza zasadę równorzędności stron umowy, ponieważ pisma zakładu do konsumenta wywierają skutki prawne także po upływie 30 dni od daty wysłania, natomiast pisma konsumenta do zakładu tylko z chwilą doręczenia (zob. 43 ust. 1 zd.2: Wszelkie powiadomienia, wnioski i oświadczenia kierowane do PZU Życie SA wywierają skutek prawny wobec PZU Życie SA prawne z chwilą doręczenia ). Zakład ubezpieczeń dostosował się do wskazówek UOKiK i przedstawił propozycję zapisu zaakceptowaną przez UOKiK. Postanowienia naruszające przepisy dotyczące zmiany umowy (PZU Życie SA zastrzega sobie prawo zmiany wysokości minimalnych składek, kwot oraz opłat, o których mowa w umowie, w trakcie jej Postanowienie niezgodne z art. 385³ pkt 20 kodeksu cywilnego oraz art. 385 1 1 Trwają dyskusje z zakładem ubezpieczeń na temat zmiany treści postanowienia. 18

trwania, lecz nie więcej niż o większy ze wskaźników wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych lub wzrostu przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej ogłaszanych przez GUS za okres od poprzedniego ustalenia przez PZU Życie SA wysokości opłat, co nie stanowi zmiany umowy.) H. TU na Życie WARTA Postanowienia przewidujące rażącą dysproporcję między uprawnieniami konsumentów a zakładów ubezpieczeń w zakresie doręczania dokumentów i składania oświadczeń (Zawiadomienia i oświadczenia w związku z umową ubezpieczenia, powinny być składane na piśmie za pokwitowaniem przyjęcia lub wysłane listem poleconym, pod rygorem nieważności, chyba że OWU przewidują inaczej). Postanowienie to może wypełniać dyspozycję art. 385 1 1 kodeksu cywilnego Postanowienie to narusza zasadę równorzędności stron umowy, gdyż określa sposób doręczania korespondencji przez konsumenta pozostawiając Towarzystwu całkowitą swobodę w wyborze sposobu przesyłania pism do Zakład ubezpieczeń nie zgodził się z opinią UOKiK. Prezes UOKiK w razie braku zmiany stanowiska rozważa wystąpienie z pozwem do SOKiK. 19

konsumenta (w przypadkach przewidzianych w OWU). Towarzystwu całkowitą swobodę w wyborze sposobu przesyłania pism do konsumenta (w przypadkach przewidzianych w OWU). Zwłaszcza, że z kolejnego zapisu wynika, że zakład może wysyłać pisma listem zwykłym. Postanowienie naruszające zasadę równorzędności stron umowy (Dniem wypłaty świadczenia jest dzień obciążenia rachunku zakładu ubezpieczeń kwotą należnego świadczenia.) Postanowienie OWU może naruszać art. 385 1 1 kodeksu cywilnego. Zgodnie z orzecznictwem, doktryną i praktyką obrotu gospodarczego, zobowiązanie pieniężne należy uznać za spełnione z chwilą uznania rachunku wierzyciela (w tym wypadku konsumenta). To postanowienie narusza zasadę równorzędności stron umowy, bo np. w 8 ust. 6 OWU Indywidualne Ubezpieczenie Zakład ubezpieczeń nie zgodził się z opinią UOKiK. Prezes UOKiK w razie braku zmiany stanowiska rozważa wystąpienie z pozwem do SOKiK. 20

na Życie i Dożycie XXI OW Dodatkowego Ubezpieczenia z Funduszem jest mowa o wpływie składki na rachunek zakładu ubezpieczeń. I. Winterthur Życie Postanowienia sprzeczne z przepisami art. 805-834 kodeksu cywilnego (Jeżeli Ubezpieczający podał do wiadomości Towarzystwa informacje niezgodne z prawdą lub zataił informacje, a w szczególności zataił chorobę ubezpieczonego, Towarzystwo w okresie pierwszych trzech lat od zawarcia Umowy Ubezpieczenia może Umowę Ubezpieczenia wypowiedzieć ze skutkiem natychmiastowym, a w przypadku zajścia zdarzenia ubezpieczeniowego odmówić wypłaty świadczenia Niezgodność z art. 815 3 kodeksu cywilnego oraz art. 819 Zakład ubezpieczeń zmienił zakwestionowane postanowienia. W razie śmierci ubezpieczonego w okresie 21

