CENTRUM KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO I USTAWICZNEGO W ŚRODZIE WLKP. ZESTAW TEMATÓW DO EGZAMINU USTNEGO Z JĘZYKA POLSKIEGO [Technikum] MATURA 2015 ROKU 1. Zanim wybierzesz temat dla siebie, przeczytaj kilka dobrych rad: Uważnie czytaj tematy prezentacji wszystkie wymagają analizy utworów, a nie ich streszczenia. Wszystkie zawierają konkretne polecenia, np. porównanie, zbadanie czegoś, omówienie, wskazanie funkcji, przedstawienie. 2. Twoja prezentacja (i bibliografia) może być oceniona pozytywnie tylko wtedy, jeśli będziesz się w niej odwoływać do profesjonalnych opracowań utworów, np. artykuły naukowe, wstępy do utworów, posłowia. 3. Dodatkowe materiały (np. reprodukcje, muzyka, rekwizyty, fragmenty filmów) muszą być funkcjonalnie wykorzystane w trakcie prezentacji, a nie stanowić jej ozdobnika. Np. tematy literackie często w ogóle nie wymagają dodatkowych materiałów (oprócz kartki z cytatami). 4. Określenie teksty kultury w tematach oznacza, że w prezentacji możesz powoływać się nie tylko na utwory literackie i inne dzieła sztuki, ale także na wytwory kultury masowej i inne, np. na reklamy, graffiti, teksty piosenek, przemówienia itd. 5. Jeśli masz wątpliwości konsultuj się ze swoim polonistą. 6. Im szybciej wybierzesz temat i zaczniesz nad nim pracować, tym większe masz szanse na satysfakcjonujący wynik egzaminu. 1
Literatura 1. Sens buntu przeciwko zastanemu porządkowi świata. Porównaj kreacje literackich buntowników, analizując odpowiednio wybrane utwory. 2. Elementy świata przedstawionego w literaturze fantasy (lub science fiction). Porównaj wybrane realizacje gatunku. 3. Obecność motywu samotności w literaturze. Omów, analizując celowo wybrane teksty kultury. 4. Poezja pokolenia apokalipsy spełnionej. Przeprowadź analizę porównawczą celowo wybranych utworów K. K. Baczyńskiego i T. Gajcego. 5. Literackie portrety matki. Omów, analizując celowo dobrane utwory literackie z różnych epok. 6. Biografia artysty jako inspiracja. Przedstaw sposoby kreowania bohaterów, analizując celowo dobrane dzieła literackie. 7. Obraz człowieka zlagrowanego. Omów, analizując celowo dobrane utwory literackie i inne teksty źródłowe. 8. Samotność bohatera romantycznego i współczesnego. Scharakteryzuj i porównaj wybranych bohaterów literackich. 9. Wizja człowieka i Boga w twórczości średniowiecza, renesansu i baroku. Przedstaw, analizując wybrane utwory. 10. Walka dobra ze złem jako temat wybranych utworów literackich. Omów rolę tego motywu w twórczości literackiej, analizując celowo dobrane utwory. 11. Analizując wybrane utwory literatury wojny i okupacji, przedstaw, jaki wpływ wywarła wojna na psychikę bohatera. 12. Różne sposoby funkcjonowania motywu zbrodni i kary w literaturze. Omów, analizując wybrane dzieła literackie. 13. Obrazy miejsc sakralnych w literaturze pozytywizmu. Przedstaw je i określ ich funkcje w budowaniu przesłania dzieła literackiego, analizując dzieła polskich pisarzy. 14. Wizje, sny i zjawy. Określ ich funkcje w literaturze, analizując celowo wybrane dzieła literackie różnych epok. 15. Baśń, bajka, powieść fantastyczna. Omów relacje między gatunkami, analizując wybrane utwory. 