Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich właścicieli.

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanie książki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymi bądź towarowymi ich właścicieli. Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawarte w tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednak żadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialności za ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce. Redaktor prowadzący: Michał Mrowiec Projekt okładki: Jan Paluch Fotografia na okładce została wykorzystana za zgodą Shutterstock.com Wydawnictwo HELION ul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICE tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63 e-mail: sensus@sensus.pl WWW: http://sensus.pl (księgarnia internetowa, katalog książek) Drogi Czytelniku! Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adres http://sensus.pl/user/opinie/jazopo Możesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję. ISBN: 978-83-246-8715-2 Copyright Helion 2014 Printed in Poland. Oceń książkę Księgarnia internetowa Lubię to!» Nasza społeczność

SPIS TREŚCI Wstęp w czterech odcinkach...9 Część I. Ty i języki. Twój stan. Twoje zasoby 1. Języki to przeżytek...19 2. Najstarszy zawód świata, czyli jak to się prawdopodobnie wszystko zaczęło...22 3. Najpopularniejsze metody w telegraficznym skrócie...26 4. Nowoczesna staroświeckość lub staroświecka nowoczesność...29 5. A banany będziecie rozdawać?...33 6. Nowe myślenie w uczeniu się języków...38 7. Tak podobni, że aż różni...43 8. Po co to właściwie robię?...47 9. Dobrze sprecyzowany cel...51 10. Zamiar a działanie...56 11. Motywacja, czyli paliwo Twojego odrzutowca...58 12. Pięć prostych kroków do Twojego sukcesu...64 13. Energia jest w Tobie...69 SPIS TREŚCI 3

14. Baletnica niedoskonała, czyli jak zostać mistrzem wymówek... 73 15. Kiedy się uczysz, zawsze masz rację... 77 16. Błyskawiczny sukces... 80 17. Co daje złe nastawienie?... 83 18. Pozytywne deklaracje, czyli co Cię wspiera... 84 19. Słoninka dla sikorki, czyli moc nagrody... 88 20. Chuck Norris, czyli siła koncentracji... 91 21. Wojtek Pilichowski, czyli szyjmy na basie gdzie tylko da się... 95 22. Pięć minut, by mówić biegle, czyli po prostu skandal... 98 23. Magia idiotyzmu, czyli jak nie zostać dukanem... 104 24. Bariera jest dla mięczaków... 110 25. Słyszę głosy, czyli jak pozbyć się wewnętrznego krytyka... 114 26. Stresujący kamień... 119 27. Twój największy przyjaciel mózg... 123 28. Forrest Gump, czyli rola podświadomości... 128 29. Systemy reprezentacyjne, czyli świadomy użytkownik mózgu... 132 30. Myślenie wielokierunkowe w nauce języka... 140 31. Jak tłumaczyć z jednego kodu na inny... 143 32. Jak uczyć się skutecznie, czyli autostrada w dżungli... 147 33. Pindory i kakło, czyli dziecięca beztroska... 153 34. Codzienność to podstawa... 158 35. Regularny stolec, czyli cykl dobowy w uczeniu się... 161 36. Kto kieruje życiem twardziela, czyli czas się wreszcie wyzwolić... 165 37. Mit Ikara, czyli flow... 169 4 WŁADCA JĘZYKÓW, CZYLI PRAWIE WSZYSTKO O TYM, JAK ZOSTAĆ POLIGLOTĄ

