SPÓŁKI WODNE ZASADY FUNKCJONOWANIA

SPÓŁKI WODNE ZASADY FUNKCJONOWANIA

Czym zajmuje się spółka wodna? Do tej pory zadaniem spółek wodnych była konserwacja i eksploatacja urządzeń melioracji wodnych oraz utrzymanie wód istotnych dla regulacji stosunków wodnych na potrzeby rolnictwa. Zajmowała się ona odwadnianiem i nawadnianiem większych terenów rolniczych. By utrzymać przepustowość rowów konieczne było koszeniem skarp, usuwanie krzaków, hakowanie czy odmulanie dna lub usuwanie kożucha w zależności od warunków panujących na poszczególnych urządzeniach. Ręcznie udrażniano przepusty. Jeśli w rowach rosły drzewa, spółka mogła je szybko usuwać. Prace te wykonywano zarówno ręcznie jak i mechanicznie.

Działalność spółek wodnych w latach 80 Wiele spółek, które efektywnie działało w latach 80. zostało rozwiązanych lub zaprzestało działalności. Powodem tego była zła gospodarka melioracyjna, brak dbałości o zabezpieczenie urządzeń oraz brak funduszy. Tereny na życzenie właścicieli zostały odrolnione, a działki podzielone i sprzedane. Tam gdzie kiedyś królowało ekstensywne rolnictwo, nastąpił proces urbanizacji. Mieszkańcy, którzy osiedlali się na tym obszarze nie przywiązywali wagi do odwodnień, wiele suchych lat uśpiło ich czujność. Właściciele samowolnie zasypywali rowy lub występowali do spółek o wyłączenie rowów z ewidencji, a gminy czy powiaty przychylały się do tych próśb. Rolnicy przestali płacić składki wynikiem czego było zawieszanie działalności lub zupełna likwidacja spółek.

Powrót do gospodarki melioracyjnej Zaniedbania w gospodarce melioracyjnej w ciągu ostatnich 20 lat można zaobserwować na terenie całego powiatu sławieńskiego, w tym w Gminie Darłowo. By przywrócić równowagę wodną nie ma innego sposobu jak powrót do gospodarki melioracyjnej i udrożnienie rowów. Dlatego nasi Mieszkańcy namawiani są do tego by takie spółki tworzyć. Wiele szkód powstałych w wyniku tegorocznych powodzi i podtopień spowodowanych jest źle działającą siecią odwadniającą. Liczba wniosków o niedrożności rowów melioracji szczegółowej jakie wpływają do Urzędu Gminy pokazuje ogromną potrzebę podjęcia niezwłocznych działań naprawczych, m.in. z uwagi na ochronę gruntów i upraw rolnych ale i ze względu na ochronę przeciwpowodziową.

Nie wszędzie zapomniano o spółkach wodnych. W Polsce działa 2277 spółek wodnych. Na terenie województwa zachodniopomorskiego w 2012 r. aż 31 spółek wodnych oraz 5 Rejonowych Związków spółek wodnych dostały dotację podmiotową, która przekroczyła kwotę 400 tys. zł. Nadzór nad spółkami wodnymi sprawuje starosta, nad zarządami zrzeszającymi spółki wodne marszałek województwa.

DO KOGO OBECNIE NALEŻY UTRZYMANIE URZĄDZEŃ MELIORACJI WODNYCH SZCZEGÓŁOWYCH Według obowiązującego prawa rowami podstawowymi zajmuje się WZMiUW, natomiast utrzymanie urządzeń melioracji wodnych szczegółowych należy do zainteresowanych właścicieli gruntów, a jeżeli urządzenia te są objęte działalnością spółki wodnej do tej spółki. Jeżeli powyższy obowiązek, nie jest wykonywany, starosta ustala, w drodze decyzji, proporcjonalnie do odnoszonych korzyści przez właścicieli gruntu, szczegółowe zakresy i terminy jego wykonywania (art. 77 ustawy Prawo wodne). Niektóre gminy próbują szukać sposobów na pomoc poszkodowanym i nie narażać się na konsekwencje prawne. Strażnikiem finansów samorządu są Regionalne Izby Obrachunkowe, które kontrolują czy gminy inwestują tylko na swojej własności. 5 stycznia 2011 r. Prawo Wodne zostało znowelizowane. Dzięki temu jednostki samorządu terytorialnego mogą udzielać spółkom wodnym pomocy w realizacji ich statutowych zadań i dofinansowywać ich działalność.