pierwszych dwóch lat od daty rozpoczęcia ochrony w przypadku ujawnienia, że przy zawarciu Umowy ubezpieczenia Ubezpieczający lub Ubezpieczony podał do wiadomości nieprawdziwe, a w szczególności zatajona została choroba Ubezpieczonego, odpowiedzialność Towarzystwa jest ograniczona do wypłaty wartości dodatkowej, o ile wartość dodatkowa istnieje, a w trzecim roku ubezpieczenia do wypłaty wartości polisy i wartości dodatkowej, o ile wartość taka istnieje. Towarzystwo nie ponosi także odpowiedzialności z tytułu Umowy Dodatkowej, jeśli: [ ] Ubezpieczony wystąpił z roszczeniem z tytułu Umowy Dodatkowej po okresie dziewięciu miesięcy od daty powstania Niezdolności do Pracy. W razie ujawnienia, że przy zawarciu umowy ubezpieczenia Ubezpieczający podał wiadomości nieprawdziwe, a w szczególności zataił chorobę Ubezpieczonego, Towarzystwo w ciągu pierwszych trzech lat od zawarcia umowy ubezpieczenia może od niej odstąpić ze skutkiem 22

natychmiastowym, a w razie śmierci Ubezpieczonego w tym okresie odmówić wypłaty świadczenia ubezpieczeniowego, chyba, że nieprawdziwe bądź zatajone okoliczności nie miały wpływu na zwiększenie prawdopodobieństwa śmierci Ubezpieczonego. W takim przypadku Towarzystwo wypłaca kwotę będącą równowartością 40% wpłaconych składek. 2. Ubezpieczyciele zawierający umowy ubezpieczenia majątkowe A. TU ALLIANZ Polska Postanowienia przewidujące procentowe pomniejszenie składki podlegającej zwrotowi w przypadku odstąpienia od umowy (Dodatkowo składka podlegająca zwrotowi jest obniżana o 20% tytułem kosztów manipulacyjnych, jednak nie więcej niż Postanowienie może naruszać art.385 1 1 oraz art.385 3 pkt 13,16,17 Złożono zobowiązanie do dokonania zmian w ogólnych warunkach ubezpieczenia w ten sposób aby opłaty administracyjne w przypadku odstąpienia od umowy nie były pobierane. 23

o 100 zł.) B. TUiR CIGNA STU Postanowienia zawierające nieprecyzyjne określenia (CIGNA STU nie ponosi odpowiedzialności za szkody: powstałe bezpośrednio lub pośrednio wskutek pozostawania Ubezpieczającego/Ubezpieczonego albo osób, za które Ubezpieczający/Ubezpieczony ponosi odpowiedzialność lub z którymi pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym pod wpływem alkoholu, narkotyków, środków psychotropowych lub innych środków odurzających.) Postanowienie może wypełniać dyspozycję art. 385 3 pkt 9 Zadeklarowano zmianę postanowienia poprzez sprecyzowanie konieczności istnienia związku przyczynowego między zdarzeniem a spożyciem alkoholu, narkotyków lub innych środków odurzających. Urząd wystosował wezwanie do zakładu ubezpieczeń dotyczące brzmienia nowego postanowienia oraz określenia terminu wprowadzenia zmiany. Postanowienie przewidujące pobieranie składki ubezpieczeniowej za cały okres trwania umowy ubezpieczenia pomimo wypowiedzenia umowy lub odstąpienia od niej Niezgodność z art. 813 1 kodeksu cywilnego, który wprowadził czytelną zasadę przyporządkowania składki czasowi odpowiedzialności Zakład ubezpieczeń deklaruje prowadzenie prac nad powiązaniem zwrotu składki zarówno z upływem okresu ubezpieczenia, jak i stopniem Urząd wystosował wezwanie do zakładu ubezpieczeń dotyczące brzmienia nowego postanowienia oraz określenia terminu 24

