Wykorzystanie materiałów zgromadzonych podczas stosowania operacyjnej i procesowej kontroli rozmów (postulaty de lege lata)

Podobne dokumenty
Druk nr 2915 Warszawa, 31 marca 2010 r.

USTAWA z dnia 4 lutego 2011 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw 1)

Kontrola operacyjna w aspekcie ewolucji środków techniki i zmiany form korespondencji

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Stowarzyszenie im. Prof. Zbigniewa Hołdu Konstytucyjny Turniej Sądowy 2016 KAZUS 1

- o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw wraz z projektem tej ustawy.

Czynności operacyjno-rozpoznawcze. Dorota Czerwińska Katedra Postępowania karnego

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI 1) z dnia 25 sierpnia 2011 r.

o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw (druk nr 154).

Warmińsko-Mazurski Oddział Straży Granicznej

Zakres czynności operacyjno-rozpoznawczych oraz formy kontroli nad nimi

o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw.

SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ IX KADENCJA

Zagadnienia związane z czynnościami operacyjnymi Policji oraz innych służb

Czynności pozaprocesowe, lecz praworządne. Oparte na osobowych źródłach informacji lub środkach technicznych

Dowodowe czynności poszukiwawcze. Mgr Paulina Ogorzałek

Warszawa, dnia 14 lutego 2018 r. Poz. 372

Materiał porównawczy. do ustawy z dnia 21 lutego 2014 r. o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw. (druk nr 573)

Warszawa, dnia 10 września 2013 r. Poz ROZPORZĄDZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW. z dnia 30 lipca 2013 r.

SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Warszawa, dnia 8 maja 2014 r. Druk nr 639

Warszawa, dnia 16 maja 2016 r. Poz. 669

Warszawa, dnia 30 maja 2018 r. Poz. 1035

Dziennik Ustaw Nr Poz ROZPORZĄDZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW. z dnia 25 października 2011 r.

Kontrola operacyjna. Jacek Korycki

Warszawa, dnia 25 kwietnia 2017 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA Rozwoju i FINANSÓW 1) z dnia 13 kwietnia 2017 r.

Warszawa, dnia 14 sierpnia 2014 r. Poz. 53

Zasady wykorzystywania przez służby specjalne danych telekomunikacyjnych w aspekcie obowiązującego stanu prawnego

Kontrola operacyjna a ochrona praw jednostki

USTAWA z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej. Rozdział 1 Przepisy ogólne

Dz.U Nr 78 poz z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej. Rozdział 1. Przepisy ogólne

Artykuł 8 Prawo do tworzenia związków zawodowych

Dz.U Nr 78 poz Rozdział 1 Przepisy ogólne

Dz.U Nr 104 poz. 709 USTAWA. z dnia 9 czerwca 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego.

Warszawa, dnia 6 kwietnia 2012 r. Poz. 383 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 21 marca 2012 r.

Dziennik Ustaw Nr Poz. 697 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI 1) z dnia 10 czerwca 2011 r.

Warszawa, dnia 19 lipca 2016 r. Poz. 1058

USTAWA z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej. Rozdział 1 Przepisy ogólne

Podstawy prawne działalności Centralnego Biura Antykorupcyjnego

- o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw.

Postępowanie karne. Cje. Postępowanie przygotowawcze I

Rozdział 1 Przepisy ogólne

Dz.U Nr 74 poz z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu. Rozdział 1. Postanowienia ogólne

Warszawa, dnia 23 sierpnia 2016 r. Poz z dnia 28 lipca 2016 r.

Warszawa, dnia 8 października 2014 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH 1) z dnia 2 października 2014 r.

Warszawa, dnia 19 sierpnia 2016 r. Poz OBWIESZCZENIE ministra spraw wewnętrznych i administracji. z dnia 25 lipca 2016 r.

Warszawa, dnia 6 sierpnia 2014 r. Poz WYROK TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO. z dnia 30 lipca 2014 r. sygn. akt K 23/11

Postępowanie karne. Cje. Postępowanie przygotowawcze I

Warszawa, dnia 5 października 2017 r. Poz. 1850

Warszawa, dnia 19 grudnia 2017 r. Poz. 2365

- o czynnościach operacyjno-rozpoznawczych.

Dz.U Nr 78 poz. 462 USTAWA. z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej. Rozdział 1. Przepisy ogólne

USTAWA z dnia 16 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw 1)

- o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw (druk nr 154).

Dz.U Nr 74 poz. 676 USTAWA. z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu. Rozdział 1. Postanowienia ogólne

USTAWA z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej. Rozdział 1 Przepisy ogólne

1 z :19

31 ZARZĄDZENIE NR 429 KOMENDANTA GŁÓWNEGO POLICJI

USTAWA z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej. Rozdział 1 Przepisy ogólne

DECYZJA NR 163 KOMENDANTA GŁÓWNEGO POLICJI

Dz.U Nr 78 poz USTAWA z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej. Rozdział 1 Przepisy ogólne

Ustawa o Straży Granicznej

Warszawa, dnia 16 października 2017 r. Poz. 1920

Warszawa, dnia 21 stycznia 2019 r. Poz. 119

Warszawa, dnia 24 października 2017 r. Poz. 1978

Dz.U Nr 74 poz USTAWA z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu. Rozdział 1 Postanowienia ogólne

1 z :22

Dz.U Nr 74 poz USTAWA z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu. Rozdział 1 Postanowienia ogólne

Warszawa, dnia 17 maja 2013 r. Poz. 572 ROZPORZĄDZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW. z dnia 6 maja 2013 r.

Niebieska Karta. Rola szkoły w przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie

z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej Rozdział 1 Przepisy ogólne

- o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego,

USTAWA z dnia 9 czerwca 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego. Rozdział 1 Postanowienia ogólne

P O S T A N O W I E N I E

Dziennik Ustaw 7 Poz z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej. Rozdział 1 Przepisy ogólne

OPINIA NACZELNEJ RADY ADWOKACKIEJ DO SENACKIEGO PROJEKTU USTAWY O ZMIANIE USTAWY O POLICJI ORAZ NIEKTÓRYCH INNYCH USTAW (DRUK SENACKI NR 967)

Warszawa, dnia 8 maja 2017 r. Poz. 889

Spis treści. Spis treści

- o zmianie ustawy o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego (druk nr 3172).

Warszawa, dnia 21 grudnia 2018 r. Poz. 2387

NACZELNA RADA ADWOKACKA 16, Warszawa tel , Ol, fax

Założenia projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw, w związku z pozyskiwaniem i wykorzystywaniem danych telekomunikacyjnych. Warszawa, maj 2012 r.

Spis treści Przedmowa Wykaz skrótów Ustawa o kontroli skarbowej Rozdział 1. Przepisy ogólne

WNIOSEK NR (nr w rejestrze)

Warszawa, dnia 28 maja 2014 r. Poz. 41

ZARZĄDZENIE NR 242 KOMENDANTA GŁÓWNEGO POLICJI

Warszawa, dnia 28 listopada 2018 r. Poz. 123 ZARZĄDZENIE NR 64 KOMENDANTA GŁÓWNEGO POLICJI. z dnia 22 listopada 2018 r.

