BBC WORLD SERVICE GLOBESCAN INCORPORATED PIPA - THE PROGRAM ON INTERNATIONAL POLICY ATTITUDES CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT 629-35-69; 628-37-04 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT. 24 OŚRODEK INFORMACJI 693-46-92, 625-76-23 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40-89 INTERNET http://www.cbos.pl E-mail: sekretariat@cbos.pl BS/6/2006 WYDARZENIE ROKU 2005 NA ŚWIECIE W OPINII LUDNOŚCI 27 KRAJÓW KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, STYCZEŃ 2006 PRZEDRUK MATERIAŁÓW CBOS W CAŁOŚCI LUB W CZĘŚCI ORAZ WYKORZYSTANIE DANYCH EMPIRYCZNYCH JEST DOZWOLONE WYŁĄCZNIE Z PODANIEM ŹRÓDŁA
CBOS wspólnie z ośrodkami badania opinii publicznej z 27 krajów przeprowadził sondaż, którego tematem było najważniejsze wydarzenie roku 2005 na świecie. Respondentom zadano pytanie: Kiedy w przyszłości historycy będą patrzeć na rok 2005, jakie wydarzenie o znaczeniu ogólnoświatowym uznają, Pana(i) zdaniem, za najważniejsze? Ankietowani samodzielnie formułowali odpowiedzi, które następnie pogrupowano według takiego samego dla wszystkich krajów klucza znaczeniowego. Badanie zostało przeprowadzone na zlecenie BBC World Service. Koordynowała je międzynarodowa firma badawcza GlobeScan we współpracy z Międzynarodowym Programem Badania Postaw Politycznych (PIPA) Uniwersytetu Maryland. Sondaż zrealizowano w następujących krajach: Afganistan, Argentyna, Australia, Brazylia, Kanada, Kongo (DRK), Finlandia, Francja, Niemcy, Ghana, Wielka Brytania, Indie, Indonezja, Irak, Włochy, Kenia, Meksyk, Filipiny, Polska, Rosja, Arabia Saudyjska, Republika Południowej Afryki, Korea Południowa, Hiszpania, Sri Lanka, Turcja, USA. Badanie przeprowadzono w październiku, listopadzie i grudniu 2005 roku na próbie liczącej ogółem 32 439 osób. Błąd pomiaru w poszczególnych krajach wynosił od +/- 2,5% do +/- 4%. W Polsce badanie zrealizowaliśmy w dniach 11-14 listopada 2005 roku na liczącej 1026 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców. Więcej szczegółów na temat ośrodków przeprowadzających sondaż i jego realizacji w poszczególnych krajach można znaleźć na stronie internetowej: www.pipa.org.
- 2 - Wojna w Iraku to jedno z dwóch najczęściej wymienianych wydarzeń. Szczególnie często (43%) wymieniali je respondenci z Iraku, a stosunkowo często mieszkańcy Korei Południowej (31%), Hiszpanii (28%), Stanów Zjednoczonych (27%) i Turcji (26%). Biorąc pod uwagę obecność brytyjskich żołnierzy w Iraku, zaskakujący jest fakt, że tylko 9% Brytyjczyków uznało tę wojnę za najważniejsze wydarzenie 2005 roku. Drugim z najczęściej wymienianych wydarzeń było tsunami w Azji. Mówili o nim przede wszystkim respondenci z krajów Azji i Pacyfiku: Sri Lanki (57%), Indonezji (30%), Australii (27%), Korei Południowej (24%) i Filipin (21%). Wymieniła je również ponad jedna czwarta obywateli Republiki Południowej Afryki (28%). RYS. 1. WYDARZENIE ROKU 2005 ŚREDNIE Z 27 KRAJÓW Tsunami w Azji Wojna w Iraku 15% 15% Huragany Katrina i Rita w USA 9% Śmierć papieża Jana Pawła II 6% Zamachy terrorystyczne w Londynie 4% Globalne ocieplenie Ptasia grypa 3% 3% Zamachy na Bali Trzęsienie ziemi w Pakistanie 2% 2% Kolejne wydarzenie ubiegłego roku to huragany Katrina i Rita w Stanach Zjednoczonych. Co ciekawe, najczęściej wymieniali je nie Amerykanie (15%), lecz mieszkańcy Afganistanu i Argentyny (po 18%). Według 6% ogółu badanych (średnia z 27 krajów) najważniejszym wydarzeniem 2005 roku była śmierć papieża Jana Pawła II. Dla 4% ankietowanych najistotniejsze były zamachy bombowe w Londynie. Co ciekawe, wymieniło je tylko 7% Brytyjczyków, ale 11% respondentów z Ghany i po 8% mieszkańców Australii, Korei Południowej i Hiszpanii. Globalne ocieplenie było ważne dla 3% ogółu respondentów, problem ten podnoszono głównie w Meksyku (13%), Finlandii (11%), Wielkiej Brytanii (10%), Kanadzie (8%) i Indiach (8%).
