Gminny Program Pomocy Dorosłym Osobom Niepełnosprawnym i Starszym Mieszkańcom Gminy Czerwonak Zachowaj Radość Życia na lata 2015 2020. Gminny Program Pomocy Dorosłym Osobom Niepełnosprawnym i Starszym Mieszkańcom Gminy Czerwonak Zachowaj Radość Życia na lata 2015-2020 jest jedną z form prowadzenia w gminie Czerwonak szerokiej polityki senioralnej, rozumianej jako ogół działań, w okresie całego życia człowieka, prowadzących do zapewnienia warunków wydłużenia aktywności, zarówno zawodowej, jak i społecznej, oraz samodzielnego, zdrowego, bezpiecznego i niezależnego życia osób starszych. Cel główny Programu, jakim jest dążenie do pełniejszego udziału osób starszych i dorosłych niepełnosprawnych w życiu społecznym oraz zapewnienie im niezbędnego wsparcia realizowany jest poprzez cele szczegółowe: 1) Podniesienie stanu wiedzy społeczności lokalnej na tematy dotyczące problematyki starości i niepełnosprawności; zadanie: - edukacja w zakresie problematyki osób starszych i niepełnosprawnych. 2) Podniesienie aktywności oraz zapobieganie pogorszeniu sprawności osób starszych i niepełnosprawnych; zadania: - zwiększenie popularności aktywności fizycznej wśród osób starszych i niepełnosprawnych; - zwiększenie zainteresowania seniorów i osób niepełnosprawnych udziałem w życiu kulturalnym i społecznym; - podniesienie kwalifikacji zawodowych osób niepełnosprawnych i starszych w wieku aktywności zawodowej; - podtrzymywanie aktywności oraz integracja międzypokoleniowa i społeczna. 3) Wzmocnienie poczucia bezpieczeństwa osób starszych i niepełnosprawnych, w tym bezpieczeństwo socjalne; zadania: - organizacja usług z zakresu bezpieczeństwa socjalnego; - przeciwdziałanie przemocy wobec osób starszych i niepełnosprawnych. Realizacja wytyczonych celów w 2015 roku: 1) Podniesienie stanu wiedzy społeczności lokalnej na tematy dotyczące problematyki starości i niepełnosprawności - zorganizowano i/lub przeprowadzono następujące działania: - zorganizowano: 1 spotkanie dot. profilaktyki udaru, 1 piknik zdrowotny, akcję Biała Niedziela, - warsztaty dla seniorów, osób niepełnosprawnych (ogółem 65 uczestników)
- opracowano konkurs integracyjny dla klas szkoły podstawowej i gimnazjalnej Bez ograniczeń-burz granice-buduj mosty (do realizacji w 2016 roku), - zorganizowano 1 konferencję z zakresu bezpieczeństwa i zjawiska przemocy, - zorganizowano spotkania edukacyjno-warsztatowe w zakresie opieki nad osobą starszą i niepełnosprawną (12 uczestników), - przeprowadzono 165 ankiet z osobami urodzonymi w latach 1946-48, (analiza - nie zgłaszano potrzeb socjalnych), - zamieszczono na stronie internetowej informację Podziel się czasem, w ramach działań wolontarystycznych we współpracy z Caritas. 2) Podniesienie aktywności oraz zapobieganie pogorszeniu sprawności osób starszych i niepełnosprawnych - zorganizowano i/lub przeprowadzono następujące działania: - 12 grup po 20 osób aqua aerobic w wodzie na Pływalni w Koziegłowach, - przekazano mieszkańcom 51 karnetów na basen, - 20 osób uczestniczyło w cyklicznych zajęciach z gimnastyki usprawniającej, - z zakresu poradnictwa zawodowego odbyło się 17 zajęć aktywizujących, w których uczestniczyło 75 osób oraz 23 warsztaty - 5 osób, z zajęć grupowych i spotkań indywidualnych korzystało 5 osób, - projekt Równi na rynku pracy - 40 spotkań z udziałem 21 osób, - 1 piknik zdrowotny Dzień Zdrowia w gminie Czerwonak, - pracownicy GOPS uczestniczyli w pikniku WZINR Koło w Owińskach, - na przegląd twórczości artystycznej zorganizowanym w Centrum Kultury w Luboniu z Warsztatami Terapii Zajęciowej w Owińska wyjechało 12 osób. 3) Wzmocnienie poczucia bezpieczeństwa osób starszych i niepełnosprawnych, w tym bezpieczeństwo socjalne - zorganizowano i/lub przeprowadzono następujące działania: - funkcjonowanie Zespołu Geriatrycznego - 10 posiedzeń, - organizacja usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania osoby zależnej 54 osób, - 1 konferencja, - działania interwencyjne w zakresie Procedury Niebieskie Karty (7 osób starszych).