ZASADY FUNKCJONOWANIA SPÓŁEK WODNYCH reguluje Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2015 r.,poz. 469 ze. zm.). Dział VII Spółki wodne i związki wałowe ww. ustawy reguluje m.in.: art. 164. Cele działalności spółek wodnych i związków wałowych. art. 165. Utworzenie spółki wodnej. Nabycie osobowości prawnej. art. 166. Statut spółki wodnej. Art. 167. Wpis spółki wodnej do katastru wodnego. Art. 170. Składki i inne świadczenia na rzecz spółki wodnej.

TWORZENIE SPÓŁEK WODNYCH Spółki wodne, zgodnie z ustawą Prawa wodnego, są formami organizacyjnymi posiadającymi osobowość prawną, niedziałającymi w celu osiągnięcia zysku, zrzeszającymi osoby fizyczne lub prawne. Spółki mają na celu zaspokajanie wskazanych ustawą potrzeb w dziedzinie gospodarowania wodami art. 164. Podstawą działalności spółki wodnej i zarządów spółek wodnych jest statut.

TWORZENIE SPÓŁEK WODNYCH Spółki wodne mogą być tworzone w szczególności do wykonywania, utrzymywania oraz eksploatacji urządzeń służących do: 1) zapewnienia wody dla ludności, w tym uzdatniania i dostarczania wody; 2) ochrony wód przed zanieczyszczeniem, w tym odprowadzania i oczyszczania ścieków; 3) ochrony przed powodzią; 4) melioracji wodnych oraz prowadzenia racjonalnej gospodarki na terenach zmeliorowanych; 5) wykorzystywania wody do celów przeciwpożarowych; 6) utrzymywania wód.

TWORZENIE SPÓŁEK WODNYCH 1. Utworzenie spółki wodnej następuje w drodze porozumienia co najmniej 3 osób fizycznych lub prawnych, zawartego w formie pisemnej. 2. Do utworzenia spółki wodnej wymagane jest: uchwalenie statutu spółki przez osoby zainteresowane utworzeniem spółki; dokonanie wyboru organów spółki. 3. Starosta właściwy miejscowo dla siedziby spółki wodnej zatwierdza statut spółki w drodze decyzji; w przypadku niezgodności statutu z prawem starosta wzywa do usunięcia niezgodności statutu z prawem w określonym terminie, a jeżeli niezgodności nie zostaną usunięte odmawia, w drodze decyzji, jego zatwierdzenia.

TWORZENIE SPÓŁEK WODNYCH 4. Spółka wodna nabywa osobowość prawną z chwilą uprawomocnienia się decyzji starosty o zatwierdzeniu statutu. 5. Osoby, które działały w imieniu spółki przed nabyciem przez nią osobowości prawnej, odpowiadają solidarnie za szkody powstałe w wyniku tego działania. 6. Następca prawny członka spółki wodnej wstępuje w jego prawa i obowiązki.

TWORZENIE SPÓŁEK WODNYCH Spółka wodna działa na podstawie statutu, który określa m.in.: - nazwę i siedzibę oraz teren jej działalności, - zasady ustalania wysokości składek, - prawa i obowiązki członków spółki, - warunki następstwa prawnego członków spółki, - organy spółki, - czas trwania spółki oraz sposób jej rozwiązania lub likwidacji. Ponadto spółka wodna odpowiada za swoje zobowiązania całym majątkiem, natomiast członek spółki wodnej nie odpowiada za zobowiązania spółki.

ORGANY SPÓŁKI Organami spółki wodnej są: 1) walne zgromadzenie; 2) zarząd; 3) komisja rewizyjna, o ile spółka liczy więcej niż dziesięciu członków. Statut może określać inne organy spółki, niż wyżej wymienione oraz określać warunki, przy których walne zgromadzenie złożone z członków spółki zostaje zastąpione przez walne zgromadzenie delegatów.

ORGANY SPÓŁKI KOMPETENCJE WALNEGO ZGROMADZENIA Do walnego zgromadzenia należy: 1) uchwalanie planu prac spółki wodnej oraz jej budżetu, w którym można upoważnić zarząd do zaciągania pożyczek lub kredytów, w imieniu spółki, do ustalonej wysokości; 2) uchwalanie wysokości składek i innych świadczeń na rzecz spółki; 3) wybór oraz odwołanie członków zarządu i członków komisji rewizyjnej; 4) rozpatrywanie i zatwierdzanie rocznych sprawozdań oraz udzielanie zarządowi absolutorium; 5) podejmowanie uchwał w sprawie nabycia nieruchomości albo zbycia lub obciążenia nieruchomości spółki wodnej;

