PACHNĄCA TRUSKAWKĄ RABA WYŻNA Raba Wyżna Wioska pachnąca truskawką
W Rabie Wyżnej truskawki hodują, firmową markę wiosce wybudują. Gdy słonko zaświeci czerwienią się mienią, truskawkowe pola gminę naszą zmienią. 2 Wydaje się, że truskawka istnieje od zawsze. Jednak tak nie jest. Truskawka została wyhodowana przez człowieka około 200 lat temu wskutek krzyżówek poziomek, które to rosły sobie naturalnie w przyrodzie. Poziomki w Europie przez długi czas rosły dziko, zbierano je w lasach, a stan ten zmieniono dopiero za sprawą króla Francji Ludwika XIV. Właśnie dla tego króla sprowadzono z Chile tamtejsze poziomki, które były znacznie większe od tych europejskich. Niestety ich uprawa okazała się wcale nie taka łatwa, a zbiory nie były zbyt liczne. W związku z czym król, jako prawdziwy smakosz poziomek, zatrudnił botanika, który miał pracować dla niego nad przygotowaniem plonów. Botanik ów, Antoine Nicolas Duchesne, skrzyżował dwie odmiany poziomek - chilijskie i wirginijskie. I tak powstała truskawka. Wszystko dzięki łakomstwu króla Francji.
Raba Wyżna jest to gmina o charakterze wiejskim położona w zachodniej części powiatu nowotarskiego. W regionie tym spotykają się Orawa, Podhale i Gorce. Malownicze położenie stwarza warunki do atrakcyjnego spędzania wolnego czasu. Łatwo do nas dojechać ponieważ teren gminy przecinają dwie ważne drogi: krajowa nr 7 - Kraków-Chyżne oraz droga wojewódzka nr 958 - Chabówka- -Zakopane. Dużym atutem Raby Wyżnej jest bliskość Zakopanego, Słowacji a także miasta uzdrowiskowego Rabki-Zdroju. W Rabie Wyżnej od wielu lat mieszkańcy zajmują się uprawą truskawek, są też plantacje poziomek. Obecnie, dzięki supernowoczesnym technologiom stosowanym w uprawie, truskawkę w Rabie można jeść od wczesnej wiosny do późnej jesieni. Zapraszamy do odwiedzenia Truskawkowej zagrody i sprawdzenia jaki związek ma komputer z truskawką. Truskawkowa zagroda zaprasza: wszystkich, którzy chcą poznać najnowsze technologie upraw owoców miękkich, wszystkich zainteresowanych założeniem tego typu plantacji - proponujemy spotkania z ekspertami, udział w warsztatach, konferencjach, indywidualne doradztwo, młodzież szkolną na żywą lekcję biologii porozmawiamy na temat Roli truskawki w rozwoju cywilizacji czyli o przemianach cywilizacyjnych w rolnictwie, o żywności naturalnej i najnowszych osiągnięciach technologicznych. W trakcie zajęć każdy z uczestników posadzi w doniczce sadzonkę i zabierze ją do domu, aby rosła na balkonie czy parapecie, najmłodsze dzieci do wzięcia udziału w truskawkowych zabawach odkrywających tajniki budowy rośliny, również do posadzenia własnej truskawki Gości poczęstujemy truskawkowym ciastem, kompotem, koktajlem, w zależności od zamówienia. 3
Do Truskawkowej Zagrody szczególnie zapraszamy młodzież gimnazjalną i licealną, ale znajdą się tu również zajęcia dla dzieci najmłodszych. 4 Tematyka zajęć Podczas zajęć uczestnicy poznają tajemnice hydroponicznej uprawy truskawki, zdobędą podstawowe informacje z zakresu wykorzystywanych przy tej uprawie właściwości roślin (budowa, odżywianie, transport substancji odżywczych). Prezentacja uprawy hydroponicznej zostanie też wykorzystana dla ukazania procesu globalnych przemian cywilizacyjnych od zbieractwa do współczesnego rolnictwa uprzemysłowionego.
