Śladami Podlasian w sztuce - Czesław Petelski i Zygmunt Kęstowicz 15 kwietnia o godz. 16.00 Klub Sztuki Opery i Filharmonii Podlaskiej, Centrum Filmowe Helios S.A i Polski Instytut Sztuki Filmowej zapraszają na Wieczór wspomnień poświęcony Czesławowi Petelskiemu i Zygmuntowi Kęstowiczowi. Reżyser Czesław Petelski urodził się w Białymstoku, natomiast Zygmunt Kęstowicz po wojnie pracował w Teatrze Miejskim w Białymstoku. Gościem specjalnym wieczoru z cyklu Śladami Podlasian w sztuce będzie znany i ceniony aktor Roman Kłosowski - z Białej Podlaskiej. Wszystkie te osoby połączył film Baza ludzi umarłych wg prozy Marka Hłaski. Jako niespodzianka pokazany zostanie debiut w filmie fabularnym Zygmunta Kęstowicza Pościg Stanisława Urbanowicza z 1953 r. oraz fragmenty filmu Ja cię kocham, ty mnie kochasz Dusana Hanaka /ze znakomitą rolą Romana Kłosowskiego/ - 10 letni pułkownik w socjalistycznej Czechosłowacji. Pokaz odbędzie się w Sali Kameralnej Opery i Filharmonii Podlaskiej - wstęp wolny. Baza ludzi umarłych Czesław Petelski (ur. 1922 w
Białymstoku - zm. 1996 w Warszawie) reżyser, początkowo studiował na wydziale aktorskim PIST, prowadził teatr amatorski i zajmował się działalnością krytyczną. W latach 1963-80 oraz 1982-87 był kierownikiem artystycznym Zespołu Filmowego "Iluzjon". W latach 1987-89 członek Komitetu Kinematografii. W latach 1983-86 należał do Narodowej Rady Kultury. Był członkiem PPR i PZPR (od 1948 do rozwiązania partii). Od 1990 należał do Światowego Związku Żołnierzy AK. Laureat wielu nagród filmowych i państwowych. Mąż reżyserki Ewy Petelskiej, ojciec reżysera Janusza Petelskiego. Adaptacja powieści Marka Hłaski "Następny do raju". Nazwisko pisarza nie znalazło się jednak w czołówce. Przyczyną była optymistyczna, choć nie pozbawiona goryczy pointa filmu. Hłasko opowiadał się natomiast za pesymistyczną, nie dającą bohaterom żadnej nadziei. Nie przeszkodziło to wszakże cenzurze na blisko półtora roku wycofać utwór z dystrybucji, mimo że pod wieloma względami przypominał realizowane kilka lat wcześniej produkcyjniaki. Przewyższał jej jednak zdecydowanie nie tylko pod względem psychologicznej głębi, lecz także scenografii (liczne pochwały krytyki dla Wojciecha Krysztofiaka), kostiumów, charakteryzacji i wreszcie aktorstwa. Recenzenci wyróżnili zwłaszcza kreacje Leona Niemczyka (Dziewiątka) i Tadeusza Łomnickiego (Partyzant), choć trudno znaleźć w filmie Petelskiego role zdecydowanie "puszczone". Próżno też szukać w "Bazie..." etycznych uproszczeń i socrealistycznej tendencyjności. Nie ma tu bohaterów jednoznacznie złych i jednoznacznie dobrych. Nikt też nie przechodzi budującej przemiany od ciemnego typa do przodownika pracy. Wszyscy są "przyczernieni", pozbawieni cienia idealizmu, nie wolni od cynizmu. Osaczeni przez bezwyjściową sytuację, niemal co dzień stając oko w oko ze śmiercią, starają się
sytuację, niemal co dzień stając oko w oko ze śmiercią, starają się żyć zgodnie z własnym kodeksem honorowym. Wolni od złudzeń i skrupułów, są zarazem zdolni do autentycznego bohaterstwa. Wszystko to sprawia, że mimo upływu lat utwór Czesława Petelskiego wytrzymał próbę czasu. Metaforyczno-naturalistyczna poetyka "Bazy..." wciąż może frapować, a to, co dawniej szokowało, dziś raczej wzrusza i skłania do refleksji. Akcja filmu toczy się w bazie transportu drewna w Bieszczadach. Na odludziu, w fatalnych warunkach sanitarnych pracują wyrokowcy i życiowi wykolejeńcy. Należyte wykonywanie obowiązków nieustannie utrudniają im braki samochodów, warsztatów, części oraz wiszące wciąż nad głowami widmo śmierci. Nic dziwnego, że nikomu nie zależy na pracy, wszystkim zaś - na możliwie rychłej ucieczce. Nie jest to wszakże takie proste. Tym bardziej, że do bazy przybywa niejaki Zabawa - mechanik i aktywista partyjny. Ma za zadanie zmobilizować ludzi do większego wysiłku, bez czego niemożliwe jest wykonanie planu. Przyjeżdża z żoną, która oddaje się każdemu, kto tylko obiecuje ją stąd zabrać. Przywalony kłodami drewna ginie "Apostoł", śmierć wybiera "Dziewiątka", nie chcąc najechać na maszerujący oddział żołnierzy... Kiedy wreszcie nadchodzą nowe samochody, w bazie pozostali tylko Zabawa i jego najzagorzalszy wróg - "Warszawiak". Zygmunt Kęstowicz (ur. 1921 Szaki k/kowna - zm. 14.03.2007 w Warszawie) Aktor teatrów: Komedii Muz. Lutnia w Wilnie (1940-45) Miejskiego w Białymstoku (1945-47), Kameralnego T. U. R. w Krakowie (1947-48), Dramatycznego w Krakowie (1948-50), oraz warszawskich: Polskiego (1950-52), Narodowego (1952-56), Ludowego (1952-57), Komedia (1957-60), Polskiego (1960-62), Klasycznego (1962-65), Polskiego (1965-66), Dramatycznego (1966-85), Ochoty (1985-90). Dużą popularność zdobył występując w programach dla dzieci: "Piątek z Pankracym" i "Pora na Telesfora".
Roman Kłosowski (ur. 1929 w Warszawie) - Aktor teatrów: Dramatycznego w Szczecinie (1953-55), Dramatycznego (1955-61), Ludowego w Warszawie (1961-76), Powszechnego w Łodzi (1976-81; dyr. nacz. i art.), Syrena (1981-91). filmpolski.pl