KURATORIUM OŚWIATY W POZNANIU

KURATORIUM OŚWIATY W POZNANIU WYDZIAŁ KSZTAŁCENIA, WYCHOWANIA I OPIEKI Bezpieczeństwo i higiena pracy w przedszkolu

Wybrane podstawy prawne dotyczące bezpiecznej i higienicznej organizacji pracy w szkołach i placówkach oświatowych I. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. (Dz. U. Nr 256 z 2004, poz. 2572 ze zmianami) Art. 33, ust. 2 pkt 7 Nadzorowi podlega w szczególności: 7) zapewnienie uczniom bezpiecznych i higienicznych warunków. oraz art. 39 ust.1pkt 3 i 5a i ust. 3. ust. 1 Dyrektor szkoły lub placówki w szczególności: pkt 3) - sprawuje opiekę nad uczniami oraz stwarza warunki harmonijnego rozwoju psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne, pkt 5a) - wykonuje zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę lub placówkę,

II. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela tekst znowelizowany (Dz. U. z 2006 r. nr 97, poz.674 ze zmianami) Art. 6 pkt. Nauczyciel obowiązany jest : pkt 1 rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę; art. 39 ust 3) - Dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy. (pracodawcą w rozumieniu art. 207 Ustawy Kodeks Pracy)

III. Ustawa - Kodeks pracy Rozdział X Podstawowe obowiązki pracodawcy Art. 207. 1.Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. 2.Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany: 1) organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy, 2) zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń, 3) zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy, 4) zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy. 3.Pracodawca oraz osoba kierująca pracownikami są obowiązani znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nich obowiązków, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.

Art. 34a, ust.1 i 2, pkt 2 ustawy o systemie oświaty 1. Organ prowadzący szkołę lub placówkę sprawuje nadzór nad działalnością w zakresie spraw finansowych i administracyjnych, z uwzględnieniem odrębnych przepisów. 2. Nadzorowi wymienionemu w ust. 1 podlega w szczególności: 2) przestrzeganie obowiązujących przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników i uczniów.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa higieny publicznych niepublicznych szkołach placówkach. Dziennik Ustaw Nr 6 z 2003 r., poz. 6 ze zmianami 2. Dyrektor zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki pobytu w szkole lub placówce, a także bezpieczne higieniczne warunki uczestnictwa w zajęciach organizowanych przez szkołę lub placówkę poza obiektami należącymi do tych jednostek.

13. Niedopuszczalne jest prowadzenie jakichkolwiek zajęć bez nadzoru upoważnionej do tego osoby.

Zapis ten wspierają ramowe statuty szkół lub placówek oraz pozostałe ogólne przepisy w zakresie b h p. RAMOWY STATUT PUBLICZNEGO PRZEDSZKOLA 2. 1. Statut przedszkola określa: 3) sposób sprawowania opieki nad dziećmi w czasie zajęć w przedszkolu oraz w czasie zajęć poza przedszkolem, 4) szczegółowe zasady przyprowadzania i odbierania dzieci z przedszkola przez rodziców (prawnych opiekunów) lub upoważnioną przez nich osobę zapewniającą dziecku pełne bezpieczeństwo, z zastrzeżeniem ust. 2, tj. 2) sposób realizacji zadań przedszkola, z uwzględnieniem wspomagania indywidualnego rozwoju dziecka oraz wspomagania rodziny w wychowaniu dziecka i przygotowaniu go do nauki w szkole, a w przypadku dzieci niepełnosprawnych - ze szczególnym uwzględnieniem rodzaju i stopnia niepełnosprawności,

16. 1. 3 Statut przedszkola określa szczegółowe zasady rekrutacji dzieci do przedszkola oraz ich prawa i obowiązki, w tym: -warunki pobytu w przedszkolu zapewniające dzieciom bezpieczeństwo, ochronę przed przemocą, ochronę i poszanowanie ich godności osobistej oraz życzliwe podmiotowe traktowanie,

Ustawa Kodeks Pracy Art. 237 1. Pracodawca jest obowiązany zaznajamiać pracowników z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczącymi wykonywanych przez nich prac. 2. Pracodawca jest obowiązany wydawać szczegółowe instrukcje i wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy. 3. Pracownik jest obowiązany potwierdzić na piśmie zapoznanie się z przepisami oraz zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Art. 304 (4) 1. Pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy, o których mowa w art. 207 2, osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę. 2. Pracodawca jest obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki zajęć odbywanych na terenie zakładu pracy przez studentów i uczniów nie będących jego pracownikami. 3. Obowiązki określone w art. 207 2 stosuje się odpowiednio do jednostek organizujących pracę wykonywaną przez osoby fizyczne na innej podstawie niż stosunek pracy, w ramach prac społecznie użytecznych. 4. W razie prowadzenia prac w miejscu, do którego mają dostęp osoby nie biorące udziału w procesie pracy, pracodawca jest obowiązany zastosować środki niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia tym osobom.