Przebieg zajęć Zajęcia odbywają się na terenie hydroponicznej uprawy truskawek i w przystosowanych do użytku uczestników pracowniach warsztatowych. Zajęcia obejmują część prezentacyjną, warsztatową i dyskusję. Zajęciom towarzyszy prezentacja eksponatów, które są podstawą do działań warsztatowych. Pobyt w Truskawkowej zagrodzie kończy dyskusja, podczas której uczestnicy mogą podzielić się swoimi refleksjami na zadane w finale pytanie o przyszłość rolnictwa i w związku z tym - cywilizacji. Nasi eksperci stosują aktywne metody przekazywania wiedzy, obejmują one doświadczenia, pracę w grupach, moderowaną dyskusję. Każdy z uczestników posadzi własną roślinę, którą zabierze do domu. Czas trwania zajęć około dwóch godzin w zależności od wielkości grupy. W programie kompot truskawkowy. Zapraszamy również do zamawiania poczęstunku w postaci koktajli i ciasta truskawkowego. Osoba do kontaktu: Stanisław Bogdał Tel: 500 891 343, e-mail: stan66@gmail.com 5
6 W Rabie Wyżnej obejrzeć można zespół dworski zlokalizowany w centrum wsi (obok Banku i kościoła), a składa się na niego m.in. pałac, stodoły, oranżeria oraz park. Na terenie wioski znajdują się szlaki piesze im ks. kardynała Karola Wojtyły oraz Ojca Świętego Jana Pawła II. Są to malownicze trasy, którymi przed laty wędrował Jan Paweł II wraz z ks. kardynałem Stanisławem Dziwiszem. Inne ciekawe miejsca, to kapliczka św. Jana z 1900 r. Budynek stacji PKP z 1920 r., kościół parafialny pw Św. Stanisława Biskupa z XVII w., Kaplica III Upadku Chrystusa z końca XIX w. wraz z otaczającym starodrzewem.
Mieszkańcy Raby Wyżnej zapraszają również do wzięcia udziału w cyklicznych imprezach organizowanych na terenie wioski: Koncerty Kolęd i Pastorałek (styczeń) Przeglądy, konkursy kolęd (styczeń) Rabiańska Biesiada - Karnawał na wsi (luty - marzec) Skubarki to tradycja skubania gęsi. Podczas skubania gęsi kobiety śpiewają regionalne przyśpiewki, opowiadają ciekawe i śmieszne historie, wspominają również dawne czasy. W trakcie biesiady poeci regionalni odczytają swoje utwory spisane na tą okazję (okres jesienno zimowy) Konkurs Palm Wielkanocnych (kwiecień) Festiwal Teatrów Dziecięcych (kwiecień) 3 Maja Koncert Orkiestr Dętych Noc Świętojańska (24 czerwiec) Chóralny - Przegląd Pieśni Patriotycznej (maj) Przegląd Pieśni Maryjnej (maj) Festiwal Dzieci - Prezentacja Młodych Talentów (czerwiec) Rodzinny Festyn (lipiec) Pożegnanie Lata - Biesiady (wrzesień) Święto Poezji Góralskiej (listopad) Mikołajki (grudzień) Dokładne terminy można znaleźć na stronie internetowej Gminnego Ośrodka Kultury w Rabie Wyżnej www.gok.rabawyzna.pl Produkty lokalne z których słynie wioska to warzywa i owoce ekologiczne, truskawki, wyroby tradycyjnego rzemiosła ludowego. 7
Stowarzyszenie Przyjazna Dolina Raby zaprasza na imprezy odbywające się na terenie gmin członkowskich Lokalnej Grupy Działania 8 Ponice FESTYN REGIONALNY W PONI- CACH - w ostatnią niedzielę lipca każdego roku Stowarzyszenie Poni...ce do kłębka z Radą Sołecką organizują festyn regionalny. Atrakcjami festynu są: występy zespołów góralskich m.in. miejscowego zespołu PRYMNI, licytacja ciupagi sołtysa, degustacja potraw regionalnych oraz liczne konkursy np. cięcie drzewa i wiązanie góralskiego gorsetu. Dla turystów festyn jest okazją nie tylko do dobrej zabawy ale także do odkrywania regionalnych smaków, tutejszej gwary oraz miejscowych zwyczajów.