Część II. Komunikacja. Twój nauczyciel. Twoja szkoła 38. Kto zadaje pytania, ten się komunikuje...175 39. Komunikacja...179 40. Naśladuj mnie, czyli modelowanie...184 41. Kotwice, czyli jak wprawić się w odpowiedni stan...189 42. Co może czuć drugi człowiek, czyli moc empatii...196 43. Epidemia sukcesu...199 44. a potem poszło do szkoły...202 45. a teraz szkoła przyszła do Ciebie, czyli nauczyciel w niewoli...205 46. Typy nauczycieli...209 47. Gwiazdor, czyli o symptomie wszechwiedzącego narcyza...213 48. Kiedy pała przestaje robić wrażenie, pozostaje relacja...217 49. Piątka na semestr, czyli burza w szklance wody...222 50. Wezwany do kuratorium...226 51. Użyteczność, czyli do czego Ci się to przyda...229 52. Jesteśmy najlepsi, czyli anonimowe szkoły językowe...232 53. Tani prywatny nauczyciel...237 54. Czy firmy nie lubią oszczędzać?...240 55. Czego nie uczą na przeciętnych kursach...243 56. Nie kupuj kota w worku, czyli dokładnie poznaj ofertę...247 57. W grupie czy indywidualnie?...250 58. Rasizm pokoleniowy, czyli język dla seniora...253 59. Podręcznik pisany przez autorytet z uniwersytetu...257 60. Tu sprzedają kolarze, czyli jak przepędzić klienta...261 61. Egoisto, mów o sobie, ale z sensem...264 SPIS TREŚCI 5

62. Techniczna poprawność a emocje... 268 63. Obraź mnie, czyli wielki przełom... 271 64. Reset mózgu, czyli kontrolowany bałagan... 273 65. Lepiszcze ilaste, czyli jak zalepić usta męczącej gadule... 277 66. Shut up and teach... 280 Część III. Twoje niekonwencjonalne narzędzia językowe 67. Mówienie perfekt, czyli piesi na drodze... 285 68. Ograniczenie czyni mistrza... 289 69. Stan bieżący a pożądany, czyli ćwicz i testuj... 291 70. Wyjście z tunelu... 293 71. Wiedza przychodzi łatwiej, kiedy wychodzisz jej naprzeciw... 296 72. Mapa myśli, czyli siła skojarzeń... 299 73. Ty jesteś ekspertem... 304 74. Gdzie postawić klocka, czyli językowy plac budowy... 307 75. Zez zbieżny i rozbieżny, czyli porządek musi być... 314 76. Poskromienie rodzajników i regulacja czasowników... 316 77. Jak notować skutecznie... 320 78. Uciekło mi słówko, czyli marsz do zagrody... 324 79. W pułapce odmiany nieznanego czasownika... 327 80. Aktywne werbalizowanie, czyli ucz się na głos... 329 81. Eins, zwei, Polizei, czyli złap rytm... 332 82. Co byś zrobił, gdybyś... 335 83. Familiada, czyli siła dowcipu... 341 84. Fiszki... 344 85. Bękarty wojny, czyli kim właściwie jestem... 346 6 WŁADCA JĘZYKÓW, CZYLI PRAWIE WSZYSTKO O TYM, JAK ZOSTAĆ POLIGLOTĄ

86. Podążaj za znakiem, czyli mówmy na temat...348 87. Kaszel, czyli aktywne wsparcie treści zajęć...351 88. Va banque, czyli oko za oko, ząb za ząb...354 89. Bądź projektantem i twórz własne kolekcje...356 90. Przepisz to i wczuj się w autora...359 91. Zbyt dokładne tłumaczenie, czyli jak robić wiochę...363 92. Wreszcie zdradzam sekret Metody Bezpośredniej Komunikacji...367 SPIS TREŚCI 7

