Jak poprawnie wykonać płytę obornikową PORADNIK

CEMENT

Jak poprawnie wykonać płytę obornikową PORADNIK Małogoszcz, 2007

Poradnik opracowany przez mgr inż. Jarosława Rutczyńskiego z Działu Doradztwa Technicznego Lafarge Cement S.A.

Spis treści strona I Wstęp 7 II Ogólne informacje dotyczące budowy 8-10 płyty obornikowej III ETAPY BUDOWY PŁYTY OBORNIKOWEJ 11-22 1. Roboty ziemne 11 2. Podbudowa z piasku 12 3. Kanalizacja 13 4. Podbudowa betonowa 14-15 5. Zapewnienie otuliny zbrojenia 16 6. Izolacja pozioma oraz zbrojenie płyty konstrukcyjnej 17 7. Płyta konstrukcyjna. Roboty betoniarskie 18 8. Ścianki oporowe 19-20 9. Zbiornik na gnojówkę i gnojowicę 21 10. Dylatacje 22 IV OGÓLNE UWAGI DOTYCZĄCE WYKONAWSTWA 23 V Gdzie szukać informacji przydatne adresy i telefony 24 VI PRZEPISY PRAWNE Z ZAKRESU BUDOWY 24-25 PŁYTY OBORNIKOWEJ I ZBIORNIKÓW

Płyta obornikowa. I WSTĘP Powodem degradacji większości rolniczych obiektów budowlanych jest ich niska jakość, brak bieżącej konserwacji i napraw, złe odwodnienie oraz destrukcyjny wpływ warunków atmosferycznych i środowiska w którym pracują. Rozwiązaniem powyższych problemów jest wykonanie obiektu budowlanego we właściwej jakości i technologii. Przed robotami składowisko obornika W czerwcu 2005 roku wybudowano wzorcową płytę obornikową na terenie gospodarstwa rolnego w woj. świętokrzyskim. Obiekt ten wykonano sposobem gospodarczym wykorzystując lokalną siłę roboczą i podstawowy sprzęt budowlany przy wsparciu Działu Doradztwa Technicznego Lafarge Cement S.A. w Małogoszczu (projekt, recepta na beton, nadzór robót). Na podstawie tej inwestycji, pragniemy przedstawić sposób wykonania płyty obornikowej. Gotowa płyta obornikowa

II OGÓLNE INFORMACJE DOTYCZĄCE BUDOWY PŁYTY OBORNIKOWEJ Zanim przystąpimy do wykonywania płyty obornikowej musimy posiadać szereg informacji, od których zależeć będzie sposób przygotowania terenu, wykonania konstrukcji płyty oraz jakich użyć materiałów. Podczas projektowania konstrukcji płyty obornikowej należy wziąć pod uwagę: 3 obciążenie płyty obornikowej wynikające z ruchu pojazdów i składowanego na niej materiału, 3 warunki mrozoodporności gruntu, 3 warunki gruntowo-wodne i w razie konieczności przewidzieć metodę ulepszenia podłoża, 3 zapewnienie odpowiednich warunków odwodnienia konstrukcji, 3 dobór konstrukcji płyty zależnie od jej obciążenia, 3 zaprojektowanie i wytworzenie właściwej mieszanki betonowej, 3 wbudowanie mieszanki betonowej i jej pielęgnację, 3 ocenę mieszanki betonowej i betonu wbudowanego w konstrukcję płyty. Analiza obciążenia pojazdami i składowanym materiałem: Uwzględniając obciążenia oddziałujące na płytę oraz jej trwałość, należy przyjąć grubość betonowej płyty obornikowej minimum 17 cm. Elementem wzmacniającym konstrukcję płyty jest zbrojenie krzyżowe płyty stalą średnicy Ø 8 10 mm AI o rozstawie prętów co 20 cm. Usytuowanie zbrojenia w 1/3 grubości płyty licząc od dołu, przy czym należy zachować warunek, aby otulina stali zbrojeniowej przez beton nie była mniejsza od 5 cm. Określenie warunków gruntowo-wodnych w miejscu lokalizacji projektowanej płyty: Warunki wodne sprawdzenie poziomu wody gruntowej należy określić na podstawie wykonania wykopów kontrolnych poza obrysem płyty. Wykopy wykonujemy około 30 cm poniżej planowanego wykopu pod płytę. Warunki gruntowe określenie cech gruntu na podstawie badań poligonowych, podstawowym kryterium oceny jest zawartość % drobnych cząstek gruntu (tzw. części pylastych). Głębokość przemarzania (h z ) oddziaływanie mrozu może mieć szkodliwy wpływ na całą konstrukcję płyty. Głębokość przemarzania gruntu - h z różni się w poszczególnych regionach Polski i jest przyjmowana zgodnie z PN-81/B-03020 w zależności od strefy klimatycznej (od 0,8m do 1,4m). Warstwę mrozochronną i odsączającą uzyskamy poprzez wbudowanie ubitego piasku na całej powierzchni korpusu płyty obornikowej, grubość warstwy powinna wynosić min. 25 cm. Ustalenie docelowego przekroju konstrukcji płyty obornikowej. Mając na uwadze uprzednio przytoczone uwarunkowania, ostateczny układ warstw konstrukcji płyty obornikowej jest następujący: 3 płyta konstrukcyjna z betonu cementowego grubości 17 cm, klasy C30/37 (B35) (wykonana z cementu specjalnego HSR, Specjal, hutniczego lub żużlowego). 3 folia izolacyjna grubości 0,3 mm, 3 podbudowa pod konstrukcję płyty z betonu cementowego grubości 12 cm, klasy C12/15 (B15) 3 piasek ubity, warstwa mrozochronna grubości min. 25 cm.