16. Bunt i pokora jako sposoby zachowań człowieka wobec Boga. Omów je i określ ich konsekwencje dla życia bohaterów, analizując teksty literackie różnych epok. 17. Rubasznie i subtelnie o miłości zmysłowej. Porównaj różne sposoby traktowania tematyki erotycznej, analizując twórczość wybranych pisarzy różnych epok. 18. Dwie epoki dwie drogi do odzyskania wolności. Porównaj walkę o wolną ojczyznę romantyków i pozytywistów, analizując wybrane utwory. 19. Wizerunek władcy i sposoby sprawowania władzy. Omów, analizując celowo dobrane utwory różnych epok. 20. Różne obrazy natury w literaturze polskiej. Przedstaw sposoby kreowania obrazów przyrody i ich funkcje, analizując wybrane utwory. 21. Różne ujęcia motywu mogiły w literaturze polskiej. Porównaj, analizując wybrane teksty literackie. 2
3 22. Miłość niejedno ma imię. Analizując teksty, omów funkcje motywu miłości w literaturze wybranych epok. 23. Analizując wybrane mity, porównaj opisy stworzenia świata i człowieka. 24. Analizując celowo dobrane dzieła literatury staropolskiej, przedstaw motyw przemijania. 25. Odmienność, obcość, alienacja bohaterów literackich. Przedstaw sposoby kreowania postaci na podstawie kilku celowo wybranych tekstów. 26. Motyw apokalipsy w literaturze polskiej i obcej. Omów, analizując celowo dobrane utwory literackie. 27. Duchy, zjawy, czarownice. Omów funkcjonowanie tych motywów, analizując wybrane dzieła literackie. 28. Bohater podróżnik. Przedstaw sposoby kreowania takich bohaterów, analizując celowo dobrane utwory literackie różnych epok. 29. Obrazy rodziny w literaturze. Przedstaw sposoby ich kreowania, analizując przykładowe teksty z różnych epok. 30. To się czyta dzisiaj modni pisarze, modne książki. Omów przyczyny popularności niektórych autorów i książek, analizując celowo dobrane utwory spoza kanonu lektur. 31. Życie jako teatr. Omów problem, analizując celowo dobrane dzieła literackie przedstawiające różne ujęcia tego motywu. 32. Człowiek wobec wyboru pomiędzy dobrem i złem. Omów problem, analizując celowo dobrane dzieła literackie. 33. Człowiek stworzony jest do buntu. Przedstaw sposoby kreowania bohaterów, analizując celowo dobrane dzieła literackie. 34. Zbrodnia i zbrodniarze w literaturze różnych epok. Omów zagadnienie, analizując celowo dobrane utwory literackie. 35. Pamiętnik, dziennik, reportaż paradokumentalne gatunki. Przedstaw, analizując stosowne utwory z literatury polskiej. 36. Człowiek w totalitarnym państwie. Omów zagadnienie, analizując celowo dobrane dzieła z literatury polskiej i obcej. 37. Bard, wieszcz, poeta. Omów ten rodzaj bohatera, analizując celowo dobrane teksty różnych epok literackich. 38. Fenomen twórczości R. R. Tolkiena i A. Sapkowskiego w kontekście współczesnej literatury popularnej. Omów przyczyny popularności literatury fantastycznej, analizując celowo dobrane utwory. 39. Romantyczne fascynacje Orientem. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie. 40. Dwór ziemiański jego wygląd i znaczenie. Omów problem, analizując celowo dobrane utwory literatury polskiej. 41. Przedstaw sposoby kreowania dziecka jako bohatera literackiego, analizując celowo dobrane dzieła literackie. 42. Metamorfoza bohatera literackiego. Omów, analizując celowo dobrane utwory literackie z różnych epok. 43. Jaką rolę w utworach literackich pełnią motywy autobiograficzne? Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty. 44. Kostium, przebranie, maska jak funkcjonują w utworach literackich? Omów zagadnienie, analizując stosowne dzieła. 45. Omów rolę opisów przyrody w poezji, analizując wybrane wiersze różnych epok.