Bezpieczeństwo techniczne w obiektach szkolnych. Wymogi ogólne dotyczące szkół i placówek, jako obiektów budowlanych, poza zapisami cytowanego rozporządzenia MENiS z dnia 31 grudnia 2003 r. muszą być zgodne między innymi także z: I. ROZPORZĄDZENIEM MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. (tekst pierwotny: Dz. U. 1997 r. Nr 129 poz. 844) (tekst jednolity: Dz. U. 2003 r. Nr 169 poz. 1650) DZIAŁ I Przepisy wstępne Rozporządzenie określa ogólnie obowiązujące przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładach pracy, w szczególności dotyczące:

1) obiektów budowlanych, pomieszczeń pracy i terenu zakładów pracy, 2) procesów pracy, 3) pomieszczeń i urządzeń higieniczno-sanitarnych. II. ROZPORZĄDZENIEM MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 12 kwietnia 2002 w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. (Dz. U. Nr 75 z 2002r., poz. 690)

Wymogi techniczne wynikające z Rozporządzenia MENiS z 31 grudnia 2002 r. 3. 1. Dyrektor, co najmniej raz w roku, dokonuje kontroli zapewniania bezpiecznych i higienicznych warunków korzystania z obiektów należących do szkoły lub placówki, w tym bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, oraz określa kierunki ich poprawy. 2. Z ustaleń kontroli sporządza się protokół, który podpisują osoby biorące w niej udział. Kopię protokołu dyrektor przekazuje organowi prowadzącemu. 5. 1. Plan ewakuacji szkoły lub placówki umieszcza się w widocznym miejscu, w sposób zapewniający łatwy do niego dostęp. 2. Drogi ewakuacyjne oznacza się w sposób wyraźny i trwały. 6. 1. Prace remontowe, naprawcze i instalacyjne w pomieszczeniach szkoły lub placówki przeprowadza się pod nieobecność w tych pomieszczeniach osób, którym szkoła lub placówka zapewniają opiekę. 2. Zajęcia poza pomieszczeniami szkoły lub placówki nie mogą odbywać się w tych miejscach, w których prowadzone są prace wymienione w ust. 1.

7. 1. Teren szkoły i placówki ogradza się. 2. Na terenie szkoły i placówki zapewnia się: 1) właściwe oświetlenie; 2) równą nawierzchnię dróg, przejść, boisk; 3) instalacje do odprowadzania ścieków i wody deszczowej. 3. Otwory kanalizacyjne, studzienki i inne zagłębienia na terenie szkoły lub placówki zakrywa się odpowiednimi pokrywami lub trwale zabezpiecza w inny sposób. 4. Szlaki komunikacyjne wychodzące poza teren szkoły placówki zabezpiecza się w sposób uniemożliwiający bezpośrednie wyjście na jezdnię. W miarę możliwości szlaki komunikacyjne kieruje się na ulicę najmniejszym natężeniu ruchu. 5. W razie opadów śniegu przejścia na terenie szkoły placówki oczyszcza się ze śniegu lodu oraz posypuje piaskiem. 8. Urządzenia higieniczno-sanitarne są utrzymywane w czystości i w stanie pełnej sprawności technicznej.

9. 1. W pomieszczeniach szkoły i placówki zapewnia się właściwe oświetlenie, wentylację ogrzewanie. 2. Sprzęty, z których korzystają osoby pozostające pod opieką szkoły lub placówki, dostosowuje się do wymagań ergonomii. 3. Szkoły i placówki nabywają wyposażenie posiadające odpowiednie atesty lub certyfikaty.

Wypadki uczniów Wypadki w przedszkolach w latach 2008-2011 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 6043 6453 5923 181 224 237 2008/2009 2009/2010 2010/2011 Rok szk. Rok szk. Rok szk.

