WYMAGANIA EDUKACYJNE Z HISTORII W KLASIE V W SZKOLE PODSTAWOWEJ SIÓSTR PIJAREK W RZESZOWIE W ROKU SZKOLNYM 2016/2017 ( opracowane na podst. podręcznika Wczoraj i dziś ) Nazwa działu Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Ocena celująca 1. Polska pierwszych Piastów terminów: plemię, gród, dynastia, drużyna, Książę, relikwie - zna daty chrztu Polski i zjazdu gnieźnieńskiego i - zna legendy o Lechu, Czechu i Rusie, o Popielu oraz o Piaście Gniezno i obszar państwa narzędzia rolnicze używane przez Słowian -opisuje narzędzia, jakimi posługiwali się dawni Słowianie - zna podstawowe fakty z życia świętego Wojciecha - opisuje budowę średniowiecznego grodu na przykładzie Gniezna - przedstawia historię zjazdu gnieźnieńskiego, uwzględniając postacie świętego Wojciecha, Bolesława Chrobrego i Ottona III -zna daty koronacji Chrobrego, bitwy pod Cedynią, śmierci biskupa Wojciecha i - podaje lata panowania - tłumaczy, jakie były przyczyny i skutki chrztu Polski - wie, jaką rolę pełnili duchowni w państwie - omawia następstwa misji i męczeńskiej śmierci biskupa Wojciecha ziemie polskie zamieszkiwane przez najważniejsze plemiona słowiańskie w X wieku - opowiada o powstaniu i początkach państwa polskiego - omawia znaczenie przyjęcia chrztu przez Polskę granice państwa polskiego w czasach Bolesława Chrobrego przyczyny i skutki zjazdu gnieźnieńskiego - tłumaczy, czym był Szczerbiec - wie, kiedy Orzeł Biały stał się symbolem państwa polskiego - charakteryzuje wierzenia mieszkańców ziem polskich przed przyjęciem chrztu przez - przekazuje relację z pobytu Ottona III w Gnieźnie w 1000 roku na podstawie fragmentów kroniki Galla Anonima - charakteryzuje politykę zewnętrzną i wewnętrzną Bolesława Chrobrego przebieg granic współczesnej Polski i państwa - opowiada o współczesnym znaczeniu zjazdu gnieźnieńskiego - prezentuje postać świętego Wojciecha
2. Społeczeństwo średniowiecza terminów: klasztor, post, skryptorium, rzemieślnik, cech, rynek, mieszczanie, zakon, rycerz, zamek, pług, młyn zabudowania tworzące średniowieczny klasztor - podaje cechy idealnego rycerza -wie, kim był Franciszek z Asyżu 3. Polska i Krzyżacy - zna daty koronacji Władysława Łokietka, założenia Akademii Krakowskiej, unii w Krewie, bitwy pod Grunwaldem i - wyjaśnia sens powiedzenia: Kazimierz -wie, jaki wpływ na życie ludzi w średniowieczu miała religia - rozumie, jaką funkcję pełniły zamki w średniowieczu główne elementy rycerskiego wyposażenia - podaje przykłady zawodów rzemieślniczych wykonywanych w średniowieczu -wymienia i opisuje prace polowe wykonywane w epoce średniowiecza -wie, dlaczego Konrad Mazowiecki sprowadził Krzyżaków do Polski skutki sprowadzenia Krzyżaków na ziemie polskie najważniejsze osiągnięcia Kazimierza - omawia przejawy średniowiecznej pobożności - wie, jaką drogę musiał przejść chłopiec, aby zostać rycerzem - wyjaśnia, czym były turnieje rycerskie - charakteryzuje grupy ludności żyjące w średniowiecznym mieście - opisuje wygląd średniowiecznego miasta - tłumaczy, na czym polegała praca zakonników w średniowiecznym skryptorium -wyjaśnia, czym były turnieje rycerskie - charakteryzuje sposób uprawy ziemi zwany trójpolówką - zna daty Statutu Krzywoustego, utraty Pomorza Gdańskiego, wojny trzynastoletniej i umieszcza je na linii chronologicznej - opowiada, kim był Mikołaj Wierzynek terminu unia - wie, skąd wzięło się powiedzenie polegać na kimś jak na Zawiszy i co ono oznacza -charakteryzuje samorząd miejski w średniowiecznym mieście -opisuje styl romański i gotycki - wie, czym była lokacja -tłumaczy, w jakich okolicznościach powstał zakon krzyżacki - omawia skutki sprowadzenia Krzyżaków do Polski czynniki, które umożliwiły ponowne scalenie ziem polskich - potrafi wymienić różnice między handlem średniowiecznym i współczesnym miasto średniowieczne z miastem współczesnym - ocenia rolę Władysława Łokietka w procesie zjednoczenia państwa polskiego sposoby prowadzenia