Warszawa, dnia 26 września 2016 r. Poz. 61 ZARZĄDZENIE NR 14 KOMENDANTA GŁÓWNEGO POLICJI. z dnia 22 września 2016 r.

Biuro Prawne Warszawa, dnia 1 lipca 2011 r. Centralne Biuro Antykorupcyjne

USTAWA. z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej. (tekst jednolity) Rozdział 1. Przepisy ogólne

USTAWA z dnia 10 września 1999 r. Przepisy wprowadzające Kodeks karny skarbowy. Rozdział I Przepisy ogólne

USTAWA z dnia 5 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw 1)

Spis treści. Wykaz ważniejszych skrótów... 13

USTAWA z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej

Spis treści Przedmowa Wykaz skrótów Część I. Podstawy odpowiedzialności karnej w obrocie gospodarczym Rozdział 1. Istota prawa karnego gospodarczego

Odpowiedzialność prawna nieletnich

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Jarosław Matras (przewodniczący) SSN Małgorzata Gierszon SSN Przemysław Kalinowski (sprawozdawca)

Opinia do ustawy o zmianie ustawy o Straży Granicznej oraz niektórych innych ustaw. (druk nr 979)

Granice art. 19 ust. 6 ustawy o Policji. Prof. UMK, dr hab. Arkadiusz Lach Katedra Postępowania Karnego UMK

Transkrypt:

Izabela Dembowska Doktorantka w Katedrze Kryminalistyki Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski Wykorzystanie materiałów zgromadzonych podczas stosowania operacyjnej i procesowej kontroli rozmów (postulaty de lege lata) Kontrolę operacyjną zalicza się do jednej z najbardziej skutecznych metod uzyskiwania informacji na temat czynów przestępnych, sprawców i dowodów ich winy. Jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy, jest to bardzo agresywne narzędzie w rękach Policji, które istotnie ingeruje w sferę prywatności i tajemnicy komunikowania się 1. Procesowa kontrola rozmów czy też kontrola operacyjna ogranicza prawo do prywatności oraz wolności komunikowania się zagwarantowane w art. 49 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej 2, art. 8 europejskiej Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności 3 oraz w art. 17 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych 4, dlatego też stosowanie tych czynności dowodowych jest dopuszczalne tylko w ściśle określonych prawem sytuacjach. W obowiązującym ustawodawstwie zastały przewidziane dwie formy podsłuchu : procesowy uregulowany w rozdziale 26 Kodeksu postępowania karnego 5 oraz tzw. pozaprocesowy uregulowany w ustawach policyjnych, tj. w ustawie o Policji (art. 19), ustawie o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji (art. 27), ustawie o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (art. 17), ustawie o Straży Granicznej (art. 9e), ustawie o Służbie Kontrwywiadu i Służbie (art. 31), ustawie o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych (art. 31), ustawie o kontroli skarbowej (art. 36c) 6. 1 Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2007 r., I KZP 6/07. 2 Art. 49 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483). 3 Art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z dnia 4 listopada 1950 r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284). 4 Art. 17 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych (Dz. U. z 1994 r. Nr 23, poz. 80). 5 Art. 237 242 ustawy Kodeks postępowania karnego z dnia 6 czerwca 1997 r. (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.). 6 Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2007 r. Nr 43, poz. 277 z późn. zm.), ustawa z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji (Dz. U. z 2002 r. Nr 74, poz. 676 z późn. zm.), ustawa z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 708 z późn. zm.), ustawa z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2005 r. Nr 234, poz. 1997 z późn. zm.), ustawa z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 65 z późn. zm.), ustawa z dnia 9 czerwca 2006 r. o Służbie Kontrwywiadu 27

Izabela Dembowska W myśl przepisu art. 237 k.p.k. podsłuch procesowy obejmuje kontrolę i utrwalanie treści rozmów telefonicznych, ale również kontrolę i utrwalanie przy użyciu środków technicznych treści innych (niż telefoniczne) rozmów lub przekazów informacji, w tym korespondencji przesyłanej pocztą elektroniczną (art. 241 k.p.k.). Należy rozumieć, iż czynność ta polega na niejawnym podłączeniu się do urządzeń telekomunikacyjnych w celu rejestrowania za pomocą specjalnej aparatury technicznej przekazywanych informacji i utrwalania przy użyciu środków technicznych treści przekazywanych informacji innych niż rozmowy telefoniczne m.in. za pomocą komunikacji radiowej, poprzez modem, Internet, telefax, pocztę głosową. Natomiast kontrola operacyjna stosowana w ramach czynności operacyjno-rozpoznawczych polega na kontrolowaniu treści korespondencji, zawartości przesyłek oraz stosowaniu środków technicznych umożliwiających uzyskiwanie w sposób niejawny informacji i dowodów oraz ich utrwalanie, a w szczególności treści rozmów telefonicznych i innych informacji przekazywanych za pomocą sieci telekomunikacyjnej (art. 19 ust. 6 ustawy o Policji). Oznacza to, że stosuje się kontrolę operacyjną za pomocą specjalnej aparatury, która rejestruje rozmowy przeprowadzane w pomieszczeniach lub na wolnej przestrzeni. Stosuje się również podsłuch elektroniczny za pomocą aparatury wychwytującej dźwięk na odległość, mikrofonów ukrytych w pomieszczeniach, tzw. pluskiew pokojowych. Podmioty wykonujące działalność telekomunikacyjną oraz podmioty świadczące usługi pocztowe są obowiązane do zapewnienia na własny koszt warunków technicznych i organizacyjnych umożliwiających prowadzenie przez Policję kontroli operacyjnej (art. 19 ust. 12 ustawy o Policji). Przepisy regulujące obie formy podsłuchu posługują się terminem środków technicznych, do których należy zaliczyć wszelkie urządzenia służące tajnemu uzyskiwaniu oraz utrwalaniu treści rozmowy i informacji zawartych sygnałach, znakach i obrazach, w tym również w elektronicznych systemach przekazu i przetwarzania danych. W uproszczeniu obejmują one np. fax, pocztę elektroniczną, pocztę głosową, porozumiewanie się w Internecie za pomocą dźwięku i obrazu, ale również podsłuch elektroniczny i podgląd w mieszkaniach prywatnych. Procesowa kontrola rozmów Stosowanie kontroli i utrwalanie treści rozmów telefonicznych może odbywać się w granicach ściśle określonych w ustawie Kodeks postępowania karnego. Zgodnie z art. 237 3 i 4 k.p.k., który określa granice przedmiotowe i podmiotowe podsłuchu oraz Służbie (Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 709 z późn. zm.), ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 123, poz. 1353 z późn. zm.). 28

