II CZĘŚĆ RANKINGU ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE KĘPIŃSKIM W 2011 ROKU. Kępno, sierpień 2012 r.
Spis treści: 1. Metodologia Działania 3 2. Analiza absolwentów wg szkół i zawodów w powiecie kępińskim 7 3. Analiza bezrobocia wśród absolwentów zarejestrowanych w PUP w Kępnie 10 4. Wnioski 11 2
1. METODOLOGIA DZIAŁANIA Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest cyklicznym procesem obserwowania sytuacji na rynku pracy dotyczących popytu na pracę i podaży zasobów pracy w odniesieniu terytorialno-zawodowym oraz sporządzania na tej podstawie ocen i prognoz kluczowych dla określenia potrzeb szkoleniowych bezrobotnych i kształcenia zawodowego. Jest on opracowywany w okresach półrocznych w oparciu o zalecenia metodyczne opracowane przez Departament Rynku Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Monitoring składa się z dwóch części: diagnostycznej i prognostycznej. W marcu 2012 r. opracowano I część (diagnostyczną) rankingu zawodów deficytowych i nadwyżkowych za II półrocze 2011 r., która przedstawiała strukturę bezrobocia w powiecie kępińskim oraz popyt na pracę w poszczególnych zawodach w stosunku do zgłaszanych w urzędzie pracy w Kępnie wolnych miejsc pracy. Część II raportu (prognostyczna) została opracowana w oparciu o dane o uczniach szkół ponadgimnazjalnych z Systemu Informacji Oświatowej (SIO) MEN oraz materiały własne PUP w Kępnie. Celem analizy było uzyskanie informacji o liczbie absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu kępińskiego według ukończonej szkoły, poziomu wykształcenia i zawodów, którzy zakończyli edukację w szkole w 2011 roku na tym terenie oraz o przewidywanej liczbie absolwentów według ukończonej szkoły, poziomu wykształcenia i zawodów w roku 2012. Raport może być pomocny w określaniu odpowiednich kierunków kształcenia zawodowego bezrobotnych, a także stanowić pomocne narzędzie dla władz oświatowych w dostosowaniu kierunków kształcenia do zmieniających się potrzeb na rynku pracy. 3
2. ANALIZA ABSOLWENTÓW WG SZKÓŁ I ZAWODÓW W POWIECIE KEPINSKIM W poprzednim roku 778 osób ukończyło szkoły ponadgimnazjalne prowadzące działalność edukacyjną na terenie powiatu kępińskiego, co skutkuje wzrostem liczby absolwentów kończących szkołę o 40 osób w zestawieniu z rokiem 2010. W 2011 r. wśród ogólnej liczby rejestrujących się było 726 absolwentów (24% ogólnej liczby rejestracji), w tym aż 508 kobiet czyli 70% znajdujących się w ewidencji absolwentów. Liczba 565 osób tj. 78% należących do ww. grupy utraciło status osoby bezrobotnej np. w wyniku podjęcia pracy lub rezygnacji ze statusu. Analizując dane dotyczące podaży absolwentów według typów szkół z terenu powiatu kępińskiego należy podkreślić, iż największą liczbę uczniów, którzy ukończyli szkołę w 2011 r. generowały szkoły średnie techniczne (technika, licea zawodowe) 293 absolwentów, kolejną grupę szkół stanowiły licea ogólnokształcące 288 absolwentów. Najmniejsza liczba uczniów ukończyła zasadnicze szkoły zawodowe 197 absolwentów Niniejszy raport analizuje absolwentów z : 4 szkół technicznych (technika zawodowe) kształcących w takich zawodach, jak: technik mechanik, technik żywienia i gospodarstwa domowego, technik ochrony środowiska, technik ekonomista, technik handlowiec, technik architektury krajobrazu, technik rolnik, technik agrobiznesu, technik informatyk, technik budownictwa, technik pojazdów samochodowych, technik logistyk, technik hotelarstwa, technik technologii drewna, 3 liceum ogólnokształcących kształcących absolwentów, którzy po ukończeniu szkoły nie mają zawodu; 2 szkół zasadniczych zawodowych kształcących w takich zawodach, jak: kucharz małej gastronomii, sprzedawca, murarz, stolarz, tapicer, fryzjer, krawiec, monter instalacji i urządzeń sanitarnych, malarz-tapeciarz, lakiernik, blacharz samochodowy, ślusarz, operator obrabiarek skrawających, mechanik pojazdów samochodowych, elektryk, elektromechanik, monter-elektronik, rzeźnik-wędliniarz, cukiernik, piekarz, krawiec, mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych. 4
