Komunikat z dnia 2 sierpnia 2010 r. Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Białymstoku dotyczący badań agrochemicznych w drugim półroczu 2010 roku I. Opracowywanie i opiniowanie planów nawożenia dla dużych ferm 1. Jakie gospodarstwa rolne zobowiązane są do opracowania planów nawożenia? Zgodnie z ustawą z dnia 10 lipca 2007r. o nawozach i nawożeniu (Dz. U. Nr 147 poz.1033 art.18) zobowiązuje producentów rolnych, którzy prowadzą chów lub hodowlę drobiu powyżej 40000 stanowisk lub chów lub hodowlę świń powyżej 2000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg lub 750 stanowisk dla macior do opracowania planu nawożenia. Jeżeli gospodarstwo zbywa nawozy naturalne (obornik, gnojowicę) to obowiązek sporządzania planu nawożenia spoczywa także na nabywcy nawozu naturalnego, który powinien opracować plan nawożenia i zaopiniować w ciągu 30 dni od daty zawarcia umowy na jego zakup; 2. Do opracowywania planu nawożenia konieczne jest wykonanie analizy gleb i nawozu naturalnego. Zakres analizy obejmuje: a) w glebie: - oznaczenie odczynu (ph) oraz zawartości przyswajalnych form składników pokarmowych roślin (fosforu, potasu i magnezu); - oznaczenie w glebie zawartości azotu mineralnego (N-NO 3 ) i (N-NH 4 ); b) w nawozach naturalnych: oznaczenie zawartości azotu, fosforu, potasu i magnezu; 3. Plan nawożenia może opracować każdy kto posiada odpowiednie kwalifikacje (rolnik, doradca ODR, specjalista Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej i inni doradcy zajmujący się problematyką nawozową). Plan nawożenia musi być zaopiniowany przez Okręgową Stację Chemiczno-Rolniczą. Za opracowywanie opinii pobierana jest opłata w wysokości 6,30 zł za 1 pole o powierzchni do 4 ha.
II. Znaczenie siarki w odżywianiu roślin 1) Siarka jest podstawowym składnikiem białka i pobierana jest przez rośliny w ilościach zbliżonych do fosforu; 2) Pod względem wymagań w stosunku do siarki rośliny uprawne można podzielić na trzy grupy: Rośliny o bardzo dużym zapotrzebowaniu na siarkę. Należą do nich rośliny krzyżowe: rzepak, kapusty, gorczyca, rzodkiew i rzepa oraz liliowate: cebula i czosnek. Ze średnim plonem rośliny te pobierają powyżej 40 (do 80) kg siarki (S) z 1 ha, Rośliny o dużym zapotrzebowaniu na siarkę. Są to rośliny motylkowate a także kukurydza i buraki. Pobierają one od 20 do 40 kg siarki z 1 ha, Rośliny o stosunkowo niewielkim zapotrzebowaniu na siarkę. Do tej grupy należą trawy w tym zboża, a także ziemniak. Pobierają one od 12 do 25 kg siarki z powierzchni 1 ha. 3) W gospodarstwach o dużym nasileniu upraw o bardzo dużym i dużym zapotrzebowaniu na ten pierwiastek - siarka powinna być włączona do bilansu składników pokarmowych. 4) Szczegółowo o siarce można zapoznać się przeglądając prezentację. 5) Naturalnymi źródłami siarki są opady atmosferyczne, nawozy mineralne zawierające siarkę (siarczan amonu, siarczan potasu, siarczan magnezu, CANWIT-S, większość polifosek, nawozy płynne typu RSM i inne; 6) Badania agrochemiczne wykazały, że stosując nawożenie azotowo-siarkowe przy zachowaniu N:S równego 10 uzyskuje się w zdecydowanej większości upraw wyższe plony. W rejonie działania Okręgowej Stacji Chemiczno Rolniczej w Białymstoku ponad 70% badanych próbek gleby na zawartość siarki wykazuje niedobór tego pierwiastka. Dlatego też w gospodarstwach rolnych o dużym areale upraw siarkolubnych powinno się wykonać badanie gleby na zawartość tego pierwiastka;
7) Koszt badania 1 próbki wynosi: w próbce gleby przygotowanej do badań ph i makroelementów 33,60 zł; w próbce gleby, w której badania jest tylko siarka 38,10 zł; III. Wapnowanie gleb zwiększa plony Podstawowym warunkiem efektywnego wykorzystania składników pokarmowych z nawozów jest optymalny dla danej uprawy - odczyn gleby, który generalnie dla większości roślin uprawnych mieści się w przedziale ph od 5,5 do 6,5. Z badań prowadzonych przez Okręgową Stację Chemiczno-Rolniczą w Białymstoku wynika, że zakwaszenie gleb w woj. podlaskim jest bardzo powszechne. Ponad 64% powierzchni przebadanych gleb w latach 2006-2009 charakteryzuje się nie uregulowanym odczynem. Są to gleby bardzo kwaśne (ph do 4,5) i kwaśne (ph 4,6 5,5). Tak niski odczyn gleb ma bezpośredni wpływ na efektywność nawożenia. Według Prof. Witolda Grzebisza przy ph 4,5 nawozy azotowe wykorzystywane są w 35%, potasowe w 40%, a fosforowe zaledwie w 25%. Rośliny uprawiane na glebach o odczynie obojętnym łatwiej też znoszą skutki suszy, która w ostatnich latach występuje okresowo w naszym województwie. Najbardziej miarodajne dane o stanie odczynu gleb i zasobności w podstawowe składniki pokarmowe roślin można uzyskać poprzez pobranie próbek glebowych i zbadanie ich w laboratorium. W okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Białymstoku koszt badań gleby w pakiecie podstawowym obejmującym oznaczenie odczynu (ph) i zasobność przyswajalnych form fosforu, potasu i magnezu wynosi 10,90 zł za jedną próbkę (zgonie z PN jedną próbkę pobiera się z powierzchni nie większej niż 4 ha). Badania są ważne 4 lata. Oznaczanie odczynu i kategorii agronomicznej gleby jest niezbędne do ustalenia optymalnej dawki wapna na 1 ha. Niezbędnym zabiegiem agrotechnicznym służącym do obniżania kwasowości gleb jest ich wapnowanie.