- 3 - Ogółem najwięcej odpowiedzi dotyczyło różnego rodzaju klęsk żywiołowych. Katastrofy związane z pogodą, jak huragany w USA, powódź w Mumbaju (Bombaju) i inne ekstremalne zjawiska pogodowe lub klęski żywiołowe wywołane zmianami klimatu, wymieniła w sumie niemal jedna piąta badanych (19%), co zapewne wynikało z obaw, że nie są to zjawiska jednostkowe, ale ogólniejszy trend związany z globalnym ociepleniem. Kataklizmy wiążące się z trzęsieniami ziemi, w tym tsunami w Azji i trzęsienie ziemi w Pakistanie, wymieniło 17% ogółu respondentów. To trzęsienie ziemi uznało za najważniejsze wydarzenie ubiegłego roku 42% mieszkańców Afganistanu. O wydarzeniach dotyczących różnych aspektów terroryzmu mówiono rzadziej. Wymieniło je ogółem 9% ankietowanych, w tym zamachy bombowe w Londynie (4%), na Bali (2%) i w Egipcie (poniżej 1%), a 3% - ogólnie terroryzm. Dużą liczbę ankietowanych zaniepokoiło pojawienie się ptasiej grypy. Według 3% ogółu badanych (średnia z 27 krajów) to najważniejsze wydarzenie 2005 roku. Szczególnie często wymieniano je w Arabii Saudyjskiej (21%), Rosji (12%), Turcji (10%) i Iraku (9%). Pozostałe odpowiedzi były wyraźnie zróżnicowane. Ogółem 16% respondentów nie potrafiło odpowiedzieć na zadane pytanie. W niektórych państwach wymieniano wydarzenia krajowe, np. 16% ankietowanych z Niemiec wymieniło wybory w tym kraju, a 9% Francuzów - zamieszki na przedmieściach francuskich miast. Szerzącą się epidemię HIV/AIDS najczęściej wymieniano w Afryce (16% ankietowanych w RPA, 9% w Kongo i 7% w Ghanie). Brazylijczycy stosunkowo często (12%) wymieniali korupcję. Polaków wyraźnie odróżnia od innych nacji szczególne znaczenie, jakie przypisują śmierci papieża Jana Pawła II. W naszym kraju wspomniała o niej blisko połowa badanych (48%). Poza Polską wydarzenie to uważają za najważniejsze w 2005 roku znaczące odsetki mieszkańców Konga (29%), a także Włoch (17%), Kenii (10%), Rosji i Ghany (po 9%). Co ciekawe, w katolickich krajach Ameryki Łacińskiej (Argentyna, Meksyk, Brazylia), a także w Niemczech, skąd pochodzi nowy papież, wydarzenie to wymieniano rzadziej, natomiast w Stanach Zjednoczonych zupełnie go nie dostrzeżono. Wojnę w Iraku wymienił co dwudziesty piąty Polak (4%). Wydaje się, że jest to grupa bardzo mała liczebnie, jeżeli wziąć pod uwagę udział polskich żołnierzy w tej wojnie. Dla 3% rodaków najważniejszym wydarzeniem były zamachy terrorystyczne w Londynie. Śmierć w nich kilkorga Polaków zapewne miała znaczenie dla osób udzielających takich odpowiedzi.
- 4 - Tabela 1. Najważniejsze wydarzenia 2005 roku według mieszkańców 27 krajów Kraje Tsunami w Azji Wojna w Iraku Huragany Katrina i Rita w USA Śmierć papieża Jana Pawła II Zamachy terrorystyczne w Londynie Globalne ocieplenie Ptasia grypa Zamachy na Bali Trzęsienie ziemi w Pakistanie w procentach Afganistan 2 5 18 0 2 * 0 0 42 Arabia Saudyjska 9 25 6 1 3 1 21 0 0 Argentyna 7 25 18 7 4 1 1 * * Australia 27 20 6 1 8 5 * 5 0 Brazylia 17 11 14 7 1 1 1 0 1 Filipiny 21 10 9 3 2 * 1 1 * Finlandia 12 8 5 * 3 11 1 0 1 Francja 14 12 5 2 4 4 2 * 0 Ghana 6 18 13 9 11 1 1 * 0 Hiszpania 7 28 8 6 8 3 * 1 0 Indie 31 8 7 1 3 8 0 * 0 Indonezja 30 2 2 * * * 5 48 0 Irak 5 43 11 * 2 1 9 * 0 Kanada 12 17 14 1 1 8 1 0 * Kenia 20 3 9 10 4 2 2 0 0 Kongo 3 12 8 29 2 1 2 0 0 Korea Południowa 24 31 10 * 8 5 2 4 1 Meksyk 4 8 4 2 1 13 6 0 0 Niemcy 14 4 9 5 1 2 1 0 2 Polska 1 4 1 48 3 * * 0 0 Rosja 9 8 14 9 4 3 12 * 0 RPA 28 9 7 3 4 1 1 * 0 Sri Lanka 57 3 8 1 3 1 2 0 0 Turcja 10 26 3 2 3 6 10 * 0 USA 8 27 15 * 1 4 * 0 1 Wielka Brytania 16 9 6 * 7 10 * * 2 Włochy 17 19 5 17 6 1 2 0 * Średnia z 27 krajów 15 15 9 6 4 3 3 2 2 * Mniej niż 1% Opracował Michał WENZEL