Spis treści Zmiany w ustawie o systemie oświaty 1. Rekrutacja do przedszkoli, szkół i innych placówek... 4 1.1. Rekrutacja do publicznych przedszkoli oraz publicznych innych form wychowania przedszkolnego... 5 1.2. Rekrutacja do klas pierwszych szkół publicznych (szkół podstawowych i gimnazjów)... 11 1.3. Rekrutacja do klas pierwszych publicznych szkół ponadgimnazjalnych... 13 1.4. Rekrutacja do szkół sportowych oraz dwujęzycznych... 18 1.5. Rekrutacja do szkół dla dorosłych... 24 1.6. Rekrutacja do publicznych szkół i placówek artystycznych... 26 1.7. Rekrutacja na zajęcia rozwijające zainteresowania lub rozwijające uzdolnienia oraz do placówek zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania... 27 1.8. Rekrutacja na kwalifikacyjne kursy zawodowe... 31 1.9. Rekrutacja uregulowania wspólne... 33 1.10. Ochrona danych osobowych uczniów w związku z procesem rekrutacji... 40 2. Funkcjonowanie świetlicy szkolnej... 40 3. Zmiany w zakresie dotowania szkół i placówek prowadzonych przez osoby fizyczne i prawne inne niż jednostki samorządu terytorialnego... 42 3.1. Szkoły i placówki publiczne... 42 3.2. Szkoły i placówki niepubliczne... 47 4. Określenie liczby dzieci w klasach I III szkoły podstawowej... 49 5. Asystenci nauczyciela... 49 1
6. Wyposażenie szkół w podręczniki... 51 6.1. Weryfikacja kwoty dotacji, terminy przekazywania... 56 6.2. Dotacja celowa dla szkół artystycznych prowadzonych przez podmioty prywatne... 60 6.3. Realizacja zadania przez beneficjentów... 61 6.4. Warunki wydania podręcznika... 63 6.5. Zmiany w dotowaniu szkół publicznych prowadzonych przez podmioty prywatne... 65 6.6. Dotacja celowa dla szkół niepublicznych... 66 6.7. Harmonogram wejścia w życie przepisów o dofinansowaniu do zakupu podręczników... 69 7. Wzory... 73 2
Zmiany w ustawie o systemie oświaty Agata Piszko WSTĘP Niniejsze opracowanie próbuje zwrócić uwagę na najistotniejsze zmiany, jakie zaszły w ustawie z 7 września 1991 r. o systemie oświaty w 2014 r. W opracowaniu zwrócono uwagę na sprawy związane z rekrutacją uczniów do szkół, zmiany w zakresie dotowania szkół i placówek oświatowych prowadzonych przez osoby fizyczne i osoby prawne inne aniżeli jednostki samorządu terytorialnego, a także poruszono kwestie zatrudniania asystentów oraz wyposażenia szkół w podręczniki. Dodatkowo na końcu opracowania zamieszczono kilka przykładowych wzorów z możliwością ich praktycznego zastosowania. Lektura ebooka stanowi pomoc w prawidłowym stosowaniu znowelizowanych zapisów ustawy o systemie oświaty, w tym przede wszystkim dla pracowników oświaty tj. szkół i placówek oświatowych, zespołów obsługi ekonomiczno-administracyjnej, a także organów prowadzących (skarbników, pracowników wydziałów edukacji, pracowników komórek kontroli). 3
1. Rekrutacja do przedszkoli, szkół i innych placówek Rekrutacja uczniów do szkół została uregulowana w zapisach ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (dalej: ustawa o systemie oświaty) w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 8 stycznia 2013 r. (sygn. akt K 38/12). W przedmiotowym wyroku, Trybunał Konstytucyjny uznał, że przepis art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie oświaty jest niezgodny z zapisami ustawy z 2 kwietnia 1997 r. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej (dalej: konstytucja), a konkretnie z jej zapisem w art. 92 ust. 1. W myśl tej konstytucyjnej zasady, rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w konstytucji, na podstawie szczegółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie powinno określać: z organ właściwy do wydania rozporządzenia, z zakres spraw przekazanych do uregulowania, z wytyczne dotyczące treści aktu. Organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swoich kompetencji innemu organowi. Zdaniem Trybunału, przedmiotowa kwestia nie powinna być delegowana do uregulowania przepisami rozporządzenia. Trybunał uznał, że art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie oświaty jest niezgodny z art. 92 ust. 1 konstytucji ze względu na samoistność regulacji zawartej w rozporządzeniu wykonawczym, wynikającą z braku odpowiednich regulacji na poziomie ustawy. Fakt ten spowodował, że aktowi wykonawczemu, jakim było wydane na podstawie powołanego zapisu art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o systemie oświaty rozporządzenie, została nadana ranga podstawowego źródła prawa z pominięciem przepisów ustawy. Ponadto rozporządzenie to dopuszczało precyzowanie zasad rekrutacji w aktach o jeszcze niższej randze obowiązywania niż rozporządzenie. Wobec powyższego kwestia rekrutacji do publicznych przedszkoli i szkół nie powinna być regulowana przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych, które zostało wydane na podstawie niekonstytucyjnego przepisu. 4
