Bieg jest naturalną formą ruchu, który ostatnimi czasy zyskał na popularności jako rodzaj treningu zdrowotnego. Zaczyna on i kończy się na stopie, która jest podstawą całego układu lokomocji. Podczas biegu obciążeniu i urazom mogą ulegać nie tylko struktury kostne i mięśniowe naszych stóp, ale również skóra. Wpływ na powstanie zmian skórnych mają przewlekle działające siły ucisku, uderzenia, czy tarcia, które mogą spowodować pojawienie się: nagniotków, modzeli, odcisków, krwiaków, brodawek wirusowych, grzybic, pęcherzy, deformacji i mnóstwa innych zmian. Do częstych patologicznych zmian występujących u biegaczy można zaliczyć zmiany dystroficzne paznokci. U biegaczy częstym schorzeniem jest tak zwany tzw. Palec biegacza. Określenie to dotyczy najdłuższego palca stopy (często palca drugiego), który podczas biegu nieustannie uderza w przednią powierzchnie buta, powodując zmiany w wyglądzie płytki paznokciowej (zmiany zabarwienia, onycholizę, pęknięcia, pogrubienie). Onycholiza powstaje w konsekwencji nadmiernego ucisku w obrębie płytki. Jest to odwartstwienie płytki paznokciowej od łożyska w wyniku czego powstaje wolna przestrzeń pod paznokciem- kieszeń. Odwarstwieniu towarzyszy zmiana koloru płytki na żółty lub biały. Normalne płytki paznokciowe posiadają, zdrowy, różowy kolor. Kolor zawdzięczmy sieci naczyń krwionośnych znajdujących się pod paznokciem. W momencie pojawienia się czynnika urazowego może nastąpić wynaczynienie krwi pod płytką paznokciową tworząc krwiak. Zmiana ta, może przybierać różne zabarwienie jak i rozmiar. Wylew krwi na niewielkiej powierzchni nie powinien sprawiać dolegliwości bólowych. Inaczej sytuacja wygląda gdy krwiak pokrywa większą część paznokcia, wówczas może pojawić się bolesność, a także samoczynne zejścia paznokcia. W miejscu starej płytki wyrośnie nowa, przy czym może być ona pobruzdowana, nierówna o zmienionym kształcie W momencie pojawienia się hematoma (krwiaka) zaleca się przebicie płytki w celu ewakuacji krwi znajdującej się pod paznokciem. Należy pamiętać o odpowiedniej antyseptyce zmienionego miejsca. Najczęstszymi zmianami skórnymi będącymi następstwem wpływu czynników mechanicznych u biegaczy są również modzele i pęcherze. Pęcherze powstają na skutek oddzielania warstw naskórka od skóry właściwej na skutek silnego tarcia, zwłaszcza w warunkach wzmożonej potliwości i wilgoci. Pomiędzy powstałymi warstwami,gromadzi się płyn surowiczy. Małe pęcherze, powinny ustąpić samoistnie po wyeliminowaniu czynnika sprawczego (najczęściej niewłaściwie dobranego obuwia). W przypadku pęcherzy zajmujących większe powierzchnie, 1 / 6
oraz powodujących bolesności należy usunąć treść surowiczą, z pozostawieniem pokrywy naskórkowej (pełni ona rolę ochronną). Przy wykonaniu tego typu zabiegu należy pamiętać o zasadach antyseptyki, a także wykonać odpowiedni opatrunek. Aby uniknąć pojawienia się tego typu wykwitów należy zadbać o dobrze dobrane obuwie oraz właściwie dopasowane skarpetki. Co więcej trzeba dbać o właściwe nawilżenie skóry stóp. Skóra sucha jest bardzo podatna na uszkodzenia mechaniczne. W miejscu powstawania zmian przed treningiem można nałożyć grubą warstwę natłuszczającego preparatu, który spowoduje zmniejszenie tarcia odpowiedzialnego za ich powstawanie. Skóra w odpowiedzi na nadmierny ucisk, spowodowany między innymi nierównomiernym obciążeniem stopy może wytwarzać owalne hiperkeratotyczne zmiany w postaci modzeli. Mogą być one przyczyną pieczenia i znaczącego dyskomfortu. Najczęściej zlokalizowane są na podeszwowej stronie stóp, pod jedną z kości śródstopia, na pięcie lub kłębie paluch. Podczas biegu stopa musi przyjąć obciążenia równe trzykrotnej masie naszego ciała. W związku z dużym naciskiem i ilością uderzeń o podłoże u biegaczy może pojawić się tak zwana czarna pięta. Jest ona efektem wynaczynienia drobnych naczyń krwionośnych w obrębie pięty. Zmiana objawia się plamami o ciemnym zabarwieniu. Zakażenia wirusowe skóry