Lista tematów na ustny egzamin maturalny z języka polskiego w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 w Zamościu w roku szkolnym 2012/2013. Lp. Literatura Uwagi 1 Różnorodne realizacje oraz funkcje konceptu w literaturze XVI, XVII i XVIII w. Porównaj je, analizując wybrane przykłady. 2 Obcowanie z tajemnicą jako motyw lub/i temat w liryce polskiego romantyzmu. Porównaj różne jego/ich ujęcia, analizując wybrane przykłady. 3 Różne sposoby kreowania bohatera wyobcowanego ze społeczeństwa w powieści polskiej lub/i europejskiej XIX w. Przedstaw temat, analizując wybrane przykłady. 4 Pozytywiści wobec doświadczenia nowoczesności. Porównaj różne sposoby ujęcia tego zagadnienia na podstawie analizy wybranych utworów Doświadczenie podróży w XIX- lub/i XX-wiecznych relacjach kobiet. Przedstaw temat, 5 analizując wybrane przykłady.. 6 Jak zmieniał się wizerunek artysty w literaturze drugiej połowy XIX i początku XX wieku? Na podstawie analizy wybranych utworów scharakteryzuj i porównaj różne sposoby kreowania tego wizerunku. 7 Autobiografia jako tworzywo literackie. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory. pochodzące z XIX i XX wieku. 8 Dialog człowieka z Bogiem w literaturze różnych epok. Omów zagadnienie na przykładach wybranych utworów. 9 Dokumentaryzm i paraboliczność jako dwa sposoby przedstawienia rzeczywistości w dziełach różnych twórców. Przeanalizuj wybrane utwory.
10 Literackie spotkania wrogów. Porównaj ujęcie motywu oraz przedstaw jego funkcje. 11 Średniowieczny asceta, renesansowy humanista i barokowy Sarmata. Omów na wybranych przykładach dzieł literackich wzorce osobowe kreowane przez twórców epoki staropolskiej. 12 Człowiek wobec Boga, życia i śmierci. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady dzieł literackich. 13 Czas beztroski, szczęścia, biedy, poniżenia omów motyw dzieciństwa, analizując wybrane utwory literackie. 14 Na wybranych przykładach literackich omów i porównaj motyw miłości w poezji romantycznej i młodopolskiej. 15 Mity polskiego romantyzmu - ich kontynuacja i polemika z nimi w literaturze następnych epok. Omów na wybranych przykładach. 16 Przedstaw i oceń wpływ kłamstwa na życie wybranych bohaterów literackich. 17 Satyryczny obraz społeczeństwa polskiego w wybranych utworach literackich. Przeanalizuj sposoby tworzenia takiego obrazu. 18 Dramat niespełnienia ludzkich marzeń przedstawiony w literaturze. Określ jego przyczyny i konsekwencje, analizując wybrane utwory. 19 Autotematyzm w literaturze współczesnej. Zanalizuj ten problem na przykładzie twórczości wybranych autorów poezji. 20 Etos inteligenta i jego demaskacja. Przedstaw problem na wybranych przykładach. 21 Relacje polsko-żydowskie. Przedstaw problem na wybranych przykładach literackich, odnosząc się do uwarunkowań pozaliterackich. 22 Portret kata i ofiary w literaturze polskiej na przestrzeni wieków. Omów na wybranych
przykładach sposoby ich kreowania. 23 Obraz wojny i okupacji w poezji powojennej. Zanalizuj wybrane przykłady literackie, charakteryzując poetykę tych tekstów, ich bohatera oraz rzeczywistość, w której przyszło mu żyć. 24 Człowiek kreator czy marionetka własnego losu? Rozważ zagadnienie w oparciu o wybrane przykłady literackie 25 Rola pieniądza w życiu bohaterów literackich. Omów zagadnienie na wybranych utworach z różnych epok 26 Zjawy, wiedźmy i inne istoty nadprzyrodzone w literaturze. Omów na wybranych przykładach 27 Od herosa do pantoflarza różnorodne portrety mężczyzn w literaturze. Przedstaw temat na podstawie analizy wybranych utworów 28 Kara jako konsekwencja zbrodni. Rozważ zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów z literatury polskiej i obcej. 29 Dramat człowieka uwikłanego w swój czas historyczny. Omów na wybranych przykładach literackich. 30 Obraz rewolucji w literaturze. Omów problem, odwołując się do dzieł różnych twórców. 31 Narrator wobec świata przedstawionego. Przeanalizuj różne pozycje narratora, odwołując się do wybranych utworów literatury XIX i XX wieku. 32 Motyw przyjaźni w literaturze kilku epok. Przedstaw różne sposoby jego prezentacji. 33 Bunt młodych w różnych epokach literackich. Omów jego przyczyny i konsekwencje na wybranych przykładach literackich. 34 Pary małżeńskie oraz sposoby ich prezentacji w literaturze różnych okresów. Omów temat na dowolnych przykładach.