5
6
3. ANALIZA ABSOLWENTÓW WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA I STRUKTURY ZAWODOWEJ W POWIECIE KĘPINSKIM Analizując dane dotyczące poziomu wykształcenia należy podkreślić, iż zdecydowaną większość absolwentów kształcących się w szkołach na terenie powiatu kępińskiego stanowi młodzież, która uzyskała po ukończeniu edukacji wykształcenie średnie. Grupa ww. uczniów liczy 581 osób, co generuje 75% ogólnej liczy absolwentów w 2011 r. Niespełna 50% osób kończących szkołę z wykształceniem średnim stanowili uczniowie bez zawodu. Absolwenci z powiatu kępińskiego po ukończeniu szkoły ponadgimnazjalnej zdobywali wykształcenie najczęściej w zawodach: technik ekonomista 65 osób, tapicer 48 osób, sprzedawca 39 osób, technik mechanik 32 osoby, technik handlowiec 30 osób, technik hotelarstwa 29 osób, technik ochrony środowiska 28 osób, technik informatyk 26 osób, technik budownictwa 24 osoby, mechanik pojazdów samochodowych 22 osoby, technik rolnik 18 osób, fryzjer 18 osób, technik żywienia i gospodarstwa domowego 17 osób, stolarz 16 osób, technik architektury krajobrazu 14 osób, elektryk 11 osób. 7
Prognozy na rok 2012 wskazują, iż mury szkół ponadgimnazjalnych na terenie powiatu kępińskiego opuści 778 absolwentów. Zawody, w których przewiduje się największą liczbę osób kończących edukację to: technik ekonomista 44 osoby, sprzedawca 42 osoby, tapicer 34 osoby, mechanik pojazdów samochodowych 30 osób, technik handlowiec 25 osób, technik informatyk 25 osób, technik logistyk 24 osoby, technik ochrony środowiska 23 osoby, technik architektury krajobrazu 23 osoby, technik żywienia i gospodarstwa domowego 21 osób, Młodzież bez zawodu wg prognoz na 2012 r. stanowi grupę 301 osób. 8
9
4. ANALIZA BEZROBOCIA WŚRÓD ABSOLWENTÓW ZAREJESTROWANYCH W PUP W KĘPNIE Na koniec grudnia 2011 r. w Powiatowym Urzędzie Pracy w Kępnie zarejestrowanych było 161 osób posiadających status absolwenta. Stanowiło to 9% ogólnej liczby zarejestrowanych bezrobotnych. Porównując z analogicznym okresem 2010 r. nastąpił wzrost zarejestrowanych z tej grupy o 13 osób. Spośród ww. bezrobotnych liczba kobiet stanowiła 113 czyli 70% ogółem zarejestrowanych absolwentów. Młodzież z terenów powiatu kępińskiego kończąca edukację rejestrowała się najczęściej w zawodach: sprzedawca 16 osób, technik ekonomista 13 osób, technik informatyk 10 osób, technik ochrony środowiska 8 osób, technik mechanik 7 osób, technik budownictwa 7 osób, fryzjer - 7 Podobnie jak w poprzednich latach największą grupę zarejestrowanych absolwentów stanowi młodzież z wykształceniem średnim ogólnokształcącym, nie popartym żadnymi kwalifikacjami zawodowymi, dyplomem uprawniającym do wykonywania zawodu lub 10