8 WŁADCA JĘZYKÓW, CZYLI PRAWIE WSZYSTKO O TYM, JAK ZOSTAĆ POLIGLOTĄ

Rozdział 18. POZYTYWNE DEKLARACJE, CZYLI CO CIĘ WSPIERA Jako e z e nastawienie tylko przeszkadza w yciu, zadam Ci inne pytanie i chcia bym, aby odpowiedzia na nie bez zbytniego zastanawiania si i kombinacji i tak uczciwie, jak si tylko da przecie nikt oprócz Ciebie nie b dzie tego czyta. Oto pytanie: co jest w Tobie dobrego? A tu mo esz zapisa swoje odpowiedzi: Przed momentem zapisa e (zak adam, e to zrobi e ), co jest w Tobie dobrego. Je li si myl i jeszcze tego nie zrobi e, w a nie dost pujesz zaszczytu wzi cia udzia u w specjalnej promocji i masz drug szans : zrób to teraz tylko w ten sposób zrozumiesz, do czego razem zmierzamy i co dzi ki temu mo esz osi gn. W porz dku. Wykona e zadanie, wi c mo emy kontynuowa podró. Dlaczego warto si zastanowi nad tym, co w nas dobre? Bo to solidny fundament wszystkiego, co robisz teraz, oraz tego, co b dziesz robi w przysz o ci. Z pewno ci spotka e ju nie raz osoby, które mówi o sobie tylko z e rzeczy pewnie si domy lasz, jak to wp ywa na wszystko, co robi i co si z nimi dzieje. Mo e to rodzaj kokieterii, mo e próba wzbudzenia lito ci 84 TY I JĘZYKI. TWÓJ STAN. TWOJE ZASOBY

czy jakich innych, bardziej skomplikowanych uczu. Takie osoby mówi o tym, e s do niczego, e nie naucz si niczego, e s g upie, e nie maj pami ci. I tu ciekawostka: przytaknij takim ludziom, a natychmiast zaczn twierdzi co zupe nie przeciwnego e wcale tacy g upi to nie s, e mo e i daliby rad. Czasami idzie to znacznie dalej, wi c mo na us ysze, e kto mówi o sobie: wszyscy s zawsze przeciwko mnie, akurat dla mnie zabrak o ksi ki w ksi garni, tylko ja wdeptuj w psie kupy na chodniku, czyli ca y wiat, kosmos, smurfy i urz d skarbowy s przeciwko mnie. Có, brak ksi ki w ksi garni nie okre la, czy kto jest w stanie nauczy si j zyka czy te nie bardziej wp ywa na to, jakie dana osoba wyci ga z tego wnioski. A skoro jest to wydarzenie o tak dalekosi nych skutkach, to mo e faktycznie lepiej za nic w yciu si nie bra i po o y si od razu do trumny? By mo e. Ale my jeste my tu w innym celu, bo to, e czytasz te s owa, oznacza, e jeste osob, która ma wiadomo swoich dobrych stron. Co za tym idzie jeste w stanie wykorzysta swoje mocne strony w taki sposób, aby pracowa y na Twoj korzy i aby móg dzi ki nim osi ga to, co zaplanowa e. Wi c co jest w Tobie dobrego? Mo e zapisa e które z poni szych zda : Uwielbiam uczy si nowych rzeczy. Jestem towarzyski. Lubi poznawa nowych ludzi. Mam regularny stolec. Jestem wytrwa y w wiczeniu nowych umiej tno ci. D ubi w nosie tylko wtedy, kiedy jestem sam. Lubi siebie i wiem, e ka dego dnia mog nauczy si czego nowego. Domy lam si, e Twoje zapiski mog by zupe nie inne, jednak w aden sposób si nie ograniczaj to Twoja lista i mo esz na niej umie ci, co tylko chcesz. Twoja lista mo e nie mie ko ca. To zale y od Ciebie (znowu!) je li dostrzegasz w sobie dobre rzeczy teraz, by mo e b dziesz w stanie dostrzega ich jeszcze wi cej w przysz o ci. Jeśli dostrzegasz w sobie dobre rzeczy teraz, być może będziesz w stanie dostrzegać ich jeszcze więcej w przyszłości. POZYTYWNE DEKLARACJE, CZYLI CO CIĘ WSPIERA 85