4 46. Apoteoza życia i zwątpienie w jego sens. Porównaj różne postawy bohaterów literackich, analizując wybrane teksty. 47. Porównaj różne ujęcia i funkcje motywu pożegnania, analizując wybrane utwory literackie. 48. Krajobraz jako motyw literacki. Porównaj różne jego ujęcia, analizując wybrane utwory. 49. Porównaj różne sposoby opowiadania o doświadczeniach wojennych (gatunki, narracja, język), analizując wybrane utwory prozatorskie. 50. Porównaj różne realizacje motywu labiryntu, analizując wybrane utwory literackie. 51. Mitotwórcza funkcja literatury. Przedstaw zjawisko, analizując wybrane utwory. 52. Na podstawie analizy manifestów i utworów programowych omów wybrane spory ideowe i artystyczne w polskim życiu literackim. 53. Literackie poszukiwania prawdy o człowieku i sensie egzystencji. Na podstawie analizy wybranych utworów omów różne aspekty tego zagadnienia. 54. Etos rycerski w starożytności, średniowieczu i późniejszych epokach. Porównaj kreacje bohaterów literackich, analizując wybrane utwory. 55. Literackie kreacje utopii i/lub antyutopii. Porównaj różne ujęcia tego motywu, analizując wybrane utwory. 56. Polskie góry w literaturze. Porównaj różne ujęcia tego motywu, analizując wybrane utwory. 57. Porównaj różne realizacje motywu śmierci, analizując wybrane utwory literackie. 58. Omów formy i rolę komizmu w wybranych utworach literackich różnych epok, analizując stosowne teksty. 59. Porównaj różne realizacje motywu kraju lat dziecinnych w literaturze polskiej, analizując wybrane utwory. 60. Obraz emigranta w literaturze polskiej. Porównaj kreacje bohaterów literackich, analizując wybrane utwory. 61. Czemu służą opisy rzeczy (przedmiotów) w literaturze XIX i/lub XX wieku? Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty. 62. Polaków portret własny w krzywym zwierciadle groteski, ironii, satyry. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie. 63. Jak literatura XX wieku wyraża tragizm człowieka swojego czasu? Przedstaw problem, analizując wybrane utwory. 64. Świat jako teatr. Porównaj różne sposoby wykorzystania tego toposu, analizując wybrane utwory literackie. 65. Obrazy polowań i obyczajów łowieckich w literaturze polskiej. Porównaj funkcje tego motywu, analizując wybrane utwory. 66. Obrazy domu i rodziny w literaturze. Porównaj różne ujęcia tego motywu, analizując wybrane teksty. 67. Motywy mitologiczne w literaturze. Omów ich różnorodne funkcje, analizując wybrane utwory. 68. Historia jako temat i jako pretekst w polskiej literaturze XIX i/lub XX wieku. Porównaj różne sposoby odwołań do historii, analizując wybrane utwory. 69. Humor w literaturze. Porównaj różne typy humoru, analizując wybrane utwory. 70. Radość i uroda życia w wybranych utworach literackich. Omów problem, analizując wybrane teksty. 71. Portrety matek w literaturze. Porównaj różne ujęcia tego motywu, analizując wybrane teksty.
