1
SPIS ZAWARTOŚCI TECZKI U l. Relacja I./2. Dokumenty ( sensu stricto) dotyczące relatora ' I./3. Inne materiały dokumentacyjne dotyczące relatora _ II. Materiały uzupełniające relację f ( j ^ ^ III./l. Materiały dotyczące rodziny relatora ' III./2. Materiały dotyczące ogólnie okresu sprzed 1939 r." III./3. Materiały dotyczące ogólnie okresu okupacji ( 1939-1945) III./4. Materiały dotyczące ogólnie okresu po 1945 * III./5. Inne IV. Korespondencja V. Nazwiskowe karty informacyjne _ VI. Fotografie 2
I 3
U 4
Z 5
6
7
8
/ 'C r c 9
10
Kinelska Maria z d. Stawska (1907-1943), kmdtka pomocniczej służby kobiet TOW G ryf Pom orski Rej. Dziemiany-W iele. U rodzona 21 I 1907 we W lew sku pow. brodnicki, córka leśniczego S tanisława i Pelagii z d. M alich. Rodzice po zakończeniu I wojny światowej osiedlili się w Kartuzach. Do konspiracji wprowadził ją Stanisław Kinelski ps. Dąb (mąż), kmdt TOW G ryf K aszubski/pom orski gm. Dziemiany i gm. W iele. Została zaprzysiężona przez Józefa Gierszewskiego ps. Ryś w 1941, chociaż od początku okupacji kw aterow ała spalonych, zaopatrując ich w żywność, odzież i lekarstwa. Od lipca 1942 do aresztowania w maju 1943 kmdtka sekcji pomocniczej służby kobiet G ryfa na terenie gmin D ziem iany-w iele z zadaniem organizowania łączności, prow adzenia wywiadu, podtrzym ywania ducha polskości, organizowania zaplecza dla oddz. part. Od Polaków zbiegłych z niemieckiego wojska zbierała broń i mundury. W rekwizycji niemieckiej broni i m undurów współdziałała z D ębem, przy wydatnej pomocy M arty Wirkus (zam. K łopocka) oraz Feliksa M yszki m ieszkającego w m. Janiny gm. Karsin, który donosił o dezerterach z W ehrm achtu. B roń i m undury były konfiskowane także urlopowanym niemieckim żołnierzom. Po jej aresztowaniu M. W irkus inform owała poszukiwanego przez N iem ców S. Kinelskiego o zam ierzeniach okupanta, dostarczała też żywność. W organizowaniu zaplecza dla partyzantów w spółpracowała m.in. M aria Kamińska ps. Róża, kmdtka pomocniczej służby kobiet przy Kmdzie Gminnej Gryfa w Brusach, Maria Skiba, kmdtka sekcji kobiet rej. B o rowy Młyn. Antoni Czapiewski ps. Doktorek, do 1942 szef służby sanitarnej Kmdy Naczelnej TOW GP, przywoził odzież, żywność, a także lekarstwa od Stanisława Zawackiego, kmdt. Gryfa w Kościerzynie. Członkiniami sekcji były Gertruda Stawska, łączniczka i kurierka do komend w Kościerzynie i Kartuzach, Leokadia Schutz, gospodyni kwatery dla spalonych i partyzantów oraz kolporterka informacji o sytuacji politycznej, M aria Kozłowska organizująca tajne w ieczorki z okazji obchodów rocznic oraz wysyłkę paczek do obozów koncentracyjnych. Została aresztowana 3 V 1943 zamiast poszukiwanego przez gestapo S. K i nelskiego. Razem z n ią aresztowano L. Schutz i siostrzeńca Tadeusza Tymina, ukrywającego się przed wywózką na przymusowe roboty. Fala aresztowań była konsekwencją przechwycenia przez gestapo części imiennego spisu członków Gryfa. W więzieniu w Gdańsku została poddana intensywnym przesłuchaniom. Wycieńczoną i nieprzytomną 13 VII tr. gestapo odwiozło do Dębiny, do matki, przebywającej tu po wysiedleniu z leśniczówki Głuchy Bór. M iała być przynętą dla tropionego przez gestapo S. Kinelskiego. Zm arła 13 VII 1943. Odznaczona Krzyżem Armii K rajow ej. Stawska Gertruda zam. Tym in (siostra), zaprzysiężona do TOW G ryf K a szubski/pomorski w 1941 przez Józefa Gierszewskiego ps. Ryś. B yła łączniczką kmd. pow. Gryfa na linii Kościerzyna-Kartuzy. Uniknęła aresztowania, ratując się ucieczką. Z m arła w 1943 z pow odu ciężkich przeżyć spow odow a nych warunkam i życia podczas okupacji. ) APAK, T.. Bruski A. ps. Skocz, Kinelska M., Lubccki L., Stawska G., Stawska P. Wirkus-Kłopocka M.; C i e c h a n o w s k i K., Ruch oporu.:., s. 364; Pom. org. poza AK..., s. 86, 279; Sł. konsp. pom..., cz. 5, s. 31; SI. uczestniczek..., s. 184. Elżbieta Skerska 11
12
e 4 : 13
14
i ^ 15
I 16
17
18
c- K. 19
20
21
22
23
24
25
26
i S w M i w. *» *» *'» ««. Nazwisko i im ię Pseudonimy Im icna r S z ic ó w ---nazwisko m atki Adres obeony Nazwisko p a n ień sk ie Nazwiska używane w c z a s ie cicupacji Data i m iejące urodzenia * C r, * e r>c ^ Data i m iejsce śm ierci, 2R0DŁA J ZAPISY BIoCilAFICZNS: 1 27
A / V < 28
29
1124, s. 19. KINELSKA M ARIA z d. Sławska (21 1 1907-13 VII 1943), ur. we Wlewsku w pow. brodnickim, c. Stanisława, leśniczego, i Pelagii z Malichów; w konsp. czl. TOW Gryf Pom orski, w leśniczówce Głuchy Bór od wiosny 1940 ukrywała i żywiła osoby spalone, zaopatrując je w lekarstwa i odzież, od maja 1941 do aresztowania kierowała sekcją kobiet Przedświt w gminach Dziemiany i Wiele w pow. chojnickim; aresztowana 3 V 1 9 4 3 z siostrzeńcem T. Tyminem (zginął w obozie) i współpracowniczką Leokadią Schiitz, więziona w Gdańsku, torturowana nic nie ujawniła, 13 VII t.r. całkowicie wycieńczoną i nieprzytomną odwiozło gestapo do matki zamieszkałej w Dąbinie, by zwabić w pułapkę ukrywającego się męża, leśniczego, Stanisława Kinelskiego (pke' żył), M.K. zmarła zaraz po przywiezieniu do domu z wyczerpania i obrażeń odniesionych w śledztwie, ; m atkę wywieziono do obozu w Potulicach, bra ^ Alojzy, także leśniczy, czł. TOW Gryf Pomorski zginął w M authausen. 108; 264, s. 364, 376; 265, s. 70. 30
31
32
33
34
A. - a? f c - f l b " X - l A f T"~~~ 7-3.-*? C i O -' t r ; P S - P r 7 -f o? r i O ~ r O r Yt -} t 2 S c A <r ^5 <f*^ c - J* o~ o ^r* P j o <> N SF^- 3ę l>* ^r & <5 V" -, P i - s > 35
d 4 d A ZESKANOWANE 36