Wykorzystanie materiałów zgromadzonych podczas stosowania operacyjnej i procesowej kontroli rozmów... procesowego, kontrola treści rozmów może być stosowana tylko wtedy, gdy toczące się postępowanie (w fazie in rem lub fazie in personam) lub uzasadniona obawa popełnienia nowego przestępstwa dotyczą przestępstw wyliczonych enumeratywnie w 3 pkt 1 19 oraz w stosunku do: osoby podejrzanej, oskarżonego, pokrzywdzonego lub innej osoby, która może mieć związek ze sprawcą lub z grożącym przestępstwem. Wymienione przesłanki muszą zachodzić kumulatywnie, brak którejkolwiek czyni kontrolę nielegalną, a zatem informacja uzyskana w toku stosowanej kontroli rozmów nie może stanowić dowodu w postępowaniu karnym. Podsłuch procesowy może być również zarządzony postanowieniem sądu w ramach czynności niecierpiących zwłoki (art. 308 k.p.k.). Pierwotne granice przedmiotowe podsłuchu procesowego zostały istotnie poszerzone ustawą nowelizującą z dnia 1 lipca 2003 r. i obecnie obejmują obok przestępstwa rozboju, kradzieży rozbójniczej również wymuszenie rozbójnicze (art. 282 k.p.k.); fałszowanie pieniędzy oraz obrót fałszywymi pieniędzmi, środkami lub instrumentami płatniczymi albo zbywalnymi dokumentami uprawniającymi do otrzymania sumy pieniężnej, towaru, ładunku albo wygranej rzeczowej albo zawierającymi obowiązek wypłaty kapitału, odsetek, udziału w zyskach lub stwierdzenie uczestnictwa w spółce (pkt 12); handel narkotykami, ale także wytwarzanie, przetwarzanie, obrót i przemyt środków odurzających, prekursorów, środków zastępczych lub substancji psychotropowych (pkt 13); nieobjęte przepisami procedury karnej do tej pory przestępstwa łapownictwa i płatnej protekcji (pkt 17); jak również stręczycielstwa, kuplerstwa i sutenerstwa (pkt 18) 7. Katalog przestępstw wymienionych w art. 237 3 k.p.k. uzupełniono po raz kolejny wraz z ustawą nowelizującą z dnia 23 listopada 2004 r. (o punkt 19) o przestępstwa określone w rozdziale XVI ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.) oraz w art. 5 8 Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego sporządzonego w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 78, poz. 708) 8, tj. o przestępstwa ludobójstwa, zbrodnie ludzkości, zbrodnie wojenne. Ostatnia zmiana granic przedmiotowych podsłuchu procesowego została wprowadzona ustawą z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych i obecnie obejmuje przestępstwa szpiegostwa lub ujawniania informacji niejawnych o klauzuli tajności tajne lub ściśle tajne (pkt 10) 9. W związku z faktem, iż kontrolę i utrwalanie treści rozmów telefonicznych może zarządzić tylko sąd na wniosek prokuratora po wszczęciu postępowania przygotowawczego kontrola procesowa bowiem ma na celu wykrycie i uzyskanie dowodów dla toczącego się postępowania lub zapobieżenie popełnienia nowego przestępstwa niezbędnym 7 Ustawa z dnia 1 lipca 2003 r. (Dz. U. z 2003 r. Nr 17, poz. 155). 8 Ustawa z dnia 23 listopada 2004 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 240, poz. 2405). 9 Ustawa z dnia 2 stycznia 2011 r. (Dz. U. z 2010 r. Nr 182, poz. 1228). 29

Izabela Dembowska warunkiem jej legalności jest precyzyjne i dokładne wskazanie w postanowieniu sądu o zarządzeniu kontroli rozmów, do jakiego katalogowego przestępstwa stosowana jest kontrola, kwalifikacji czynu oraz osoby, której rozmowy mają być kontrolowane z imienia i nazwiska (a jeżeli nie można podać tych informacji, to należy ją wskazać jako dysponenta określonego urządzenia służącego do komunikacji osobistej), a także samego nośnika informacji służącego do rozmów 10. Z punktu widzenia konstytucyjnych i konwencyjnych gwarancji wolności i ochrony tajemnicy komunikowania się istotne jest, iż kontrolę treści rozmów można stosować tylko i wyłącznie wobec osoby wymienionej w art. 237 4 k.p.k. Innymi słowy, niedozwolone jest procesowe wykorzystywanie informacji pochodzących od rozmówcy spoza kręgu osób wymienionych w przepisie, ale również zakazane jest uruchamianie kontroli i utrwalania treści rozmów telefonicznych takich osób. Oczywisty jest fakt, iż utrwaleniu podlega treść rozmowy osoby wymienionej w postanowieniu sądu prowadzonej z inną osobą. Jednak zgoda sądu wyrażona w postanowieniu obejmuje utrwalenie treści rozmowy tylko jednej osoby, zatem informacje pochodzące od drugiego rozmówcy, niewskazanego w postanowieniu, nie będą stanowiły dowodu w sprawie. Podkreślenia wymaga fakt, iż utrwalenie i procesowe wykorzystanie informacji pochodzących od rozmówcy osoby wymienionej w postanowieniu sądu może nastąpić wyłącznie po wyrażeniu przez sąd następczej zgody. Jeżeli w trakcie stosowanego podsłuchu zmieni się kwalifikacja czynu, który już nie jest wymieniony w katalogu, kontrolę należy niezwłocznie przerwać. W przypadku gdy podczas stosowanej kontroli ujawnione zostaną dowody przestępstwa popełnionego przez osobę objętą postanowieniem sądu, lecz dotyczące przestępstw innych niż wskazane w tym postanowieniu, mogą być wykorzystane w postępowaniu karnym, pod warunkiem że w tym zakresie zostanie wydana następcza zgoda sądu na przeprowadzenie tej kontroli 11. Stosowanie kontroli i utrwalanie treści rozmów w trybie następczej zgody sądu przewidziane zostało w art. 237 2 k.p.k. W myśl tego przepisu w wypadkach niecierpiących zwłoki kontrolę i utrwalanie rozmów telefonicznych może zarządzić prokurator, który obowiązany jest zwrócić się w terminie 3 dni do sądu o zatwierdzenie postanowienia. Sąd jest zobowiązany wydać postanowienie w przedmiocie wniosku w terminie 5 dni na posiedzeniu bez udziału stron. Termin 3 dni od ujawnienia informacji dającej podstawę zwrócenia się przez prokuratora do sądu o zatwierdzenie zgromadzonych informacji oraz rozszerzenie zakresu kontroli jest terminem maksymalnym. Oznacza to, że następcza zgoda sądu może być wyrażona w dwóch sytuacjach: 10 Teza 2 i 3 wyroku Sądu Najwyższy z dnia 3 grudnia 2008 r., V KK 195/08, OSNKW 2009, nr 2 poz. 17 11 Zob. przypis 1, 22 niniejszej pracy. 30