takie jak brodawki wirusowe (potocznie zwane kurzajkami), to również jedna z domen biegaczy. Czynnikami usposabiającymi do pojawienia się brodawek wirusowych mogą być wiek, osłabiona oporność, korzystanie miejsc publicznych (siłowni, basenów, saun, szatni) bez zachowania odpowiednich środków ostrożności w postaci chociażby klapek. Brodawki wywołane są rzez wirusa brodawczaka ludzkiego HPV. Mogą występować jako pojedyncze zmiany, bądź też w skupiskach tworząc mozaikowate skupiska. Podczas długodystansowego biegu ich posiadacz może odczuwać nie lada dyskomfort,dlatego też nie można ich lekceważyć. Zakażenie grzybicze należą do jednych z częstszych schorzeń skóry. Wśród sportowców najczęstszą odmianą grzybicy jest grzybica stóp zwana również stopą atlety. Przyczyną jej wystąpienia u biegaczy jest najczęściej okluzyjny charakter butów, wzmożone wydalanie potu, mikrourazy stóp, a także korzystanie z publicznych prysznicy. Jest to dolegliwość charakteryzująca się silnym swędzeniem i podrażnieniem skóry. Objawy bywają dokuczliwe, a ponadto obserwuję się nawroty gdy kroki zapobiegawcze nie są częścią codziennej pielęgnacji domowej. 2 / 6
U osób preferujących aktywność fizyczną obserwuje się wzmożone narażenie na dysfunkcje układu kostno- stawowego, co powodować może deformacje w obrębie stóp, a w związku z tym trudności z uprawianiem danego sportu. Więcej informacji 3 / 6
Jak dbać o stopy, aby jak najdłużej cieszyć się ich jak najlepszą kondycją? 1. Bezpośrednio po każdym treningu należy zdjąć obuwie, które jest przeznaczone tylko i 4 / 6
wyłącznie do danej aktywności, a ponadto jest właściwie dobrane do naszych stóp. W przypadku osób bardzo aktywnych fizycznie należało by rozważyć zaopatrzenie się w indywidualne wkładki dobrane specjalnie do potrzeb stopy. Wkładki zmniejszyły by ewentualne ryzyko pojawienia się różnego rodzaju zmian patologicznych i dysfunkcji w obrębie stopy i stawu skokowo-goleniowego. 2. Należy pamiętać o właściwej higienie stóp. Po każdym dokładnym myciu stóp należy pamiętać o ich dokładnym osuszeniu, łącznie z przestrzeniami międzypalcowymi. Niewłaściwe osuszanie przestrzeni międzypalcowych może być przyczyną pojawienia się grzybice międzypalcowej stóp. 3. Podczas korzystania z publicznych prysznicy, nie powinno się stosować preparatów ogólno dostępnych. Warto zaopatrzyć się w preparaty przeznaczone dla osób aktywnych fizycznie, ponieważ zapewniają one utrzymanie odpowiedniego nawilżenia skóry oraz elastyczności. Tak wypielęgnowana skóra nie jest podatna na różnego rodzaju mikrourazy. Co najważniejsze nie należy zapominać klapkach kąpielowych. 4. Obuwie po treningu trzeba dokładnie osuszyć. 5. Warto zaopatrzyć się odpowiednie środki pielęgnacyjne w postaci spray ów do stóp oraz dezodorantów, które neutralizowały będą nie przyjemną woń i co ważne działały będą przeciwgrzybiczno. 6. Ważnym elementem garderoby biegacza są właściwie dobrane skarpety z włókien naturalnych. Pozwolą one na odpowiednie funkcjonowanie skóry i odprowadzanie nadmiaru wilgoci. Można wyposażyć się w specjalne skarpety przeznaczone dla osób aktywnych fizycznie, które posiadają wzmocnienia w miejscach tego wymagających, a materiał z którego są wytworzone chroni powierzchnię skóry przed przegrzaniem i otarciami. 7. Nie można zapominać również o właściwym i systematyczne usuwanie zrogowaciałego naskórka w obrębie stóp,który jest doskonałą odżywką dla bakterii i grzybów. 8. Właściwe usunięcie zmian rogowych na stopach może zapewnić specjalista w odpowiednio przygotowanym do tego gabinecie zachowującym pełne bezpieczeństwo i higien pracy. 9. Warto codziennie oglądać swoje stopy, w momencie pojawienia się niepokojących zmian w wyglądzie stóp należy bezzwłocznie skontaktować się z lekarzem bądź podologiem ( w zależności od stopnia zaawansowania i rodzaju zmiany). Autor:Paulina Gurczyńska, Gabinet Podologiczny, ul. Rynarzewska 3/107 Poznań, konsultant marki Camillen 60 5 / 6
6 / 6