Historia Klasa V WYMAGANIA NA OCENĘ DOPUSZCZAJĄCĄ: * odniesienie do podstawy programowej I półrocze Uczeń zna daty chrztu polski i zjazdu gnieźnieńskiego* Rozumie znaczenie koronacji B. Chrobrego w dziejach państwa polskiego* Wyjaśnia znaczenie terminów; plemię, gród, drużyna, książę* Wymienia narzędzia rolnicze używane przez Słowian Zaznacza na osi czasu( samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela) datę chrztu Polski * Wymienia cechy idealnego rycerza, wyjaśnia znaczenie terminu: mieszczanie* Zna datę bitwy pod Grunwaldem * Wymienia surowce budowlane, których używano w średniowieczu Zna legendy o Lechu, Czechu i Rusie, o Popielu oraz Piaście* Opisuje godło polskie* Rozpoznaje cechy charakterystyczne legendy* Wskazuje na mapie (samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela) Gniezno i obszar państwa polskiego* Opisuje średniowieczny klasztor i tryb życia mnichów, używając wyrazów: zakon, reguła, ubóstwo* Charakteryzuje postać św. Franciszka z Asyżu* Tłumaczy, dlaczego król Kazimierz Wielki nosi taki przydomek* Wskazuje na mapie(samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela) Królestwo Polskie i Wielkie Księstwo Litewskie* Wymienia zasługi Jadwigi dla kultury polskiej* Opisuje na podst. Ilustracji z podręcznika wygląd rycerzy polskich i krzyżackich w okresie wielkiej wojny II półrocze Rozumie przełomowe znaczenie roku 1492 w dziejach Europy i świata* Wie, jaką rolę okresie wielkich odkryć geogr. odegrał K. Kolumb* Tłumaczy (samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela), na czym polegało przełomowe odkrycie M. Kopernika* Wyjaśnia znaczenie terminów: dwór, paź, komnata, arras* Wie, którzy władcy panowali w Rzeczypospolitej okresie rozkwitu polskiej kultury Wie, jakie znaczenie miał spław wiślany dla rozwoju handlu zbożem w XVI w*
Podaje (samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela) najważniejsze postanowienia unii lubelskiej* Zna daty; pierwszej wolnej elekcji, elekcji S.A Poniatowskiego, rozbiorów Polski, utworzenia KEN * Rozumie znaczenie terminu; potop szwedzki* Wyjaśnia, na czym polega wojna podjazdowa Wie, czym były obiady czwartkowe i kto w nich uczestniczył* Zna datę uchwalenia Konstytucji 3 Maja* Wymienia dokonania T. Kościuszki przed wybuchem powstania w 1794* Wie, jaka rolę odegrali w czasie powstania kościuszkowskiego J.H. Dąbrowski i J. Kiliński* Omawia przyczyny i skutki III rozbioru Polski* Zaznacza na osi czasu(samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela) datę 1492 * Wskazuje(samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela) terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów i miejsce zawarcia unii polsko litewskiej w 1569r.* Porównuje na podstawie infografiki z podręcznika różne stroje szlacheckie Pokazuje(samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela) na mapie państwa, z którymi Rzeczpospolita prowadziła wojny w XVII w.