II. KRÓLOWIE HOLANDII LUDWIK I (S. 73) LUDWIK II (S. 78) 71
WŁADCY BENELUKSU 72
KRÓLOWIE HOLANDII LUDWIK I O J C I E C: Karol Maria Buonaparte Był synem Józefa Marii Buonaparte, potomka szlacheckiej rodziny korsykańskiej, której korzenie sięgają XII w., i jego żony Marii Anny Saverii de Pallavicino. Urodził się 29 III 1746 r. w Ajaccio (Korsyka). W 1769 r. uzyskał doktorat z prawa na uniwersytecie w Pizie i od grudnia tego roku pracował w gabinecie korsykańskiego nadzwyczajnego radcy królewskiego. W 1770 r. został mianowany zastępcą prokuratora królewskiego w Ajaccio, a w lutym następnego roku otrzymał urząd asesora sądu królewskiego tamże. We wrześniu 1771 r. był deputowanym do korsykańskich Stanów Generalnych i w tym samym roku uzyskał od Ludwika XV potwierdzenie szlachectwa. W lipcu 1777 r. wchodził w skład deputacji szlachty korsykańskiej, przyjmowanej na dworze wersalskim. Zmarł na raka 24 II 1785 r. w Montpellier (Francja) i został pochowany w tamtejszym kościele kordelierów. W 1804 r. Lucjan Bonaparte polecił przenieść szczątki ojca do Saint Leu la Forêt, gdzie do 1819 r. spoczywały w kaplicy św. Karola, a następnie w kościele św. Idziego. W 1851 r. prochy protoplasty cesarskiej rodziny Bonaparte przeniesiono na rozkaz jego wnuka Ludwika Napoleona, ówczesnego prezydenta II Republiki Francuskiej, do Ajaccio, a w 1860 r. złożono je w Kaplicy Cesarskiej wzniesionej przez cesarza Napoleona III przy tamtejszej katedrze. 7 VI 1764 r. w Ajaccio poślubił on Marię Letycję Ramolino. M A T K A: Maria Letycja Ramolino Była córką Jana Hieronima Ramolino, oficera w służbie Republiki Genui, i jego żony Angeli Marii Pietrasanta. Urodziła się 24 VIII 1750 r. w Ajaccio. Dekretem cesarskim Napoleona I z 23 III 1805 r. uzyskała nawiązujący do francuskiej tradycji dynastycznej tytuł Pani Matki (franc. Madame Mère) wraz z predykatem Cesarskiej Wysokości. Zmarła wskutek zapalenia płuc 2 II 1836 r. w Rzymie i została pochowana w Corveto (Włochy). 73
WŁADCY BENELUKSU W 1851 r. Ludwik Napoleon Bonaparte przyszły Napoleon III nakazał przenieść prochy babki do jej ojczystego Ajaccio, gdzie w 1860 r. spoczęły w Kaplicy Cesarskiej. R O DZ E Ń S T WO:. 1 Napoleon (ur. i zm. 1765). 2 Maria Anna (ur. 1767, zm. 1768). 3 Józef, król Neapolu i Sycylii, król Hiszpanii (jako Józef I), później hrabia Survilliers (ur. 1768, zm. 1844); w 1794 r. ożenił się z Marią Julią (ur. 1771, zm. 1845), córką Franciszka Clary (mieli potomstwo). 4 Napoleon I, cesarz Francuzów, król Włoch (ur. 1769, zm. 1821); jego pierwszą żoną została w 1796 r. (ślub kościelny w 1804 r.) Maria Róża Józefa (Józefina) (ur. 1763, zm. 1814), córka Józefa Gasparda de Tascher de la Pagerie (w 1809 r. bezdzietne małżeństwo zostało rozwiązane, a w roku następnym anulowane), a w 1810 r. poślubił on Marię Ludwikę Leopoldynę Franciszkę Teresę Józefę Łucję (ur. 1791, zm. 1847), córkę Franciszka I, cesarza Austrii, z którą miał syna. 5 6 Maria Anna (ur. i zm. 1770) i jej imienniczka (ur. 1771, zm. 1776). 7 Lucjan, książę Canino i Musignano (tytuły papieskie) (ur. 1775, zm. 1840); w 1794 r. ożenił się z Krystyną (ur. 1773, zm. 1800), córką Piotra Boyer, a drugą jego żoną została w 1803 r. Aleksandryna (ur. 1778, zm. 1855), córka Karola de Bleschamp, z którą miał potomstwo. 8 Maria Anna Eliza, księżna Lukki i Piombino, wielka księżna Toskanii, później hrabina Compigno (ur. 1777, zm. 1820); w 1797 r. poślubiła Feliksa Paskala Bacciochi, późniejszego księcia Lukki i Piombino oraz Massa Carrara i La Garfagnana (ur. 1762, zm. 1841) (mieli potomstwo). 