Czy w takim razie dostrzeganie rzeczy dobrych mo e doprowadzi do tego, e znikn Twoje wady lub cechy, których w sobie nie lubisz? Nie. Wady nie znikaj same z siebie, mo esz je zminimalizowa, chocia by poprzez nieskupianie na nich uwagi. Tyle e to temat na inny rozdzia, a mo e nawet na inn ksi k. A przy okazji zachowaj rozs dek przy tym pozytywnym nastawieniu, bo je li zapiszesz co w stylu: Jestem bardzo wysportowany i potrafi lata, to ju przy pierwszym skoku z wie owca mo esz straci szans na kolejne próby. Nie zalecam te pisania zda typu: Jestem wspania y i wszyscy mnie kochaj, bo o ile pierwsza cz jeszcze jako ujdzie, na drug nie masz tak naprawd wi kszego wp ywu, wi c je li znajdzie si kto, kto Ci nie pokocha, mo esz poczu si nie tak dobrze, jak by sobie tego yczy, i zaczniesz my le o wie owcu. Nie ma wielu ludzi na wiecie, których wszyscy by kochali. No mo e poza Stalinem czy którym z przywódców Korei Pó nocnej. Wró my do tematu. Twoje nastawienie wp ywa na to, jak si czujesz i jak funkcjonujesz. Umys i cia o to naczynia po czone, które bez przerwy na siebie oddzia uj. Nie mo na czu si wspaniale, maj c maksymalnie skwaszon min. A wyobra sobie, e pogr asz si w smutku i jednocze- nie szeroko si u miechasz. Tak wi c Twój stan wp ywa na to, jak skutecznie przyswajasz wiedz i jak jeste postrzegany chocia by i teraz przez innych. A poniewa osob, która ma na Ciebie najwi kszy wp yw, jeste Ty sam, mo esz sam sobie bardzo pomóc. Innymi s owy: mo esz sam sob zarz dza. Twoje nastawienie wpływa na to, jak się czujesz i jak funkcjonujesz. Umysł i ciało to naczynia połączone, które bez przerwy na siebie oddziałują. Osi gniesz znacznie wi cej, koncentruj c si na tym, co w Tobie dobre i co mo e Ci przynie korzy ci. Pomy l tylko: jeste z pewno ci fachowcem w jakiej dziedzinie, robisz co naprawd dobrze, mo e nawet bardzo to lubisz. Osi gn e to dzi ki pracy i wiczeniu. Mo e nawet by e lekko zarozumia y, kiedy spostrzeg e, e radzisz sobie lepiej ni inni. Czy osi gn by taki stan, gdyby kiedy powiedzia to, co powiedzia a pani Aniela? Ja si nie naucz tego j zyka! Za o si, e nie. Je li nie wierzysz, e co osi gniesz, to znacznie zmniejszasz swoje szanse. Niekiedy a do zera. A zerowe szanse we w asnym 86 TY I JĘZYKI. TWÓJ STAN. TWOJE ZASOBY

mniemaniu to mizerna wizja sukcesu. Twoje nastawienie staje si o owian kul u nogi, która zaczyna coraz bardziej ci gn Ci na dno. A przy okazji mo esz poci gn ze sob inne osoby. Czy taki jest Twój cel? Co w ten sposób chcia by osi gn? Obawiam si, e móg by w ten sposób straci sporo czasu. Pyta em o to ju kilka razy, zapytam raz jeszcze: po co traci czas? Wyobra sobie, jak wypowiadasz poni sze zdanie w j zyku norweskim. I nie t umacz si, e nie planujesz poznawa norweskiego, po prostu ciesz si chwil i zrób to: Jeg bor i Polen nå, i fremtiden vil jeg flytte til Norge. Jeg kommer til å få en ny jobb og begynne et nytt liv. Jeg er ikke sikker på om jeg gjør det om to eller tre år, men det er ikke så viktig nå. Først og fremst vil jeg lære norsk for å kunne snakke med nordmenn uten problemer. W tym momencie mo e si ono wydawa wr cz niemo liwe do wymówienia czy zapami tania. Podkre l : w tym momencie. Mo esz osi gn znacznie wi cej, je li jeste gotów w o y w to troch pracy. Pami taj: jeste w stanie to zrobi. Ju jedna osoba w Ciebie wierzy. Przy czysz si do tej grupy? Nie pami tam dok adnie, kto wypowiedzia zdanie: Jeste tym, co o sobie my lisz. Chyba nie mo na odmówi tym s owom prawdziwo ci. Je li wmawiasz sobie, e jeste do niczego, z pewno ci pojawi si bardzo du o sygna ów, które Ci w tym przekonaniu utwierdz. Co gorsza, nie zauwa ysz w ogóle sygna ów wiadcz cych o czym dok adnie odwrotnym. Wszystko b dzie umacnia w Tobie przekonanie, e jeste do niczego. I mo e kiedy faktycznie tak si oka e. A je li kiedy nagle stwierdzisz, e jednak nie jeste do niczego, to po czym to poznasz? Po czym poznasz, e ju nie jeste do niczego? Zastanów si nad tym, zanim wp dzisz si g biej w ten stan i solidnie si w nim zap tlisz. Troch ju Ci znam i nie wydaje mi si, eby by do niczego. Mo e Ci si po prostu nie chce czego robi. Masz mo liwo uczenia si, poznawania i wykorzystywania nowych umiej tno ci. I pami taj: niewa ne, czy my lisz, e mo esz czy e nie mo esz w obu przypadkach masz racj. A jeste w stanie wyobrazi sobie, e jeste sikork? POZYTYWNE DEKLARACJE, CZYLI CO CIĘ WSPIERA 87