Konstrukcja płyty obornikowej przekrój Dylatacja nacięcie płyty do 1/3 jej grub. Szerokość szczeliny ~6 mm. 17 cm - Płyta konstrukcyjna - beton zbrojony C30/37 Krzyżowe zbrojenie płyty górnej Ø 8 10 mm co 25 cm) Folia izolacyjna 0,3 mm 10-12 cm - Podbudowa beton C12/15 min 25 cm Piasek ubity Grunt rodzimy Szczegół konstrukcyjny Murek z bloczków betonowych gr. 12 cm. min. 30 cm. Wkładka uszczelniająca PCV typu 0. 17 cm - Płyta konstrukcyjna - beton zbrojony C30/37 Folia izolacyjna 0,3 mm 10-12 cm - Podbudowa beton C12/15 min 25 cm Piasek ubity Grunt rodzimy

Projektowanie mieszanki betonowej i betonu. Przy wykonaniu obiektu takiego jak płyta obornikowa należy kierować się ustaleniami zawartymi w nowej normie betonowej Polska Norma PN-EN 206-1, Beton. Część 1: Wymagania, właściwości, produkcja i zgodność, w szczególności uwzględniając rodzaj środowiska agresywnego (przyjęto klasę ekspozycji XA2, gdzie zgodnie z normą mamy: klasę wytrzymałości betonu C30/37, minimalny poziom cementu 320 kg/m 3, maksymalne W/C=0,50). Zgodnie z normą betonową zaleca się stosowanie cementów, których właściwości odpowiadają wymaganiom i zapewniają gwarancje trwałości i jakości budowli. Nieodzownym warunkiem sukcesu jest zastosowanie cementów: specjalnych HSR, Specjal, hutniczych lub żużlowych. Do wykonania mieszanek betonowych należy stosować kruszywo łamane dolomitowe, lub żwiry płukane o maksymalnym wymiarze ziaren do 16 mm. Użyte domieszki chemiczne do betonu mają na celu uzyskać żądaną konsystencje i napowietrzenie betonu. Konsystencję mieszanki betonowej - półciekłą, należy dostosować do warunków transportu oraz technologicznych sposobów układania i zagęszczania. Recepty na beton zastosowane do wykonania płyty obornikowej, 10 składniki na 1 m 3 betonu: Ilość składników na 1m 3 w kg Rodzaj cementu Klasa betonu Cement Piasek Kruszywo 2-8 i 8-16 mm Woda Płyta konstrukcyjna + murki Cement hutniczy, żużlowy lub specjalny HSR C30/37 380 460 1350 170 Podbudowa Cement hutniczy, specjalny HSR, cementy żużlowe i popiołowe C12/15 330 620 1230 180 składniki na 1 worek cementu w [kg]: Rodzaj cementu Klasa betonu Ilość składników na 1 worek cementu w [kg] Cement Piasek Kruszywo 2-8 i 8-16 mm Woda Cement Specjal C30/37 25 30 85 11 Cement Specjal, Cement Ekspert C12/15 25 60 115 15

III ETAPY BUDOWY PŁYTY OBORNIKOWEJ 1. Roboty ziemne Wytyczenie płyty w terenie należy wykonać zgodnie z projektem zagospodarowania terenu lub szkicem załączonym do dokumentacji projektowej podczas uzyskiwania zgody na budowę. Wszystkie pomiary należy wykonać przynajmniej dwa razy i sprawdzać je po każdorazowo wykonanej czynności pomiarowej. Podczas robót ziemnych na wstępie należy zdjąć wartościową wierzchnią warstwę gleby humusu grubości ok. 10 15 cm i zmagazynować ją do czasu prowadzenia robót wykończeniowych. Podczas kalkulacji ilości urobku, który należy wywieźć poza teren budowy trzeba uwzględnić spulchnienie gruntu, tj. zwiększenie objętości gruntu odspojonego w porównaniu z jego objętością zajmowaną w wykopie w stanie naturalnym. Szacunkowo spulchnienie gruntu zwiększa jego objętość o około 5-45% (w zależności od rodzaju gruntu). 11 W czasie wykonywania wykopów, szczególnie przy użyciu maszyn może zaistnieć sytuacja, że w pewnym miejscu go przegłębiono lub natrafiono na kamienie, pnie drzew. Miejsc tych nie można zasypać spulchnioną ziemią, gdyż może to spowodować punktowe osiadanie i pękanie płyty. W takiej sytuacji ubytki należy wypełnić piaskiem lub żwirem, dokładnie ubijając go warstwami grubości 15 20 cm.