Wypadki uczniów należy rozpatrywać w oparciu o następujące podstawy prawne: - rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej Sportu dnia 31 grudnia 2002 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 6 poz. 69 z 2003 r. 40-52), definicja wypadku uczniowskiego wynika z 52 ww. rozporządzenia, co oznacza, że w sprawach nie uregulowanych stosuje się zapis art. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu 1 wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. 199 poz. 1673 z 2002 r.) 52. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące ustalania okoliczności przyczyn wypadków przy pracy. Uwzględniając powyższe, za wypadek uczniowski uważa się nagłe zdarzenie, powodujące uraz lub śmierć, wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w związku z pobytem ucznia pod opieką szkoły.

W roku szkolnym 2010-2011 łącznie w placówkach wychowania przedszkolnego wydarzyło się 237 wypadków, w tym: - W przedszkolach 184, - w oddziałach przedszkolnych 51, - w punktach przedszkolnych 2 Według rodzaju zajęć: - zajęcia edukacyjne 56, - inne zajęcia 128, - wychowanie fizyczne 9, - wycieczki 7 - przerwy 10

Bezpieczeństwo w zajęciach wychowania fizycznego, wycieczkach i kąpieli Rozdział 3. Wychowanie fizyczne, sport i turystyka 32. 1. Przy organizacji zajęć, imprez i wycieczek poza terenem szkoły lub placówki liczbę opiekunów oraz sposób zorganizowania opieki ustala się uwzględniając wiek, stopień rozwoju psychofizycznego, stan zdrowia i ewentualną niepełnosprawność osób powierzonych opiece szkoły lub placówki, a także specyfikę zajęć, imprez i wycieczek oraz warunki w jakich będą się one odbywać. 2. Kryteria, o których mowa w ust. 1, uwzględnia się również przy ustalaniu programu zajęć, imprez, wycieczek. 33. 1.Opiekun wycieczki sprawdza stan liczbowy jej uczestników przed wyruszeniem z każdego miejsca pobytu, w czasie zwiedzania, przejazdu oraz po przybyciu do punktu docelowego. 2.Niedopuszczalne jest realizowanie wycieczek podczas burzy, śnieżycy i gołoledzi.

Przepisy dotyczące bezpieczeństwa dzieci i młodzieży na zajęciach wychowania fizycznego, rekreacyjnosportowych, nauce pływania i kąpieli oraz imprezach turystyczno krajoznawczych i wypoczynku w czasie ferii zostały określone w: -rozporządzeniu MENiS z dnia 31 grudnia 2002r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 6 poz. 69 z 2003 r. ze zm. -rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz. U. Nr 135 poz.1516). Rozporządzenie obowiązuje od 10 grudnia 2001 r. -ustawie z dnia 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych (DU. z 2011 r. Nr 208; poz. 1240 rozdział 2 - Bezpieczeństwo na obszarach wodnych) -ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (Dz. U. Nr 133, poz.884 ze zmianami), -rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 28 czerwca 2001 r. w sprawie przewodników turystycznych i pilotów wycieczek (Dz. U. Nr 72, poz. 752). /oraz w innych przepisach szczegółowych np. dotyczących organizacji wypoczynku.

W świetle wymienionych przepisów przygotowując wycieczkę należy: - opracować program wycieczki i regulamin pobytu, - wypełnić kartę wycieczki, imprezy - przedłożyć ją dyrektorowi do zatwierdzenia, - uzyskać zgodę rodziców (opiekunów prawnych ) na udział ich dzieci w wycieczce. - sprawdzić, czy u uczniów nie występują przeciwwskazania zdrowotne ograniczające ich uczestnictwo w wycieczce (informacja, oświadczenie rodziców, opiekunów prawnych).

Kierownik, opiekun jest obowiązany: - stale sprawdzać stan liczebny uczniów przed wyruszeniem z każdego miejsca pobytu, w czasie zwiedzania, przejazdu oraz po przybyciu do punktu docelowego, - czuwać nad przestrzeganiem regulaminu, w razie potrzeby dyscyplinować uczestników, - w chwili wypadku kierownik wycieczki koordynuje przebieg akcji ratunkowej, ponosi pełną odpowiedzialność za podjęte działania, - dbać, by przestrzegane były ustalone szkolne normy opieki nad uczniami, - zabrać apteczkę, - posiadać wykaz kontaktów telefonicznych z rodzicami, opiekunami prawnymi