Rozdział 19. SŁONINKA DLA SIKORKI, CZYLI MOC NAGRODY ycie sikorki do niepozornego ptaszka nie nale y do naj atwiejszych, zw aszcza zim, kiedy dost p do po ywienia jest mocno utrudniony. Dlatego te ludzie wywieszaj na dworze paski s oniny, eby sikorki mog y sobie troch podje. Ptaki zlatuj si, dziobi jedzenie i prawdopodobnie s w jaki sposób taki sikorczy wdzi czne, e spotka a je taka nagroda. A ty? Jak cz sto nagradzasz sama siebie za osi gni te sukcesy? Nie chodzi mi tutaj o co tak spektakularnego jak na przyk ad wydanie ksi ki, wej cie na Mount Everest czy doprowadzenie do lubu ze s awnym aktorem z Hollywood. Mam na my li rzeczy bardziej przyziemne, codzienne to, czym dla sikorki w zimie jest par dziobni s oniny, a co dla Ciebie mo e oznacza na przyk ad zjedzenie dobrego posi ku. Codzienne ma e nagrody sprawiaj, e podtrzymujesz w sobie dobry nastrój. To tak e znak dla Twojego mózgu, e wszystko idzie zgodnie z planem, a skoro to si uda o, to ka de nast pne zadanie mo e si okaza jeszcze prostsze. Obejrzyj film, zjedz cukierka, kup kolejn ksi k do nauki ulubionego j zyka. Mo e w a nie grozisz mi palcem, e wykorzysta em sytuacj i namawiam Ci do roboty zwi zanej z j zykiem. Oczywi cie, e to robi. Ca a ksi ka ma na celu w a nie to: sk onienie Ci do dzia ania i utwierdzenie w s uszno ci podj tej decyzji. Przypomina mi si tu historia braci Schenker Rudolfa i Michaela, dwóch niemieckich gitarzystów rockowych. Rudolf, starszy z braci (gitarzysta zespo u Scorpions), uczy m odszego Michaela gry na gitarze. Mo e 88 TY I JĘZYKI. TWÓJ STAN. TWOJE ZASOBY