Wykorzystanie materiałów zgromadzonych podczas stosowania operacyjnej i procesowej kontroli rozmów... zatwierdzenia postanowienia prokuratora w przedmiocie stosowania kontroli i utrwalania rozmów telefonicznych prowadzonej bez zgody sądu albo zatwierdzenia kontroli i utrwalania rozmów telefonicznych prowadzonej w szerszym zakresie niż w pierwotnym brzmieniu postanowienia sądu 12. W piśmiennictwie wskazuje się, iż przekroczenie terminu 5-dniowego nie delegalizuje kontroli i nie stwarza obowiązku zniszczenia utrwalonych materiałów, gdyż termin ten ma dla sądu charakter instrukcyjny 13. Nie sposób zgodzić się z tym stwierdzeniem, w świetle bowiem konstytucyjnych praw osoby podsłuchiwanej przekroczenie tego terminu jest łamaniem i wkroczeniem w jej wolności i prawa. Przyjąć zatem należy, iż jest to termin gwarancyjny. Jeżeli prokurator nie wystąpi w terminie 3 dni od ujawnienia informacji dających postawę do stosowania kontroli albo jeżeli sąd nie wyrazi zgody na zatwierdzenie postanowienia prokuratora w przedmiocie stosowania kontroli rozmów w terminie 5 dni, w konsekwencji dowód z takiego podsłuchu jako uzyskany w sposób sprzeczny z ustawą nie może być wykorzystany w procesie karnym, a zapisy utrwalonych rozmów należy zniszczyć (art. 238 3 k.p.k.). Kontrolę i utrwalanie rozmów telefonicznych można zarządzić na okres 3 miesięcy, a w szczególnie uzasadnionych wypadkach można przedłużyć na kolejne 3 miesiące. Należy niezwłocznie przerwać kontrolę, jeżeli ustaną przyczyny, z powodu których została zarządzona, jednakże nie później niż z upływem okresu, na jaki została wprowadzona (art. 238 k.p.k.). Zgodnie z art. 239 k.p.k. można odroczyć ogłoszenie postanowienia o kontroli i utrwaleniu rozmów telefonicznych osobie, wobec której ją stosowano na czas niezbędny ze względu na dobro sprawy, ale nie później niż do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. W literaturze przyjmuje się, iż prawomocne zakończenie postępowania to etap, na którym zastosowano kontrolę, czyli do czasu zakończenia postępowania przygotowawczego albo sądowego. Przepis ten istotnie ingeruje w podstawowe prawa podejrzanego oraz pokrzywdzonego i dlatego dalsza regulacja umożliwia zbadanie zasadności i legalności zastosowanej kontroli i utrwalenia rozmów telefonicznych poprzez złożenie zażalenia (art. 240 k.p.k.). Konwersja czynności dowodowej w czynność operacyjno-rozpoznawczą oznacza, że wadliwa czynność dowodowa traci swój walor dowody i może być wykorzystana jako informacja o charakterze operacyjnym. 12 J. Skorupka, Krytycznie o stanowisku Sądu Najwyższego w kwestii legalności kontroli rozmów telefonicznych, Prokuratura i Prawo 2011, nr 4, s. 5 19. 13 Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 grudnia 2008 r., V KK 195/08, OSNKW 2009, nr 2 poz. 17. 31

Izabela Dembowska Kontrola operacyjna Kontrolę operacyjną prowadzi się w ramach czynności operacyjno-rozpoznawczych w zakresie nieobjętym przepisami procedury karnej 14. Czynności operacyjno-rozpoznawcze mogą być prowadzone przed wszczęciem postępowania, w jego trakcie, a także po zakończeniu procesu, mają bowiem na celu zebranie informacji o działalności przestępców, ustalenie miejsca pobytu, ujawnienie nieznanych przestępstw, poszukiwanie dowodów. Czynności te niejako są uzupełniające lub wykonawcze w stosunku do czynności procesowych. Oznacza to, że stosowanie podsłuchu procesowego i kontroli operacyjnej w świetle obowiązujących przepisów może odbywać się jednocześnie. Jednakże, jak wynika explicite z ustawy policyjnej, kontrola operacyjna prowadzona jest niejawnie. Termin kontrola operacyjna został wprowadzony do ustawodawstwa po raz pierwszy nowelą z dnia 11 kwietnia 2001 r. o zmianie ustawy o Straży Granicznej oraz o zmianie niektórych inny ustaw 15, zgodnie z którą Straż Graniczna otrzymała upoważnienie do prowadzenia kontroli operacyjnej na obszarze całej Rzeczypospolitej Polskiej. Następnie ustawą z dnia 27 lipca 2001 r. o zmianie ustawy o Policji, ustawy o działalności ubezpieczeniowej, ustawy Prawo bankowe, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną 16 wprowadzono ten termin do art. 19 ustawy o Policji, a także ustawą z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych 17 nadano podobne uprawnienia tym służbom. W przyjętej ustawie z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji, ABW otrzymała identyczne uprawnienia do prowadzenia kontroli operacyjnej (podobne do tych, jakimi dysponowała Policja) w zakresie swojej właściwości, przy czym warto wspomnieć, iż takich uprawnień nie otrzymała (prowadzenie tej czynności możliwe jest za pośrednictwem szefa ABW). Kontrolę operacyjną można zarządzić przy wykonywaniu czynności operacyjno- -rozpoznawczych w celu zapobieżenia, wykrycia, ustalenia sprawców, a także uzyskania i utrwalenia dowodów umyślnych przestępstw, ściganych z oskarżenia publicznego, 14 S. Waltoś, Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2008, s. 379. 15 Ustawa z dnia 11 kwietnia 2001 r. o zmianie ustawy o Straży Granicznej oraz o zmianie niektórych inny ustaw (Dz. U. Nr 45, poz. 498). 16 Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o zmianie ustawy o Policji, ustawy o działalności ubezpieczeniowej, ustawy Prawo bankowe, ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz. U. Nr 100, poz. 1084). 17 Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych (Dz. U. Nr 45, poz. 498). 32

