REALIZACJA PROGRAMU ODNOWY WSI JAKO CZYNNIK PODTRZYMUJĄCY WITALNOŚĆ SPOŁECZNOŚCI WIEJSKICH NA OBSZARZE INTENSYWNEJ DEPOPULACJI
GMINA Obszar gminy - 202 km2 w tym miasto - 30 km2
POŁOśENIE GMINY
GMINA - stan na 20.05.2013 r. 30 465 mieszkańców Miasto Tereny wiejskie 17 866 mieszkańców 12 599 mieszkańców Gmina Strzelce Opolskie naleŝy do tych obszarów, gdzie w ciągu ostatnich lat znacznie spadła liczba ludności. Proces ten dotknął zarówno obszar miasta jak i tereny wiejskie. Dla porównania poniŝej przedstawiam liczbę mieszkańców w 2000 r. GMINA 2000 r. 34 620 mieszkańców Miasto Tereny wiejskie 21 034 mieszkańców 13 586 mieszkańców Z powyŝszych tabeli wynika, Ŝe liczba ludności miasta Strzelce Opolskie od 2000 r. zmniejszyła się aŝ o 17,7%. W miejscowościach wiejskich spadek ten był niŝszy i wynosił 7,6%.
Interesującą nas depopulację na terenach wiejskich gminy przedstawia poniŝszy wykres. Liczba ludności w latach 20002000-2012 na terenach wiejskich w gminie Strzelce Opolskie 13650 13596 13438 13307 13236 13158 13047 12 943 12790 12764 12 696 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 12777 2012 12851
Główne przyczyny depopulacji w naszej gminie to spadek liczby urodzeń jak równieŝ charakterystyczne dla naszego obszaru wyjazdy za granicę. Liczba osób wymeldowanych wyjazdy za granicę gmina Strzelca Opolskie obszar wiejski 114 112 93 107 113 89 74 74 72 65 55 58 64 44 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Przystępując w 2003 r. do Opolskiego Programu Odnowy Wsi liczyliśmy na to, Ŝe jest to sposób na pozyskanie środków unijnych. 10 lat funkcjonowania programu w gminie nauczyło nas, Ŝe jest to przede wszystkim sposób na zaktywizowanie mieszkańców i otwarcie przed nimi nowych perspektyw. W efekcie w miejscowościach, które przystąpiły do programu odnowy wsi nastąpił rozwój wynikający z inicjatyw oddolnych. Widać to szczególnie we wsiach, które jako pierwsze podjęły wyzwanie. Z gminy Strzelce Opolskie do Programu Odnowy Wsi przystąpiło 10, z 27 sołectw: 1. Rozmierz od 2003 r. 2. Kadłub od 2003 r. 3. Osiek od 2004 r. 4. Dziewkowice od 2005 r. 5. Sucha od 2007 r. 6. Grodzisko od 2007 r. 7. Rozmierka od 2011 r. 8. Błotnica Strzelecka od 2011 r. 9. Warmątowice od 2011 r. 10.Mokre Łany i Brzezina od 2011 r.
Aktywność mieszkańców najlepiej zmierzyć poprzez ich osiągnięcia oraz namacalne efekty pracy
ROZMIERZ Wszystkie przedsięwzięcia mają na celu stworzenie wizerunku wsi bliskiej tradycji, gdzie szanuje się dorobek przodków i nie dokonuje niepotrzebnych zmian w krajobrazie wiejskim. Pierwszy zrealizowany w ramach odnowy wsi projekt polegał na odnowieniu zabytkowych murów charakterystycznych dla tej wsi. Kiedy na polskiej wsi dominowały jeszcze drewniane chałupy kryte strzechą, we wsi Rozmierz stawiano juŝ murowane zagrody. Podstawowym materiałem był wówczas tani, łatwo dostępny kamień wapienny. Z kamienia budowało się nie tylko domy i zabudowania gospodarcze, ale równieŝ ogrodzenia. Potem nastał czas, kiedy na wiele dziesięcioleci ten piękny kamień zaczęto masowo zaklejać cementowymi tynkami i róŝnej maści elewacjami. To, z czego poniekąd Rozmierz słynęła, wydawałoby się bezpowrotnie zniszczono. Dlatego wraz z wejściem do programu mieszkańcy postanowili zawalczyć i odzyskać dawny wygląd wsi. Dziś kamień jest znakiem rozpoznawczym owej niewielkiej wsi na Opolszczyźnie i dowodem na to, Ŝe powroty do przeszłości mogą być całkiem udane.