(W przypadku odstąpienia od umowy ubezpieczenia lub wypowiedzenia umowy przez którąkolwiek ze stron składka za niewykorzystany okres ubezpieczenia podlega zwrotowi tylko wtedy, gdy w danym okresie ubezpieczenia nie zaistniała szkoda objęta ubezpieczeniem, za które CIGNA STU SA wypłaciła odszkodowanie lub jest zobowiązana do wypłaty odszkodowania.) ubezpieczyciela. Ponadto postanowienie wypełnia dyspozycję art. 385 3 pkt 13 i 17 kodeksu cywilnego. wykorzystania sumy ubezpieczenia. wprowadzenia zmiany. Postanowienie przewidujące 3-miesięczny termin wypowiedzenia umowy oraz obowiązek zawarcia nowej umowy w przypadku niewypowiedzenia jej w tym terminie. (Umowę ubezpieczenia, automatycznie przedłuża się na następny dwunastomiesięczny okres ubezpieczenia, o ile na trzy miesiące przed końcem okresu ubezpieczenia żadna ze stron jej skutecznie nie wypowie. Skuteczne wypowiedzenie ma miejsce, jeżeli zostało doręczone za pokwitowaniem lub przesłane listem poleconym) Postanowienie wypełnia dyspozycję art. 385 1 1 Zakład Ubezpieczeń zaproponował zmianę postanowienia w brzmieniu: umowa ubezpieczenia może zostać przedłużona na następny 12- miesięczny okres ubezpieczenia na warunkach obowiązujących w dniu przedłużenia. Urząd wystosował wezwanie do zakładu ubezpieczeń dotyczące określenia terminu wprowadzenia zmiany. Postanowienia przewidujące wyłączenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń bez względu na istnienie związku przyczynowego pomiędzy zajściem zdarzenia a np. spożyciem alkoholu, Niezgodność z art. 827 Zadeklarowano zmianę postanowień przy najbliższej nowelizacji OWU, w taki sposób, aby wynikała konieczność istnienia związku przyczynowego pomiędzy Urząd wystosował wezwanie do zakładu ubezpieczeń dotyczące brzmienia nowego postanowienia oraz 25

środków psychotropowych lub innych środków odurzających zaistnieniem zdarzenia a spożyciem alkoholu, etc. określenia terminu wprowadzenia zmiany. (Zachowując wyłączenia zawarte w 3 niniejszych owu, w ubezpieczeniu odpowiedzialności cywilnej w życiu prywatnym z odpowiedzialności CIGNA STU SA wyłączone są ponadto szkody: - wyrządzone przez Ubezpieczającego/Ubezpieczonego, osoby bliskie Ubezpieczającemu/Ubezpieczonemu stale z nim zamieszkujące i pozostające we wspólnym gospodarstwie domowym, pomoc domową lub opiekunkę do dzieci, będących pod wpływem alkoholu, narkotyków, środków psychotropowych lub innych środków odurzających.) Postanowienie przewidujące pobieranie składki w okresie karencji (Odpowiedzialność CIGNA STU SA z tytułu zryczałtowanych kosztów pogrzebu Ubezpieczonego rozpoczyna się od dnia następnego po upływie karencji, która wynosi 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy ubezpieczenia i opłacenia składki.) Niezgodność z art. 813 Zakład ubezpieczeń wyjaśnił, iż składka za produkty objęte karencją dotyczy wyłącznie okresu odpowiedzialności Cigna STU SA Postanowienie uzależniające wykonanie umowy od zawarcia przez uprawnionego Wypełnia dyspozycję art. 385 3 Zadeklarowano zmianę postanowienia i zaproponowano Urząd wystosował wezwanie do zakładu 26