doświadczeniem zawodowym. Zatem najliczniejszą grupę 21 absolwentów stanowią osoby pozbawione jakichkolwiek kompetencji zawodowych. 5. WNIOSKI Analizując dane o popycie na rynku pracy w zestawieniu z liczbą bezrobotnych wg kierunków kształcenia w szkołach powiatu kępińskiego, można wywnioskować, iż rozwój kierunków nauczania nie jest w pełni dostosowany do zmian popytu na rynku pracy. Badając sytuację absolwentów rocznika 2010/2011 na lokalnym rynku pracy, uwidacznia się niedopasowanie w pełni oferty edukacyjnej szkół powiatu kępińskiego do potrzeb kadrowych pracodawców. Odpowiednie przystosowanie kierunków kształcenia z zapotrzebowaniem na przedstawicieli konkretnych zawodów jest trudne, ze względu na dynamiczną, szybko zmieniającą się sytuację na rynku pracy w odniesieniu do cyklicznego nauczania w szkołach ponadgimnazjalnych. Analizując ruch absolwentów, należ zwrócić uwagę na nadwyżkę jaką generują absolwenci w głównej mierze w zawodach: sprzedawca 16 osób, technik ekonomista 13 osób, technik informatyk 10 osób, Porównanie sytuacji absolwentów powiatu kępińskiego uwidacznia, iż zawody związane z budownictwem i branżą stolarsko-tapicerską są zawodami deficytowymi. Już na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej kształci się zbyt małą liczbę fachowców w takich zawodach jak: dekarz, tynkarz, murarz, stolarz, tapicer. Ponadto bardzo ważne jest aby w zasadniczych szkołach zawodowych, a także w technikach, więcej godzin nauczania było przeznaczone na praktyczną naukę zawodu. Dotychczasowy system jest nie wystarczający w zakresie praktycznego przygotowania absolwentów do wykonania zawodu. Znaczny problem wśród bezrobotnych absolwentów powiatu kępińskiego stanowią uczniowie liceów ogólnokształcących, którzy pomimo średniego wykształcenia nie posiadają żadnych kwalifikacji. Jeżeli absolwenci szkół ogólnokształcących nie kontynuują nauki na wyższej uczelni, bądź nie zdobywają kwalifikacji na kursach to szczególnie trudno jest im znaleźć pracę. Zatem kluczowym elementem budowania kariery zawodowej absolwentów 11
liceów, jest kontynuowanie nauki. Zasadniczą kwestią jest jednak dobre dopasowanie kierunków kształcenia, bowiem na szczeblu szkół wyższych, profile techniczne cieszą się w dalszym ciągu mniejszym zainteresowaniem wśród młodych ludzi, tworząc tym samym niewystarczającą, w stosunku do kierunków humanistycznych i ekonomicznych, liczbę absolwentów. Zapotrzebowanie na specjalistów i inżynierów po kierunkach technicznych jest nieustannie bardzo duże. Zapobieganie problemom związanym z wejściem omawianej grupy bezrobotnych na rynek pracy wymaga stosowania działań nie tylko związanych z tworzeniem nowych miejsc pracy, ale również z odpowiednim doinformowaniem młodzieży. Dynamiczne zmiany na rynku pracy wymagają od młodych ludzi podejmowania trafnych decyzji dotyczących ich ścieżki kariery, jak również wysokiej aktywności edukacyjnej oraz zawodowej. Podsumowując, analiza absolwentów zarejestrowanych w urzędzie pracy, uwypukliła niedopasowanie struktury zawodowej bezrobotnych do potrzeb pracodawców. Mamy nadzieję, iż ów raport wpłynie na działanie szkół, instytucji szkoleniowych oraz służb zatrudnienia i przyczyni się do jeszcze większego wzrostu liczby zajęć prowadzonych z młodzieżą przy współpracy dyrektorów szkół oraz nauczycieli z doradcami zawodowymi i pośrednikami pracy. Kolejnym wnioskiem, jaki można wysnuć z owej analizy jest to, iż należy uświadomić osobom bezrobotnym jak niezwykle ważna jest mobilność i elastyczność zawodowa oraz chęć nieustannego kształcenia się. Dlatego też zarówno szkoły, jak i instytucje szkoleniowe powinny dostosowywać swój program nauczania do potrzeb pracodawców, a przez to do całego rynku pracy. Szkoły powinny kłaść większy nacisk na zajęcia praktyczne oraz przekazanie wiedzy przydatnej młodym ludziom w odnalezieniu się na rynku pracy. Na zakończenie warto podkreślić, iż podstawowym wyzwaniem dla całego rynku pracy w najbliższym czasie będzie elastyczność, którą będą musiały wykazać się nie tylko szkoły, instytucje szkoleniowe, służby zatrudnienia, bezrobotni i pracujący, ale również pracodawcy. 12