Praca socjalna z osobą niepełnosprawną, rodziną z niepełnosprawnym członkiem rodziny, z osobami starszymi. Działania, w ramach prowadzonej pracy socjalnej na rzecz osób niepełnosprawnych, starszych i ich rodzin, dotyczyły w szczególności wydawania i pomocy w wypełnianiu wniosków o: - ustalenie orzeczenia o niepełnosprawności dla dzieci do 16 roku życia (8 dzieci), - ustalenie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności dla osób powyżej 16 roku życia (96 osób), - skierowanie na turnusy rehabilitacyjne z dofinansowaniem ze środków PFRON (skorzystały 4 osoby), - dofinansowanie zaopatrzenia osób niepełnosprawnych w sprzęt rehabilitacyjny ze środków PFRON (skorzystało 6 osób), - dofinansowanie do zaopatrzenia osób niepełnosprawnych w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze z PFRON (skorzystały 2 osoby), - dofinansowanie zakupu urządzeń lub wykonania usług z zakresu barier w komunikowaniu się i technicznych (skorzystały 2 osoby). Specjalistyczne i kompleksowe wsparcie osób niepełnosprawnych i starszych możliwe było dzięki współpracy z instytucjami i organizacjami takimi jak: PFRON, PCPR, NFZ, szpitale, poradnie lekarza rodzinnego, zdrowia psychicznego, poradnie specjalistyczne, hospicja, zakłady opiekuńczo-lecznicze, pielęgniarki środowiskowe, pielęgniarki specjalistyczne, asystenci rodziny, kluby seniora, WTZ, spółdzielnie socjalne, fundacje, wolontariat. I tak: 1) ze Stowarzyszeniem Osób i Rodzin na Rzecz Zdrowia Psychicznego Zrozumieć i Pomóc w Poznaniu zorganizowano zajęcia psychoedukacyjne dla rodzin i opiekunów osób chorujących psychicznie z gminy Czerwonak, w których uczestniczyły 2 rodziny; 2) z Wielkopolskim Związkiem Inwalidów Narządu Ruchu w Poznaniu, Koło w Owińskach podjęto działania w zakresie realizacji Programu Wspierania Rodzin Sprawujących Opiekę Nad Osobami Niepełnosprawnymi przez Koło w Owińskach; 3) z Fundacją Bez Barier przeprowadzono cykl spotkań warsztatowych z zakresu opieki nad osobą zależną, uczestniczyło w nich 12 opiekunów. W ramach Programu Pomocy Dzieciom Stowarzyszenia na Rzecz Niepełnosprawnych SPES stypendia dla dzieci w ciężkim stanie klinicznym - 1 rodzina złożyła wniosek stypendialny.
W 2015 roku udzielona pomoc w postaci finansowej i pracy socjalnej na rzecz osób starszych i niepełnosprawnych ukształtowała się następująco: Tabela 17. Praca socjalna z osobą niepełnosprawną, rodziną z niepełnosprawnym członkiem rodziny, z osobami starszymi dane statystyczne. Liczba środowisk objętych pracą - ogółem 194 Liczba wywiadów cz.i 117 Liczba środowisk objętych samą pracą socjalną 55 Liczba wywiadów cz.iv 144 Liczba osób w tych rodzinach 343 Liczba wywiadów cz.ii 39 Liczba dorosłych niepełnosprawnych 145 Liczba kontraktów socjalnych 5 Liczba dorosłych z zaburzeniami psychicznymi 69 Liczba wywiadów pogłębionych 0 Liczba osób z lekkim stopniem niepełnosprawności 11 Liczba środowisk objętych wsparciem wolontariusza 3 Liczba osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności 85 Liczba wydanych wniosków o ustalenie niepełnosprawności Liczba osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności 49 Liczba innych wydanych wniosków z PFRON 22 Liczba dzieci niepełnosprawnych 12 Liczba planów pracy socjalnej 49 w tym, w wieku od 0-3 0 Liczba wizyt i odwiedzin 453 od 4-6 5 od 7-14 4 Liczba osób w Środowiskowych Domach Samopomocy w Poznaniu Współpraca z lekarzem i pielęgniarką, poradnia zdrowia psychicznego, szpitalem, apteką od 15-18 3 Działania interwencyjne 19 Liczba osób w DPS ogółem 14 Udział w spotkaniach Zespołu Geriatrycznego 10 Liczba osób skierowanych do DPS w 2015 6 Udział w