35 Wieś w dziełach Młodej Polski i pozytywizmu. Przedstaw temat na wybranych przykładach. 36 Przedstaw znaczenie przedmiotów i wyjaśnij ich rolę w wybranych utworach literackich. 37. Motyw jesieni w wybranych utworach literackich. Przedstaw różne sposoby jego prezentacji. 37. Krzywdzący i krzywdzeni w literaturze różnych epok literackich. Przedstaw problem na wybranych przykładach. 38. Ironiczny dystans wobec świata w poezji Wisławy Szymborskiej. Omów temat, analizując i interpretując wybrane utwory. 39. Żony w literaturze polskiej przedstaw ich portrety, wybierając odpowiednie utwory. Zwróć uwagę, jaką rolę odgrywają. 40. Miasta i ich mieszkańcy w prozie XIX i XX wieku. Omów na wybranych przykładach. Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki 1 Związki literatury z fotografią. Przedstaw różne rodzaje relacji między tymi sztukami, analizując wybrane przykłady. 2 Wpływ commedii dell arte na twórców dramatu i teatru późniejszych epok. Przedstaw temat, analizując wybrane przykłady dzieł literackich i przedstawień teatralnych. 3 Awangarda w literaturze i teatrze polskim XX wieku. Omów jej funkcjonowanie, analizując wybrane przykłady. 4 Motywy baśniowe w literaturze i filmie. Omów temat na wybranych przykładach 5 Symbolizm i impresjonizm jako dwa sposoby artystycznego patrzenia na świat. Przeanalizuj
wybrane teksty kultury (literackie i z innych dziedzin sztuki) 6 Motyw czterech pór roku w sztuce. Przedstaw zagadnienie na wybranych przykładach z literatury i innych dziedzin sztuki. 7 Negatywny bohater, czarny charakter. Ukaż cele kreowania takich postaci w wybranych dziełach literackich i filmowych. 8 Personifikacje zła w literaturze. Porównaj sposoby ukazania i funkcje, jakie pełnią w wybranych utworach różnych epok. 9 Holokaust w literaturze współczesnej i filmie. Na wybranych przykładach przedstaw różne sposoby podejścia twórców do tego zagadnienia. 10 Język filmów Stanisława Barei jako zwierciadło epoki absurdu. Przedstaw na wybranych przykładach. 11 Omów na wybranych przykładach związki literatury oraz muzyki. 12 Kreacje herosa w literaturze fantasy i w filmach sensacyjnych. Dokonaj analizy porównawczej wybranych przykładów. 13. Motyw siewcy w utworach różnych epok. Porównaj sposoby ukazania i funkcje na przykładzie wybranych dzieł literackich. 14 Malarstwo Marca Chagalla i proza Brunona Schulza. Dokonaj analizy i interpretacji porównawczej ich dzieł jako reprezentatywnych dla sztuki awangardowej XX w. 15 Filozofia a literatura. Ukaż związki wybranych kierunków filozoficznych z utworami literackimi. 16 Parodia rzeczywistości PRL w literaturze i filmie. Omów temat na podstawie wybranych przykładów. 17 Miasto i jego wpływ na losy i psychikę bohatera. Rozważ zagadnienie w oparciu o wybrane teksty kultury.