34. 1. Jeżeli specyfika wycieczki tego wymaga, jej uczestników zaznajamia się z zasadami bezpiecznego przebywania nad wodą. 2. Osoby pozostające pod opieką szkoły lub placówki mogą pływać oraz kąpać się tylko w obrębie "kąpielisk" i "pływalni" w rozumieniu przepisów określających warunki bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się uprawiających sporty wodne. Nauka pływania może odbywać się tylko w miejscach specjalnie do tego celu wyznaczonych i przystosowanych. 4. Uczącym się pływać i kąpiącym się zapewnia się po stały nadzór ratownika lub ratowników i ustawiczny nadzór opiekuna lub opiekunów ze strony szkoły bądź placówki.

Kto może zostać kierownikiem wycieczek lub imprez szkolnych? (wykładnia MEN) Zgodnie z 11 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz. U. Nr 135, poz. 1516), dyrektor szkoły uprawniony jest do wyznaczenia pracowników pedagogicznych, o odpowiednich kwalifikacjach, na kierowników wycieczek lub imprez szkolnych. W wyborze tym dyrektor kieruje się kwalifikacjami, jakie osoba ta posiada, a mianowicie czy są one odpowiednie do realizacji danej formy turystyki. Nie ma natomiast wymogu ukończenia przez pracowników pedagogicznych szkoły, przed wyznaczeniem ich na kierowników wycieczek lub imprez, kursu kierowników wycieczek szkolnych. Jednakże w przypadku realizacji przez szkołę form turystyki kwalifikowanej i obozu wędrownego, w stosunku do pracowników pedagogicznych szkoły, szczególne wymagania zostały określone w ust. 3 i 4 11 rozporządzenia.

OPIEKA NAD UCZNIAMI W CZASIE PRZEJAZDÓW NA IMPREZY I WYCIECZKI ORAZ DOWOŻONYMI DO SZKOŁY Opieka w czasie przejazdów na imprezy szkolne jak również nad uczniami dowożonymi do szkoły winna być organizowana z zachowaniem wymogów określonych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 grudnia 2002 r./ Dz. U. 6, poz. 69/ w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach 13 i 32, oraz zgodnie Art.57,57a i 63 z ustawy dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym /Dz. U. Nr 98 poz. 602 ze zmianami /. Opiekę nad uczniami winni sprawować nauczyciele lub inne osoby pełnoletnie, posiadające zdolność do czynności prawnych / 13.1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz. U. Nr 135 poz.1516). Opieka nad dziećmi przewożonymi winna obejmować czas oczekiwania na pojazd oraz czas przewozu. Dla osób, którym powierza się opiekę należy określić zakres obowiązków. Osoby te należy zobowiązać między innymi do:

1. Sprawdzania stanu liczebnego w czasie oczekiwania oraz wewnątrz pojazdu. 2. Dopilnowania ładu i porządku przy wsiadaniu i zajmowaniu miejsc w pojeździe. 3. Przestrzegania zasady- opiekun wsiada ostatni i wysiada pierwszy. 4. Ustalenia sposobu porozumiewania się z kierowcą w czasie jazdy. 5. Zwracania uwagi na właściwe zachowanie się w czasie oczekiwania i przejazdu. 6. Zapewnienia bezpiecznego wsiadania i wysiadania uczniów, a także w zależności od sytuacji przejścia do szkoły, miejsca zbiórki, zwiedzanego obiektu, a po zakończeniu transportu zapewnienie bezpiecznego rozejścia się do domów. W razie potrzeby, w zależności od usytuowania przystanku, miejsca zaparkowania, do przeprowadzania dzieci na drugą stronę jezdni. 7. Przestrzegania obowiązku wysiadania przez dzieci i młodzież z pojazdu tylko na parkingach. 8. Zorganizowania bezpiecznego wysiadania w razie konieczności zatrzymania się na trasie, na skutek z zaistniałych okoliczności zmuszających do opuszczenia pojazdu przez dzieci młodzież. 9. Zabezpieczenia wyjścia na prawe pobocze, zgodnie z obowiązującym kierunkiem jazdy i wyprowadzenie w bezpieczne miejsce. 10.Niedopuszczenia do przewozu dzieci i młodzieży w przypadku stwierdzenia sytuacji zagrażającej bezpieczeństwa zdrowia i życia.