5 72. Motywy biblijne w literaturze. Omów ich różne funkcje, analizując wybrane utwory. 73. Mroczna strona natury ludzkiej. Przedstaw niepokojące aspekty psychiki wybranych bohaterów literackich, analizując stosowne utwory. 74. Druga wojna światowa tematem literatury. Przedstaw różne sposoby ukazania kataklizmu wojny, analizując wybrane utwory. 75. Obrzędy i obyczaje ludowe w literaturze. Omów sposoby przedstawienia i funkcje motywu, analizując wybrane utwory. 76. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Omów sposoby przedstawienia takich bohaterów, analizując wybrane utwory różnych epok. 77. Groteska jako sposób wyrażania w literaturze tragiczności świata. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory z różnych epok. 78. Kobieta w literaturze fantasy. Porównaj różne kreacje bohaterek, analizując wybrane utwory tego gatunku. 79. Motyw kobiety jako źródła nieszczęścia. Porównaj kreacje bohaterek literackich, analizując wybrane utwory. 80. Wieś w literaturze. Porównaj obrazy wsi, analizując wybrane utwory z różnych epok. 81. Miłość romantyczna w literaturze epoki i dziełach literackich epok późniejszych. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory. 82. Postawa życiowa świętego Franciszka z Asyżu i jej recepcja w literaturze polskiej. Dokonaj analizy porównawczej dowolnie wybranych utworów. 83. Miasto i jego przestrzeń. Porównaj sposoby ukazania miasta w literaturze, analizując wybrane utwory. 84. Porównaj literackie portrety narkomana. W tym celu dokonaj analizy wybranych utworów. 85. Obłąkani i szaleni w dramatach Williama Szekspira i utworach romantycznych. Przedstaw różne kreacje bohaterów, analizując wybrane teksty literackie. 86. Problematyka Holocaustu i antysemityzmu w literaturze polskiej. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty. 87. Relacje polsko-żydowskie w literaturze współczesnej. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory. 88. Mechanizmy władzy. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie z różnych epok. 89. List jako forma ekspresji literackiej. Porównaj najbardziej interesujące Twoim zdaniem przykłady sztuki epistolarnej w literaturze, analizując listy bohaterów literackich oraz utwory, które ich autorzy ujęli w formę listu. 90. Teksty piosenek raperskich. Porównaj ich treść, przesłanie i środki wyrazu, analizując teksty różnych autorów. 91. Miłość, cierpienie, śmierć w historii sławnych par kochanków. Przedstaw ten motyw, analizując wybrane utwory literackie z różnych epok. 92. Śmierć i cierpienie jako motyw stale występujący w literaturze. Przedstaw różnorodność realizacji tego motywu, analizując wybrane utwory.
Związki literatury z innymi dziedzinami sztuki 1. Deformacja świata i jej funkcje w dziełach literackich i innych tekstach kultury. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory. 2. Sztuki plastyczne jako źródło inspiracji dla pisarzy. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory. 3. Motyw ikaryjski w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 4. Realizm w powieści i malarstwie XIX wieku. Porównaj, analizując celowo wybrane dzieła. 5. Kobieta końca wieku w literaturze i malarstwie epoki modernizmu. Porównaj różnorodne kreacje, analizując stosowne dzieła. 6. Dworki szlacheckie w literaturze i malarstwie. Dokonaj analizy porównawczej wybranych tekstów kultury. 7. Światy baśniowe w literaturze i innych tekstach kultury. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł i określ funkcje fantastyki w sztuce. 8. Wieś w literaturze i malarstwie XIX wieku. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 9. Impresjonizm w malarstwie, literaturze i muzyce. Przedstaw wpływ tego kierunku na różne dziedziny twórczości, analizując wybrane dzieła. 10. Motyw rewolucji w literaturze i innych dziełach sztuki. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty kultury. 11. Rola inspiracji mitologicznych w literaturze, filmie i grach komputerowych. Omów problem, analizując wybrane teksty kultury. 12. Problem filmowej adaptacji. Porównaj film z jego literackim pierwowzorem; oceń adaptację. 13. Obrazy ojczyzny w literaturze i malarstwie. Omów, analizując wybrane przykłady z literatury i kultury polskich pisarzy i artystów. 