nie by idealnym instruktorem, bo trenowa Michaela mniej wi cej tak: je li nauczysz si gra taki a taki utwór, dostaniesz jedn mark (stara waluta niemiecka). No i Michael rz poli, ile si da o, i mozolnie pomna a kapita. Za ka dy wyuczony utwór otrzymywa nagrod w postaci kolejnej monety. Czym si ró ni a nagroda Michaela od nagrody, któr sama sobie mo- esz przyzna? Ano tym, e Michael by uzale niony od ród a zewn trznego (tak jak sikorki w zimie), w tym przypadku starszego brata, i dostawa nagrod dopiero wtedy, gdy umia zagra ca y utwór. Ty natomiast mo esz nagradza si za mniejsze etapy, to zale y tylko od Ciebie. I na tym w a nie polega wy szo nagrody, która nie zale y od czynników zewn trznych. Jeste my wychowywani i programowani przez zasady spo eczne w taki sposób, e na nagrod trzeba d ugo czeka, a otrzymanie jej wcale nie jest takie pewne. Ucz si, eby zdoby a dobr prac, a kiedy zdob dziesz ju t prac, zacznij pracowa ci ej, eby sta Ci by o na dom i eby zacz odk ada na emerytur, a kiedy pójdziesz na emerytur, zaczniesz robi wszystko to, czego nie zd y a zrobi do tej pory, a na co na emeryturze nie b dziesz mia a si y. Tak brzmi teoria. Nie warto czeka a tak d ugo, bo wtedy mo e Ci si odechcie. Korzystaj z tego, co masz do dyspozycji, i ciesz si yciem. Ucz si i poszerzaj swe horyzonty i umiej tno ci. Ucz si j zyków. To horyzonty i umiej tno ci podniesione do kwadratu. Co Ci si dzi uda o? Czego si dzi nauczy a? Zastanów si chwil nad tym i sama sobie odpowiedz. A potem zaserwuj sobie nagrod. To wzmocni Twoje pozytywne nastawienie i na pewno poprawi Ci humor. Podejrzewam, e b dziesz chcia a nauczy si czego wi cej. Czy op aca si poprzestawa na ma ym? Przecie czekaj kolejne nagrody! No dobra, naucz si jeszcze pi ciu nowych s ówek, które Ci zainteresowa y. Je li nie masz takich s ówek, otwórz dowolny s ownik na stronie 123 i zapisz trzecie i ósme s ówko. Nast pnie zajrzyj na stron 231, zapisz pierwsze, czwarte i szóste s ówko. Zanotuj je poni ej, eby si nie rozpe z y: Cz owiek, który wierzy we w asne mo liwo ci (a które jak si okazuje s realne, a nie fikcyjne) i odnosi nawet ma e sukcesy, jest spójny. A w takim stanie mo na czu si tylko dobrze. Je li czasem zaczyna dzia si co z ego, mo na powróci do stanu w a ciwego. O tym tak e opowiem Ci w dalszej cz ci ksi ki. SŁONINKA DLA SIKORKI, CZYLI MOC NAGRODY 89

Spójny i radosny cz owiek mo e w pewnym momencie zatraci si w tym, co robi, i zapomnie o ca ej reszcie. Znasz ten stan? Ile razy ju go do wiadczy a? Pogadamy o nim za par rozdzia ów. Na razie postaraj si o nim nie my le. Michael Schenker, oprócz pieni dzy uzyskanych od brata, zdoby co znacznie cenniejszego: jego nagrod by o doprowadzenie gry na gitarze do perfekcji. Michael to geniusz gitary, gra najpierw w zespole UFO, potem stworzy formacj The Michael Schenker Group. Je li chcesz si przekona, pos uchaj chocia by utworu Into the Arena to jeden z najgenialniejszych rockowych utworów instrumentalnych, jakie kiedykolwiek nagrano. Tak komponuje i gra mistrz. Przypuszczam, e wzorowa y si na nim ca e stada m odych grajków, którzy z ró nych wzgl dów nigdy nie osi gn li poziomu mistrza. Przy okazji kwestii j zykowych nasuwa mi si jedno spostrze enie. Otó Michael nigdy porz dnie nie nauczy si angielskiego. Kiedy mówi, s ycha u niego niemiecki akcent. Mo e dlatego, e jego celem by o robienie czego innego. Po prostu koncentrowa si na czym innym i nie d y do opanowania angielskiego. A co daje koncentracja? O tym chyba wie najlepiej Chuck Norris. 90 TY I JĘZYKI. TWÓJ STAN. TWOJE ZASOBY