Wykorzystanie materiałów zgromadzonych podczas stosowania operacyjnej i procesowej kontroli rozmów... enumeratywnie wymienionych w art. 19 ust. 1 ustawy o Policji 18, a także podejmowanych przez służby policyjne i specjalne w celu realizacji swoich zadań (tabela 1). Zarządzenie tej kontroli zostało ograniczone zasadą subsydiarności gdy inne środki okazały się bezskuteczne lub zachodzi wysokie prawdopodobieństwo, że będą nieskuteczne lub nieprzydatne. Kontrolę operacyjną zarządza sąd okręgowy w drodze postanowienia na wniosek uprawnionego podmiotu. Podmiotem uprawnionym do złożenia wniosku o zarządzenie kontroli jest Komendant Główny Policji (odpowiednio: Komendant Straży Granicznej, Komendant Główny Żandarmerii Wojskowej) po uzyskaniu pisemnej zgody Prokuratora Generalnego lub komendant wojewódzki Policji (odpowiednio: komendant oddziału Straży Granicznej, komendant oddziału Żandarmerii Wojskowej) po uzyskaniu pisemnej zgody prokuratora okręgowego. W przypadku innych służb uprawnienia do złożenia wniosku do sądu mają: szef ABW, szef CBA, szef SKW, Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej po uzyskaniu pisemnej zgody Prokuratora Generalnego. Wniosek, o którym mowa, powinien zawierać: numer sprawy i jej kryptonim (jeżeli został nadany), opis przestępstwa, okoliczności uzasadniające stosowanie kontroli oraz stwierdzonej bezskuteczności innych środków, dane osoby i określenie przedmiotu kontroli oraz cel, rodzaj i czas przeprowadzonej kontroli. Ponadto wraz z wnioskiem przedstawia się materiały uzasadniające potrzebę zastosowania kontroli operacyjnej. Materiały te obejmują dokumentację kontroli operacyjnej 19 oraz materiały zgromadzone 18 Odpowiednio w pozostałych ustawach: art. 27 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji, art. 17 ust. 1 ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, art. 9e ust. 1 ustawy o Straży, art. 36c ust. 1 ustawy o kontroli skarbowej, art. 31 ust. 1 zw. z art. 5 ustawy o Służbie Kontrwywiadu oraz Służbie, art. 31 ust. 1 ustawy o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych. 19 Dokumentację kontroli operacyjnej stanowią: wniosek Komendanta Głównego Policji lub komendanta wojewódzkiego Policji do sądu okręgowego o zarządzenie lub przedłużenie kontroli operacyjnej; pisemna zgoda Prokuratora Generalnego lub prokuratora okręgowego na wystąpienie wyżej wymienionych organów z wnioskiem o zarządzenie lub przedłużenie przez sąd kontroli operacyjnej; postanowienie sądu okręgowego w przedmiocie zarządzenia lub przedłużenia kontroli operacyjnej; zarządzenie kontroli operacyjnej przez Komendanta Głównego Policji lub komendanta wojewódzkiego Policji w przypadkach niecierpiących zwłoki; wniosek Komendanta Głównego Policji lub komendanta wojewódzkiego Policji do Prokuratora Generalnego lub prokuratora okręgowego o wyrażenie zgody na zarządzenie kontroli w przypadkach niecierpiących zwłoki; pisemna zgoda Prokuratora Generalnego lub prokuratora okręgowego na zarządzenie przez Komendanta Głównego Policji lub komendanta wojewódzkiego Policji kontroli operacyjnej w przypadkach niecierpiących zwłoki; postanowienie sądu okręgowego w przedmiocie kontynuowania kontroli operacyjnej zarządzonej przez Komendanta Głównego Policji lub komendanta wojewódzkiego Policji w przypadkach niecierpiących zwłoki; zażalenie Komendanta Głównego Policji lub komendanta wojewódzkiego Policji na postanowienie sądu okręgowego w przedmiocie kontroli; notatka urzędowa z przeprowadzonej kontroli operacyjnej sporządzona przez policjanta prowadzącego sprawę; zarządzenie Komendanta Głównego Policji lub komendanta wojewódzkiego Policji o protokolarnym, komisyjnym zniszczeniu materiałów uzyskanych w trakcie kontroli operacyjnej; protokół komisyjnego zniszczenia materiałów zgromadzonych podczas stosowania kontroli operacyjnej ( 1 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 33

Izabela Dembowska podczas stosowania kontroli: nośniki, na których utrwalone zostały treści rozmów telefonicznych lub innych przekazów informacji albo treści korespondencji, albo zawartości przesyłek; kopie wykonane z tych z nośników; dokumenty sporządzone na podstawie informacji utrwalonych na nośnikach i kopiach 20. Sąd wyda zgodę na kontrolę tylko w takim zakresie przedmiotowym i podmiotowym, którego dotyczy wniosek (art. 19 ust. 15 ustawy o Policji w zw. z art. 393 1 k.p.k.) 21. Kontrola operacyjna może być również stosowana w przypadkach niecierpiących zwłoki, jeżeli mogłoby to spowodować utratę informacji lub zatarcie albo zniszczenie dowodów przestępstw enumeratywnie wyliczonych w art. 19 ust. 1 ustawy o Policji. W tym przypadku Komendant Główny Policji lub komendant wojewódzki Policji po uzyskaniu pisemnej zgody od Prokuratora Generalnego lub prokuratora okręgowego może zarządzić kontrolę operacyjną, jednocześnie zwracając się z wnioskiem do sądu okręgowego właściwego miejscowo o wydanie postanowienia w tej sprawie. Na etapie kontroli prokuratorskiej powinny być eliminowane wszystkie wnioski organów Policji niemieszczące się w wypadkach niecierpiących zwłoki. Sąd jest zobowiązany wydać postanowienie co do legalności kontroli operacyjnej w terminie 5 dni od dnia wydania zarządzenia. W wypadku przekroczenia terminu 5-dniowego do złożenia wniosku o wydanie postanowienia w tej sprawie albo nieudzielenia przez sąd zgody organ zarządzający jest zobligowany wstrzymać kontrolę operacyjną oraz dokonać protokolarnego i komisarycznego zniszczenia materiałów zgromadzonych w czasie jej stosowania. W orzecznictwie przyjęło się, iż uzyskane w czasie kontroli operacyjnej dowody popełnienia przestępstw (określonych w art. 19 ust. 1 ustawy o Policji) przez osobę inną niż objęta postanowieniem wydanym na podstawie art. 19 ust. 2 tej ustawy albo popełnionych wprawdzie przez osobę objętą postanowieniem, ale dotyczące przestępstw innych niż wskazane w tym postanowieniu, mogą być wykorzystane w postępowaniu przed sądem (art. 393 1 zdanie pierwsze k.p.k.) pod warunkiem, że w tym zakresie zostanie wyrażona następcza zgoda sądu na przeprowadzenie kontroli operacyjnej (art. 19 ust. 3 ustawy o Policji) 22. Sąd również w przypadku wyrażenia zgody następczej jest uprawniony do kontroli legalności wniosku Komendanta Głównego Policji lub komendanta wojewódzkiego Policji o stosowanie kontroli operacyjnej. W sytuacji zastosowania kontroli 10 czerwca 2011 r. w sprawie sposobu dokumentowania prowadzonej przez Policję kontroli operacyjnej, przechowywania i przekazywania wniosków, zarządzeń i materiałów uzyskanych podczas stosowania tej kontroli, a także przetwarzania i niszczenia tych materiałów, Dz. U. Nr 122). 20 1 ust. 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 czerwca 2011 r. w sprawie sposobu dokumentowania prowadzonej przez Policję kontroli operacyjnej, przechowywania i przekazywania wniosków, zarządzeń i materiałów uzyskanych podczas stosowania tej kontroli, a także przetwarzania i niszczenia tych materiałów (Dz. U. Nr 122). 21 D. Drajewicz, Zgoda następcza sądu na stosowanie kontroli operacyjnej, Prokuratura i Prawo 2009, nr 1, s. 87 101. 22 Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2007 r., I KZP 6/07. 34