14. Topos ogrodu w literaturze i malarstwie. Omów jego najciekawsze Twoim zdaniem wykorzystania, analizując celowo dobrane dzieła literackie i malarskie. 15. Różne sposoby ukazywania apokalipsy w literaturze i malarstwie. Zanalizuj celowo wybrane dzieła. 16. Motyw vanitas w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie, analizując celowo dobrane teksty kultury. 17. Swoi czy obcy? Omów literackie i malarskie wizerunki Żydów, analizując wybrane dzieła polskiej literatury i sztuki XIX i XX w. 18. Malarstwo symbolistyczne i impresjonistyczne inspiracją dla literatury młodopolskiej. Omów, analizując celowo dobrane dzieła. 19. Sposoby istnienia utworu muzycznego w dziele literackim. Omów zagadnienie, analizując celowo dobrane utwory. 20. Symbolika stroju. Omów, analizując wybrane dzieła literackie i inne (np. malarskie, rzeźbiarskie, filmowe, teatralne). 21. Ikonograficzne i literackie wyobrażenie śmierci. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów kultury. 22. Średniowieczne malarstwo i architektura inspiracją dla artystów doby baroku. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł. 6
7 23. Motywy biblijne w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie, odwołując się do dzieł z dwóch wybranych epok. 24. Obrazy śmierci w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów z epoki średniowiecza i baroku. 25. Ars moriendi i danse macabre. Omów funkcjonowanie tych motywów w literaturze i malarstwie średniowiecza, analizując wybrane przykłady. 26. Obrazy zrywów narodowych w literaturze i innych dziedzinach sztuki polskiej. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 27. Dialog z tradycją romantyczną w literaturze i filmie XX w. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów literackich i filmów. 28. Motyw wędrówki bohatera w literaturze i filmie. Omów, analizując celowo dobrane dzieła. 29. Porównaj sposoby charakteryzowania określonej warstwy społecznej w wybranych utworach literackich dwudziestolecia międzywojennego i ich ekranizacjach. 30. Portret szlachcica Sarmaty w literaturze i malarstwie. Porównaj wizerunki, analizując celowo dobrane teksty kultury. 31. Wpływ malarstwa na literaturę. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie. 32. Literackie i malarskie portrety władców. Omów zagadnienie, analizując teksty kultury wybranej epoki. 33. Bohater romantyczny jako inspiracja dla twórców filmowych. Omów zjawisko, analizując wybrane utwory literackie i filmy. 34. Motyw sądu ostatecznego w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie, analizując celowo dobrane dzieła. 35. Obraz zagłady w dziełach literackich i innych dziedzinach sztuki. Zanalizuj celowo wybrane dzieła. 36. Odwołując się do wybranych przykładów z literatury i malarstwa, porównaj różne sposoby przedstawiania lęku w dziele sztuki. 37. Cechy impresjonistycznego postrzegania świata. Określ je na podstawie analizy wybranych dzieł literackich i plastycznych Młodej Polski. 38. Dzieło literackie jako źródło inspiracji dla filmu. Omów zagadnienie, analizując celowo wybraną adaptację powieści pozytywistycznej. 39. Symbolika sztuki średniowiecznej. Omów charakterystyczne dla niej symbole, analizując wybrane dzieła literackie i plastyczne. 40. Brzydota jako kategoria estetyczna w sztuce barokowej. Omów jej istotę i funkcje, analizując wybrane utwory literackie i dzieła plastyczne. 41. Erotyczne obsesje i fascynacje w literaturze i sztuce. Zanalizuj celowo wybrane dzieła. 42. Motywy biblijne w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie, odwołując się do tekstów kultury trzech wybranych przez siebie epok. 43. Filmy Jerzego Hoffmana jako interpretacje dzieł literatury polskiej. Zanalizuj wybrane przykłady. 44. Symboliczne znaczenie barw w utworze literackim i dziele malarskim. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty kultury. 45. Omów różne sposoby funkcjonowania motywu ikaryjskiego w literaturze i malarstwie. Zanalizuj wybrane przykłady. 46. Bohaterki powieści Bolesława Prusa i ich kreacje filmowe. Scharakteryzuj wybrane postaci literackie i ich wcielenia aktorskie, analizując celowo dobrane dzieła literackie i filmowe.