innej umowy (rachunku bankowego) niemającej bezpośredniego związku z umową ubezpieczenia (Ubezpieczony obowiązany jest do: pkt 4) złożenia dyspozycji stałego zlecenia obciążania rachunku bankowego lub stałego zlecenia obciążenia karty płatniczej tytułem zapłaty składki ubezpieczeniowej.) pkt 7 nowe brzmienie postanowienia. Ubezpieczony obowiązany jest do: złożenia dyspozycji stałego zlecenia obciążania rachunku bankowego lub stałego zlecenia obciążania karty płatniczej tyt. zapłaty składki ubezpieczeniowej, chyba że w umowie ubezpieczenia strony postanowią inaczej. ubezpieczeń dotyczące określenia terminu wprowadzenia zmiany. Postanowienia zawierające nieprecyzyjne pojęcia (Ubezpieczający obowiązany jest do udzielenia Cigna STU SA, przed zawarciem umowy ubezpieczenia, odpowiedzi na wszystkie pytania zamieszczone w formularzu wniosku lub skierowane do niego w formie pisemnej oraz podania znanych mu okoliczności istotnych dla oceny ryzyka, zakresu odpowiedzialności lub mogących mieć wpływ na wysokość składki,ubezpieczający obowiązany jest do przestrzegania innych obowiązków określonych w niniejszych OWU bądź w postanowieniach dodatkowych lub odmiennych wprowadzonych do umowy ubezpieczenia.) Postanowienie to wypełnia dyspozycję art. 385 3 pkt 9 i 11 Zadeklarowano zmianę postanowień i zaproponowano nowe ich brzmienie: "Ubezpieczający obowiązany jest do: udzielenia Cigna STU SA, przed zawarciem umowy ubezpieczenia, odpowiedzi na wszystkie pytania zamieszczone w formularzu wniosku lub skierowane do niego w formie pisemnej. Urząd wystosował wezwanie do zakładu ubezpieczeń dotyczące określenia terminu wprowadzenia zmiany. Postanowienie przewidujące potrącenia Postanowienie to może Zadeklarowano zmianę Urząd wystosował 27

z tytułu kosztów manipulacyjnych w postaci odsetka kwoty świadczenia (Po potwierdzeniu wpłynięcia składki zwróci Ubezpieczonemu koszty Świadczenia Medycznego, o których mowa w ust.4 niniejszego paragrafu po potrąceniu kosztów manipulacyjnych w wysokości 30%.) stanowić niedozwoloną klauzulę umowną w rozumieniu art. 385 1 1 kodeksu cywilnego Określenie potrącenia z tytułu kosztów manipulacyjnych w postaci odsetka kwoty świadczenia, a zatem w oderwaniu od rzeczywistych kosztów poniesionych przez zakład ubezpieczeń stanowi o rażącym pokrzywdzeniu konsumenta. postanowienia, poprzez usunięcie słów po potrąceniu kosztów manipulacyjnych w wysokości 30%. wezwanie do zakładu ubezpieczeń dotyczące określenia terminu wprowadzenia zmiany. (Ubezpieczającemu, Ubezpieczonemu lub Uprawnionemu z umowy ubezpieczenia będącego osobą fizyczną, przysługuje prawo do składania skarg i zażaleń do zarządu CIGNA Stu SA za pośrednictwem Oddziału lub Przedstawicielstwa CIGNA STU SA, w którym zawarto umowę ubezpieczenia. Skargi i zażalenia są rozpatrywane w terminie 30 dni od dnia ich wpłynięcia do Zarządu CIGNA STU SA) Postanowienie to wypełnia dyspozycję art. 385 3 1 Zakład ubezpieczeń zadeklarował zmianę postanowienia. Urząd wystosował wezwanie do zakładu ubezpieczeń dotyczące określenia terminu wprowadzenia zmiany. 28

Ubezpieczający obowiązany jest do przestrzegania innych obowiązków określonych w niniejszych OWU bądź w postanowieniach dodatkowych lub odmiennych wprowadzonych do umowy ubezpieczenia. Postanowienie narusza dyspozycję art. 385 3 pkt 4 i 9 Uwzględniając argumentację UOKiK Cigna proponuje zmianę treści postanowienia w brzmieniu: Ubezpieczający obowiązany jest do przestrzegania obowiązków określonych w niniejszych OWU bądź w dokumencie potwierdzającym zawarcie umowy ubezpieczenia (polisie). Urząd wystosował wezwanie do zakładu ubezpieczeń dotyczące określenia terminu wprowadzenia zmiany. C. COMPENSA Postanowienia sprzeczne z przepisami art. 805-834 kodeksu cywilnego (Zakres ochrony ubezpieczeniowej nie obejmuje szkód bezpośrednio lub pośrednio spowodowanych lub zwiększonych wskutek: [ ] 5) umyślnego działania, zaniechania lub rażącego niedbalstwa Ubezpieczającego bądź osób, za które ponosi odpowiedzialność lub z którymi pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym.) Zagadnienie to zostało inaczej uregulowane w art. 827 1 Przepis stanowi, że zakład ubezpieczeń jest wolny od odpowiedzialności, jeżeli ubezpieczający albo osoba, z którą ubezpieczający pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym lub za którą ponosi Odmowa zmiany postanowienia. Zakład ubezpieczeń twierdzi, iż postanowienie OWU nie wyłącza stosowania art. 827 1 kodeksu cywilnego. Prezes UOKiK przygotowuje wszczęcie postępowania na podstawie art. 44 w związku z art. 23a ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. 29