Rozdział 20. CHUCK NORRIS, CZYLI SIŁA KONCENTRACJI Wygl da na to, e Chuck Norris zawsze wiedzia, do czego d y. I potrafi si na tym skoncentrowa. Dodajmy, e potrafi si skoncentrowa odpowiednio mocno, aby jego starania zako czy y si sukcesem. Nie zamierzam jako szczególnie wychwala legendarnego ju pó obrotu pana Norrisa, chc Ci pokaza na jego przyk adzie pewn prawid owo. Wspominam tu o nim g ównie dlatego, e mo e on stanowi wzór nieodpartego, nieugi tego d enia do celu (za o si, e pami tasz, jak to by o z ustalaniem celu) i intensywnej koncentracji. Takie dzia ania mog sta si zal kiem i bezpo redni przyczyn odniesienia sukcesu. Bo sukces osi gasz wtedy, kiedy chcesz go osi gn i skoncentrujesz wszystkie swoje si y, aby tak w a nie si sta o. A wtedy wszystko wokó Ci pomaga. Tak, skoncentrowanie si na celu mo e zdzia a co, co mo emy nazwa cudem. Skoncentrowanie si i robienie wszystkiego, co mo e Ci przybli y do celu. Nie chodzi tylko o to, aby uczy si s ówek w wyznaczonym czasie i miejscu, a raczej o to, aby chcie je poznawa w ka dej mo liwej chwili i w ka dy mo liwy sposób. Wystarczy uruchomi wyobra ni i znale mo liwo ci nauki wsz dzie tam, gdzie przebywasz. e to niemo liwe? A pami tasz, co mówili my o kreatywno ci w wymy laniu wymówek? wietnie. Jak to si dzieje, e s osoby, które chodz na angielski dwa lata i nadal s na etapie mniej lub bardziej poprawnego odmieniania czasownika to be? Samym chodzeniem na angielski niewiele mo na zwojowa (chyba e traktujesz to jako rodzaj wiczenia ud i ydek), je li co ci gle Ci rozprasza. CHUCK NORRIS, CZYLI SIŁA KONCENTRACJI 91

Cz sto dzieje si tak, e nagle pojawiaj si rzeczy, które w danej chwili wydaj si bardziej atrakcyjne od przyswajania nowego j zyka. Mo e to by wyj cie na spacer (z tchórzofretk ) lub do kina (bez tchórzofretki), wizyta u znajomych, którzy chc Ci si z czego zwierzy w a nie w tym momencie (zamierzaj kupi tchórzofretk ), mo e to by grzybobranie (nawet w rodku zimy, z tchórzofretk lub bez niej). Kiedy dochodzi do takich sytuacji, tracisz koncentracj na tym, co w a nie robi e. Dekoncentrujesz si. Twoja energia si rozprasza i rozlewa si jak woda z kopni tego z pó obrotu wiadra. I uwierz mi ci ko jest j odzyska. Rozproszona energia ucieka, wsi ka w ziemi, wyparowuje. Bo jak wiesz, energia to nie rzecz, któr mo na z apa i wrzuci do wspomnianego wiadra. Skoncentruj si i dzia aj. Równie dobrze mo esz chodzi na kurs robienia na szyde ku czy na drutach, wykona od czasu do czasu jaki cieg, a po roku oczekiwa, e oto z Twoich dzia a ni z tego, ni z owego narodzi si kompletny sweter w romby. Przykro mi, ale takiej mo liwo ci nie ma. Swetry w romby rodz si inaczej. Je li Twoim celem nie by o nauczenie si zrobienia swetra w romby na drutach, ca y Twój czas przeznaczony na chodzenie poszed na marne. A szkoda, bo tak jak mówili my wcze niej, mamy na tym wiecie ograniczon ilo czasu, któr przecie wypada oby wykorzysta jak najlepiej. Ale przynajmniej sobie pochodzi e i masz teraz nogi ze stali. Co sprawia, e Chuck jest mistrzem kopania z pó obrotu? Có, w kinie kopanym to wielka zaleta, zw aszcza kiedy przeciwnik stroszy piórka, a w ostatecznym rozrachunku obrywa po g bie. Chuck tak doskonale kopie z pó obrotu, bo najwyra niej chcia zosta mistrzem kopania z pó obrotu i po wi ci mas czasu i si y na to, aby osi gn swój cel. A co by si sta o, gdyby nagle si zdekoncentrowa? To proste: oberwa by po g bie, a jego legenda zwin aby si w k bek i uciek a w ustronne miejsce, popiskuj c z cicha i ze wstydu. Jak mówi Chuck: Je li co robisz, rób to, co robisz. Jeśli coś robisz, rób to, co robisz. A Ty? Czy ju wiesz dok adnie, po co w a ciwie si uczysz czy zamierzasz zacz si uczy powiedzmy angielskiego? I czy wiesz, jak przeorganizujesz swoje ycie, aby mog a z atwo ci koncentrowa si na tej przygodzie? 92 TY I JĘZYKI. TWÓJ STAN. TWOJE ZASOBY