18 Warszawa w czasie okupacji i Powstania Warszawskiego w świetle dokumentów i literatury. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów. 19 Człowiek wśród przedmiotów. Omów realne i metaforyczne funkcjonowanie przedmiotów w wybranych dziełach literackich oraz malarskich. 20 Futurystyczne fascynacje nowoczesnością i postępem. Omów zjawisko, odwołując się do wybranych przykładów z literatury i sztuki. 21 Uprzedmiotowienie człowieka jako problem w literaturze i sztuce (np. T. Kantor, A. Wróblewski, T. Różewicz). Omów zjawisko na wybranych przykładach. 22 Twój region w polskiej geografii życia literackiego i kulturalnego (zjawiska, grupy, postaci). Przywołaj wybrane przykłady i uzasadnij wybór. 23 Motyw wsi w literaturze, sztuce i filmie. Przedstaw różne sposoby jego prezentacji. 24. Getto warszawskie w literaturze i filmie. Omów i porównaj wybrane przykłady. 25. Motyw wiosny w literaturze i malarstwie. Omów różne sposoby jego funkcjonowania na podstawie wybranych przykładów. 26. Motyw vanitas. Przedstaw jego funkcjonowanie w literaturze i sztuce, odwołując się do wybranych przykładów. Język 1 2 Obraz czasu utrwalony w polszczyźnie w formach językowych i w utworach literackich.. Przedstaw temat na podstawie analizy zgromadzonego materiału językowego Komizm językowy. Omów sposoby jego realizacji w wybranych utworach różnych autorów i epok.. 3 Zjawisko nowomowy w państwie totalitarnym. Omów zagadnienie, wykorzystując teksty prasowe, przemówienia oraz wybrane teksty literackie.
4 Wieloznaczność wyrazów i jej konsekwencje dla procesu komunikacji. Omów zagadnienie na wybranych przykładach tekstów kabaretowych. 5 Indywidualizacja języka jako ważny element kreacji bohaterów literackich. Omów na wybranych przykładach. 6. Jak mówią politycy? Scharakteryzuj język polityków, wykorzystując teksty ich przemówień. 7 Język i funkcje tekstów reklamowych w kreowaniu współczesnego obrazu świata. Przedstaw na wybranych przykładach 8 Związki frazeologiczne, idiomy, cytaty, czyli o twórczym wykorzystaniu języka literackiego w świecie reklamy. Odwołaj się do wybranych przykładów. 9 Językowe środki kształtowania wypowiedzi w utworze groteskowym. Rozwiń temat, odwołując się do języka wybranych utworów dwudziestolecia międzywojennego. 10 Modne imiona. Sprawdź, w jaki sposób zmieniają się obyczaje nadawania imion własnych w wybranych epokach. 11 Przeanalizuj najbardziej typowe błędy językowe w czasopiśmie, po które najczęściej sięgasz i sklasyfikuj je. 12 Omów zjawisko manipulacji językowej na wybranych przykładach. 13 Moda w języku. Zanalizuj i oceń wybrane przykłady wyrazów we współczesnej polszczyźnie. 14 Język potoczny jako tworzywo literatury współczesnej. Omów temat na podstawie przykładów. 15 Język blogów a współczesna polszczyzna. Przedstaw problem, odwołując się do wybranych przykładów. 16 Scharakteryzuj język wybranej gwary środowiskowej albo zawodowej, odwołując się do zgromadzonego materiału (w tym utworów literackich).
17 Określ i scharakteryzuj środki wypowiedzi w reportażach pozytywistycznych i XX-wiecznych. Omów na wybranych przykładach. 18 Cechy charakterystyczne języka wiadomości telewizyjnych i radiowych. Omów temat na podstawie przykładów. 19 Scharakteryzuj funkcje stylizacji, trawestacji, aluzji w tytułach i nagłówkach prasowych. 20 Karykatura jako sposób mówienia o rzeczywistości. Scharakteryzuj na wybranych przykładach rolę środków językowych właściwych karykaturze