Współpraca z potomkami Rozmierzan, którzy wyemigrowali do Teksasu
Izba Tradycji w Rozmierzy Skarbnica historii, tradycji i życia Rozmierzan - dar dla pokoleń Izba Tradycji w Rozmierzy jest stylizowana na wzór dawnego śląskiego domu z kuchnią, komorą, sypialnią i pokojem gościnnym. Znajduje się tam wiele starych mebli, sprzętu domowego i gospodarczego, ksiąŝek (polskich, niemieckich, łacińskich), autentycznych strojów śląskich, obrazów, fotografii ludzi, obiektów, wydarzeń z Ŝycia wsi. Jest takŝe miejsce poświęcone emigracji mieszkańców parafii do Teksasu w 1854 r. oraz dzisiejszym kontaktom partnerskim z tamtym regionem. KaŜdy taki boks dotyczy innej tematyki, a zwiedzający mogą dokładnie obejrzeć i dotknąć wystawione oraz opisane eksponaty.
Lekcja historii Lekcja języka niemieckiego Zajęcia plastyczne Konkurs kroszonkarski
ROZM IERKA Centrum Aktywności Kulturalno-Sportowej Mieszkańcy wiele czasu poświęcają na rozbudowę. Powstały m.in. dwa pełnowymiarowe i oświetlone boiska do gry w piłkę noŝną, wykonano zadaszone trybuny, wybudowano scenę oraz ogrodzono teren. W 2011 r. została wybudowana szatnia sportowa wraz z zapleczem gospodarczym magazynem, pomieszczeniem na sprzęt, biurem LKS Jedność Rozmierka oraz zapleczem sanitarnym. Wyremontowana została teŝ świetlica, w której urządzono kuchnię oraz biuro sołtysa.
Poprzez wyposaŝenie mieszkańców w takie narzędzia jak: wiedza, umiejętności w pozyskaniu środków zewnętrznych oraz wsparcie na szczeblu gminnym, daje mieszkańcom moŝliwość działania, co powoduje poczucie odpowiedzialności za swoją miejscowość i jej przyszłość. NajwaŜniejsze jest to, Ŝe rozwój danej wsi następuje zgodnie ze strategią opracowaną przez społeczność lokalną, która zna swoje potrzeby. Dlatego w jednej wsi w pierwszej kolejności buduje się parking, a w innej remontuje świetlicę. Zwrócić naleŝy uwagę na bardzo waŝny aspekt odnowy wsi, a mianowicie wkład społeczny mieszkańców, którzy poświęcają swój czas a niejednokrotnie równieŝ środki finansowe dla dobra całej społeczności. W ciągu 10 lat funkcjonowania programu w naszej gminie przekonaliśmy się jak odnowa wsi zmienia oblicza miejscowości. Nastąpił zdecydowany wzrost poziomu Ŝycia, rozwój infrastruktury technicznej i społecznej jak równieŝ rozwój sfery kulturalnej, a mieszkańcy identyfikują się ze swoim miejscem zamieszkania. Jesteśmy pewni, Ŝe odnowa wsi wpływa na witalność społeczności wiejskich, czy równieŝ na zahamowanie zjawiska depopulacji? Aby odpowiedzieć na to pytanie, przeanalizujmy poniŝszą tabelę.
LICZBA MIESZKAŃCÓW LP. Wieś 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 1082 1056 1046 1023 998 980 966 969 964 960 139 138 132 135 135 141 141 137 136 138 1509 1489 1496 1507 1493 1482 1460 1458 1441 1439 4. GRODZISKO 728 738 733 725 728 718 724 728 715 712 5. JĘDRYNIE 118 115 121 121 120 115 118 120 123 122 6. KADŁUB 1566 1544 1522 1503 1488 1488 1498 1502 1513 1509 7. KALINOWICE 405 416 418 421 424 420 418 429 410 398 8. KALINÓW 319 313 311 309 302 298 295 277 272 267 9. LIGOTA DOLNA 96 94 97 97 100 100 105 106 104 103 10. LIGOTA GÓRNA 105 102 101 100 98 98 97 95 98 99 11. NIWKI 123 119 118 119 115 117 116 114 115 114 12. OSIEK 455 461 458 452 444 445 448 450 449 444 13. PŁUŻNICA WIELKA 200 202 197 191 189 190 195 197 199 192 1069 1061 1065 1058 1045 1037 1033 1034 1019 1007 15. ROZMIERZ 524 521 512 507 500 502 493 491 491 482 16. ROŻNIĄTÓW 855 854 858 861 854 854 859 862 878 877 17. SUCHA 679 678 665 645 643 644 661 674 670 676 18. SZCZEPANEK 719 716 711 707 722 707 701 699 712 717 19. SZYMISZÓW 1939 1923 1898 1868 1855 1852 1841 1835 1871 1858 617 614 617 613 609 593 582 585 566 562 1. BŁOTNICA STRZELECKA 2. BRZEZINA 3. DZIEWKOWICE 14. ROZMIERKA 20. WARMĄTOWICE RAZEM 19929 19433 19172 18961 18814 18592 18472 18285 18107 17962