szkoleniach i superwizji 19 Sprawy o DPS - odmowa, umorzenie, wygaśnięcie skierowania 4 Liczba spraw skierowanych do sądu o DPS 2 Współpraca z innymi instytucjami (MOPR, OPS, PCPR, NFZ, WTZ, ŚDS, PUP, kurator, Spółdzielnia Mieszkaniowa, Szkoła, PPP, Detoks, Enea, Gazownia, Archiwum Państwowe) Pomoc w uzyskaniu sprzętu rehabilitacyjnego i innych dofinansowań w ramach fundacji, PFRON Współpraca z rodziną zewnętrzną 33 Ankiety u osób rocznik 1946, 1947, 1948 165 Liczba zorganizowanych wizyt domowych lekarza psychiatry 11 65 8 159 119 27 Tabela 18. Praca socjalna z osobą niepełnosprawną, rodziną z niepełnosprawnym członkiem rodziny, z osobami starszymi działania i rezultaty. Rezultaty twarde LICZBA OSÓB Nabycie statusu osoby niepełnosprawnej 43 Uczestnictwo w zajęciach w środowiskowych domach samopomocy 7 Uczestnictwo w grupie wsparcia dla opiekunów osób niepełnosprawnych i długotrwale chorych 19 Otrzymanie wsparcia specjalistycznego lekarza psychiatry w postaci wizyt domowych i odpowiedniego leczenia 11 Otrzymanie specjalistycznej pomocy w postaci umieszczenia w placówce całodobowej - domu pomocy społecznej 12 Uczestnictwo w spotkaniach z psychologiem, uzyskanie wsparcia 12 Uczestnictwo w grupie wsparcia dla kobiet 0 Udział dzieci w koloniach i półkoloniach przez dzieci 3 Uczestnictwo w warsztatach terapii zajęciowej 2 Dostarczenie żywności osobom starszym i niepełnosprawnym 63 Uzyskanie pomocy hospicyjnej 6
Skierowanie na oddział opieki długoterminowej 8 Uzyskanie opinii GOPS celem otrzymania pomocy z Fundacji działających na rzecz osób niepełnosprawnych 3 W ramach zrealizowanych celów kontraktu socjalnego: - uzyskanie statusu osoby niepełnosprawnej, - uzyskanie statusu osoby bezrobotnej, - uczestnictwo w grupie edukacyjnej celem wzmocnienia umiejętności i kompetencji wychowawczych wobec dzieci, - ukończenie kursów zawodowych i szkoleń w ramach projektu, - usprawnianie dziecka niepełnosprawnego, dodatkowe zajęcia rehabilitacyjne. 3 1 3 5 2 Osiągnięte rezultaty miękkie: - poprawa sytuacji zdrowotnej, utrzymanie stanu zdrowia dzięki regularnym kontaktom z lekarzami, lekarzami specjalistami, w uzyskaniu pomocy specjalistycznej - rehabilitacji, w tym w warunkach domowych; - umożliwienie korzystania z uprawnień przysługujących klientom poprzez pomoc w wypełnieniu wniosków o zasiłki rodzinne, alimenty, dodatek mieszkaniowy, zasiłek pielęgnacyjny; - poprawa funkcjonowania osób niepełnosprawnych w środowisku dzięki udzielanej pomocy klientom w wypełnieniu wniosków o ustalenie niepełnosprawności, stopnia niepełnosprawności, uzyskanie dofinansowania do zakupu wózka inwalidzkiego, łóżka ortopedycznego, likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu - PZON, PCPR; - dbanie o przyjmowanie przez klientów koniecznych leków i korzystanie z potrzebnego sprzętu medycznego dzięki systematycznym kontaktom z aptekami i sklepami medycznymi; - pomoc klientom w załatwianiu spraw urzędowych poprzez min. redagowanie pism do różnych instytucji; - umożliwienie kontaktów ze środowiskiem lokalnym osobom niepełnosprawnym i starszym dzięki nawiązywaniu współpracy z organizacjami działającymi na rzecz osób niepełnosprawnych i starszych, organizacji pomocy wolontarystycznej; - zwiększenie wśród klientów motywacji do podejmowania aktywności i uczestniczenia w życiu lokalnym poprzez współpracę z psychologiem i psychiatrą oraz organizowanie grup wsparcia i psychoedukacyjnych; - zwiększenie wśród społeczności lokalnej wiedzy z zakresu sprawowania opieki nad osobą chorą, zależną, dzięki przedstawieniu ofert z zakresu pomocy opiekuńczej, a także pomocy instytucjonalnej.
