Data wydania: 29.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 1/7 1. IDENTYFIKACJA PREPARATU, PRODUCENTA I DYSTRYBUTORA Nazwa produktu: Wzór chemiczny: Inne nazwy: Zastosowanie: Producent: Dystrybutor: Jodyna J 2 + KJ + C 2 H 5 OH Tinctura Iodi, etanolowy roztwór jodu Do odkaŝania skaleczeń. 2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH Składniki stwarzające zagroŝenie: Nazwa chemiczna % wag. Nr CAS Nr WE Symbol Zwroty zagroŝenia ostrzegawczy (R)* Jod 3 7553-56-2 231-442-4 Xn, N 20/21-50 Etanol 90 64-17-5 200-578-6 F 11 Objaśnienie: T + = bardzo toksyczny, T= toksyczny, C= Ŝrący, Xn= szkodliwy, Xi= draŝniący, E= wybuchowy, O= utleniający, F + = skrajnie łatwo palny, F= wysoce łatwo palny, N= niebezpieczny dla środowiska *Pełne znaczenie zwrotów zagroŝenia R z punktu 2 ujęto w punkcie 16 Uwaga: Zwroty R odnoszą się do substancji 100%, a nie do jej stęŝenia w preparacie. 3. IDENTYFIKACJA ZAGROśEŃ Preparat został zaklasyfikowany jako niebezpieczny zgodnie z obowiązującym prawem. ZagroŜenie poŝarowe: ZagroŜenie toksykologiczne: ZagroŜenie ekotoksykologiczne: 4. PIERWSZA POMOC F Xn N Produkt wysoce łatwo palny. Etanol, będący rozpuszczalnikiem, jest substancją wysoce łatwo palną, tworzącą z powietrzem mieszaniny wybuchowe. Pary są cięŝsze od powietrza i gromadzą się przy powierzchni. Działa szkodliwie przez drogi oddechowe i w kontakcie ze skórą. R 20/21 Jod działa szkodliwie na organizm człowieka, zaś etanol działa draŝniąco na skórę, oczy i drogi oddechowe. Preparat bakteriobójczy. Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne. R50 Jod w większej koncentracji działa szkodliwie w środowisku naturalnym, zaś etanol nie wywiera szczególnie szkodliwego działania w środowisku naturalnym. Uwaga: W pierwszej kolejności naleŝy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skaŝonego jodyną środowiska. Następstwa wdychania: 1. UłoŜyć poszkodowaną osobę w pozycji leŝącej. 2. W przypadku wystąpienia takiej potrzeby wykonać sztuczne oddychanie i zapewnić pomoc lekarską. Następstwa połknięcia: 1. Przepłukać usta. Podać 2-3 szklanki wody do wypicia. U osoby przytomnej wywołać wymioty lub wykonać płukanie Ŝołądka. 2. Zapewnić spokój, leŝenie i ciepło. W razie potrzeby zapewnić pomoc lekarską. Kontakt z oczami: 1. Przemywać skaŝone oczy większą ilością letniej wody przez 10-15 minut, przy wywiniętych powiekach (usunąć przedtem szkła kontaktowe). 2. W przypadku konieczności zapewnić pomoc okulisty.
Data wydania: 29.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 2/7 Kontakt ze skórą: 1. Zdjąć skaŝone ubranie. Oczyścić mechanicznie skaŝoną skórę, przemyć duŝą ilością wody a następnie wodą z łagodnym mydłem. 2. Zasięgnąć porady dermatologa gdy wystąpi podraŝnienie skóry. 5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POśARU Szczególne zagroŝenia: Zbiorniki i inne opakowania z jodyną, naraŝone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować. Opary alkoholu strącać rozproszonymi strumieniami wody. Środki gaśnicze: gaśnice CO 2, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC lub BC, gaśnice pianowe, gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka, woda gaśnicza. Zalecenia szczegółowe: Mały poŝar gasić gaśnicą śniegową (CO 2 ) lub proszkową (ABC lub BC), duŝy poŝar gasić pianą lub w ostateczności rozproszonymi prądami wody. Uwaga: Nie stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącej się jodyny. Powoduje to rozrzucanie palącej się substancji, a tym samym rozprzestrzenianie ognisk poŝaru. Zbiorniki naraŝone na działania wysokiej temperatury chłodzić wodą. W miarę moŝliwości usunąć z zagroŝonego obszaru. Sprzęt ochronny straŝaków: Ubrania odporne na działanie wysokich temperatur. NiezaleŜne aparaty izolujące drogi oddechowe. UWAGA: Stosować eksplozymetr. Uwaga dodatkowa: Produktami spalania są szkodliwe gazy, pary i dymy. 6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA Zalecenia ogólne: Środki ochrony osobistej: Zalecenia szczegółowe: Zabezpieczenie środowiska: Metody utylizacji: W przypadku wydostania się jodyny do środowiska osoby postronne przebywające na zagroŝonym awarią obszarze naleŝy ewakuować. Obszar