KADŁUB (status lidera odnowy wsi) Przebudowa Domu StraŜaka Celem projektu było stworzenie miejsca, w którym mieszkańcy i organizacje działające na terenie wsi będą mogły się spotykać, bawić, dokształcać. Polegał on na wieloetapowej przebudowie: wymieniono dach, cały budynek docieplono, generalny remont przeszły pomieszczenia, w których wszystkie organizacje znalazły swoje miejsce. Całość przedsięwzięcia wyceniono na około 1 000 000 zł. Dzięki pracy i zaradności mieszkańców faktyczne poniesione koszty wynosiły: 189 200 zł - gmina Strzelce Opolskie 97 600 zł sołectwo (w tym ok. 13 000 z limitu sołeckiego) 138 200 zł sponsorzy praca mieszkańców to kilkanaście tysięcy godzin
Budowa Sali Sportowej Nowoczesny obiekt o powierzchni całkowitej 601,3 m2 z pełnym zapleczem sanitarnym i szatniami, widownią na 100 osób. Koszt całkowity 1.499.762,43 zł. Wkład gminy to 938.318,11 zł, kwotę 400.000 udało się pozyskać inwestorowi Gminnemu Zarządowi Oświaty i Wychowania w Ministerstwie Edukacji, Nauki i Sportu (z odpisów z gier liczbowych). Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Rozbudowy Wsi Kadłub i Publicznej Szkoły Podstawowej w Kadłubie zebrało 161.444,32 zł oraz zleciło wykonanie projektu 34.000 zł.
Budowa Centrum Rekreacyjno-Sportowego KADŁUBEK Nowoczesne CENTRUM RREKREACYJNO-SPORTOWE to obiekt, który obejmuje: boiska do gry w piłkę noŝną, ręczną, koszykówkę, siatkówkę plaŝową, siłownię na świeŝym powietrzu oraz miejsca słuŝące rekreacji m.in. altana, miejsce do grilowania, plac pod namiot biesiadny.
Dni Kadłuba W 2012 odbyły się juŝ po raz czternasty.
W Kadłubie aktywnie działają: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Kadłub, Grupa Odnowy Wsi, Rada Sołecka, Koło Mniejszości Niemieckiej, Rada Parafialna, Ludowy Klub Sportowy, Ochotnicza StraŜ PoŜarna, zespół folklorystyczny Na Chwila, maŝoretki AXIS. RównieŜ w dziedzinie biznesu sołectwo nie pozostaje w tyle. Funkcjonuje tam ponad 50 firm, które zatrudniają około 200 osób.
Działalność odnowy wsi w Kadłubie jest dostrzegana nie tylko przez mieszkańców, ale równieŝ doceniana na róŝnego rodzaju konkursach. Największe osiągnięcia to: II miejsce w konkursie Piękna Wieś Opolska 2000 wyróŝnienie w konkursie Piękna Wieś Opolska 2003 w kategorii Najlepszy projekt odnowy wsi II miejsce w konkursie Piękna Wieś Opolska 2004 III miejsce w konkursie Piękna Wieś Opolska 2006 w kategorii Najlepszy projekt odnowy wsi I miejsce w konkursie Piękna Wieś Opolska 2008 wyróŝnienie w kategorii Wieś XV-lecia Odnowy Wsi Jak mawia pani Sołtys siłą Kadłuba są ludzie. Ona sama działa bardzo aktywnie. Jest jednocześnie liderem odnowy wsi i pociąga ludzi do działania. Jej zaangaŝowanie zostało juŝ wielokrotnie docenione. W bieŝącym roku została odznaczona ZŁOTYM KRZYśEM ZASŁUGI oraz otrzymała tytuł SOŁTYSA ROKU.
Nie moŝemy oczekiwać, Ŝe wraz z wejściem miejscowości do programu ludzie przestaną wyjeŝdŝać. Odnowa wsi to proces, który dzięki projektom podnoszącym jakość Ŝycia mieszkańców, kształtującym przestrzeń publiczną jak równieŝ wzmacniającym toŝsamość i Ŝycie wspólnotowe wsi, zaowocuje rozwojem obszarów wiejskich. Rozwój miejscowości i uzyskany poziom Ŝycia w danej wsi na pewno będą miały wpływ na decyzję o wyborze miejsca zamieszkania.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ Tadeusz Goc Burmistrz Strzelec Opolskich tel. 77 404 93 00 t.goc@strzelceopolskie.pl