ORGANY SPÓŁKI KOMPETENCJE WALNEGO ZGROMADZENIA 6) uchwalanie zmian statutu spółki wodnej; 7) podejmowanie uchwał w sprawie przystąpienia spółki wodnej do związku spółek wodnych; 8) podejmowanie uchwał w sprawie połączenia spółki wodnej z inną spółką wodną albo podziału spółki wodnej na dwie lub więcej spółek; 9) podjęcie uchwały w sprawie rozwiązania spółki wodnej oraz powołania likwidatorów; 10) zatwierdzanie ostatecznych rachunków i sprawozdań likwidatora spółki wodnej; 11) podejmowanie uchwał w sprawach przedstawionych przez zarząd lub komisję rewizyjną.

ORGANY SPÓŁKI ZADANIA ZARZĄDU SPÓŁKI 1. Zarząd spółki wodnej wykonuje uchwały walnego zgromadzenia, kieruje działalnością spółki, zarządza jej majątkiem, prowadzi gospodarkę finansową i reprezentuje ją na zewnątrz. 2. Zarząd może być jednoosobowy lub wieloosobowy; liczbę członków zarządu określa statut spółki. 3. Zarząd wybierany jest na 5 lat, jeżeli statut spółki wodnej nie stanowi inaczej. 4. Uchwały zarządu spółki są podejmowane zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy składu zarządu, w tym prezesa lub wiceprezesa. 5. Zarząd spółki przedkłada staroście uchwały organów spółki w terminie 7 dni od dnia ich podjęcia. 6. Z posiedzenia zarządu spółki sporządza się protokół, który podpisują prezes lub wiceprezes i protokolant.

ORGANY SPÓŁKI ZADANIA KOMISJI REWIZYJNEJ Komisja rewizyjna kontroluje działalność spółki wodnej. Jest obowiązana do przeprowadzenia kontroli gospodarki finansowej spółki wodnej co najmniej raz w roku, przed walnym zgromadzeniem, i przedstawienia wyników tej kontroli walnemu zgromadzeniu w formie sprawozdania. Komisja rewizyjna składa się co najmniej z 3 członków; liczbę członków komisji rewizyjnej określa statut spółki wodnej. Komisja rewizyjna wybierana jest na okres 5 lat, jeżeli statut spółki wodnej nie stanowi inaczej.

NADZÓR I KONTROLA NAD DZIAŁALNOŚCIĄ SPÓŁEK WODNYCH Nadzór i kontrolę nad działalnością spółek wodnych sprawuje starosta art. 178 ustawy Prawo wodne. Zarząd spółki wodnej obowiązany jest do przedłożenia staroście uchwał organów spółki w terminie 7 dni od dnia ich podjęcia. Uchwały organów spółki wodnej sprzeczne z prawem lub statutem są nieważne; o nieważności uchwał w całości lub w części orzeka, w drodze decyzji starosta, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia doręczenia uchwały. Ponadto w przypadku powtarzającego się naruszania przez zarząd prawa lub statutu starosta, może w drodze decyzji, rozwiązać zarząd, wyznaczając osobę pełniącą jego obowiązki.

ROZWIĄZANIE SPÓŁKI WODNEJ 1. Spółka wodna może być rozwiązana uchwałą walnego zgromadzenia. 2. Spółka wodna może być rozwiązana przez starostę, w drodze decyzji, jeżeli: 1) działalność spółki narusza prawo lub statut; 2) upłynął termin, na jaki został ustanowiony zarząd komisaryczny, a walne zgromadzenie nie dokonało wyboru nowego zarządu; 3) liczba członków jest mniejsza niż wymagana, tj. 3 osoby prawne lub fizyczne.

INFORMACJE DODATKOWE Spółki wodne mogą korzystać z pomocy finansowej państwa, udzielanej w formie dotacji podmiotowej z budżetu państwa przeznaczonej na dofinansowanie działalności bieżącej w zakresie realizacji zadań związanych z utrzymaniem wód i urządzeń wodnych, z wyłączeniem zadań, na realizację których została udzielona inna dotacja. Spółki wodne mogą korzystać również z pomocy finansowej z budżetów jednostek samorządu terytorialnego na bieżące utrzymanie wód i urządzeń wodnych oraz na finansowanie lub dofinansowanie inwestycji. Ponadto spółki wodne mogą ubiegać się o dotacje z budżetu Województwa Zachodniopomorskiego. Kwota dotacji uzależniona jest m.in. od wysokości i ściągalności składki członkowskiej.

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