2. Podbudowa z piasku 12 Głębokość posadowienia płyty zależna jest od rodzaju gruntu znajdującego się w miejscu lokalizacji płyty obornikowej, tzn. od tego czy grunt jest podatny na powstawanie wysadzin mrozowych (zwiększenie objętości zamarzniętego gruntu). Cechy gruntu można określić na podstawie badań laboratoryjnych lub metodą przybliżoną. Podstawowym kryterium oceny jest zawartość drobnych cząstek gruntu o wymiarze < 0,075 mm. Do gruntów niewysadzinowych zaliczamy: -piasek (gruby, średni, drobny), pospółkę, żwiry, rumosze niegliniaste. Do gruntów wątpliwych: -piasek pylasty, zwietrzelinę gliniastą, rumosz gliniasty, żwir gliniasty, pospółkę gliniastą, Do gruntów wysadzinowych: -gliny, iły, piaski gliniaste, pyły piaszczyste. Grunty niewysadzinowe powinny zawierać poniżej: 15 % cząstek o wym. 0,075 mm i 0,3 % cząstek o wym. 0,02 mm. Celem uniknięcia wysadzin zamarzniętego gruntu, dla własnego bezpieczeństwa, wskazanym jest wykonać podbudowę pod płytę grubości około 25 cm z piasku płukanego, ubitego warstwami. Po wstępnym uwałowaniu walcem podsypki piaskowej w wykopie należy dokonać ostatecznej korekty powierzchni podsypki poprzez ręczne wyrównanie piaskiem miejsc, gdzie jest jego nadmiar lub brak. Tak przygotowaną powierzchnię należy zagęścić przy użyciu łaty wibracyjnej. Celem zwiększenia skuteczności zagęszczenia piasku należy podczas ubijania polewać go obficie wodą. Wilgotny piasek zagęszcza się lepiej. Zagęszczenie piasku wykonujemy ruchem okrężnym w taki sposób, aby ubić właściwie całą powierzchnię podbudowy. Ponieważ spadek płyty obornikowej powinien mieć około 1-2 % w kierunku odpływu, należy uwzględnić go już w fazie wykonywania podbudowy z piasku.

3. Kanalizacja Zanim przystąpimy do betonowania podbudowy pod płytę obornikową, należy wykonać fragment kanalizacji łączącej płytę ze zbiornikiem. Kanalizację wykonujemy z rury kamionkowej lub PCV o średnicy minimum Ø 160 mm i spadku w kierunku zbiornika min. 5%. Im większy spadek rury kanalizacyjnej, tym większa gwarancja drożności rurociągu. We wskazanym miejscu, zgodnie z projektem płyty obornikowej, obsadzamy w gruncie kanalizację na podłożu z ubitej podsypki piaskowej. Po montażu należy zasypać rurę kanalizacyjną piaskiem około 20 cm ponad poziom rury, a następnie gruntem rodzimym. Należy także odtworzyć fragment podudowy z piasku z uwzględnieniem jej zagęszczenia. 13

4. Podbudowa betonowa C12/15 pod płytę konstrukcyjną Wykonanie podbudowy betonowej pod płytę konstrukcyjną. Podbudowę pod płytę główną konstrukcyjną stanowi beton klasy C12/15 (dawniej B15) o grubości około 12 cm ułożony na wcześniej wykonaną podsypkę z ubitego piasku. 14 Skład mieszanki betonowej C12/15 może być ustalony metodą obliczeniową lub doświadczalną. W przypadku wykonywania mieszanki betonowej na placu budowy należy uprzednio zgromadzić odpowiednią ilość kruszywa i cementu. W przeciętnych warunkach wykonywania mieszanki betonowej dopuszcza się objętościowe dozowanie kruszywa po uprzednim stwierdzeniu jego ciężaru nasypowego. Kruszywa dozujemy za pomocą np. przystosowanych do tego celu taczek, wodę dozujemy specjalnymi dozownikami lub wyskalowanymi wiadrami. Dokładność dozowania składników jest jednym z podstawowych warunków uzyskania wymaganej wytrzymałości betonu. W szczególności należy uściślać dozowanie wody, gdyż jej nadmiar czyni beton porowatym i obniża jego wytrzymałość i długowieczność. Mieszanie składników betonu. Zaleca się następującą kolejność dozowania składników betonu: kruszywo poczynając od najgrubszego i kończąc na najdrobniejszym, kruszywo należy przed dozowaniem odpowiednio nawilżyć, w przeciwnym razie suche kruszywo wchłonie część wody zarobowej zmieniając założoną konsystencję mieszanki,