dotknięty duŝym zrzutem jodyny musi być kontrolowany eksplozymetrem, ze względu na moŝliwość wytwarzania się mieszanin wybuchowych z powietrzem. Do likwidowania znacznego rozmiarami skaŝenia mogą przystąpić przeszkolone w ratownictwie chemicznym osoby. W przypadku wydostania się jodyny do kanalizacji istnieje niebezpieczeństwo wytworzenia się mieszanin wybuchowych etanolu z powietrzem oraz wybuchu. OdzieŜ ochronna, ochrony dróg oddechowych z filtrem par oznaczonym kolorem brązowym i literą A oraz filtrem cząsteczkowym P 2, szczelne okulary ochronne, rękawice ochronne. W przypadku niemoŝności zlikwidowania następstw duŝej awarii własnymi siłami i środkami, przeprowadzenie akcji naleŝy powierzyć zewnętrznym, wyspecjalizowanym słuŝbom ratowniczym. Chronić kanalizację. W przypadku wydostania się jodyny do wód powierzchniowych, ostrzec uŝytkowników. Zbieranie rozlanej jodyny dokonywane jest mechanicznie oraz za pomocą substancji sorbujących (słoma, siano, trociny, wysuszony torf i in.). Zebrać rozlaną substancję. Starać się nie dopuścić do skaŝenia gleby i wody. Powiadomić odpowiednie władze sanitarne i ochrony środowiska. Niszczyć na drodze spalania - zgodnie z obowiązującym prawem.
Data wydania: 29.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 3/7 7. POSTĘPOWANIE Z PREPARATEM I JEGO MAGAZYNOWANIE Postępowanie z preparatem: Podczas stosowania jodyny nie jeść, nie pić, nie zaŝywać leków, unikać kontaktów z jodyną, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzieŝ i sprzęt ochrony osobistej odpowiedni do pracy z roztworem jodu w etanolu, pracować w wentylowanych pomieszczeniach. Przechowywać w zamknięciu, poza zasięgiem dzieci. Zapobieganie Stosować szczególne zasady ochrony przeciwpoŝarowej. Chronić poŝarom/wybuchom: Magazynowanie: Metody postępowania z odpadami: zbiorniki przed ciepłem i nagrzaniem. W oryginalnych, właściwie oznakowanych zbiornikach, pojemnikach i opakowaniach jednostkowych, w magazynie cieczy łatwo palnych wyposaŝonym w wydajną instalację wentylacyjną i elektryczną w wykonaniu przeciwwybuchowym, o ceramicznym podłoŝu. Unikać kontaktów z palnymi i utleniającymi substancjami. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400. Za odpad moŝna uznać jodynę która w Ŝadnej postaci nie nadaje się do technicznego zagospodarowania. Preparat łatwo palny, szkodliwy. Likwidacja na drodze spalania, w wyznaczonych miejscach lub instalacjach. 8. KONTROLA NARAśENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ Rozwiązania techniczne: Wentylacja na stanowiskach pracy i w magazynach. Urządzenia elektryczne w wykonaniu przeciwwybuchowym. Ochrony osobiste: Drogi oddechowe: Ręce: Oczy: Skóra i ciało: Ogólne środki ochrony: Higiena pracy: Maski ochronne z filtrem gazowym A i Rękawice ochronne odporne na działanie etanolu. Okulary ochronne w szczelnej obudowie. Ubrania ochronne ze zbitej tkaniny. Fartuchy ochronne. Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z jodyną. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Nie wdychać par i aerozoli. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Natychmiast usuwać rozlewy jodyny. Obowiązujące w Polsce najwyŝsze dopuszczalne stęŝenie (mg/m 3 ) w środowisku pracy: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002 r. (Dz. U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, ze zmianą z dnia 1.10.2005r (Dz.U. 212 poz.1769). Składnik NDS (mg/m 3 ) NDSCh (mg/m 3 ) jod 1 - etanol 1900-9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE Postać fizyczna: Barwa: Zapach: Temperatura mięknienia: Temperatura wrzenia: jodyna w warunkach normalnych jest cieczą ciemnobrunatną o charakterystycznym zapachu ok. -110 o C ok. 83 o C