9 Maria Paulina, księżna Guastalli (ur. 1780, zm. 1825); w 1797 r. wyszła za mąż za Wiktora Emanuela Leclerc d Ostin, generała francuskiego (ur. 1772, zm. 1802) (miała z nim potomstwo), a w 1803 r. poślubiła Kamila Filipa Ludwika Borghese, księcia Sulmona i Rossano (ur. 1775, zm. 1832). 10 Maria Anuncjata Karolina, hrabina Lipona (ur. 1782, zm. 1839); w r. 1800 wyszła za mąż (ślub cywilny; kościelny zawarto w 1802 r.) za Joachima Murata, późniejszego wielkiego księcia Kliwii i Bergu, a następnie króla Neapolu i Sycylii (ur. 1767, stracony 1815). 11 Hieronim, książę Montfort (tytuł wirtemberski) (ur. 1784, zm. 1860); jego pierwszą żoną została w 1803 r. Elżbieta (ur. 1785, zm. 1879), córka Wilhelma Pattersona, z którą miał syna; małżeństwo to anulowano w 1805 r., a w 1807 r. Hieronim poślubił Fryderykę Katarzynę Zofię Dorotę (ur. 1783, zm. 1835), córkę Fryderyka I, króla Wirtembergii, i miał z nią potomstwo. Trzecią jego żoną została w 1840 r. Justyna (ur. 1811, zm. 1903), córka Bernarda, hrabiego Pecori-Suárez. 74
KRÓLOWIE HOLANDII LUDWIK I Urodził się 2 IX 1778 r. w Ajaccio (Korsyka) jako Ludwik Napoleon Buonaparte. Po śmierci ojca w 1785 r. przebywał pod opieką starszego brata, Napoleona. Idąc w jego ślady, dołączył do armii francuskiej, gdzie dosłużył się stopnia pułkownika; wówczas także zmienił pisownię nazwiska na Bonaparte. 18 V 1804 r. Napoleon Bonaparte przyjął tytuł cesarza Francuzów, a jego rodzeństwo (za wyjątkiem Lucjana) otrzymało tytuły książąt/księżniczek Francji wraz z predykatem Cesarskich Wysokości. W tym samym roku Ludwik został mianowany konetablem Francji. Po rozwiązaniu Republiki Batawskiej, 5 VI 1806 r. Napoleon I utworzył Królestwo Holandii, a jego tron powierzył bratu, który przyjął imię Ludwika I. Żoną Ludwika I została 3 I 1802 r. w Paryżu: Hortensja Eugenia Cecylia Była córką Aleksandra Franciszka Marii, wicehrabiego Beauharnais, i jego żony Marii Róży Józefy (zwanej Józefiną), córki Józefa Gasparda de Tascher de la Pagerie, późniejszej żony Napoleona I. Urodziła się 10 IV 1783 r. w Paryżu. 18 V 1804 r. otrzymała tytuł księżniczki Francji (predykat Cesarska Wysokość), a 14 III 1806 r. została adoptowana przez Napoleona I. Hortensja miała naturalnego syna ze związku z Karolem Augustem Józefem, hrabią Flahaut de La Billarderie, generałem francuskim (ur. Paryż 21 IV 1785, zm. tamże 1 IX 1870), formalnie synem Aleksandra Sebastiana, hrabiego Flahaut de La Billarderie, a faktycznie nieślubnym synem jego małżonki, Marii Adelajdy Filleul (naturalnej córki króla Francji Ludwika XV) oraz Karola Maurycego de Talleyrand de Périgord, księcia Benewentu, francuskiego męża stanu: 1 Karol August Ludwik, książę Morny, hrabia la Hon (ur. 1811, zm. 1865); w 1857 r. ożenił się z Zofią (ur. 1836, zm. 1896), córką Sergiusza, księcia Trubeckiego (w istocie nieślubną córką Mikołaja I), i miał potomstwo. W 1810 r. małżeństwo Hortensji zakończyło się formalną separacją. 30 V 1814 r. Napoleon nadał jej tytuł księżnej Saint Leu la Forêt. Zmarła 5 X 1837 r. w pałacu Aranenberg w Salenstein (Szwajcaria) i została pochowana w Salenstein. Zwłoki matki kazał później sprowadzić do ojczyzny jej młodszy syn, cesarz Napoleon III; spoczęły one w kościele śś. Piotra i Pawła w Reuil-Malmaison. Synowie {1 3}: 1 Napoleon Ludwik Karol Urodził się 11 X 1802 r. w Paryżu i 18 V 1804 r. otrzymał tytuł księcia Francji (predykat Cesarska Wysokość). Po wstąpieniu ojca 75