woda zarobowa w ilości 30 50 % projektowanej ilości, cement zaleca się wsypywać do betoniarki kilkoma porcjami, pozostała część wody zarobowej - do żądanej konsystencji. Transport mieszanki betonowej. Mieszankę betonową należy transportować w taki sposób aby jej struktura nie uległa zmianie. Zbyt daleki transport oraz wstrząsy mogą spowodować segregację składników betonu. Po ułożeniu - wbudowaniu mieszanki betonowej podbudowy, należy zagładzić jej powierzchnię pacą drewnianą. Gładka powierzchnia podbudowy, tj. brak wystających ziaren kruszywa z powierzchni betonu pozwoli nam na wykonanie prawidłowej i szczelnej izolacji poziomej z folii lub papy na lepiku. 15 Zanim przystąpimy do wykonania poziomej izolacji należy odczekać, aby beton podbudowy wystarczająco związał tj. uzyskał odpowiednią wytrzymałość. Przez okres około 10-14 dni należy beton pielęgnować wodą. Po okresie 3 4 tygodni od momentu wykonania betonu możemy rozpocząć prace przy izolacji poziomej. W trakcie pielęgnacji należy wykonać szczeliny dylatacyjne zgodnie z projektem lub według wskazówek zawartych w rozdziale 10.

5. Zapewnienie otuliny zbrojenia Podczas okresu wiązania betonu podbudowy wykonujemy roboty pomocnicze. Aby zachować odpowiednią otulinę zbrojenia betonem w płycie konstrukcyjnej należy zapewnić właściwą odległość pomiędzy zbrojeniem a powierzchnią betonu. W przypadku budowli takich jak płyta obornikowa i zbiornik, tj. obiektów narażonych na oddziaływanie gnojówki i gnojowicy minimalna grubość otuliny wynosi 5 cm. Odległość taką zapewnimy poprzez montaż wkładek dystansowych, gotowych lub wykonanych we własnym zakresie. 16 Obok na załączonych zdjęciach przedstawiamy prosty sposób ich wykonania. Na równym podłożu (folia, fragment wykładziny) rozkładamy placek mieszanki betonowej grubości 5 cm. Beton wykonujemy z cementu i kruszywa frakcji 0-4 mm w stosunku objętościowym 1:1,5 lub 1:2. Gdy mieszanka betonowa zaczyna wiązać nacinamy w szachownicę rozłożony beton, a następnie wtykamy drut wiązałkowy zagięty w kształcie litery U barkiem w dół w powstałe kostki i pozostawiamy do stwardnienia. Po kilkunastu dniach mamy gotowe dystanse do użycia w płycie głównej.

6. Izolacja pozioma i zbrojenie płyty konstrukcyjnej Z uwagi na to, że po płycie poruszać się mogą ciągniki lub maszyny załadowcze wymagane jest wzmocnienie konstrukcji płyty stalą zbrojeniową Ø 8 10 żebrowaną, AI. Po ułożeniu izolacji poziomej z folii lub papy montujemy zbrojenie płyty głównej. O ile projektant nie zaleci inaczej, zbrojenie krzyżowe o rozstawie prętów co 20 cm jest wystarczające. Po zmontowaniu zbrojenia ustawiamy je na podkładkach dystansowych, zalecana ilość podkładek to 4 6 sztuk na 1 m 2. Należy również pamiętać, aby zamontować w płycie zbrojenie pionowe ścianek oporowych. 17

7. Płyta konstrukcyjna. Roboty betoniarskie W celu uzyskania betonu o bardzo dobrych parametrach, które zapewnią mu trwałość i długowieczność, należy zadbać, aby był on wykonany przez profesjonalną betoniarnię. Minimalna grubość płyty żelbetowej to 17 cm, a klasa betonu nie mniejsza niż C30/37. 18 Optymalnym rozwiązaniem jest dostarczenie betonu gruszkami bezpośrednio z betoniarni. Aby oszacować jakość stwardniałego betonu (wytrzymałość, nasiąkliwość, mrozodporność) koniecznym jest pobranie odpowiedniej ilości próbek mieszanki betonowej. Podczas zabetonowania fragmentu płyty, można wykończyć jej powierzchnię docelowo wygładzając ją drewnianą pacą, podobnie jak w przypadku podbudowy betonowej. Musimy pamiętać o spadkach płaszczyzny płyty 1,0 2,0 % w kierunku kanalizacji. Podczas betonowania należy opukać młotkiem krawędzie płyty stykające się z drewnianym szalunkiem, celem prawidłowego ułożenia betonu. W przypadku możliwości wystąpienia opadów musimy zabezpieczyć się w materiały osłonowe, na przykład folię. Po zabetonowaniu płyty, jak uprzednio w przypadku betonowej podbudowy, należy przeprowadzić pielęgnacje betonu wodą przez okres około 2 tygodni. W trakcie pielęgnacji należy wykonać szczeliny dylatacyjne zgodnie z projektem lub według wskazówek zawartych w rozdziale 10.