1.1. Rekrutacja do publicznych przedszkoli oraz publicznych innych form wychowania przedszkolnego Na wstępie opracowania warto zaznaczyć, że zgodnie z obowiązującą od 18 stycznia 2014 r. definicją rodzica, ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o rodzicu, należy przez to rozumieć także prawnych opiekunów dziec ka oraz osoby (podmioty) sprawujące pieczę zastępczą nad dzieckiem. Definicję tę warto mieć na uwadze, analizując poniższe zmiany. O przyjęciu do publicznego przedszkola oraz do publicznej innej formy wychowania przedszkolnego decyduje przede wszystkim kryterium zamieszkania. Zgodnie z zapisem art. 20c ustawy o systemie oświaty, do publicznego przedszkola lub publicznej innej formy wychowania przedszkolnego przyjmuje się kandydatów zamieszkałych na terenie danej gminy. W przypadku gdy liczba kandydatów do danego przedszkola lub innej formy wychowania przedszkolnego jest większa niż liczba wolnych miejsc, na pierwszym etapie postępowania rekrutacyjnego pod uwagę brane są następuje kryteria: z wielodzietność rodziny kandydata przy czym przez rodzinę wielodzietną rozumie się rodzinę wychowującą troje i więcej dzieci, z niepełnosprawność kandydata, z niepełnosprawność jednego z rodziców kandydata, z niepełnosprawność obojga rodziców kandydata, z niepełnosprawność rodzeństwa kandydata, z samotne wychowywanie kandydata w rodzinie przy czym przez samotne wychowywanie dziecka rozumie się wychowywanie dziecka przez pannę, kawalera, wdowę, wdowca, osobę pozostającą w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, osobę rozwiedzioną, chyba że osoba taka wychowuje wspólnie co najmniej jedno dziecko z jego rodzicem, z objęcie kandydata pieczą zastępczą. Ustawodawca nadaje każdemu z wymienionych kryteriów jednakową wartość. Kryteria te nie mogą więc być dowolnie wybierane przez organy prowadzące publiczne przedszkola oraz inne formy wychowania przed- 5
szkolnego. Dopiero w przypadku równorzędnych wyników uzyskanych na pierwszym etapie postępowania rekrutacyjnego lub jeżeli po zakończeniu tego etapu dane przedszkole albo dana publiczna inna forma wychowania przedszkolnego nadal dysponuje wolnymi miejscami, to na drugim etapie postępowania rekrutacyjnego pod uwagę brane są kryteria określone przez organ prowadzący, z uwzględnieniem zapewnienia jak najpełniejszej realizacji: z potrzeb dziecka i jego rodziny, zwłaszcza potrzeb rodziny, w której rodzice albo rodzic samotnie wychowujący kandydata muszą pogodzić obowiązki zawodowe z obowiązkami rodzinnymi, z lokalnych potrzeb społecznych. Organ prowadzący określa dokumenty niezbędne do potwierdzenia tych kryteriów. Zadania organu prowadzącego wypełnia w tym zakresie: z rada gminy, z rada powiatu, z sejmik województwa. Organ prowadzący może ustalić nie więcej niż sześć kryteriów, określając wartość każdego z nich, przy czym w odróżnieniu od kryteriów ustawowych, każde kryterium może mieć różną wartość. Przykładowo kryterium, które wybierze organ prowadzący, może być odległość placówki od miejsca zamieszkania dziecka lub dziecko, którego oboje rodzice pracują zawodowo. Podczas przeprowadzania procesu rekrutacji do przedszkola często w praktyce pojawia się pytanie, czy procedura ta powinna mieć zastosowanie również wobec dzieci, które będą kontynuowały edukację przedszkolną w danym przedszkolu lub innej formie wychowania przedszkolnego. Otóż w takiej sytuacji rodzice dziecka powinni złożyć pisemną deklarację o kontynuowaniu wychowania przedszkolnego w tym przedszkolu lub innej formie wychowania przedszkolnego, w terminie 7 dni poprzedzających termin rozpoczęcia postępowania rekrutacyjnego. Na drugim etapie postępowania rekrutacyjnego może być również brane pod uwagę kryterium dochodowe na osobę w rodzinie kandydata. Kryterium dochodu określa organ prowadzący w stosunku procentowym do kwoty 574 zł, tj. kwoty, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (dalej: ustawa o świadczeniach rodzinnych). 6