I doesn t knew what say. Takie wypowiedzi si zdarzaj. I cho nie s poprawne gramatycznie, mo emy zrozumie, o co rozmówcy chodzi. Poprawna wersja brzmia aby oczywi cie tak: I don t know what to say. Obie wersje s zrozumia e. Pytanie brzmi: czy chcesz by tylko zrozumia a, czy chcesz dodatkowo by uwa ana za osob w adaj c angielskim wr cz doskonale? Je li postanowisz mówi poprawnie, po pewnym czasie b dziesz mówi poprawnie, pod warunkiem e b dziesz wiczy poprawne mówienie. Je li stwierdzisz, e bycie zrozumia Ci zadowala, pewnie na tym poprzestaniesz. Chuck kopie tak dobrze, bo postanowi, e b dzie kopa dobrze, i na tym si skupi. adna inna opcja go nie interesowa a. Dlatego te po wi ci mas czasu na osi gni cie perfekcji w tym, co robi. Bo wiedz, e do perfekcji wcale nie musi prowadzi d uga droga, tylko odpowiednie przygotowanie. Oczywi cie potrzebny jest Twój udzia, jednak czy musz mówi o tak oczywistych sprawach? Chuck Norris sta si bohaterem wielu dowcipów. miej si z niego, e jest, jaki jest, g ównie przez to, e fabu a jego filmów cz sto si do tego przyczynia. Warto tu wyra nie oddzieli role filmowe od tego, jakim jest cz owiekiem. Najlepsze jest to, e Chuck te si mieje z dowcipów na w asny temat. W jednym z programów, w którym Chuck by go ciem, prowadz cy opowiedzia taki oto dowcip: Czy Chuck Norris ma brod? Nie ma. To s korzenie jego z bów. Chuck prawie p k ze miechu. mia si tak mocno, e a trz s y si korzenie jego z bów. Osobi cie bardzo mi si podoba, e Chuck podchodzi do siebie z dystansem i e traktuje siebie z przymru eniem oka. Kto wie, mo e sam wymy la dowcipy na swój temat, a potem je rozpowszechnia. Jedno jest pewne: nikt mu nie zabierze tego, co osi gn. To nale y do niego i tylko do niego. CHUCK NORRIS, CZYLI SIŁA KONCENTRACJI 93

To dotyczy tak e Ciebie nikt nie odbierze Ci wiedzy i umiej tno ci. Mog Ci jedynie zazdro ci. Nikt nie odbierze Ci wiedzy i umiejętności. Mogą Ci jedynie zazdrościć. Je li faktycznie my lisz o podj ciu nauki nowego j zyka, ju teraz przyst p do dzia ania. Skoncentruj si i wykorzystaj dobrze swój czas. I pami taj: bez wzgl du na to, co robisz, Chuck szybciej stoi, ni Ty biegniesz. Dajmy ju spokój Chuckowi. W nast pnym rozdziale opowiem Ci o pewnym muzyku, który prawdopodobnie niepr dko znajdzie swego nast pc. 94 TY I JĘZYKI. TWÓJ STAN. TWOJE ZASOBY

NOTATKI