* Opisuje na podstawie ilustracji w podręczniku uzbrojenie husarii Wskazuje(samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela) na mapie ziemie utracone przez Rzeczpospolitą w wyniki I, II i III rozbioru * Wymienia(samodzielnie lub przy pomocy nauczyciela) reformy wprowadzone w polskim systemie oświaty za panowania S.A. Poniatowskiego* WYMAGANIA NA OCENĘ DOSTATECZNĄ I półrocze Uczeń opanował wiedzę i umiejętności na poziomie oceny dopuszczającej a ponadto: Wymienia zajęcia mieszkańców średniowiecznego Gniezna Omawia okoliczności, w jakich doszło do ślubu Mieszka I z Dobrawą i do chrztu Polski * Zna podstawowe fakty z życia św. Wojciecha * Wie, kim byli B. Chrobry i Otton III * Wyjaśnia znaczenie terminów; klasztor, post, kupiec, rzemieślnik, burmistrz, rynek Wymienia zabudowania, tworzące średniowieczny klasztor Rozumie, jaką funkcję pełniły zamki w średniowieczu * Wymienia główne elementy rycerskiego wyposażenia Podaje przykłady zawodów rzemieślniczych wykonywanych w średniowieczu* Wymienia grupy ludności żyjące w średniowiecznym mieście Wymienia prace polowe wykonywane w epoce średniowiecznej
Wymienia najważniejsze osiągnięcia Kazimierza Wielkiego, w tym założenie Akademii Krakowskiej * Wyjaśnia znaczenia terminów; zakon krzyżacki, wielki mistrz* Tłumaczy, w jakich okolicznościach doszło do ślubu Jadwigi i Jagiełły* Podaje przyczyny i skutki wielkiej wojny z zakonem krzyżackim* Umieszcza na osi czasu daty: śmierci biskupa Wojciech, zjazdu gnieźnieńskiego, koronacji B. Chrobrego* Opisuje budowę średniowiecznego grodu na podstawie ilustracji z podręcznika Wskazuje na mapie granice państwa Mieszka I * Przedstawia historię zjazdu gnieźnieńskiego, uwzględniając postacie św. Wojciecha, B. Chrobrego, Ottona III * Rozpoznaje na podstawie ilustracji charakterystyczne elementy zamku Opisuje na podstawie ilustracji średniowieczne miasto Ukazuje różnice między losem chłopa a życiem rycerza lub mieszczanina* Wskazuje na mapie krainy średniowiecznej Polski* Zaznacza * Wskazuje na mapie Kraków oraz obszar Królestwa Polskiego za rządów ostatniego Piasta * Potrafi wyjaśnić sens powiedzenia: K. Wielki zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną* Przedstawia okoliczności objęcia polskiego tronu przez Jadwigę* Przedstawia, kim byli Wł. Jagiełło, Ulrich von Jungingen* II półrocze Podaje przyczyny odkryć geograficznych w XV i XVI wieku * Wyjaśnia, kim byli Vasco da Gama, F. Magellan * Wyjaśnia znaczenie terminów: karawela, Indianie, Nowy Świat, broń palna* Wymienia najważniejszych przedstawicieli polskiego renesansu * Wyjaśnia znaczenie terminów: herb, sejm, szlachta, przywilej, poseł * Tłumaczy, dlaczego rycerstwo przekształciło się w szlachtę* Rozumie znaczenie terminu; demokracja szlachecka* Rozumie znaczenie terminów; folwark, pańszczyzna, flisak, spichlerz * Omawia funkcjonowanie folwarku szlacheckiego Omawia przyczyny i skutki zawarcia unii polsko- litewskiej * Wie, jak się nazywał pierwszy władca elekcyjny* Wymienia najważniejsze postanowienia Artykułów henrykowskich * Omawia (na podstawie ilustracji z podręcznika) przebieg wolnej elekcji* Zna postać Ignacego Krasickiego * Wyjaśnia znaczenie terminu; konstytucja * Zna przyczyny i skutki uchwalenia Konstytucji 3 Maja* Wyjaśnia znaczenie terminu: barok* Wie, jakie funkcje pełniła sztuka barokowa w kościele katolickim Podaje nazwy państw, które dokonały rozbiorów Polski*