Wapnowanie wywiera na glebę wielostronne pozytywne działanie Jest zabiegiem regulującym właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleby. Skutki tych zmian rozpatrywane w aspekcie środowiskowym i ekonomicznym są wielorakie; Likwiduje ono szkodliwe dla większości roślin i środowiska glebowego zakwaszenie oraz trujące dla korzeni roślin wolne jony glinu (Al 3+ ); Zwiększa przyswajalność i efektywność wykorzystania podstawowych składników pokarmowych znajdujących się w glebie, przez co zapobiega ich wymywaniu do wód gruntowych (szczególnie azotanów NO 3 ); Wpływa pozytywnie na skład mikroflory glebowej; Zwiększa efektywność działania wszystkich rodzajów nawozów mineralnych, naturalnych oraz organicznych i organiczno-mineralnych; Aktualnie rolnicy z województwa podlaskiego najczęściej kupują następujące rodzaje wapna nawozowego: 07a wapno kredowe podsuszone z Mielnickich Zakładów Kredowych (30% CaO do 30% H 2 O) cena za 1 tonę 61,00 zł z własnym odbiorem z kopalni; 06 węglan wapnia i węglan magnezu z kopalń z województwa świętokrzyskiego zawierający 45% CaO, w tym min. 8% MgO, cena za 1 tonę wraz z transportem na teren woj. podlaskiego wynosi ok. 79-96 zł 05 węglan wapnia i węglan magnezu z województwa świętokrzyskiego zawierający 45% CaO+MgO, w tym min.15% MgO cena za 1 tonę wynosi ok. 83-100 zł (ceny tych nawozów dostarczane do różnych rejonów województwa podlaskiego nieco się różnią, o czym decyduje głównie odległość transportu od kopalni). Na glebach średnich i ciężkich można stosować zarówno szybko działające wapno tlenkowe jak i wolno działające wapno węglanowe. Na glebach lekkich i bardzo lekkich zaleca się wyłącznie nawozy węglanowe.
IV.Gdzie i kiedy należy badać gleby Nawożenie jest jednym z ważniejszych czynników plonotwórczych. Rolnik wydając pieniądze na kupno nawozów mineralnych, (które są obecnie drogie) pragnie ich zwrotu w jak najkrótszym czasie. Z punktu widzenia Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej nie jest wskazane zwiększanie nawożenia bez informacji o zasobności gleby w podstawowe składniki pokarmowe roślin uprawnych. Badania agrochemiczne gleb w woj. podlaskim wykonuje Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Białymstoku ul. Ogrodowa 10, tel. (85) 7435457 i 7435841. Próbki glebowe opisane na szkicu/mapie lub wyrysie pól dostarcza się osobiście lub za pośrednictwem specjalistów terenowych Stacji (można też wysłać je pocztą) do Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Białymstoku ul. Ogrodowa 10 15-027 Białystok. Szczegółowa instrukcja pobierania oraz wzór i druk zlecenia /szkicu znajduje się na naszej stronie internetowej www.oschrbialystok.internetdsl.pl Wyniki badań laboratoryjnych w czasie nie dłuższym niż 3 tygodnie (licząc od daty dostarczenia próbki do laboratorium) przekazujemy rolnikom. Do wyników dołączamy zalecenia nawozowe (w cenie 6,30 zł za 1 zalecenie dla gospodarstwa) oraz plan wapnowania przebadanych gleb gruntów ornych i użytkach zielonych. Podstawowy zakres oznaczeń obejmuje: odczyn (ph), zawartość przyswajalnych dla roślin składników pokarmowych: fosfor, potas i magnez; zawartość mikroelementów (bor, mangan, cynk, miedź i żelazo) pobierz prezentację na ten temat na życzenie zleceniodawcy: zawartość azotu mineralnego (azot amonowy N-NH 4 i azot azotanowy N-NO 3 ) w okresie wczesnej wiosny oraz siarki siarczanowej (S-SO 4 ). Przy badaniu zasobności gleb w fosfor, potas, magnez i siarkę oraz oznaczenia odczynu ph próbki pobiera się w cyklu 4-letnim, a na zawartość azotu mineralnego w cyklu rocznym.
Cennik usług obowiązujący w 2010 r. na podstawowe badania gleb (ceny brutto za 1 próbkę): ph (odczyn) i zasobność gleb w makroelementy (fosfor, potas i magnez), łącznie z opracowaniem planu nawożenia - 10,90 zł oznaczenie zawartości mikroelementów (B, Cu, Fe, Mn, Zn) - 37,60 zł badanie ziem i podłoży ogrodniczych (oznaczenie ph, zasolenia oraz zawartości azotu, fosforu, potasu, wapnia, magnezy i chloru ) - 37,60 zł oraz na życzenie zleceniodawcy konkretne zalecenie nawozowe - 13,40 zł badanie zawartości azotu mineralnego z poziomów: 0-30 i 31-60 cm 20,20 zł