8. Ścianki oporowe Ściany oporowe (pionowe) okalające płytę obornikową wykonujemy po dostatecznym stwardnieniu płyty. Optymalna grubość ściany oporowej wynosi 20 25 cm, grubość ta zapewni nam zachowanie otuliny zbrojenia betonem grubości min. 5 cm. Do wystających z płyty prętów zbrojeniowych montujemy zbrojenie poziome, następnie wykonujemy szalunek (deski, płyty paździerzowe, blaty stalowe). Należy pamiętać, że szalunki drewniane i drewnopochodne przed betonowaniem musimy obficie zwilżyć wodą. Jednym z ważniejszych elementów wpływających na szczelność płyty jest właściwe połączenie płyty konstrukcyjnej ze ścianą żelbetową. 19 Miejsce styku bezpośrednio przed betonowaniem powinniśmy oczyścić z luźnych części betonu i innych zanieczyszczeń. Następnie powierzchnie styku betonów obficie zraszamy wodą i smarujemy uprzednio przygotowanym zaczynem cementowym wykonanym w stosunku woda : cement równym 1 : 3. Gdy zaczyn cementowy zacznie wiązać należy rozpocząć betonowanie właściwe ścian oporowych. Innym sposobem uzyskania szczelności łączenia płyty i ściany polega na zabetonowaniu w płycie dennej, pionowej, specjalnej taśmy z tworzywa sztucznego. Taśma ta ma na celu wydłużenie drogi ewentualnej penetracji wody / gnojowicy - uszczelnienie łączenia na styku dwóch elementów konstrukcyjnych. Taśma taka dostępna jest w specjalistycznych sklepach branży budowlanej.

Podczas betonowania płyty w miejscu usytuowania rury kanalizacyjnej obsadzamy w betonie ramę kwadratową wykonaną z kątownika stalowego, wnętrze kwadratu profilujemy na kształt zbliżony do leja ze spadkiem do rury kanalizacyjnej. W tak obsadzonej ramie z kątownika, zamontowana zostanie krata, która zatrzyma części stałe obornika umożliwiając odsączenie gnojowicy i wody deszczowej z płyty obornikowej do zbiornika. 20 Betonowanie ścian wykonujemy w sposób ciągły bez przerw technologicznych. Klasa betonu powinna być taka sama jak w przypadku płyty dennej konstrukcyjnej. Jeśli nie dysponujemy wibratorem wgłębnym, który umożliwi nam właściwe ułożenie i zagęszczenie mieszanki betonowej, możemy uzyskać podobny efekt zagęszczenia poprzez opukiwanie młotkiem szalunków. Gotową ścianę pozostawiamy w szalunkach minimum 3-5 dni ( zbyt wczesne rozszalowanie może spowodować uszkodzenia krawędzi betonu). Jak w przypadku płyty konstrukcyjnej należy pamiętać o pielęgnacji betonu wodą przez okres 10 14 dni.

9. Zbiorniki na gnojówkę i gnojowicę Kolejnym elementem składowym płyty obornikowej jest zbiornik na gnojówkę i gnojowicę. Po dobraniu odpowiedniej objętości zbiornika (zgodnie z projektem budowlanym lub wnioskiem) przystępujemy do kolejnego etapu robót. Zbiornik żelbetowy możemy wykonać w dwóch wariantach: zakupić jako gotowy prefabrykat posiadający gwarancję producenta co do szczelności zbiornika i jakości betonu, wykonać zbiornik we własnym zakresie jako element monolityczny - najlepiej w tym przypadku skorzystać z gotowych dokumentacji dostępnych w biurach projektów lub skorzystać z wiedzy i doświadczenia inżyniera budowlanego. 21

10. Dylatacje Szczeliny dylatacyjne. Ze względu na to, że płyta betonowa zmienia swoje wymiary liniowe w trakcie swojego twardnienia koniecznym jest wykonanie szczelin dylatacyjnych poprzecznych. Jeśli nie wykonamy tej czynności, beton samoistnie popęka powodując uszkodzenie konstrukcji płyty. W tym celu dzielimy płytę betonową na segmenty / pola o wymiarach boków maksymalnie 5 x 5 m. 22 Szczeliny w nawierzchni płyty wykonujemy do 1/3 wysokości przekroju (jej grubości) poprzez nacięcie piłą diamentową w momencie, gdy wytrzymałość betonu osiągnęła poziom 10 12 MPa. (W praktyce oznacza to, że podczas cięcia piłą diamentową z krawędzi betonu nie powinny być wyrywane ziarna kruszywa, w zależności od temperatury zewnętrznej i rodzaju użytego cementu, czas uzyskania tej wytrzymałości przypada po około 1 5 dniach). Powstałe szczeliny wypełniamy środkami zapewniającymi szczelność i elastyczność dylatacji. Najbardziej ekonomicznym i łatwym będzie zalanie jej masami bitumicznymi na zimno lub na gorąco, możemy również wypełnić je gotowymi specjalistycznymi preparatami o takim przeznaczeniu. Izolacja zabezpieczająca płytę i zbiornik żelbetowy Gnojówka, gnojowica mają bardzo niekorzystne działanie na elementy naszej budowli następuje wypłukanie niektórych składników betonu na skutek reakcji chemicznych. Także wielokrotne zamarzanie i odmarzanie, zawilgocenie w efekcie obniżają trwałość i żywotność budowli. Do zabezpieczenia powierzchni betonu możemy użyć np.: płynnego roztworu (jako grunt) i półpłynnego lepiku asfaltowego (właściwa izolacja). Izolowana powierzchnia betonu powinna być sucha i czysta, po zagruntowaniu podłoża roztworem gruntującym i wyschnięciu przystępujemy do wykonania właściwej izolacji.