odpowiedzialność, wyrządziła szkodę umyślnie. W razie rażącego niedbalstwa odszkodowanie nie należy się, chyba że zapłata odszkodowania odpowiada w danych okolicznościach zasadom współżycia społecznego. Postanowienie przewidujące możliwość wypowiedzenia umowy ubezpieczenia przez ubezpieczyciela, a jednocześnie pobranie składki za cały okres ubezpieczenia (1. Umowa ubezpieczenia może być rozwiązana w drodze wypowiedzenia: 1) przez każdą ze stron w ciągu miesiąca od daty wypłaty odszkodowania lub daty doręczenia Ubezpieczającemu odmowy wypłaty odszkodowania, z zachowaniem 30-dniowego okresu wypowiedzenia, 2) przez COMPENSĘ ze skutkiem natychmiastowym, w razie stwierdzenia rażących zaniedbań w zabezpieczeniu przedmiotu ubezpieczenia. 2. W przypadku odstąpienia od umowy ubezpieczenia lub jej wypowiedzenia przez Niezgodność z art. 813 1 kodeksu cywilnego, który wprowadził czytelną zasadę przyporządkowania składki czasowi odpowiedzialności ubezpieczyciela. Ponadto postanowienie wypełnia dyspozycję art. 385 3 pkt 13 kodeksu cywilnego Odmowa zmiany postanowienia. Zakład ubezpieczeń powołuje się na podobne regulacje w ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Prezes Urzędu zamierza wystąpić z powództwo do Sądu Okręgowego Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK). Odnosząc się do odpowiedzi Spółki Compensa, należy wskazać, iż w powołanej przez Spółkę ustawie nie ma mowy o możliwości wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy ubezpieczenia OC przez zakład ubezpieczeń 30

którąkolwiek ze stron, składka za niewykorzystany okres ubezpieczenia podlega zwrotowi tylko wtedy, jeżeli w okresie ubezpieczenia nie nastąpiła wypłata odszkodowania lub COMPENSA nie jest zobowiązana do jego wypłaty.) (zakład ubezpieczeń nie może jej wypowiedzieć), dlatego porównywanie dwóch różnych sytuacji (również rozwiązań prawnych) należy uznać za brak odniesienia się do zarzutów. Stosowanie postanowienia uznanego wyrokiem SOKiK z dnia 29 października 2003 r. (XVII Amc 45/02) za klauzulę niedozwoloną i wpisanego do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone pod Nr 86. (W razie niedopełnienia przez Ubezpieczającego któregokolwiek z obowiązków wymienionych w 11 ust. 1., 3. i 4., COMPENSA może odmówić wypłaty odszkodowania w całości lub części.) Narusza art. 23a ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Odmowa zmiany postanowienia. Zakład ubezpieczeń nie kwestionuje, że postanowienie o podobnej treści zostało uznane za klauzulę niedozwoloną i wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone. [ ] Intencją Compensy jest zobowiązanie ubezpieczającego do tzw. notyfikacji ryzyka przed zawarciem umowy ubezpieczenia oraz w trakcie jej obowiązywania [ ] oraz do przedsięwzięcia odpowiednich kroków w celu zapobieżenia zajścia wypadku objętego umową [ ]. Prezes UOKiK przygotowuje wszczęcie postępowania na podstawie art. 44 w związku z art. 23a ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Postanowienia zawierające nieostre Może naruszać art. 385³ pkt 9 Odmowa zmiany postanowienia. Prezes Urzędu rozważa 31