Wykorzystanie materiałów zgromadzonych podczas stosowania operacyjnej i procesowej kontroli rozmów... operacyjnej nieobejmującej przypadku niecierpiącego zwłoki powinna ona być uznana za wykraczającą poza granice legalności kontroli. Brak stwierdzenia przesłanek przypadku niecierpiącego zwłoki może mieć miejsce w razie: uchybienia terminom do wyrażenia zgody, złamania zasady subsydiarności oraz braku uprzedniego zarządzenia właściwego organu i pisemnej zgody prokuratora (Generalnego lub okręgowego), co powinno wiązać się z odmową wyrażenia zgody następczej przez sąd. Nie jest dopuszczalne wydanie przez sąd zgody następczej w celu zalegalizowania materiałów zebranych podczas kontroli nieobjętej pierwotną zgodą, np. gdy po 3-miesięcznej kontroli organ policji wystąpi o wydanie zezwolenia na kontrolę operacyjną w innej sprawie. Wykorzystanie w procesie materiałów zebranych z naruszeniem zasad zawartych w art. 19 ust. 3 ustawy o Policji jest procesowo niedozwolone 23. W literaturze można natrafić na niewłaściwe poglądy - materiały zebrane podczas kontroli, wykraczające poza pierwotną zgodę, są legalne pomimo braku zgody następczej 24. Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu do wyroku z dnia 12 grudnia 2005 r. uznał, iż materiały zebrane w sytuacji, o której mowa w art. 19 ust. 3 ustawy o Policji, a następnie (po pięciu dniach za zgodą sądu) zachowane, nie mogą uchodzić za materiały znajdujące się w zasobie nielegalnym. Od momentu wyrażenia następczej zgody sądu zasób ten jest legalny i może być, od tego momentu, także wykorzystany procesowo 25. Ustawodawca również ograniczył temporalnie stosowanie kontroli operacyjnej, która może być zarządzona na okres nie dłuższy niż 3 miesiące. Jeżeli nie ustały przyczyny kontroli operacyjnej, sąd okręgowy może na pisemny wniosek Komendanta Głównego Policji lub komendanta wojewódzkiego Policji, złożony po uzyskaniu pisemnej zgody właściwego prokuratora, jednorazowo przedłużyć na okres nie dłuższy niż kolejne 3 miesiące kontrolę. Po upływie tych okresów, w uzasadnionych przypadkach, jeżeli podczas stosowanej kontroli operacyjnej pojawią się nowe okoliczności istotne dla zapobieżenia lub wykrycia przestępstwa albo ustalenia sprawców i uzyskania dowodów przestępstwa, sąd okręgowy może wydać postanowienie o stosowaniu kontroli operacyjnej przez czas oznaczony. Stosowana kontrola operacyjna powinna być zakończona nie później niż z upływem okresu, na który została wprowadzona bądź po ustaniu przyczyn jej zarządzenia. Jeżeli zgromadzone dowody uzyskane w wyniku stosowanej kontroli operacyjnej pozwalają na wszczęcie postępowania karnego, Komendant Główny Policji lub komendant wojewódzki Policji przekazuje zgromadzone materiały właściwemu prokuratorowi w razie potrzeby z wnioskiem o wszczęcie postępowania. W przypadku kiedy 23 A. Lach, B. Sitkiewicz, Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 kwietnia 2007 r., I KZP 6/07, Prokuratura i Prawo 2007, nr 10, s. 149. 24 A. Lach, B. Sitkiewicz, op. cit., s 150 151. 25 Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 grudnia 2005 r., OTK-A 2005, nr 11, poz. 132. 35

Izabela Dembowska zgromadzone materiały nie zawierają dowodów warunkujących wszczęcie postępowania, po upływie 2 miesięcy podlegają zniszczeniu. Walor procesowy mają tylko te materiały, które zostały zebrane z zachowaniem przepisów regulujących kontrolę operacyjną. W Polsce uprawnienia do stosowania kontroli operacyjnej ma obecnie aż 9 służb policyjnych i specjalnych. Podlegają one różnym centralnym organom: premierowi (ABW, CBA i AW), ministrowi obrony narodowej (SKW, SWW, ŻW), ministrowi spraw wewnętrznych (Policja, Straż Graniczna) i ministrowi finansów (wywiad skarbowy). Jak wynika ze sprawozdania Prokuratora Generalnego, kontrolę operacyjną zastosowano w roku 2013 wobec 4278 osób, z czego w 82% przypadkach prowadziła ją Policja. Wynika to z faktu, iż policja w ramach czynności operacyjno-rozpoznawczych ma znacznie szerszy zakres przedmiotowy stosowania kontroli operacyjnej niż w ramach podsłuchu procesowego 26. Celem czynności operacyjno-rozpoznawczych jest zapobieżenie popełnieniu przestępstwa oraz wykrycie sprawcy przestępstwa już popełnionego, co oznacza, że Policja może podsłuchiwać, podglądać, czytać korespondencje osób, które przestępstwa nie jeszcze nie popełniły i mogą nigdy nie popełnić. Policja po ostatnich nowelizacjach ustawy otrzymała upoważnienie do stosowania kontroli operacyjnej, która, jak wiadomo, istotnie ingeruje w konstytucyjnie zagwarantowane prawa i wolności jednostki, w celu wykrywania i zapobiegania przestępstwom, przede wszystkim występkom zagrożonym karą nawet miesiąca pozbawienia wolności. Warto podkreślić, iż regulacja procesowej kontroli i utrwalania rozmów jest w znaczącej części tożsama z instytucją kontroli operacyjnej przewidzianej w ustawie policyjnej, dlatego też pojawiły się dyskusje nad sensownością dalszego bytu procesowej kontroli rozmów 27. 26 W ramach czynności operacyjno-rozpoznawczych jest możliwe ujawnienie następujących przestępstw: życiu określonych w art. 148 150 Kodeksu karnego; nielegalnego wytwarzania, posiadania lub obrotu bronią lub amunicją, materiałami wybuchowymi, środkami odurzającymi lub substancjami psychotropowymi albo ich prekursorami oraz materiałami jądrowymi i promieniotwórczymi; określone w art. 43 46 ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów oraz przestępstw ściganych na mocy umów i porozumień międzynarodowych. 27 S. Waltoś, Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2008, s. 372. A. Taracha, Czynności operacyjno-rozpoznawcze aspekty kryminalistyczne i prawnodowodowe, Lublin 2006, s. 183. 36