IV Ogólne uwagi dotyczące wykonawstwa: 1. Przed przystąpieniem do robót betoniarskich sprawdzić prognozy meteorologiczne na najbliższy okres (zabezpieczyć się w odpowiednie materiały osłonowe). 2. Należy unikać prowadzenia robót budowlanych w temperaturach poniżej +5 0 C oraz powyżej + 25 0 C. 3. Stosować materiały składowe do betonu o wiadomym pochodzeniu i parametrach technicznych (dotyczy to: cementu, piasku, kruszyw, domieszek chemicznych). 4. Sprawdzić wizualnie przydatność materiałów składowych do zapraw (brak zbryleń w cemencie, zabrudzenia piasku i kruszyw, np. przy roztarciu piasku w dłoniach powinno czuć się ostrość ziaren oraz piasek nie powinien brudzić rąk). 5. Przestrzegać czasu zużycia betonu, w przypadku występowania temperatur powyżej +25 0 C skrócić czas jego wbudowania o ok. 1 godzinę. 6. W przypadku nie wbudowania betonu w odpowiednim czasie nie praktykować ponownego jego przemieszania z wodą celem uzyskania pierwotnej konsystencji. 7. Przed betonowaniem wskazane jest zwilżenie szalunków wodą (szczególnie drewnianych, wiórowych, itp.) i ewentualnie podłoża. 8. Sprawdzić czy stal zbrojeniowa w szalunku nie jest zanieczyszczona błotem, zaprawą, zendrą, itp. W przypadku zanieczyszczeń, usunąć je szczotkami drucianymi. Zanieczyszczenia smarami lub olejem wypalić palnikami gazowymi lub lampami lutowniczymi. 9. Sprawdzić grubość otuliny zbrojenia, to jest odległości zbrojenia od powierzchni szalunku. Grubość otuliny zbrojenia w płytach powinna wynosić min. 50 mm. Aby zachować właściwą grubość otuliny stali zbrojeniowej betonem stosować należy krążki lub podkładki dystansowe. 10. Przeprowadzić odpowiednią pielęgnację betonu stosownie do panujących warunków temperaturowych (optymalny czas pielęgnacji 10 14 dni). 23

V Gdzie szukać informacji przydatne adresy i telefony 1. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi ul. Wspólna 30 00-930 Warszawa tel. 022 6231000 www.minrol.gov.pl 2. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Al. Jana Pawła II 70. 00-175 Warszawa infolinia: 0 800 38 00 84 www.armir.gov.pl 3. Ośrodki Doradztwa Rolniczego www.cdr.gov.pl 24 4. Lafarge Cement S.A. ul. Warszawska 110 28-366 Małogoszcz bezłatna infolinia: 0800 236 368 dział doradztwa technicznego: 0 801 113 364, 041 248 75 33) www.lafarge-cement.pl VI Przepisy prawne Z zakresu budowy płyty obornikowej. Na podstawie ustawy Prawo budowlane z dnia 7 lipca 1994 roku (z późniejszymi zmianami) nie jest wymagane pozwolenie na budowę płyty obornikowej z zbiornikiem na gnojówkę i gnojowicę o pojemności do 25 m 3 (a także decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu). Przed rozpoczęciem budowy wyżej wymienionych obiektów należy dokonać zgłoszenia właściwemu organowi (starostwo powiatowe). Zgłoszenie powinno zawierać: rodzaj, zakres i sposób wykonania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia, odpowiednią dokumentację (szkice, rysunki, w zależności od potrzeb projekt budowlany), oświadczenie o posiadaniu prawa do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, pozwolenia, uzgodnienia i opinie wymagane odrębnymi przepisami. Rozpoczęcie robót może nastąpić po uzyskaniu zgody od właściwego organu lub po upływie 30 dni od dnia zgłoszenia, gdy organ nie wniesie sprzeciwu i nie później niż po upływie 2 lat od określonego w zgłoszeniu terminu ich rozpoczęcia. W przypadku budowy zbiorników o pojemności powyżej 25 m 3 wymagane jest uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy a następnie pozwolenia na budowę.