pojęcia (COMPENSA może w razie zajścia szkody wypłacić osobie uprawnionej ustaloną sumę gwarancyjną z tytułu jednego zdarzenia (po odjęciu kwot już wypłaconych tytułem odszkodowania w odniesieniu do tego zdarzenia) lub jakąkolwiek mniejszą sumę, o ile taka suma wystarczy do zaspokojenia roszczeń wynikłych z tego zdarzenia, po czym COMPENSA będzie zwolniona od wszelkich dalszych zobowiązań.) Kwestionowany zapis przyznaje zakładowi ubezpieczeń prawo do jednostronnej oceny, jaka suma wystarczy do zaspokojenia roszczenia osoby uprawnionej. Zakład ubezpieczeń polemizuje ze stanowiskiem Urzędu. Podnosi, iż w gestii zakładu ubezpieczeń leży ocena czy wysokość zgłaszanego roszczenia przez poszkodowanego jest zasadna. Jeżeli poszkodowany nie będzie zgadzał się z ustaleniami zakładu ubezpieczeń, przysługuje mu prawo dochodzenia swoich roszczeń na drodze sądowej. wytoczenie powództwa do SOKiK. Postanowienie przewidujące zmniejszenie wysokości odszkodowania w sytuacji, kiedy zalecane bądź zaakceptowane przez zakład ubezpieczeń zabezpieczenia nie zadziałały Art. 385 3 pkt 11 kodeksu cywilnego. Odmowa zmiany postanowienia. Prezes Urzędu rozważa wytoczenie powództwa do SOKiK. (Wysokość odszkodowania pomniejsza się o procent udzielonej zniżki za zastosowanie dodatkowych zabezpieczeń, jeżeli nie zadziałały one w momencie zajścia zdarzenia, które spowodowało szkodę.) 32

D. Sopockie Towarzystwo Ubezpieczeń Ergo Hestia Postanowienia nakładające na konsumentów obowiązki, których spełnienie może okazać się niemożliwe w określonym terminie (Ponadto do obowiązków ubezpieczającego należy [ ] 3) dostarczyć Ubezpieczycielowi w ciągu 7 dni dokumenty niezbędne do ustalenia odpowiedzialności i wysokości odszkodowania, w szczególności przedstawić wyliczenie rozmiaru szkody sporządzone na własny koszt [ ]) Zakwestionowano siedmiodniowy termin na dostarczenie ubezpieczycielowi dokumentów jako rażąco krótki. Dopełnienie tego obowiązku może okazać się niemożliwe z powodu zdarzenia losowego bądź siły wyższej, a konsekwencją niedopełnienia przez konsumenta obowiązku może być zmniejszenie bądź odmowa wypłaty odszkodowania. Ponadto zakwestionowano obowiązek przedstawienia wyliczenia rozmiaru szkody sporządzone na własny koszt. Zgodnie z przepisem art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej to zakład ubezpieczeń podejmuje postępowanie dotyczące Zadeklarowano zmianę postanowienia. Jednakże nie podano nowego brzmienia postanowienia. Odpowiadając na zarzuty Urzędu, ubezpieczyciel pominął kwestię przedstawienia wyliczenia rozmiaru szkody sporządzonego na własny koszt. Postanowienie to będzie nadal przedmiotem dyskusji z zakładem ubezpieczeń. 33

ustalenia stanu faktycznego zdarzenia. Przepis ten nie pozwala na przyjęcie, iż koszt takiego postępowania pokrywa ubezpieczający, a nie ubezpieczyciel. Postanowienia sprzeczne z przepisami art. 805-834 kodeksu cywilnego ([ ] jednakże bezsporną część odszkodowania wypłaca w terminach wskazanych w ust. 1 lub 2.) Niezgodność z art. 817 1 i 2 kodeksu cywilnego Zadeklarowano zmianę postanowienia, zgodnie z regulacją kodeksową. Urząd wystosuje wezwanie do zakładu ubezpieczeń dotyczące przedstawienia brzmienia nowego postanowienia oraz określenia terminu wprowadzenia zmiany. Postanowienie związane z pobieraniem opłaty manipulacyjnej za odstąpienie od umowy (zakład ubezpieczeń pobiera opłatę w przypadku odstąpienia od umowy 20% zwracanej składki.) Przedmiotem zarzutu jest fakt ograniczenia przez zakład ubezpieczeń ustawowego uprawnienia ubezpieczającego do odstąpienia od umowy poprzez ustanowienie opłaty manipulacyjnej. Ponadto, postanowienie wypełnia dyspozycję art. 385 3 pkt 17 kodeksu cywilnego Odmówiono zmiany postanowienia. Zakład ubezpieczeń podniósł, iż potrącanie 20% zwracanej składki jako kosztów manipulacyjnych nie jest sprzeczne z dyspozycją art. 812 4 kodeksu cywilnego, który reguluje prawo ubezpieczającego do odstąpienia od umowy, przy obowiązku zapłaty składki za okres udzielanej ochrony ubezpieczeniowej. Urząd nie zgadza się ze stanowiskiem ubezpieczyciela. Prezes Urzędu rozważa wytoczenie powództwa do SOKiK. 34