Data wydania: 29.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 4/7 PręŜność par w 20 o C: ok. 59 hpa Gęstość: ok. 0,84 g/cm 3 (20 o C) Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: Jodyna jest rozpuszczalna w wodzie, alkoholach organicznych, eterach - bez ograniczeń. Temperatura zapłonu: ok.19 o C Temperatura samozapłonu: ok. 435 o C Zakres tworzenia mieszanin wybuchowych z : 3,5-15 % obj. powietrzem Koncentracja par w 20 o C: 105 g/m 3 Stopień zagroŝenia wód: duŝy 10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ Stabilność i reaktywność: Właściwości korozyjne: Jodyna jest środkiem bakteriobójczym. Pary etanolu z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe. Gwałtownie reaguje z silnymi środkami utleniającymi, np. tritlenkim chromu, kwasem nadchlorowym, chloroformem w obecności silnych zasad, a takŝe reduktorami (siarką, proszkami metali). Brak 11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE Drogi naraŝenia człowieka: Wdychanie, połknięcie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami. PrzybliŜone dane toksykologiczne: LD 50(doustnie, szczur) = 14000 mg/kg LC LO (inhalacyjnie, szczur) = 800 mg/m 3 /1godz. Działanie miejscowe: Kontakt ze skórą: Kontakt z oczami: Wdychanie: Połknięcie: Działa szkodliwie w kontakcie ze skórą. Wystąpi ostre zaczerwienienie, podraŝnienie, wysuszenie, odtłuszczenie. MoŜe rozwinąć się rumień skóry z małymi septycznymi pęcherzami i wrzodami. MoŜe powstać chemiczne poparzenie. Jod wchłania się przez nieuszkodzoną skórę, wywołując oznaki takie jak po wdychaniu. Wystąpi ostre zaczerwienienie, podraŝnienie i łzawienie. MoŜe powstać chemiczne poparzenie. Działa szkodliwie przez drogi oddechowe. Niskie stęŝenie powoduje skrócenie oddechu, kaszel, ból w klatce piersiowej i bó1 głowy. MoŜe rozwinąć się zapalenie płuc. Wysokie stęŝenie moŝe wywołać ostre skrócenie oddechu z pieniącą się śliną (obrzęk płuc). Poszkodowana osoba często odczuwa nudności, ból nadbrzusza i wymiotuje. MoŜliwa jest utrata przytomności. Wystąpią nudności, wymioty, ból głowy i ból nadbrzusza. W wymiocinach moŝe pojawić się krew. W cięŝkich przypadkach zapaść i krwotoczne zapalenie nerek (ze skąpomoczem lub bezmoczem). W groźniejszych przypadkach następuje utrata przytomności i rzadziej drgawki. Efekty naraŝenia przewlekłego lub powtarzalnego: Powtarzalny lub przedłuŝony kontakt ze skórą wywołuje zapalenia skóry lub zmiany uczuleniowe. Powtarzane lub przedłuŝone naraŝenie na pary noŝe Następstwa opóźnione i chroniczne: Uczulenie:
Data wydania: 29.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 5/7 Nowotwory: Mutagenność: Działanie na rozrodczość: 12. INFORMACJE EKOLOGICZNE Działanie na organizmy wskaźnikowe (związki jodu): Plankton zwierzęcy: Jodek sodowy w ilości 3,3 mg/dm 3 był szkodliwy dla Daphnia magna po 48 h działania. NiŜsze organizmy: Bez widocznych szkód bakterie (Escherichia coli) i glony (Scenedesmus) znoszą stęŝenia do 100 mg/dm 3. Dla Paramaecium caudatum próg krytyczny jodku sodowego wynosi 1000 mg/dm 3. Stopień zagroŝenia wód: skrajny. Etanol w środowisku ulega całkowitej biodegradacji. 13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI Metody unieszkodliwiania: Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.62 poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz. 1206). Zawartość opakowania wg: Rodzaju 06 13 99 inne nie wymienione odpady Opakowania wg: Rodzaju 15 01 02 opakowania z tworzyw sztucznych Rodzaju 15 01 04 opakowania z metalu Rodzaju 15 01 07 opakowania ze szkła Rodzaju 15 01 10 opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych lub nimi zanieczyszczone Sposób likwidacji (D10) - termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie. Nie wprowadzać do środowiska. UŜywać odpowiednich pojemników zapobiegających skaŝeniu środowiska. Produkt i opakowania usuwać jako odpad niebezpieczny; dostarczać do uprawnionego przedsiębiorstwa. 14. INFORMACJE O TRANSPORCIE Numer UN (ONZ) : 2924 MATERIAŁ ZAPALNY, CIEKŁY, ŹRĄCY, I.N.O. Klasa RID/ADR/IMO: 3 Grupa pakowania: II Kod klasyfikacyjny FC Ilości ograniczone: LQ3 Kategoria transportowa: 1 Numer rozpoznawczy zagroŝenia: 338 Nalepki ostrzegawcze wg ADR/RID Nr 3 + 8: 15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH Preparat został zaklasyfikowany jako niebezpieczny zgodnie z obowiązującym prawem. Na etykietach naleŝy umieścić następujące informacje:
Data wydania: 29.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 6/7 Symbole ostrzegawcze na opakowaniach jednostkowych: F Xn N Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych: Produkt wysoce łatwo palny. Szkodliwy. Niebezpieczny dla środowiska. Zwroty wskazujące rodzaj zagroŝenia R 11 Produkt wysoce łatwo palny. R 20/21 Działa szkodliwie przez drogi oddechowe i w kontakcie ze skórą. R 50 Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne. Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania S 2 Chronić przed dziećmi. S 7 Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty. S 16 Nie przechowywać w pobliŝu źródeł zapłonu nie palić tytoniu. S 23 Nie wdychać pary. S 25 Unikać zanieczyszczenia oczu. S 61 Unikać zrzutów do środowiska. Postępować zgodnie z instrukcją lub kartą charakterystyki. Kartę wykonano zgodnie z: Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11.01.2001r. (Dz.U.11 poz.84; z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 140, poz. 1171) ze zmianą z dnia 14.12.2004r. (Dz.U. 2 z 2005r. poz.2). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 28.09.2005r w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz.U.201 poz.1674), (29ATP). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1679 z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz. 1666 z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia 1.10.2005r (Dz.U. 212 poz.1769). Ustawą z dnia 27.04.2001r. o odpadach (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206). Ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. 2001 nr 63 poz. 638). Klasyfikacją towarów niebezpiecznych zgodnie z Umową Europejską dotyczącą międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR). Ustawą z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. 2002 nr 199 poz. 1671) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). 16. INNE INFORMACJE
Data wydania: 29.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 7/7 Chemiczne określenie produktu: Roztwór jodu i jodku potasu w alkoholu etylowym. F Xn N R 11 R 20/21 R 50 Normy na sprzęt ochronny: PN-EN 141:2002 PN-EN 344:1996 PN-EN 166:2002 (U) PN-EN 374-3:2004 (U) PN-EN 466:1998 Powietrze na stanowiskach pracy PN-EN 1540:2004 PN-EN 689:2002 Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych Produkt wysoce łatwo palny. Produkt szkodliwy. Produkt niebezpieczny dla środowiska. Znaczenie zwrotów zagroŝenia z punktu 2 Produkt wysoce łatwo palny. Działa szkodliwie przez drogi oddechowe i w kontakcie ze skórą. Działa bardzo toksycznie na organizmy wodne. Sprzęt ochrony układu oddechowego. Pochłaniacze i filtropochłaniacze, wymagania, badanie, znakowanie; Wymagania i metody badania obuwia bezpiecznego, ochronnego i zawodowego do uŝytku w pracy. Zmiana A1; Ochrona indywidualna oczu. Wymagania; Rękawice chroniące przed chemikaliami i mikroorganizmami. Wyznaczanie odporności na przenikanie chemikaliów; OdzieŜ ochronna. Ochrona przed ciekłymi chemikaliami. Wymagania dotyczące odzieŝy chroniącej przed chemikaliami z połączeniami nieprzepuszczającymi cieczy (typ 3); Powietrze na stanowiskach pracy. Terminologia Powietrze na stanowiskach pracy. Wytyczne oceny naraŝenia inhalacyjnego na czynniki chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i strategia pomiarowa. Uwaga: UŜytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyŝszej karcie stanowi opis wymogów bezpieczeństwa uŝytkowania preparatu. UŜytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy uŝytkownika. Karta charakterystyki nie moŝe być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu. Produkt nie moŝe być uŝywany bez pisemnej zgody w Ŝadnym innym celu aniŝeli podanym w p.1 karty charakterystyki. Karta charakterystyki jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi produktu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych. Kartę wykonano w Przedsiębiorstwie EKOS S.C. 80-266 Gdańsk, al. Grunwaldzka 209, tel/fax: (0-58)305-37- 46, www.ekos.gda.pl e-mail: ekos@ekos.gda.pl na podstawie informacji i konsultacji uzyskanych od Zamawiającego oraz materiałów z własnej bazy danych. Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki są zgodne z aktualnym stanem naszej wiedzy i spełniają warunki prawa krajowego oraz Unii Europejskiej. Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyki nie są gwarancją parametrów technicznych czy przydatności do określonych zastosowań. * * * * *