WŁADCY BENELUKSU na holenderski tron 5 VI 1806 r. został następcą tronu Holandi z tytułem księcia królewskiego. Zmarł 5 VI 1807 r. w Hadze i został pochowany w bazylice opactwa benedyktynów w Saint Denis pod Paryżem nekropolii władców Francji. W 1815 r. prochy Napoleona Karola przeniesiono do kaplicy św. Karola w Saint Leu la Forêt, a od 1819 r. spoczywają w tamtejszym kościele św. Idziego. 2 LUDWIK II (zob. s. 78). 3 Karol Ludwik Napoleon Urodził się 20 IV 1808 r. w Palais Royal w Paryżu i od urodzenia nosił tytuł księcia Francji (predykat Cesarska Wysokość); być może w istocie był synem Karola Augusta Józefa, hrabiego Flahaut de La Billarderie (por. s. 75). W 1816 r. musiał wraz z całą rodziną opuścić Francję. Służył później w armii szwajcarskiej i w 1834 r. uzyskał stopień kapitana artylerii. Po śmierci ojca 25 VII 1846 r. został Głową Domu Bonaparte (w 1852 r. przemianowanego na Dynastie Napoléon). Po upadku monarchii lipcowej, w początkach 1848 r. powrócił do ojczyzny i w wyborach powszechnych we wrześniu tego roku uzyskał mandat członka Zgromadzenia Narodowego. 10 XII 1848 r. został wybrany prezydentem II Republiki. 2 XII 1852 r. Senat uchwalił powstanie II Cesarstwa i powierzył jego tron Ludwikowi Napoleonowi Bonaparte, który przyjął imię Napoleona III. 4 IX 1870 r. monarchia została we Francji zniesiona i powołano do życia III Republikę, a 1 III 1871 r. Napoleon III został formalnie zdetronizowany, po czym wyemigrował do Anglii. Zmarł wskutek zakażenia pooperacyjnego 9 I 1873 r. w swojej rezydencji Camden Place w Chislehurst (obecnie w obrębie Wielkiego Londynu) i spoczął na cmentarzu przy kościele św. Marii tamże. W 1887 r. cesarzowa Eugenia przeniosła prochy męża i syna do mauzoleum w krypcie opactwa benedyktynów pw. św. Michała w Farnborough. Żoną Napoleona III została 29 I 1853 r. w pałacu Tuileries w Paryżu (ślub cywilny) i 30 I 1853 r. w katedrze Notre Dame w Paryżu (ślub kościelny): Maria Eugenia Ignacja Augustyna Była ona córką don Cypriana de Palafox de Guzmán y Portocarrero, hrabiego Montijo i księcia Peñeranda oraz 15. hrabiego Teba, granda hiszpańskiego, i jego żony Marii Manueli, córki Wilhelma Kirkpatrick of Closeburn ze szkockiej szlachty. Urodziła się 5 V 1826 r. w Granadzie. Po śmierci ojca została 10. 76
KRÓLOWIE HOLANDII hrabiną Mora, 9. hrabiną Banos, 16. hrabiną Teba, hrabiną Santa- Cruz de La Sierra, hrabiną Albitas, wicehrabiną La Calzada, markizą Moya, Osera i Ardales. W 1859 r. i 1870 r. sprawowała pod nieobecność męża regencję we Francji. Po likwidacji II Cesarstwa wspólnie z rodziną schroniła się w Anglii. Zmarła 11 VII 1920 r. w pałacu Farnborough Hill w Farnborough i została pochowana u boku męża i jedynego syna w krypcie rodzinnej we wzniesionym na jej polecenie opactwie benedyktynów pw. św. Michała w Farnborough. Syn: (i) Napoleon Ludwik Eugeniusz Jan Józef Urodził się 16 III 1856 r. w pałacu Tuileries w Paryżu i od dnia narodzin nosił tytuł księcia Napoléon oraz księcia Francji (predykat Cesarska Wysokość). Po detronizacji Napoleona III w 1871 r. wyjechał z matką do Anglii, a po śmierci ojca 9 I 1873 r. został Głową Cesarskiego Domu Francji (Dynastie Napoléon) oraz tytularnym cesarzem Francuzów pod imieniem Napoleona IV. W 1879 r. dołączył w charakterze obserwatora do armii brytyjskiej w Afryce Południowej. Poległ w utarczce z Zulusami 1 VI 1879 r. nad rzeką