Wykorzystanie materiałów zgromadzonych podczas stosowania operacyjnej i procesowej kontroli rozmów... Tab. 1. Zakres przedmiotowy stosowania kontroli operacyjnej w obowiązującym ustawodawstwie. Policja Straż Graniczna Bezpieczeństwa Wewnętrznego Centralne Biuro Antykorupcyjne Kontrwywiadu 1. : życiu, określonych w art. 148 150 Kodeksu karnego, określone w art. 163 1, art. 164 1, art. 165 1, art. 166 1 i 2, art. 167, art. 168, art. 171, art. 172, art. 173 1, art. 258, art. 264 2 i 3 i art. 299 1 Kodeksu karnego, : szpiegostwa, terroryzmu, naruszenia tajemnicy państwowej i innych przestępstw godzących w bezpieczeństwo państwa, określone w art. 228 231, 250a, 258, 286, 296-297, 299, 310 1, 2 i 4 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, Uzyskiwanie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie właściwym organom informacji mogących mieć istotne znaczenie dla bezpieczeństwa i międzynarodowej pozycji Rzeczypospolitej Polskiej oraz jej potencjału ekonomicznego i obronnego; pokojowi, ludzkości oraz przestępstw wojennych określonych w rozdziale XVI ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późn. zm.3) ), a także innych ustawach i umowach międzynarodowych, Uzyskiwanie, gromadzenie, analizowanie, przetwarzanie i przekazywanie właściwym organom informacji mogących mieć istotne znaczenie dla: bezpieczeństwa, potencjału obronnego Rzeczypospolitej Polskiej, bezpieczeństwa i zdolności bojowej SZ RP, warunków realizacji przez SZ RP zadań poza granicami państwa; Żandarmeria Wojskowa : pokojowi i ludzkości, Rzeczypospolitej Polskiej, z wyjątkiem przestępstw określonych w art. 127 132 Kodeksu karnego, wywiad skarbowy skarbowe, jeżeli wartość przedmiotu czynu lub uszczuplenie należności publicznoprawnej przekracza w dacie popełnienia czynu zabronionego pięćdziesięciokrotną wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego na podstawie odrębnych przepisów, 37

Izabela Dembowska Policja Straż Graniczna Bezpieczeństwa Wewnętrznego Centralne Biuro Antykorupcyjne Kontrwywiadu 2. określone w art. 134, art. 135 1, art. 136 1, art. 156 1 i 3, art. 163 1 i 3, art. 164 1, art. 165 1 i 3, art. 166, art. 167, art. 173 1 i 3, art. 189, art. 189a, art. 200, art. 200a, art. 211a, art. 223, art. 228 1 i 3 5, art. 229 1 i 3 5, art. 230 1, art. 230a 1, art. 231 2, art. 232, art. 245, art. 246, art. 252 1 3, art. 258, art. 269, art. 280 282, art. 285 1, art. 286 1, art. 296 1 3, art. 296a 1, 2 i 4, art. 299 1 6 oraz art. 310 1, 2 i 4 Kodeksu karnego, określone w art. 270 275 Kodeksu karnego w zakresie dokumentów uprawniających do przekraczania granicy państwowej, godzące w podstawy ekonomiczne państwa, skarbowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1 lit. d, jeżeli wartość przedmiotu czynu lub uszczuplenie należności publicznoprawnej przekraczają pięćdziesięciokrotną wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. Nr 200, poz. 1679, z 2004 r. Nr 240, poz. 2407 oraz z 2005 r. Nr 157, poz. 1314), rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom zewnętrznym godzącym w bezpieczeństwo, obronność, niepodległość i nienaruszalność terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; Rzeczypospolitej Polskiej określonych w rozdziale XVII ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, oraz takich czynów skierowanych państwom obcym, które zapewniają wzajemność, rozpoznawanie i przeciwdziałanie: militarnym zagrożeniom zewnętrznym godzącym w obronność Rzeczypospolitej Polskiej, zagrożeniom międzynarodowym terroryzmem; Żandarmeria Wojskowa zamach na jednostki i komórki organizacyjne Sił Zbrojnych. Uprowadzenia statku powietrznego lub wodnego, wywiad skarbowy skarbowe, o których mowa w art. 107 1 Kodeksu karnego skarbowego, 38

Wykorzystanie materiałów zgromadzonych podczas stosowania operacyjnej i procesowej kontroli rozmów... Policja Straż Graniczna Bezpieczeństwa Wewnętrznego 3. określone w art. 46 ust. 1, 2 i 4, art. 47 oraz art. 48 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. Nr 127, poz. 857, z późn. zm.6)), skarbowe, o których mowa w art. 134 1 pkt 1 Kodeksu karnego skarbowego, jeżeli wartość przedmiotu czynu lub uszczuplenie należności publicznej przekraczają pięćdziesięciokrotną wysokość najniższego wynagrodzenia za pracę określonego na podstawie odrębnych przepisów, korupcja osób pełniących funkcje publiczne, o których mowa w art. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 216, poz. 1584, z 2008 r. Nr 223, poz. 1458 oraz z 2009 r. Nr 178, poz. 1375), jeśli może to godzić w bezpieczeństwo państwa, Centralne Biuro Antykorupcyjne Kontrwywiadu rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom zewnętrznym godzącym w bezpieczeństwo, obronność, niepodległość i nienaruszalność terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; określone w art. 140 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi oraz towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią masowej zagłady i zagrożeń związanych z rozprzestrzenianiem tej broni oraz środków jej przenoszenia; Żandarmeria Wojskowa : zabójstwa, użycia przemocy lub groźby bezprawnej w związku z postępowaniem karnym; uprowadzenia osoby, handlu ludźmi, wymuszenia okupu. wywiad skarbowy obrotowi gospodarczemu, powodujących szkodę majątkową, jeżeli wysokość szkody przekracza w dacie popełnienia czynu zabronionego pięćdziesięciokrotną wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego na podstawie odrębnych przepisów, 39

Izabela Dembowska Policja Straż Graniczna Bezpieczeństwa Wewnętrznego 4. obrotowi gospodarczemu, określonych w art. 297 306 Kodeksu karnego, powodujących szkodę majątkową lub skierowanych mieniu, jeżeli wysokość szkody lub wartość mienia przekracza pięćdziesięciokrotną wysokość najniższego wynagrodzenia za pracę określonego na podstawie odrębnych przepisów, pozostające w związku z przekraczaniem granicy państwowej lub przemieszczaniem przez granicę państwową towarów oraz wyrobów akcyzowych podlegających obowiązkowi oznaczania znakami akcyzy, jak również przedmiotów określonych w przepisach o broni, amunicji oraz o materiałach wybuchowych, a także o przeciwdziałaniu narkomanii, w zakresie produkcji i obrotu towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, Centralne Biuro Antykorupcyjne Kontrwywiadu ochrona zagranicznych przedstawicielstw Rzeczypospolitej Polskiej i ich pracowników przed działaniami obcych służb specjalnych i innymi działaniami mogącymi przynieść szkodę interesom Rzeczypospolitej Polskiej; określone w art. 228 230 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, jeżeli mogą one zagrażać bezpieczeństwu lub zdolności bojowej SZ RP lub innych jednostek organizacyjnych MON, rozpoznawanie i analizowanie zagrożeń występujących w rejonach napięć, konfliktów i kryzysów międzynarodowych mających wpływ na obronność państwa oraz zdolność bojową SZ RP, a także podejmowanie działań mających na celu eliminowanie tych zagrożeń; Żandarmeria Wojskowa przyjęcia lub udzielenia korzyści majątkowej lub jej obietnicy w związku z pełnieniem funkcji publicznej wywiad skarbowy mieniu, jeżeli wartość mienia przekracza w dacie popełnienia czynu zabronionego pięćdziesięciokrotną wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę określonego na podstawie odrębnych przepisów, 40