Postanowienie przewidujące możliwość wypowiedzenia umowy ubezpieczenia, a jednocześnie pobranie składki za cały okres ubezpieczenia (Wraz z wypłatą odszkodowania raty składki stają się wymagalne i Ubezpieczyciel potrąca kwotę należnych rat z kwoty odszkodowania.) Niezgodność z art. 813 1 kodeksu cywilnego, który wprowadził czytelną zasadę przyporządkowania składki czasowi odpowiedzialności ubezpieczyciela. Ponadto postanowienie wypełnia dyspozycję art. 385 3 pkt 13 kodeksu cywilnego Zakład ubezpieczeń polemizuje ze stanowiskiem Urzędu. Wskazuje, iż postanowienie dotyczy głównego świadczenia stron i jest sformułowane w sposób jednoznaczny. Ubezpieczyciel wyjaśnia, iż Umowa ubezpieczenia nie jest zawierana na okres do pierwszej wypłaty odszkodowania [ ]. Gdyby po wypłacie odszkodowania, klient nie zechciał kontynuować umowy do upływu okresu ubezpieczenia, to umowa stron przewiduje możliwość jej rozwiązania i wówczas następuje zwrot składki. Wyjaśnienia zakładu ubezpieczeń są sprzeczne z wyjaśnieniami dotyczącymi postanowień o podobnej treści. Z postanowień, przytoczonych poniżej wynika, że nie następuje zwrot składki w takim przypadku. Urząd wystąpi do Ubezpieczyciela z prośbą o wyjaśnienie rozbieżności. Postanowienie przewidujące możliwość pobrania składki za cały okres ubezpieczenia, pomimo nie udzielania ochrony ubezpieczeniowej (W razie odstąpienia od umowy składka za niewykorzystany okres ubezpieczenia podlega zwrotowi tylko wtedy, gdy w okresie ubezpieczenia nie wystąpiła szkoda, za którą Ubezpieczyciel wypłacił odszkodowanie lub jest Niezgodność z art. 813 1 kodeksu cywilnego, który wprowadził czytelną zasadę przyporządkowania składki czasowi odpowiedzialności ubezpieczyciela. Ponadto postanowienie wypełnia dyspozycję art. 385 3 pkt 13 kodeksu cywilnego Odmowa zmiany postanowienia. Zakład ubezpieczeń twierdzi, iż uzasadniona wydaje się możliwość żądania zapłaty całkowitej składki co najmniej w momencie wypłaty odszkodowania. W tym kontekście zwrot składki przy rozwiązaniu umowy nie jest możliwy. Byłoby to sprzeczne z podstawowym założeniem umowy ubezpieczenia, Prezes Urzędu rozważa wytoczenie powództwa do SOKiK. 35

obowiązany do jego wypłacenia.) że ubezpieczyciel godzi się na świadczenie ochrony i wypłatę odszkodowania za określoną z góry składkę. Postanowienia przewidujące możliwość wypowiedzenia umowy ubezpieczenia przez ubezpieczyciela, a jednocześnie pobranie składki za cały okres ubezpieczenia (Każda ze stron może w ciągu miesiąca od daty wypłaty odszkodowania albo daty doręczenia odmowy wypłaty odszkodowania wypowiedzieć umowę ubezpieczenia z zachowaniem 1- miesięcznego okresu wypowiedzenia. [ ] 3. W razie wypowiedzenia umowy składka za niewykorzystany okres ubezpieczenia podlega zwrotowi tylko wtedy, gdy w okresie ubezpieczenia nie wystąpiła szkoda, za którą Ubezpieczyciel wypłacił odszkodowania lub jest obowiązany do jego wypłacenia; [ ]) Niezgodność z art. 813 1 kodeksu cywilnego, który wprowadził czytelną zasadę przyporządkowania składki czasowi odpowiedzialności ubezpieczyciela. Ponadto postanowienie wypełnia dyspozycję art. 385 3 pkt 13 kodeksu cywilnego Odmowa zmiany postanowienia. Ubezpieczyciel wyjaśnia, iż obecne przepisy prawa dopuszczają określanie przez OWU innych niż wskazanych w kodeksu cywilnego przypadków wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy. Składka ustalana jest w takiej wysokości, która powinna zapewnić wykonanie wszelkich zobowiązań z umowy ubezpieczenia i pokrycie kosztów wykonywania działalności ubezpieczeniowej zakładu ubezpieczeń. Prezes Urzędu wystąpi z powództwem do SOKiK. Postanowienie przewidujące odmowę wypłaty odszkodowania w sytuacji, kiedy zalecane bądź zaakceptowane przez zakład ubezpieczeń zabezpieczenia nie zadziałały Powyższe może zostać ocenione jako sprzeczne z dobrymi obyczajami i rażąco naruszające interesy konsumentów, bowiem Odmowa zmiany postanowienia. Zakład ubezpieczeń twierdzi, iż Ubezpieczyciel przyznaje Ubezpieczającemu zniżkę, ponieważ zamontowane zabezpieczenia Prezes Urzędu rozważa wytoczenie powództwa do SOKiK. 36