8 47. Problem adaptacji filmowych wielkich dzieł literatury polskiej. Porównaj trzy wybrane teksty literackie z ich ekranizacjami. 48. Artystyczne ujęcie macierzyństwa w literaturze i sztuce. Omów, analizując celowo dobrane dzieła. 49. Środki budowania nastroju w literaturze i przedstawieniu teatralnym (analiza wybranego dzieła literackiego i jego realizacji scenicznej). 50. Motyw wampira w kulturze europejskiej. Omów zagadnienie, analizując wybrane dzieła literatury grozy i ich adaptacje filmowe. 51. Portret Żyda w literaturze i sztuce polskiej XIX i XX wieku. Omów, analizując celowo dobrane dzieła. 52. Wierność oryginałowi czy dowolność interpretacji w Lalce Wojciecha Hasa? Przeprowadź analizę porównawczą powieści Bolesława Prusa z jej filmową adaptacją. 53. Tekst poetycki jako tworzywo przeboju muzycznego. Omów na podstawie analizowanych tekstów. 54. Walka i erotyka w fantastyce jako klucz do wyobraźni odbiorcy. Omów, analizując wybrane dzieła z literatury i sztuki. 55. Praca i walka jako dwa oblicza patriotyzmu. Przedstaw problem, analizując utwory literackie i inne teksty kultury dwóch epok. 56. Uczty, wieczerze, przyjęcia, biesiady w literaturze i innych tekstach kultury różnych epok. Porównaj realizacje tego tematu, analizując stosowne dzieła. 57. Motyw kata w literaturze i filmie. Porównaj jego różne realizacje, analizując celowo wybrane dzieła. 58. Obraz miasta jako przestrzeni życiowej. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł literackich i innych (np. malarskich, filmowych). 59. Taniec w literaturze i innych dziełach sztuki. Porównaj różne ujęcia tego motywu, analizując wybrane utwory. 60. Porównaj różne odmiany kiczu we współczesnej literaturze i innych tekstach kultury, analizując celowo wybrane utwory. 61. Porównaj poetykę scen umierania w utworach literackich i innych dziełach sztuki, analizując celowo wybrane utwory. 62. Zmienność ideału urody kobiecej i/lub męskiej w literaturze i innych sztukach. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory z różnych epok. 63. Systemy totalitarne w literaturze i filmie. Porównaj wykorzystane środki wyrazu oraz ich funkcje, analizując celowo dobrane dzieła. 64. Folklor wybranych regionów naszego kraju w literaturze i sztuce polskiej. Przedstaw ten temat twórczości, analizując celowo wybrane dzieła. 65. Filmowe adaptacje dzieł literatury polskiej dokonane przez Andrzeja Wajdę. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł literackich i filmowych. 66. Postać głupca w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Porównaj kreacje bohaterów, analizując wybrane teksty kultury. 67. Superman we współczesnej kulturze: literaturze, komiksie, filmie. Omów zagadnienie, analizując celowo wybrane utwory. 68. Motyw ogrodu. Porównaj różne jego przedstawienia, analizując wybrane utwory literackie i inne teksty kultury. 69. Różne sposoby ukazywania piękna ludzkiego ciała. Dokonaj analizy porównawczej, odwołując się do literatury i innych tekstów kultury.
9 70. Porównaj różne sposoby przedstawienia motywu przemijania, analizując wybrane utwory literackie i inne teksty kultury. 71. Obraz Holocaustu w literaturze i filmie. Dokonaj analizy porównawczej celowo wybranych dzieł. 72. Szatan w literaturze i innych tekstach kultury. Dokonaj analizy porównawczej celowo wybranych dzieł. 73. Władza i jej wpływ na jednostkę oraz zbiorowość. Dokonaj analizy porównawczej celowo wybranych utworów literackich i innych tekstów kultury. 74. Scharakteryzuj sposób przedstawienia piękna i brzydoty ludzkiego ciała, analizując odpowiednio wybrane utwory literackie i inne teksty kultury. 75. Motyw śmierci i cierpienia w sztuce. Przedstaw, analizując i porównując wybrane utwory literackie i inne teksty kultury.