Wyjaśnia znaczenie udziału kosynierów w walkach powstańczych * Nazywa dziedziny nauki i techniki, w których w XVIII w dokonały się największe zmiany Opowiada, co wydarzyło się w 1492 r. używając terminów: karawela, Nowy Świat, Indianie, broń palna * Opowiada ożyciu M. Kopernika używając wyrażeń: uczony, astronom, odkrycie naukowe * Potrafi opisać wygląd stroju szlacheckiego Ocenia znaczenie unii lubelskiej * Omawia przebieg wolnej elekcji * Wyjaśnia znaczenie obrony klasztoru na Jasnej Górze dla Polaków* Określa, jakie znaczenie dla rzeczpospolitej miało utworzenia KEN * Opowiada o wydarzeniach, które rozegrały się podczas powstania kościuszkowskiego, używając wyrażeń; naczelnik powstania, przysięga Kościuszki, kosynierzy* Podaje przyczyny i skutki wybuchu powstania w 1794 * Opisuje przebieg insurekcji kościuszkowskiej * WYMAGANIA NA OCENĘ DOBRĄ I półrocze Uczeń opanował wiedzę i umiejętności na poziomie oceny poprawnej a ponadto Podaje lata panowania Mieszka I * Tłumaczy, jakie były przyczyny i skutki chrztu Polski * Wie, jaką rolę pełnili duchowni w państwie Mieszka I Omawia następstwa misji i męczeńskiej śmierci biskupa Wojciecha * Omawia przejawy średniowiecznej pobożności Wie, jaką drogę musiał przejść chłopiec, aby zostać rycerzem * Wyjaśnia, czym były turnieje rycerskie * Wie, jaka rolę odgrywali w średniowiecznym mieście burmistrz i członkowie rady miejskiej * Wie, jak odżywiali się mieszkańcy średniowiecznej wsi Wie, kim był M. Wierzynek * Uczeń prawidłowo posługuje się osią czasu, samodzielnie zaznacza na niej daty, sprawnie posługuje się pojęciami związanymi z chronologią: wiek, półwiecze, epoka. Samodzielnie oblicza ile lat minęło od określonego
wydarzenia, potrafi określić wiek wg daty. Wskazuje na mapie ziemie polskie zamieszkiwane przez najważniejsze plemiona słowiańskie w X w.* Opowiada o powstaniu i początkach państwa polskiego* Omawia znaczenia przyjęcia chrztu przez Polskę* Wskazuje na mapie granice państwa polskiego w czasach B. Chrobrego* Pokazuje na mapie terytorium państwa krzyżackiego oraz Malbork* Opowiada o uczcie u Wierzynka * Ocenia, czy ostatni emu władcy z dynastii Piastów słusznie nadano przydomek Wielki * Umieszcza na osi czasu daty zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie, bitwy pod Grunwaldem I i II pokoju toruńskiego* Podaje przyczyny skutki zawarcia unii polsko-litewskiej w Krewie* Omawia przebieg bitwy pod Grunwaldem* Wymienia dokonania Wł. Jagiełły* II półrocze Zna najważniejsze dokonania B. Diaza, Vasco da Gamy, F. Magellana * Wymienia skutki odkryć geograf. Dla mieszkańców Europy i Ameryki * Wie, dlaczego Leonardo da Vinci zlicza się do czołowych postaci epoki renesansu* Wyjaśnia znaczenie terminów: renesans, humanizm Zna datę hołdu pruskiego Wie, dlaczego M. Rej i J. Kochanowski należą do najwybitniejszych twórców w historii literatury polskiej * Wie, co oznacza termin: pospolite ruszenie Wie, na czym polegała uprzywilejowana pozycja szlachty w Rzeczypospolitej * Wyjaśnia prawa i obowiązki szlachty* Tłumaczy, jaką rolę pełnił Gdańsk w XVI- wiecznym handlu zbożem Wymienia narodowości żyjące na Terenia Rzeczypospolitej Obojga Narodów * Zna prawa, które konfederacja warszawska gwarantowała szlachcie * Tłumaczy, czym była reformacja Zna przyczyny kryzysu państwa polko-litewskiego w XVII w Wie, dlaczego St. Czarnieckiego i Jana III Sobieskiego uznaje się za bohaterów narodowych * Podaje najważniejsze przyczyny i skutki wojen polsko-szwedzkich i polko- tureckich w XVII w.* Przedstawia postulaty konfederacji barskiej Wymienia najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 Maja * Zna okoliczności ustanowienia orderu Virtutti Militarni przez S.A.P * Wyjaśnia, dlaczego rocznica uchwalenia Konstytucji majowej jest obecnie świętem narodowym * Zna daty wszystkich rozbiorów * Wymienia najważniejsze wynalazki epoki oświecenia * Tłumaczy, czym była Wielka encyklopedia francuska