Bezpieczeństwo zorganizowanych grup dzieci i młodzieży w ruchu drogowym, na rajdach, zlotach, przemarszach, wycieczkach pieszych i rowerowych oraz innych formach korzystania z dróg publicznych reguluje: - Ustawa prawo o ruchu drogowym z dnia 20 czerwca 1997 r. (Dz. U. Nr 98 poz. 602) ze zmianami. Szczególną uwagę zwrócić należy na artykuły: 6, 11, 12, 43, 57,57a, 60 ust. 2 pkt.4, 63.

Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym /Dz. U. Nr 98 poz. 602 z późniejszymi zmianami/ Wybrane artykuły dotyczące bezpieczeństwa zorganizowanych grup w ruchu drogowym. Art.6. 1. Polecenia lub sygnały może dawać uczestnikowi ruchu lub innej osobie znajdującej się na drodze: pkt. 6/ osoba nadzorująca bezpieczne przejście dzieci przez jezdnię, w wyznaczonym miejscu. Ruch pieszych Art. 11. 1. Pieszy jest obowiązany korzystać z chodnika lub drogi /ścieżki/ dla pieszych, a w razie ich braku z pobocza. Jeżeli nie ma pobocza lub czasowo nie można z niego korzystać, pieszy może korzystać z jezdni, pod warunkiem zajmowania miejsca jak najbliżej jej krawędzi i ustępowania pierwszeństwa nadjeżdżającemu pojazdowi. 2. Pieszy idący po poboczu lub jezdni jest obowiązany iść lewą stroną drogi. 3. Piesi idący jezdnią są obowiązani iść jeden za drugim. Na drodze o małym ruchu, w warunkach dobrej widoczności, dwóch pieszych może iść obok siebie.

Art. 12. 1. Kolumna pieszych, z wyjątkiem pieszych w wieku do 10 lat, może poruszać się tylko prawą stroną jezdni. 2. Do kolumny pieszych w wieku do 10 lat stosuje się przepisy art. 11 ust. 1 i 2. 3. Piesi w wieku do 10 lat mogą iść w kolumnie tylko dwójkami pod nadzorem co najmniej jednej osoby pełnoletniej. 4. Długość kolumny pieszej nie może przekraczać 50 m. Odległość między kolumnami nie może być mniejsza niż 100 m 5. Oświetlenie.../ światło białe, czerwone, elementy odblaskowe po lewej stronie i latarki ze światłem białym co 10 m. Zabrania się: 1/ ruchu po jezdni kolumny pieszych w czasie mgły; zakaz nie dotyczy kolumny wojskowej i policyjnej. 2/ ruchu po jezdni kolumny pieszych w wieku do lat 10 w warunkach niedostatecznej widoczności, 3/ prowadzenia po jezdni kolumny pieszych przez osobę w wieku poniżej 18 lat.

Art. 43. 1. Dziecko w wieku do lat 7 może korzystać z drogi tylko pod opieka osoby, która ukończyła co najmniej 10 lat. 2. Dziecko w wieku do 15 lat, poruszające się po drodze po zmierzch poza terenem zabudowanym, jest obowiązane używać elementów odblaskowych w sposób widoczny dla innych uczestników ruchu. Art. 57. 1. Pojazd przewożący zorganizowaną grupę dzieci i młodzieży w wieku do 18 lat oznacza się z przodu i z tyłu kwadratowymi tablicami barwy żółtej z symbolami dzieci barwy czarnej. W warunkach niedostatecznej widoczności tablice powinny być oświetlone, chyba że są wykonane z materiału odblaskowego. Kierujący tym pojazdem jest obowiązany włączyć światła awaryjne podczas wsiadania lub wysiadania dzieci lub młodzieży. 2. Kierujący pojazdem, omijając pojazd, o którym mowa w ustępie 1,jest obowiązany w czasie wsiadania lub wysiadania dzieci i młodzieży zachować szczególną ostrożność i w razie potrzeby zatrzymać się.

Art. 60. 1. Ust. 2 pkt. 4 Zabrania się: kierującemu, ciągnięcia za pojazdem osoby na nartach, sankach, wrotkach lub innym podobnym urządzeniu. Art. 63. 1. Przewóz osób może odbywać się tylko pojazdem do tego przeznaczonym lub przystosowanym. Liczba przewożonych osób nie może przekraczać liczby miejsc określonych w dowodzie rejestracyjnym. Dziękuję!