Język 1. Dawny i współczesny język miłości. Porównaj środki językowe pełniące funkcję ekspresywną, analizując wybrane erotyki (współczesne i staropolskie). 2. Zanalizuj język wybranych artykułów prasowych ze względu na dominujące w nich funkcje: informatywną i impresywną. 3. Najnowsze zapożyczenia z języka angielskiego. Zanalizuj zebrany materiał z języka dowolnej grupy środowiskowej lub zawodowej oraz oceń zasadność i celowość zapożyczeń. 4. Porównaj środki służące stylizacji gwarowej w języku narratora i wybranych bohaterów, analizując dowolną powieść o tematyce wiejskiej. 5. Język groteski jako wyzwanie wobec tradycji. Zanalizuj wybrane utwory Witkacego i Gombrowicza, zwracając uwagę na zjawisko gry z konwencjami językowymi i literackimi. 6. Analizując wybrane wiersze Wisławy Szymborskiej, określ sposoby przekształcania związków frazeologicznych w języku poetyckim autorki. 7. Sposoby bogacenia słownictwa współczesnego języka polskiego. Na podstawie analizy wybranych wypowiedzi (np. z prasy, Internetu, telewizji) omów występujące w nich zapożyczenia i neologizmy. 8. Znaczenie i pochodzenie nazw osobowych. Zanalizuj i poklasyfikuj imiona, nazwiska i przezwiska Twoich przyjaciół i członków rodziny. 9. Znaczenie i pochodzenie wybranych nazw miejscowych w Twojej okolicy lub regionie. Zanalizuj oraz poklasyfikuj zgromadzony materiał językowy. 10. Dawny i współczesny język osobistych wynurzeń. Porównaj środki językowe stosowane przez wybranego pamiętnikarza z XVII - XIX wieku z językiem autora współczesnego blogu internetowego. 11. Archaizacja w literaturze. Analizując wybrane teksty literackie, porównaj zastosowane w nich środki językowe oraz określ funkcje tej stylizacji. 12. Zanalizuj język bohaterów dowolnej powieści realistycznej oraz scharakteryzuj środki językowe podkreślające zróżnicowanie postaci ze względu na wiek, charakter, pochodzenie społeczne. 13. Scharakteryzuj język wybranych gatunków internetowych (np. blog, list elektroniczny, czat) na podstawie analizy zgromadzonego materiału. 14. Komizm słowny zamierzony i niezamierzony. Porównaj mechanizmy jego powstawania, analizując wybrane teksty literackie i kabaretowe. 15. Język reklamy dawniej i obecnie. Zanalizuj i porównaj wybrane teksty reklamowe z prasy międzywojennej i współczesnej. 16. Nowomowa jako doświadczenie i problem polskiej literatury powojennej. Scharakteryzuj na podstawie wybranych tekstów. 17. Celowość użycia języka potocznego w poezji. Omów, analizując wybrane polskie utwory poetyckie z XIX i XX w. 18. Walka z językiem propagandy w twórczości poetów Nowej Fali. Scharakteryzuj sposoby wykorzystania nowomowy w poezji na przykładach wybranych utworów. 19. Język prasy młodzieżowej. Omów, analizując język wybranych czasopism. 20. Gwara uczniowska w utworach literackich. Scharakteryzuj cechy języka na podstawie analizy wybranych utworów. 10
11 21. Język reklam adresowanych do młodzieży. Omów, analizując teksty wybranych reklam telewizyjnych, radiowych lub prasowych. 22. Język współczesnego środowiska uczniowskiego a język ogólnopolski. Dokonaj analizy słownictwa i frazeologii na podstawie zgromadzonego materiału językowego. 23. Błędy językowe w prasie i telewizji. Zanalizuj zgromadzony materiał językowy, dokonaj klasyfikacji błędów językowych, wyjaśnij przyczyny ich powstawania. 24. Omów językowe eksperymenty w poezji, analizując utwory futurystów, Mirona Białoszewskiego, Bolesława Leśmiana lub innych twórców poezji lingwistycznej. 