Wskazuje na mapie lądy odkryte w XV i XVI w. przez Europejczyków oraz trasy wypraw wielkich odkrywców (Vasco da Gama, K. Kolumb) * Wyjaśnia, dlaczego Kolumb nazwał mieszkańców Ameryki Indianami Rozpoznaje cechy charakterystyczne budowli renesansowych * Wskazuje na mapie porty rzeczne leżące na szlaku spławu wiślanego oraz rzeki, którymi spławiano towary Opowiada o rozwoju Gdańska w XVI i XVII w.* Wskazuje na mapie miejsca najważniejszych bitew stoczonych przez wojska polskie w XVII w.* Opowiada o wyprawie wiedeńskiej Jana III Sobieskiego, używając wyrazów: oblężenie, odsiecz, sułtan, husaria * Wymienia skutki zwycięstwa pod Wiedniem * Omawia reformy Sejmu Wielkiego* Ocenia decyzję króla S. A. Poniatowskiego o przystąpieniu do konfederacji targowickiej Omawia rolę chłopów w powstaniu kościuszkowskim* WYMAGANIA NA OCENĘ BARDZO DOBRĄ I półrocze Uczeń opanował wiedzę i umiejętności na poziomie oceny dobrej a ponadto Podaje autorów średniowiecznych kronik, które zawierają legendy o początkach państwa polskiego * Wie, na czym polegał słowiański obrzęd postrzyżyn* Omawia zachowane ślady pogańskich wierzeń Słowian Wymienia przyczyny i skutki zjazdu gnieźnieńskiego* Wyjaśnia znaczenie terminów: relikwie, koronacja* Tłumaczy, czym był Szczerbiec * Wie, kiedy Orzeł Biały stał się symbolem państwa polskiego* Tłumaczy, na czym polegała praca zakonników w średniowiecznym skryptorium * Wie, skąd wzięło się powiedzenie: polegać jak na Zawiszy i co ono oznacza * Podaje przykłady miejsc w Polsce, w których znajdują się obecnie zamki wzniesione w średniowieczu, bądź ich ruiny Rozumie pochodzenie nazw współczesnych ulic np.: Szewska, Garncarska * Wie, czym była lokacja Wyjaśnia znaczenie terminów: sołtys, pług, trójpolówka * Wyjaśnia znaczenie terminu: unia*
Charakteryzuje wierzenia mieszkańców ziem polskich przed przyjęciem chrztu przez Mieszka I * Potrafi określić przyczyny i skutki przyjęcia chrztu przez Mieszka I * Ocenia znaczenie bitwy pod Cedynią Pokazuje na mapie Gdańsk i ziemie zamieszkałe przez Prusów * Przekazuje relację z pobytu Ottona III w Gnieźnie w 1000r. na podstawie fragmentu kroniki Galla Anonima* Wyjaśnia znaczenie związku frazeologicznego: benedyktyńska praca i tłumaczy skąd wywodzi się to wyrażenie Opisuje wygląd średniowiecznej twierdzy * Wymienia czynniki, które umożliwiły ponowne scalenie ziem polskich Omawia zewnętrzna i wewnętrzną politykę Kazimierza Wielkiego * Określa na podstawie drzewa genealogicznego pokrewieństwo łączące przedstawicieli dynastii Piastów i Andegawenów * Wymienia najważniejsze dokonania Kazimierza Jagiellończyka * Tłumaczy, jakie znaczenia miało dla Polski odzyskanie Pomorza Gdańskiego w 1466 r.* II półrocze Zna termin: konkwistador * Zna datę wynalezienia druku * Rozumie myśl Terencjusz Człowiekiem jestem i nic, co ludzkie nie jest mi obce Podaje przykłady najważniejszych dzieł renesansowych w Europie i w Polsce * Omawia zasługi ostatnich Jagiellonów dla rozwoju kultury polskiej * Wyjaśnia, w jaki sposób obradował sejm walny * Wymienia elementy, z których składał się herb szlachecki Wymienia przywileje szlacheckie ograniczające wolność osobistą chłopów * Wie, na czym polegała tolerancja religijna w dawnej Polsce * Wyjaśnia