Lokalizacja płyt obornikowych i zbiorników na gnojówkę. Ze względu na charakter obiektu budowlanego jakim jest płyta gnojowa i zbiornik na płynne odchody zwierzęce wymagane jest zachowanie odpowiednich minimalnych odległości względem innych obiektów. Odległości te oraz warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze zostały zawarte w Rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 7 października 1997 roku (Dz. U. Nr.132, poz. 877). Poniżej w tabeli zawarto minimalne odległości płyt do składowania obornika i zbiorników na gnojówkę: Rodzaj obiektu sąsiadującego Płyta gnojowa i zbiorniki otwarte o V < 200 m 3 Zbiorniki zamknięte na gnojówkę 1. Od otworów okiennych i drzwiowych pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi na działkach sąsiednich. 2. Od magazynów środków spożywczych, budynków przetwórstwa rolno-spożywczego. 30 m 15 m 50 m 15 m 3. Od budynków magazynowych (pasze i ziarna)* ogólnych. 10 m* 5 m 4. Od granicy działki sąsiedniej. 4 m 4 m 25 5. Od silosów na zboże i pasze. 5 m 5 m 6. Od silosów na kiszonki. 10 m 5 m Uwagi dodatkowe dotyczące sytuowania zbiorników. Dopuszcza się sytuowanie zbiorników na płynne odchody zwierzęce w odległościach mniejszych niż podane w tabeli j.w. lub na granicy działek, w wypadku gdy będą przylegać do tego samego rodzaju zbiorników na działce sąsiedniej. Przepisy z zakresu higieny i zdrowia. 1. Budowle rolnicze i urządzenia budowlane z nimi związane powinny być projektowane i wykonywane w sposób zabezpieczający przed wydzieleniem szkodliwych substancji. 2. W budowlach rolniczych, wewnątrz których wydzielają się szkodliwe dla zdrowia substancje i zapachy, należy przewidzieć skuteczny system wentylacji na czas doraźnego pobytu obsługi, zapewniający wykonywanie czynności związanych z czyszczeniem, naprawą i konserwacją, zgodnie z odpowiednimi przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy. 3. Dojścia i przejścia do urządzeń technicznych w budowlach rolniczych, niezbędne na czas konserwacji i remontów, powinny zapewniać bezpieczne wykonywanie czynności remontowych. 4. Instalacje i urządzenia budowli rolniczych służące do odprowadzania zużytych wód, soków kiszonkowych, a także innych nieczystości i zanieczyszczeń, powinny być projektowane i wykonywane w sposób zabezpieczający przed przenikaniem szkodliwych substancji do wód i gruntu.

w technologii B C D E F A ELEMENTY - : A Agro-Beton właściwej klasy B Woski natryskowe CHRYSO Cure HPS, HPE C Zbrojenie rozproszone włóknami CHRYSO Fibre S25(50) / CHRYSO Fibrin 23D D Plastyfikator przeciwskurczowy CHRYSO Plast CER E Hydrouszczelniacz CHRYSO Fuge B,C,E F Środek do utwardzania powierzchni CHRYSO HD W celu poprawnego wykonania elementów zbiorników agrotechnicznych oprócz zastosowanych materiałów niezbędna jest znajomość podstawowych zasad prac budowlanych. W zaleŝności od warunków wykonywania tych zbiorników naleŝy zadbać o prawidłową pielęgnację w okresie dojrzewania mieszanki betonowej. W obniŝonych temperaturach naleŝy uŝywać dodatkowo domieszek przyspieszających tzw. przeciwmrozowych np. CHRYSO Xel AD. Nasi doradcy techniczni dysponują bogatym doświadczeniem w zakresie juŝ realizowanych zbiorników agrobetonowych. Praktyczną wiedzą chętnie się podzielą z Państwem.

Sp. z o.o. ul. Wiśniowa 40B/14 02-520 Warszawa tel. 022-542-42-45 CHRYSO Agro-System Systemy szczelnych zbiorników agrotechnicznych Główne cechy systemu : Zapewnienie najlepszych parametrów mieszance betonowej w czasie produkcji, dojrzewania i uŝytkowania uŝycie plastyfikatorów i uszczelniaczy : CHRYSO Plast CER + CHRYSO Fuge B, C, E. Wyeliminowanie siatek stalowych przeciwskurczowych podatnych na korozję i zastąpienie ich odpornym na korozję i agresję chemiczną zbrojeniem CHRYSO Fibre S25/S50 + CHRYSO Fibrin 23D. Zastosowanie wosków pielęgnacyjnych na świeŝo ułoŝony beton : CHRYSO Cure HPE, HPS w celu zatrzymania odparowywującej wody z betonu po okresie kilku dni wosk ulega samoczynnie złuszczeniu komfort pracy i pełna ochrona młodego betonu w porówananiu z tradycyjną folią. Dodatkowa ochrona po okresie około 60 dni od betonowania silnym środkiem dyspersyjnym CHRYSO HD. Zabieg szczególnie polecany na nawierzchniach, gdzie występuje wzmoŝone tarcie i pylenie utwardzenie jest nie tylko powierzchniowe ale równieŝ wgłębne przez co dodatkowo podnosimy wodoszczelność, mrozoodporność i neutralizujemy zjawiska silnych reakcji chemicznych na powierzchni płyty gnojownicy lub zbiornika. REALIZACJA ZBIORNIKA W ŁUBOWNICZKACH Ukladanie i wyrównywanie masy betonowej Fragment konstrukcji naroŝnika Uwagi : PoniewaŜ powyŝsze informacje mają charakter opisowy, na zapoznanie się ze szczegółami technicznymi zapraszamy na naszą stronę : www.chryso.pl - w celu uzyskania bezpośredniej pomocy od naszego doradcy technicznego właściwego dla Państwa regionu. Podawanie betonu pompą