Wykorzystanie materiałów zgromadzonych podczas stosowania operacyjnej i procesowej kontroli rozmów... Policja Straż Graniczna Bezpieczeństwa Wewnętrznego 5. skarbowe, jeżeli wartość przedmiotu czynu lub uszczuplenie należności publicznoprawnej przekraczają pięćdziesięciokrotną wysokość najniższego wynagrodzenia za pracę określonego na podstawie odrębnych przepisów, określonego w art. 147 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach, nielegalnego wytwarzania, posiadania i obrotu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi, bronią masowej zagłady oraz środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi, w obrocie międzynarodowym oraz ściganie ich sprawców; Centralne Biuro Antykorupcyjne Kontrwywiadu zapewnienie ochrony kryptograficznej łączności z polskimi placówkami dyplomatycznymi i konsularnymi oraz poczty kurierskiej; ochronie informacji określonych w rozdziale XXXIII ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, jeżeli mogą one zagrażać bezpieczeństwu lub zdolności bojowej SZ RP lub innych jednostek organizacyjnych MON, a także takich czynów skierowanych państwom obcym, które zapewniają wzajemność, prowadzenie wywiadu elektronicznego na rzecz SZ RP oraz przedsięwzięć z zakresu kryptoanalizy i kryptografii; Żandarmeria Wojskowa wywiad skarbowy udział w zorganizowanej grupie przestępczej; nielegalne wyrabianie, posiadanie lub handel bronią, amunicją, materiałami wybuchowymi, środkami odurzającymi lub psychotropowymi albo materiałami jądrowymi lub substancjami trującymi, przyjmowanie lub wręczanie korzyści majątkowej w związku z pełnioną funkcją publiczną lub funkcją związaną ze szczególną odpowiedzialnością, 41

Izabela Dembowska Policja Straż Graniczna 6. skarbowe, o których mowa w art. 107 1 Kodeksu karnego skarbowego, określone w art. 228, 229 i 231 Kodeksu karnego, popełnionych przez funkcjonariuszy lub pracowników Straży Granicznej w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych, Bezpieczeństwa Wewnętrznego Centralne Biuro Antykorupcyjne Kontrwywiadu rozpoznawanie międzynarodowego terroryzmu, ekstremizmu oraz międzynarodowych grup przestępczości zorganizowanej; określone w art. 33 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także dla utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa (Dz. U. z 2013 r. poz. 194), współdziałanie w organizowaniu polskich przedstawicielstw wojskowych za granicą; Żandarmeria Wojskowa bezprawne ujawnienie lub wykorzystanie informacji niejawnych o klauzuli tajności tajne i ściśle tajne, wywiad skarbowy ścigane na mocy umów i porozumień międzynarodowych, 42

Wykorzystanie materiałów zgromadzonych podczas stosowania operacyjnej i procesowej kontroli rozmów... Policja Straż Graniczna 7. nielegalne wytwarzanie, posiadanie lub obrót bronią, amunicją, materiałami wybuchowym, środkami odurzającymi lub substancjami psychotropowymi albo ich prekursorami oraz materiałami jądrowymi i promieniotwórczymi, określone w art. 229 Kodeksu karnego, popełnionych przez osoby niebędące funkcjonariuszami lub pracownikami Straży Granicznej w związku z wykonywaniem czynności służbowych przez funkcjonariuszy lub pracowników Straży Granicznej, Bezpieczeństwa Wewnętrznego Centralne Biuro Antykorupcyjne Kontrwywiadu rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią, amunicją i materiałami wybuchowymi, środkami odurzającymi i substancjami psychotropowymi oraz towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także rozpoznawanie międzynarodowego obrotu bronią masowej zagłady i zagrożeń związanych z rozprzestrzenianiem tej broni oraz środków jej przenoszenia; związane z działalnością terrorystyczną oraz innych niż wymienione w lit. a-f, godzących w bezpieczeństwo potencjału obronnego państwa, SZ RP oraz jednostek organizacyjnych MON, a także państw, które zapewniają wzajemność; uczestniczenie w planowaniu i przeprowadzaniu kontroli realizacji umów międzynarodowych dotyczących rozbrojenia; Żandarmeria Wojskowa dezercji z bronią lub dezercji wspólnie z innymi żołnierzami; zaboru środków walki, wywiad skarbowy 43

Izabela Dembowska Policja 8. określone w art. 8 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Przepisy wprowadzające Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 554, z późn. zm.7)), Straż Graniczna określone w art. 264a Kodeksu karnego oraz art. 10 ustawy z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, Bezpieczeństwa Wewnętrznego Centralne Biuro Antykorupcyjne rozpoznawanie i analizowanie zagrożeń występujących w rejonach napięć, konfliktów i kryzysów międzynarodowych, mających wpływ na bezpieczeństwo państwa, oraz podejmowanie działań mających na celu eliminowanie tych zagrożeń; Kontrwywiadu podejmowanie innych działań przewidzianych dla SWW w odrębnych ustawach, a także umowach międzynarodowych którymi Rzeczpospolita Polska jest związana. Żandarmeria Wojskowa rozboju i kradzieży rozbójniczej, wywiad skarbowy 44

Wykorzystanie materiałów zgromadzonych podczas stosowania operacyjnej i procesowej kontroli rozmów... Policja Straż Graniczna Bezpieczeństwa Wewnętrznego Centralne Biuro Antykorupcyjne Kontrwywiadu Żandarmeria Wojskowa wywiad skarbowy 9. określone w art. 43 46 ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów (Dz. U. Nr 169, poz. 1411, z 2009 r. Nr 141, poz. 1149, z 2010 r. Nr 182, poz. 1228 oraz z 2011 r. Nr 112, poz. 654), 10. ścigane na mocy umów i porozumień międzynarodowych, ścigane na mocy umów międzynarodowych, prowadzenie wywiadu elektronicznego; podejmowanie innych działań określonych w odrębnych ustawach i umowach międzynarodowych. przestępstwa ścigane na mocy umów i porozumień międzynarodowych Źródło: opracowanie własne na podstawie art. 19 ust. 1 ustawy o Policji; art. 27 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 1 pkt 2 ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji ; art. 17 ust. 1 ustawy o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym; art. 9e ust. 1 ustawy o Straży; art. 36c ust. 1 ustawy o kontroli skarbowej; art. 31 ust. 1 zw. z art. 5 ustawy o Służbie Kontrwywiadu oraz Służbie ; art. 31 ust. 1 ustawy o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych. 45