Pomoc w formie usług opiekuńczych i pracy socjalnej. Usługi opiekuńcze przysługują osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych osób, a są jej pozbawione. Usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobom, które wymagają pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie zamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić. Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspakajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zalecaną przez lekarza pielęgnację oraz w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem, w szczególności z rodziną, środowiskiem sąsiedzkim oraz instytucjami świadczącymi pomoc i wsparcie - klubami seniora, środowiskowymi domami samopomocy. Usługi opiekuńcze świadczone w miejscu zamieszkania chorego, zgodnie z ustawą o pomocy społecznej są obowiązkowym zadaniem własnym gminy. Na terenie gminy głównym organizatorem usług opiekuńczych jest Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, poprzez działającą w nim sekcję usług opiekuńczych, która to zadanie realizuje. Usługi realizowane są na podstawie: - Ustawy o pomocy społecznej z dn. 12 marca 2004 r. art. 17, art. 50 i 51; - Uchwały Rady Gminy Czerwonak Nr 353 /XLIX/2010 z dnia 18 lutego 2010 roku w sprawie zmiany uchwały Nr 166/XXV/2004 Rady Gminy Czerwonak z dnia 20 maja 2004 roku w sprawie szczegółowych warunków przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze oraz warunków częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat oraz trybu ich pobierania. W roku 2015 usługi opiekuńcze świadczone były dla 38 osób, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagały częściowej opieki i pomocy w zaspakajaniu niezbędnych potrzeb życiowych. W stosunku do ogólnej liczby mieszkańców gminy stanowi to 0,15 %. Łączny wymiar świadczonych usług wyniósł 8 978,5 godzin. Wartość realizacji tego zadania wyniosła 285 611,57 zł, z czego 24 841,44 zł stanowił udział świadczeniobiorców w formie częściowych zwrotów za usługi, koszty poniesione przez gminę to suma 260 770,13 zł. Usługi opiekuńcze zabezpieczane były przez: - 7 opiekunek środowiskowych zatrudnionych w GOPS w Czerwonaku, - 3 osoby zatrudnione na podstawie umowy zlecenia na wykonanie określonych zadań, - 1 osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę na czas zastępstwa,
- 1 osobę realizującą zadanie w ramach odbywanego stażu. Wśród świadczeniobiorców otrzymujących pomoc w postaci usług opiekuńczych w 2015 roku największą grupę (22 osoby) stanowili seniorzy w przedziale wiekowym między 81 a 91 rokiem życia. Tabela 19. Struktura wieku klientów usług opiekuńczych Liczba osób Lp. Przedział wiekowy Ogółem Liczba kobiet Liczba mężczyzn 1. 60-70 lat 8 6 2 2. 71-80 lat 7 5 2 3. 81-91 lat 22 20 2 4 92 lat i powyżej 1 0 1 Ogółem 38 31 7 Wśród problemów zdrowotnych występujących u świadczeniobiorców usług opiekuńczych zdecydowanie dominowały zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, zmiany reumatoidalne kości i stawów oraz schorzenia układu krążenia i narządów wewnętrznych. Występujące schorzenia, zwłaszcza neurologiczne powodowały znaczne ograniczenia w funkcjonowaniu tych osób. W związku z tym nastąpiło zwiększenie świadczonych usług opiekuńczych. Tabela 20. Problemy zdrowotne osób korzystających z usług opiekuńczych Lp. Problemy zdrowotne Liczba osób 1. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, zmiany reumatoidalne kości i stawów oraz schorzenia układu krążenia i narządów wewnętrznych 2. Udar mózgu i choroby nowotworowe 24 3. Choroby psychiczne, zaburzenia otępienne, stany depresyjne 30 4 Choroby wzroku (osoby niewidzące) 2 38 Działania poprawiające sprawność fizyczną i psychiczną klientów w 2015 roku: - rehabilitacja w warunkach domowych 12 osób, - porady psychiatryczne w warunkach domowych 12 osób, - turnusy rehabilitacyjne 2 osoby (środki z PFRON i dofinansowanie z pomocy społecznej), - wyjazdy grupowe poprawiające sprawność psychofizyczną 1 osoba, - rehabilitacja w Zakładach Opiekuńczo-Leczniczych 6 osób, - leczenie w poradniach specjalistycznych 18 osób,
- pomoc hospicyjna 4 osoby, - zajęcia Warsztatów Terapii Zajęciowej w Owińskach 1 osoba, - zajęcia ruchowe na basenie. Dla osób, których stan zdrowia uniemożliwiał dalsze funkcjonowanie w swoim miejscu zamieszkania, a usługi opiekuńcze były niewystarczające, za zgodą tych osób, skompletowano dokumenty do Domów Pomocy Społecznej. Do DPS skierowano 6 osób, a w 2 przypadkach sprawy o umieszczenie w DPS skierowano do Sądu. Ponadto 6 osób skierowano na pobyt dzienny do Środowiskowego Domu Samopomocy w Poznaniu. Osobom starszym i niepełnosprawnym udzielono dodatkowej pomocy. I tak 35 osób otrzymało żywność w ramach Programu PEAD, 28 osób otrzymało paczki świąteczne zorganizowane przez sekcję od prywatnych darczyńców.