(Jeżeli zostanie udzielona zniżka składki z tytułu zastosowania zabezpieczeń antywłamaniowych, a zabezpieczenie to w momencie powstania szkody nie było włączone, było niesprawne, nie zadziałało lub zostało wcześniej zdemontowane, Ubezpieczyciel może zmniejszyć odszkodowanie o procent udzielonej zniżki.) ubezpieczający nie ma żadnego wpływu na to, że urządzenie antywłamaniowe nie zadziała. Ponadto, zakład ubezpieczeń przyznaje sobie uprawnienie do stwierdzenia, czy w momencie powstania szkody zabezpieczenia antywłamaniowe działały prawidłowo czy też nie zadziałały i uzależnia od tego wysokość odszkodowania. Powyższe może zostać ocenione jako wypełniające dyspozycję art. 385 3 pkt 11 kodeksu cywilnego Ponadto, nie mamy do czynienia ani z winą ani rażącym niedbalstwem konsumenta. Przeciwnie, ubezpieczony zabezpieczył należycie rzecz zgodnie ze wskazówkami zakładu ubezpieczeń. Należy zatem stwierdzić, iż postanowienia wskazane poniżej naruszają art. 826 minimalizują powstanie szkody. Zdemontowanie, niezadziałanie lub brak sprawności tego urządzenia powoduje, że zniżka jest nienależna 37

i 827 kodeksu cywilnego Postanowienie przewidujące zwrot składki pod warunkiem złożenia wniosku i przekazania oryginału polisy (Jeżeli nie umówiono się inaczej, zwrot składki następuje na wniosek Ubezpieczającego i po otrzymaniu oryginału polisy.) Postanowienie wypełnia dyspozycję art. 385 3 pkt 21 (in fine) kodeksu cywilnego Postanowienie o podobnej treści zostało uznane za niedozwolone wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 2 grudnia 2005 r. (sygn. Akt VI ACa 600/OS). Zadeklarowano zmianę postanowienia przy najbliższej nowelizacji OWU. Nie podano nowego brzmienia postanowienia. Urząd wystosuje wezwanie do zakładu ubezpieczeń dotyczące przedstawienia brzmienia nowego postanowienia oraz określenia terminu wprowadzenia zmiany. Postanowienia sprzeczne z przepisami art. 805-834 kodeksu cywilnego (Ochroną ubezpieczeniową nie są objęte szkody powstałe wskutek winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa Ubezpieczającego albo osób, z którymi Ubezpieczający pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym lub za które ponosi on odpowiedzialność.) Niezgodność z art. 827 1 Odmowa zmiany postanowienia. Zakład ubezpieczeń stwierdził, iż żaden przepis prawa nie nakłada na ubezpieczyciela obowiązku przepisywania do wzorca umownego bezwzględnie obowiązujących przepisów kodeksu cywilnego i niezależnie od tego czy przepis kodeksu cywilnego znajduje się we wzorcu umownym czy nie, to nigdy z istoty swojej nie może wypełniać dyspozycji art. 385 1, gdyż bezwzględnie obowiązujący przepis kodeksu cywilnego nigdy nie Prezes UOKiK rozważa wszczęcie postępowania na podstawie art. 44 w związku z art. 23a ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. 38