znaczenie terminów: elekcja, pole elekcyjne * Tłumaczy, na czym polegała zasada liberum veto Rozumie, dlaczego dzień 14 X jest obchodzony, jako Dzień Edukacji Narodowej* Omawia okoliczności, w jakich zawiązano konfederację barska i wymienia jej następstwa Podaje datę wybuchu powstania kościuszkowskiego * Wskazuje na mapie lądy odkryte w XV i XVI w. przez Europejczyków oraz trasy wypraw podjętych B.Diaza, F. Magellana * Tłumaczy na podstawie tekstu źródłowego, w jaki sposób Kolumb zdobył zaufanie Indian * Opisuje wygląd XV- wiecznego okrętu i charakteryzuje życie na tym statku* Wyjaśnia, jak średniowieczni Europejczycy wyobrażali sobie świat* Tłumaczy, jaki wpływ miały odkrycia geogr. na wyobrażenia ludzi o świecie*
Omawia różnice w postrzeganiu ludzkiego życia w średniowieczu i renesansie* Charakteryzuje życie dworskie na Zamku Królewskim na Wawelu* Opisuje wygląd dworu szlacheckiego Charakteryzuje poszczególne grupy polskiej szlachty* Wyjaśnia na podstawie tekstu źródłowego, w jaki sposób można było zdobyć lub utracić szlachectwo * Porównuje na przykładzie Gdańska funkcjonowanie portów morskich w XVI i XXI w. Porównuje postanowienia unii lubelskiej z ustaleniami unii w Krewie* Porównuje wolną elekcję wyborami prezydenckimi we współczesnej Polsce * Ocenia, jaką role odegrał St. Czarniecki podczas wojny ze Szwecją(1655-1666)* Analizuje zamieszczony w podręczniku tekst źródłowy na temat zwycięstwa Jana III Sobieskiego pod Wiedniem i formułuje wnioski na jego podstawie * Omawia przyczyny i skutki wojen prowadzonych przez Rzeczypospolitą XVII w.* Porównuje terytorium dawnej Rzeczypospolitej z obszarem współczesnej Polski * Umieszcza na osi czasu daty: 1788, 1791,1792,1793,1795 * Ocenia dokonania T. Kościuszki * Uczeń potrafi także wyszukiwać w różnych źródłach potrzebne informacje i analizować teksty źródłowe. Podejmuje też próby analizowania oceniania faktów lub zdarzeń. Jest aktywny na lekcjach, ma zawsze przygotowaną pracę domową. Uczeń potrafi tworzyć proste notatki biograficzne na podstawie różnych źródeł. Wykonuje ćwiczenia dodatkowe. WYMAGANIA NA OCENĘ CELUJACĄ Uczeń opanował wiedzę i umiejętności na poziomie oceny bardzo dobrej a ponadto I półrocze Zna i interpretuje pisemną relacje Ibrahima ibn Jakuba dotycząca państwa Mieszka I* Omawia legendarne początki dynastii Piastów * Przedstawia stanowisko historyków dotyczące pochodzenia przodków Mieszka I Zna rolę zakonów w czasach współczesnych Wymienia elementy kultury rycerskiej i dworskiej * Przedstawia sposoby spędzania wolnego czasu przez mieszkańców wsi średniowiecznej Wyjaśnia znaczenie terminów: Prusy, zakon krzyżacki* Dostrzega negatywne skutki rozbicia dzielnicowego * Wie, dlaczego Konrad Mazowiecki sprowadził Krzyżaków do Polski i ocenia skutki tej decyzji * Wymienia przyczyny konfliktu polsko- krzyżackiego * Wie, jakie straty przyniosła Polsce utrata Pomorza Gdańskiego