4. Europejczycy odkrywają świat Wielki zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną - tłumaczy, dlaczego królowi Kazimierzowi nadano przydomek Wielki Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie - wie, jaką rolę w okresie wielkich odkryć geograficznych odegrał Krzysztof Kolumb, w tym założenie Akademii Krakowskiej - zna daty sprowadzenia Krzyżaków do Polski, bitwy pod Płowcami, pokoju w Kaliszu, I i II pokoju toruńskiego i umieszcza je na linii chronologicznej - podaje przyczyny i skutki wielkiej wojny z zakonem krzyżackim : Pomorze Gdańskie, Małopolskę, Wielkopolskę, Kujawy, Mazowsze, Śląsk Kraków oraz obszar Królestwa Polskiego za panowania Kazimierza zasługi Jadwigi dla kultury polskiej - podaje przyczyny odkryć geograficznych w XV i XVI stuleciu terminów: karawela, - pokazuje na mapie terytorium państwa zakonu krzyżackiego oraz Malbork najważniejsze dokonania Władysława Jagiełły i Kazimierza Jagiellończyka - omawia przebieg bitwy pod Grunwaldem - zna daty podboju państwa Azteków i państwa Inków - opisuje wygląd XVwiecznego okrętu -omawia politykę wewnętrzną i zewnętrzną Kazimierza przyczyny konfliktu polskokrzyżackiego - tłumaczy, jakie znaczenie miało dla Polski odzyskanie Pomorza Gdańskiego w 1466 roku - wie, kim byli Hernan Cortez i Francisco Pizarro - tłumaczy, jaki wpływ miały odkrycia polityki zagranicznej stosowane przez Władysława Łokietka i Kazimierza przebieg dwóch wojen polskokrzyżackich w XV wieku i ocenia znaczenie tych konfliktów w polskiej historii - ocenia znaczenie wypraw odkrywczych dla Europejczyków i
5. W Rzeczpospolitej szlacheckiej terminów renesans i humanizm, plantacja - zna datę odkrycia Ameryki - wie, czego dokonał Mikołaj Kopernik - wie, kim był Leonardo da Vinci -wyjaśnia znaczenie terminów: arras, mecenat, przywilej, szlachta, folwark, pańszczyzna, wolna elekcja, husaria najważniejszych przedstawicieli Nowy Świat, Indianie, broń palna, konkwistador - zna najważniejsze dokonania Bartłomieja Diaza, Vasco da Gamy i Ferdynanda Magellana skutki odkryć geograficznych dla mieszkańców Europy i Ameryki - zna daty: dotarcia do Przylądka Dobrej Nadziei, dotarcia drogą morską do Indii, opłynięcia kuli ziemskiej i umieszcza je na osi - pokazuje na mapie trasy wielkich odkryć geograficznych - wie, kim byli Rafael Santi i Michał Anioł - wie, którzy władcy panowali w w okresie rozkwitu polskiej kultury - wie, dlaczego Mikołaj Rej i Jan Kochanowski należą do najważniejszych - charakteryzuje wiedzę Europejczyków przed odkryciami geograficznymi dokonania cywilizacji prekolumbijskich - omawia różnice w postrzeganiu ludzkiego życia w średniowieczu i renesansie -wymienia dzieła twórców renesansu włoskiego - zna daty hołdu pruskiego konstytucji Nihil novi,, bitwy pod Kircholmem, Kłuszynem i umieszcza je na osi - omawia zasługi ostatnich Jagiellonów dla rozwoju kultury polskiej - tłumaczy, dlaczego geograficzne na wyobrażenia ludzi o świecie - rozumie myśl Terencjusza: Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie, nie jest mi obce - opisuje architekturę renesansową -omawia wpływ wynalezienia druku na rozpowszechnianie idei renesansowych - podaje przykłady budowli renesansowych w Polsce - ocenia znaczenie hołdu pruskiego w dziejach -charakteryzuje ludów zamieszkujących Amerykę - formułuje wnioski dotyczące niewolnictwa i wyraża swoją opinię na ten temat - określa, jaki wpływ na rozwój sztuki renesansowej w Polsce miała kultura włoska - ocenia sposób sprawowania władzy w