Skawa ŚWIĘTO BOBU corocznie organizowane jest w sierpniu na terenie Sołectwa Skawa, którego mieszkańcy są nazywani bobiorzami z uwagi na uprawę i duże spożycie bobu. Imprezie towarzyszy degustacja potraw przygotowanych z bobu, konkursy, atrakcje dla najmłodszych oraz występy zespołów. Rabka-Zdrój KARPACKI FESTIWAL DZIECIĘCYCH ZESPOŁÓW REGIONALNYCH - odbywa się w cyklu corocznym w czerwcu w Rabce-Zdroju, uzdrowisku znanym zapewne wielu dzieciom w Polsce. Festiwal, jako przegląd, stał się młodszym bratem, odbywającego się w Zakopanem, Festiwalu Folkloru Ziem Górskich. 9
Lokalna Grupa Działania Stowarzyszenie PRZYJAZNA DOLINA RABY 10 2008 roku, by wykorzystać szanse W i możliwości środków unijnych założono trójsektorowe partnerstwo pod nazwą Stowarzyszenie Przyjazna Dolina Raby. Powstało ono z inicjatywy mieszkańców Gminy Raba Wyżna oraz Rabka-Zdrój, którym bliskie były potrzeby społeczności lokalnej. Z biegiem czasu Stowarzyszenie zostało poszerzone o sąsiednią Gminę Spytkowice. Dzięki swojej działalności dąży ono do aktywizacji mieszkańców i poprawy jakości życia na całym swoim obszarze. A także skupia się na rozwoju turystyki poprzez wykorzystanie walorów przyrodniczych, kulturowych i uwarunkowań geograficznych. fot. Grzegorz Błachuta fot. Jan Ciepliński fot. Jan Ciepliński
Raba Wyżna VILLAGE FRAGRANT WITH STRAWBERRY SCENT Raba Wyżna is a village in the western part of Nowy Targ County. One of the chief assets of Raba Wyzna is closeness of Zakopane, the spa town of Rabka-Zdroj and the land border with Slovakia. Raba Wyżna still values and keeps their regional folk dance and music traditions alive to rescue them from oblivion. In Raba Wyżna, strawberry cultivation is common and popular since many years. New and innovative methods of growing are being constantly implemented. Those allow for the production to be more efficient and less dependent on weather conditions. Raba Wyżna holds series of training sessions and meetings, as well as numerous events, which popularize new strawberry cultivation technologies, which draws attention of hundreds of interested viewers. This is the main reason why strawberry became the main specialization of the village. Next to the sessions for strawberry growers and subject specialists, residents organize meetings for school students, called The role of strawberry in development of civilization, which treats about civilization changes in connection to agriculture. The youngest participants are invited to take part in strawberry plays and games and encouraged to plant their own strawberry seedling. During such festivals, all guests can taste strawberry cakes, compote and smoothies anything they like. 11
RABA WYŻNA Sieć wiosek tematycznych Od Krakowiaków do Górali Łazy Wioska Dobrej Pogody www.cenoma.pl Olkusz STRONIE WIOSKA RZEMIOSŁ I UMIEJĘTNOŚCI PACHNĄCA TRUSKAWKĄ Siedlec Akademia Krakowiaka www.cenoma.pl Jastrzębia Wioska trzech wionków www.gosciniec4zywiolow.pl Stronie Wioska rzemiosł i umiejętności www.gosciniec4zywiolow.pl Raba Wyżna Wioska pachnąca truskawką www.przyjaznadolinaraby.info Kraków Wieliczka Lanckorona Myślenice Rabka-Zdrój Nowy Targ Tarnów Bochnia Brzesko Limanowa Gorlice Nowy Sącz PODHALAŃSKIE GAZDOWANIE SPYTKOWICE Spytkowice Podhalańskie gazdowanie www.przyjaznadolinaraby.info Zakopane Europejski Fundusz Rolny na Rzecz obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Publikacja opracowana wspólnie przez Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Gościniec 4 żywiołów, Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Dolina Raby, Nadwiślańską Grupę Działania E.O.CENOMA. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach działania Wdrażanie projektów współpracy Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013.