Firma MC-Bauchemie w swojej 40-letniej działalności w Europie i ponad 10-letniej w Polsce kontynuuje i podtrzymuje koncepcję intensywnego kontaktu z kontrahentami i partnerami rynkowymi, przywiązując jednocześnie dużą wagę do dialogu z mniejszymi klientami. To właśnie bowiem wymagania rynku i klientów stanowią impulsy do wspólnego z partnerami opracowania najlepszych rozwiązań technicznych, w tym przypadku w formie poradnika, wyjaśniającego zagadnienie: Jak poprawnie wykonać płytę obornikową W ostatnich latach wzrosły wymogi zagospodarowania odchodów zwierzęcych a wraz z nimi wymogi dotyczące wykonania płyt obornikowych i stosowanych do tego celu materiałów budowlanych. Kiedyś wykorzystywano brukowane kamieniami polnymi płyty,dziś są one wykonywane głownie z betonu. Jednakże, jak już w tej publikacji wcześniej wspomniano zastosowanie betonu klasy B20 wg zaleceń projektowych, co często spotyka się w praktyce w tego typu elementach nie daje gwarancji trwałości i szczelności betonu a zarazem spełnienia stawianych tym elementom wymogów użytkowych przez okres co najmniej 20 lat. Dzisiaj rolnicy stosują nowoczesne technologie i materiały budowlane oraz kierują się fachowym doradztwem przedstawicieli naszej firmy, jako specjalistów d/s chemii budowlanej i technologii betonu. Oferujemy wysokiej jakości domieszki do produkcji mieszanek betonowych i modyfikacji ich właściwości, by sprostać wymaganiom stawianym betonowi m.in. w kwestii budowy płyt obornikowych. Beton, stosowany do produkcji płyt obornikowych i zbiorników na gnojowicę musi być odporny na działanie agresywnego środowiska i czynników atmosferycznych. Destrukcyjne działanie na beton wykazuje mróz oraz siarkowodór, przerabiający obrazowo ujmując beton w gips. By temu zapobiec istotny jest właściwy dobór surowców tj. odpowiedniego rodzaju cementu do produkcji betonu klasy wytrzymałościowej C3/37 i utrzymywanie niskiego wskaźnika wody do cementu W/C. Taka mieszanka betonowa o niskim wskaźniku W/C <0,50 jest stosunkowo trudno urabialna i w celu właściwej jej produkcji, transportu a następnie wbudowania i zagęszczenia wibratorem wg właściwych zasad wykonawstwa konieczne jest upłynnianie jej domieszkami chemicznymi: - domieszkami z grupy plastyfikatorów (BV): Centrament N3, Centrament P40 i Centrament N9 w ilości zalecanej 0,50%-0,80% do masy cementu. - domieszkami z grupy superplastyfikatorów (FM): Muraplast FK 88, Muraplast FK 43, Muraplast FK 44 w ilości zalecanej 0,80%- 1,50% do masy cementu, w zależności od wymaganej konsystencji mieszanki betonowej, czyli jej ciekłości. Wymienione powyżej domieszki, dodane w odpowiedniej ilości do wody zarobowej przy zachowaniu wymaganego W/C pozwalają na: - uzyskanie pożądanej wysokiej ciekłości mieszanki betonowej umożliwiając szczelniejsze wypełnienie szalunku poprzez łatwiejsze zagęszczanie mieszanki betonowej. - zmniejszenie porowatości i równocześnie nasiąkliwości - zwiększenie szczelności i podniesienie wodoszczelności a w konsekwencji zwiększenie odporności na działanie czynników agresywnych. - zwiększenie odporności na ścieranie. Zgodnie z ustaleniami normowymi beton w tego typu elementach budowlanych narażony jest na działanie wody a w zimie również mrozu. W celu zwiększenia odporności betonu na mróz należy go napowietrzać domieszkami napowietrzającymi Centrament Air 201 lub Centrament Air 202. Ze względu na wymagany sprzęt do pomiaru stopnia napowietrzenia mieszanki betonowej możliwe jest to tylko w przypadku betonu towarowego zamawianego w wytworni betonu. O trwałości betonu decyduje nie tylko jego właściwy skład i fachowe zasady wykonawstwa, ale też odpowiednia pielęgnacja. Nie można zapomnieć o pielęgnacji płyty obornikowej! Powierzchnia betonu musi być odpowiednio zabezpieczona przed odparowywaniem wody. Można to uzyskać poprzez przykrycie folią - metodą najczęściej stosowaną jednakże nie pozbawioną wad. Najskuteczniejszą metodą jest pokrycie powierzchni środkiem chemicznym Emcoril, tworzącym powłokę o wysokiej szczelności i białej barwie, chroniącej przed zbyt mocnym nagrzewaniem się betonu, jak ma to miejsce w przypadku stosowania czarnych folii budowlanych. Stosując właściwe, wysokiej jakości materiały budowlane, kierując się sztuką budowlaną w wykonawstwie i zasięgając porad naszych doradców technicznych wykonacie Państwo trwałą płytę obornikową. MC-Bauchemie Sp.z o.o. mgr inż. Radosław Sauć