polskiego renesansu - zna daty unii w Lublinie, I wolnej elekcji i bitwy pod Wiedniem i umieszcza je na osi -wymienia zabudowania wchodzące w skład dworu szlacheckiego - podaje najważniejsze postanowienia unii lubelskiej -wskazuje na mapie terytorium Obojga Narodów i miejsce zawarcia unii polsko-litewskiej w 1569 roku - pokazuje na mapie państwa, z którymi Rzeczpospolita prowadziła wojny w XVII wieku twórców w historii literatury polskiej -zna daty: potopu szwedzkiego terminów: sejm, sejmik, pospolite ruszenie, poseł, herb, demokracja szlachecka, kmieć, szkut, flisacy, rokosz, Artykuły henrykowskie, liberum veto prawa i obowiązki szlachty - potrafi opisać wygląd tradycyjnego stroju szlacheckiego - wie, jakie znaczenie miał spław wiślany dla rozwoju handlu zbożem w XVI wieku - omawia przyczyny i skutki zawarcia unii lubelskiej - wie, jak nazywał się pierwszy polski władca elekcyjny - omawia przebieg wolnej elekcji postanowienia rycerstwo przekształciło się w szlachtę - wie, na czym polegała uprzywilejowana pozycja szlachty w - tłumaczy, jaką rolę pełnił Gdańsk w XVI-wiecznym handlu zbożem narodowości żyjące na terytorium Obojga Narodów - ocenia znaczenie unii lubelskiej - zna prawa, które konfederacja warszawska gwarantowała szlachcie - zna przyczyny kryzysu państwa polsko-litewskiego w XVII wieku - wie, dlaczego Stefana Czarnieckiego i Jana III Sobieskiego uznaje się za bohaterów narodowych - podaje najważniejsze przyczyny i skutki wojen polsko-szwedzkich i polsko-tureckich w XVII wieku miejsca najważniejszych bitew stoczonych przez wojska polskie w XVII poszczególne grupy polskiej szlachty - wyjaśnia, w jaki sposób obradował sejm walny szlachecki sejm walny ze współczesnym polskim parlamentem - dostrzega wpływ nadawania szlachcie kolejnych przywilejów na pozycję tej grupy w państwie oraz osłabienie władzy królewskiej elementy, z których składał się herb szlachecki postanowienia unii lubelskiej z ustaleniami unii w Krewie - wie, na czym polegała tolerancja religijna w XVI-wiecznej - tłumaczy, czym była reformacja - wskazuje różnice między pacta conventa i Artykułami henrykowskimi szlacheckiej przyczyny i skutki poszczególnych wojen Polski z sąsiadami
6. Upadek Rzeczpospolitej - zna daty: elekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego na króla Polski, I rozbioru, utworzenia Komisji Edukacji Narodowej, uchwalenia Konstytucji 3 Maja, II rozbioru Polski, powstania kościuszkowskiego i III rozbioru Polski i -wie, kim był Tadeusz Kościuszko i wymienia państwa, które wzięły udział w rozbiorach Polski Artykułów henrykowskich - tłumaczy, na czym polegała zasada liberum veto - opisuje uzbrojenie husarza na podstawie ilustracji skutki wojen XVII w. dla polityki i gospodarki Polski - wie, czym były obiady czwartkowe i kto w nich uczestniczył - wie, dlaczego sejm obradujący w latach 1788 1792 określa się jako Sejm Czteroletni lub Sejm Wielki -zna daty: zawiązania konfederacji barskiej, konfederacji targowickiej oraz obrad Sejmu i - zna przyczyny i skutki uchwalenia Konstytucji 3 maja - wie, kim byli Stanisław Małachowski i Hugo Kołłątaj stuleciu reformy wprowadzone w polskim systemie oświaty za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego - przedstawia postulaty konfederatów barskich - omawia reformy Sejmu najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 maja - omawia okoliczności, w jakich zawiązano konfederację targowicką, i wymienia jej następstwa - zna okoliczności ustanowienia Orderu Virtuti Militari przez Stanisława Augusta Poniatowskiego - zna główne przyczyny i skutki wojen polskomoskiewskich w XVII stuleciu - rozumie, dlaczego dzień 14 października jest obchodzony jako Dzień Edukacji Narodowej charakterystyczne cechy sztuki barokowej i klasycystycznej - podaje przykłady budowli barokowych i klasycystycznych - ocenia dokonania Tadeusza Kościuszki - opowiada o losach Tadeusza Kościuszki po powstaniu w 1794 roku - ocenia dokonania króla Stanisława Augusta Poniatowskiego
- omawia przyczyny i skutki III rozbioru Polski - wie, jaką rolę podczas powstania kościuszkowskiego odegrali Jan Kiliński i Jan Henryk Dąbrowski terminów: barok, oświecenie, klasycyzm ziemie utracone przez Rzeczpospolitą w wyniku I, II i III rozbioru - wyjaśnia, dlaczego rocznica uchwalenia Konstytucji 3 maja jest obecnie świętem narodowym - opisuje przebieg insurekcji kościuszkowskiej najważniejsze wynalazki epoki oświecenia Wszelkie informacje, które podaje w notatkach nauczyciel, a nie występują w podręczniku, są informacjami na ocenę bardzo dobrą lub celującą.