Wymienia nazwy obszarów współczesnej Polski, na których można znaleźć ślady obecności Krzyżaków * Wie, kim byli templariusze i zna opowieść o ich legendarnym skarbie Porównuje przebieg granic współczesnej Polski z państwa Mieszka I * Opowiada o współczesnym znaczeniu zjazdu gnieźnieńskiego* Prezentuje postać św. Wojciecha * Przekazuje informacje na temat zabytków romańskich i gotyckich znajdujących się w rodzinnej miejscowości lub regionie * Wyjaśnia, jaka role w sztuce średniowiecznej odgrywała tematyka religijna Tłumaczy, na czym polegały i jak przebiegały turnieje rycerskie * Porównuje miasto współczesne ze średniowiecznym* Omawia przebieg procesu lokacji wsi * Tłumaczy, na czym polegała zasada trójpolówki i jaki miał wpływ na pozyskanie lepszych plonów Porównuje życie na wsi w średniowieczu i w czasach współczesnych* Umieszcza na osi czasu daty; 1226,1308,1320, 1331 * Wskazuje na mapie dzielnice należące do Królestwa Polskiego w chwili śmierci Wł. Łokietka * Tłumaczy, dlaczego koronacja Wł. Łokietka miała tak duże znaczenie dla Polski* Porównuje sposoby prowadzenia polityki zagranicznej stosowanej przez Wł.Łokietka i Kazimierza Wielkiego * Pozyskuje z różnych źródeł informacje o zamku w Malborku * Opowiada, czym zajmują się współczesne bractwa rycerskie * II półrocze Wie, kim byli Hernan Cortez i Francisco Pizarro * Zna teorie, które mówią, kto dotarł do Ameryki przed 1492 r. Dostrzega wpływ nadawania szlachcie kolejnych przywilejów na pozycję tej grupy w państwie oraz osłabienie władzy królewskiej * Wyjaśnia znaczenie terminów: folwark, pańszczyzna, kmiecie * Zna datę uchwalenia unii polsko-litewskiej w Lublinie * Wymienia nazwy współczesnych państw, które leża na terenach dawnej Rzeczypospolitej * Zna dzieje dzwonu Zygmunta* Podaje przykłady dzieł sztuki nawiązujących do wydarzeń z XVI-XVII wiecznej historii Polski Umieszcza na osi czasu datę złożenia hołdu pruskiego* Ocenia znaczenie wypraw odkrywczych dla Europy i ludów zamieszkujących Amerykę * Formułuje wnioski dotyczące niewolnictwa i wyraża swoją opinię na ten temat
Pozyskuje z różnych źródeł informacje o Kolumbie oraz tworzy prezentację tej postaci Ocenia wpływ wynalazku druku na zmianę światopoglądu ludzi na przełomie średniowiecza i renesansu * Porównuje szlachecki sejm walny ze współczesnym polskim parlamentem * Opisuje przebieg spławu wiślanego * Umieszcza na osi czasu datę zawarcia unii lubelskiej * Charakteryzuje poszczególne grupy narodowościowe żyjące w państwie polskim* Wymienia prawa grup wyznaniowych we współczesnej Polsce Umieszcza na osi czasu daty: 1573,1655,1660, 1683 * Dostrzega związek między wykształceniem obywateli a ich poczuciem odpowiedzialności za państwo * Umieszcza na osi czasu daty: 1764, 1772,1773,1788,1794,1795 * Opowiada o losach T. Kościuszki po powstaniu w 1794 * Porównuje sztukę barokową z klasycystyczną * Tłumaczy, co spowodowało ożywiony rozwój nauki w epoce oświecenia Ocenia dokonania króla S.A.Poniatowskiego * Uczeń wyróżnia się aktywnością na lekcji, wzorowo wywiązuje się ze wszystkich zadań, jest inicjatorem w pracy zespołowej i znacząco ją wzbogaca, wykonuje dodatkowe prace o dużych wartościach poznawczych i dydaktycznych, bierze udział w projektach zaproponowanych przez nauczyciela, bierze udział w konkursach szkolnych i pozaszkolnych OCENA NIEDOSTATECZNA: Uczeń nie opanował podstawowych wiadomości i umiejętności określonych w programie nauczania i podstawie programowej na poziomie oceny dopuszczającej, nie stara się być aktywnym, nie chce lub nie może pracować w zespole, nie wykonuje poleceń, prac i zadań lub wykonuje je bez zrozumienia, czy też wykazuje lekceważący stosunek do przedmiotu, nie wyraża woli poprawy uzyskanych ocen, nie odrabia prac domowych, nie chce korzystać z dodatkowych form pomocy. Braki uniemożliwiają mu nauką w klasie następnej.