25. Bogactwo i różnorodność środków stylistycznych i ich funkcje w liryce Młodej Polski. Przedstaw, analizując wybrane teksty. 26. Przemówienie jako gatunek retoryczny. Zanalizuj celowo wybrane teksty. 27. Gwara a stylizacja gwarowa. Omów zjawiska, analizując celowo wybrane teksty Młodej Polski. 28. Biblijne i mitologiczne związki frazeologiczne w języku współczesnych Polaków. Zanalizuj zgromadzony materiał językowy. 29. Zapożyczenia językowe jako sposób wzbogacania języka. Analizując zgromadzony materiał językowy, scharakteryzuj zapożyczenia we współczesnym języku polskim. 30. Analizując zgromadzony materiał językowy, scharakteryzuj neologizmy pojawiające się we współczesnym języku polskim. 31. Manipulacja językowa w polskich mediach. Omów problem, analizując celowo zgromadzony materiał językowy. 32. Na podstawie celowo dobranych tekstów, omów różne odmiany stylu publicystycznego. 33. Wpływ rozwoju techniki na współczesny język potoczny. Omów, analizując wybrane przykłady. 34. Zjawiska językowej perswazji i ekonomizacji wypowiedzi w kulturze masowej. Omów, analizując celowo dobrane przykłady. 35. Język reklamy i jego wpływ na kształtowanie się języka ogólnopolskiego. Zanalizuj zgromadzony materiał językowy. 36. Język Twoich rówieśników scharakteryzuj na podstawie analizy zgromadzonego materiału językowego. 37. Specyfika nowomowy. Analizując teksty przemówień politycznych z okresu stalinowskiego, przedstaw cechy języka ówczesnej propagandy politycznej. 38. Perswazja a manipulacja językowa. Porównaj środki językowe i ich wykorzystanie, analizując wybrane teksty propagandowe. 39. Język i stylistyka piosenki hiphopowej. Omów, analizując wybrane przez siebie teksty reprezentantów tego stylu. 40. Język polityki. Omów, analizując styl oraz poprawność współczesnych dyskusji i przemówień politycznych. Wykorzystaj zgromadzony przez siebie materiał. 41. Analizując celowo dobrany materiał językowy, omów pochodzenie najpopularniejszych imion, nazwisk i nazw miejscowych. 42. Scharakteryzuj zapożyczenia dawne i współczesne. Dokonaj analizy zgromadzonego materiału, uwzględniając przyczyny zapożyczeń. 43. Wieloznaczność wyrazów i jej konsekwencje dla procesu komunikacji. Omów, analizując celowo dobrane teksty kabaretowe. 44. Mowy starożytnych oratorów a przemówienia współczesnych polityków. Porównaj retoryczne środki perswazji zastosowane w wybranych tekstach.
12 45. Różne odmiany stylu publicystycznego. Porównaj je, analizując język i styl wybranych artykułów prasowych. 46. Słownictwo kolokwialne i dosadne w literaturze współczesnej. Na podstawie analizy języka wybranych utworów (np. Juliana Tuwima, Stanisława Ignacego Witkiewicza, Doroty Masłowskiej, Jerzego Pilcha, Andrzeja Stasiuka) określ funkcje tego rodzaju stylizacji oraz oceń zasadność jej zastosowania. 47. Styl urzędowy i publicystyczny poezji. Zanalizuj język wybranych wierszy współczesnych poetów oraz określ funkcje tego typu stylizacji. 48. Mowa pokolenia dziadków i pokolenia wnuków w Twojej miejscowości (regionie). Zanalizuj i porównaj zebrany materiał językowy oraz przedstaw wnioski. 49. Mówiony i pisany język współczesnych dziennikarzy sportowych. Scharakteryzuj i porównaj, analizując wybrane artykuły prasowe oraz nagrane sprawozdania radiowe i/lub telewizyjne. 50. Język komiksu a język prozy fabularnej. Porównaj funkcje języka w kreowaniu świata przedstawionego dowolnie wybranego utworu literackiego oraz jego wersji komiksowej. 51. Przedstaw charakterystyczne cechy języka ezopowego literatury powstałej w okresach istnienia cenzury.