ityotosi, podczas podróży do Ulundi (ulundi) ówczesnej stolicy Zululandu. Zwłoki księcia sprowadzono do Anglii i złożono w krypcie rodzinnej w podziemiach opactwa benedyktynów w Farnborough. Ludwik Napoleon (Napoleon III) pozostawił dwóch naturalnych synów {1 2}: z Aleksandryną Eleonorą Veugeot-Camus: 1 Eugeniusz Aleksander Ludwik Bure (ur. 1843). Hrabia Orx. 2 Ludwik Ernest Aleksander Bure (ur. 1845). Hrabia Labenne. Ludwik Napoleon (późniejszy król Ludwik I) pozostawił ponadto naturalnego syna: z Joanną Felicytą Roland: 1 Ludwik Franciszek (ur. Rzym 26 IV 1826, zm. Rennes 29 V 1869). Hrabia Castelvecchio. Ożenił się z Elizą Pasteur d Etreillis (ur. 1826, zm. 1894) i miał z nią dwie córki. LUDWIK I 1 VII 1810 r. pod naciskiem Francji podpisał akt abdykacji na rzecz swojego starszego syna, Napoleona Ludwika. 30 V 1814 r. Napoleon I przyznał mu tytuł hrabiego Saint Leu la Forêt, a w 1815 r. para Francji. Po śmierci najstarszego z braci, Józefa, 28 VII 1844 r. 77
WŁADCY BENELUKSU został Głową Domu Bonaparte. Zmarł 25 VII 1846 r. w swojej rezydencji w Livorno (Włochy) i spoczął w kościele pw. św. Ducha we Florencji. Później, na polecenie jego młodszego syna, Ludwika Napoleona (późniejszego Napoleona III), szczątki Ludwika I zostały przeniesione do kościoła św. Idziego w Saint Leu la Forêt. Królem Holandii został jego najstarszy żyjący syn. LUDWIK II O J C I E C: Ludwik I (zob. s. 73). M A T K A: Hortensja de Beauharnais (zob. s. 75 w biogr. Ludwika I). R O DZ E Ń S T WO: zob. s. 75 w biogr. Ludwika I. LUDWIK II Na świat przyszedł 11 X 1804 r. w Paryżu i od dnia narodzin nosił tytuł księcia Francji (predykat Cesarska Wysokość); na chrzcie otrzymał imiona Napoleon Ludwik. Po śmierci starszego brata, Napoleona Karola, 5 V 1807 r. został królewskim księciem (następcą tronu) Holandii, a 3 IX 1809 r. otrzymał od Napoleona I tytuł wielkiego księcia Kliwii i Bergu, należący uprzednio do Joachima Murata, męża Pauliny Bonaparte (zob. s. 74 w biogr. Ludwika I). Po abdykacji ojca 1 VII 1810 r. został królem Holandii pod imieniem Ludwika II. Utracił holenderski tron 9 VII 1810 r. i odtąd tytułował się wielkim księciem Kliwii i Bergu (księstwa te utracił jednak 1 XII 1813 r. po klęsce Napoleona pod Lipskiem). Żoną Ludwika została 23 VII 1826 r. w Brukseli: Szarlotta Napoleona Była ona córką Józefa Bonaparte, hrabiego Survilliers, byłego króla Hiszpanii (jako Józef I) oraz Marii Julii Clary (zob. s. 74). Urodziła się 31 X 1802 r. w Paryżu. 18 V 1804 r. otrzymała tytuł księżniczki Francji (predykat Cesarska Wysokość), a od objęcia przez ojca tronu madryckiego 6 VII 1808 r. do jego abdykacji 7 I 1814 r. nosiła tytuł infantki hiszpańskiej. Zmarła bezdzietnie 2 III 1839 r. 78
KRÓLOWIE HOLANDII w Sarzana (Włochy) i została pochowana u boku małżonka w bazylice Santa Croce (św. Krzyża) we Florencji. LUDWIK II Po restauracji Burbonów w 1816 r. wraz z całą rodziną musiał uchodzić z Francji; osiadł we Włoszech. Zmarł na odrę 17 III 1831 r. we Forli i spoczął w bazylice Santa Croce we Florencji. Później jego prochy sprowadzono do Francji i na polecenie Napoleona III złożono w grobach rodzinnych w kościele św. Idziego w Saint Leu la Forêt. Po klęsce armii napoleońskiej pod Lipskiem członkowie klanu Bonapartych utracili trony, które powróciły w ręce dawnych właścicieli. W Niderlandach restaurowano dynastię Orange-Nassau w osobie księcia Wilhelma, syna wygnanego w 1795 r. Wilhelma V. 79
WŁADCY BENELUKSU 80