Lista tematów do części wewnętrznej egzaminu maturalnego z języka polskiego w roku szkolnym 2013/2014. Numer tematu 1. 2. 3. 4. 5. 6. I. Tematy z literatury Przedstaw funkcjonowanie motywu małych ojczyzn w wybranych utworach literackich. Powstania narodowe w literaturze polskiej. Omów sposoby ich przedstawienia w wybranych utworach. Młodzież w literaturze. Omów sposoby jej przedstawienia w wybranych utworach. Listy wielkich twórców. Scharakteryzuj je, odwołując się do wybranych przykładów. Utopia i antyutopia w literaturze. Scharakteryzuj ich funkcje w wybranych utworach. Przedstaw sposób kreowania bohaterów dziecięcych w wybranych utworach literackich. 7. Przedstaw sposób ujęcia tematu buntu w wybranych utworach literackich. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. Druga wojna światowa jako temat literacki. Przedstaw sposoby jego ujęcia w wybranych utworach. Motywy biblijne w literaturze. Przedstaw ich funkcjonowanie w wybranych utworach różnych epok. Motyw rycerza w literaturze. Przedstaw jego funkcjonowanie w wybranych utworach różnych epok. Temat rewolucji w literaturze. Omów jego funkcjonowanie w wybranych utworach. Przedstaw funkcjonowanie motywu przeznaczenia, odwołując się do wybranych utworów literackich. Motyw walki dobra ze złem. Przedstaw jego funkcjonowanie w wybranych utworach literackich. Cierpienie i ofiara w utworach romantycznych. Przedstaw funkcjonowanie motywu, odwołując się do wybranych tekstów literackich. Historia narodu w literaturze polskiej. Przedstaw sposoby jej ujęcia w wybranych utworach. Literacki obraz miasta. Przedstaw funkcjonowanie motywu w wybranych utworach. Dramaty miłosne w literaturze. Przedstaw sposoby ich ujęcia w wybranych utworach. Temat rodziny w literaturze. Przedstaw sposoby jego ujęcia, odwołując się do wybranych utworów. Temat walki narodowowyzwoleńczej w literaturze. Omów sposoby jego przedstawienia i funkcjonowanie w wybranych utworach. Przyroda w literaturze. Omów jej funkcjonowanie w wybranych utworach. Wybory moralne bohaterów literackich. Przedstaw i oceń je, analizując wybrane teksty. Postawy obywatelskie w literaturze. Określ sposoby ich prezentowania w wybranych utworach różnych epok. 1
23. Idea franciszkanizmu w literaturze. Określ jej funkcje w wybranych utworach różnych epok. 24. Motyw samotności w literaturze. Przedstaw sposoby jego ukazania, odwołując się do wybranych utworów. 25. Bohaterowie literaccy kształtujący swoją postawę życiową. Przedstaw uwarunkowania ich wyborów w wybranych utworach. 26. Obraz matki w literaturze. Przedstaw funkcjonowanie motywu w różnych utworach. 27. Bohater literacki uwikłany w historię. Przedstaw uwarunkowania jego wyborów, odwołując się do wybranych utworów. 28. Horacjanizm w literaturze. Omów funkcjonowanie motywu w wybranych utworach. 29. Portret szlachcica w literaturze polskiej. Przedstaw sposoby jego prezentowania w wybranych utworach. 30. Krajobraz tatrzański w poezji. Przedstaw sposoby i funkcje jego ukazania w wybranych utworach. 31. Motyw Arkadii w literaturze. Przedstaw różne sposoby jego ujęcia, odwołując się do wybranych utworów. 32. Zaprezentuj najciekawsze portrety psychologiczne kobiet na wybranych przykładach z literatury polskiej i obcej. 33. Pisarz kreator i genialny twórca czy tylko wierny naśladowca rzeczywistości. Rozważ problem na podstawie wybranych utworów literackich. 34. Funkcjonowanie tradycji homeryckiej w literaturze polskiej. Omów temat na wybranych przykładach. 35. Patriotyzm jako kategoria moralna w literaturze. Przedstaw jej funkcje, odwołując się do wybranych utworów. 36. Człowiek wobec Boga. Porównaj ujęcie tego tematu w wybranych utworach dwóch epok literackich. 37. Bohaterowie literaccy w sytuacjach granicznych. Rozważ motywy ich postępowania, odwołując się do wybranych utworów. 38. Brzydota w literaturze. Omów funkcje jej wprowadzenia do utworów, analizując wybrane teksty. 39. Motyw wędrówki w literaturze. Przedstaw różnorodne sposoby jego ujęcia, odwołując się do wybranych utworów. 40. Konflikt pokoleń w literaturze. Omów funkcjonowanie tego tematu, odwołując się do wybranych przykładów. 41. Antyk w twórczości Zbigniewa Herberta. Omów funkcję nawiązań do starożytności, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 42. Odpowiedzialność człowieka za swoje czyny. Rozważ problem na wybranych przykładach literackich. 43. Funkcjonowanie obrazu Żydów w literaturze polskiej. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów. 44. Przedstaw związek literatury z filozofią na przykładzie utworów wybranego pisarza. 45. Folklor w literaturze. Przedstaw funkcjonowanie kultury ludowej w wybranych utworach różnych epok. 46. Przedstaw rolę biografii pisarza w odczytywaniu jego twórczości na przykładzie utworów wybranego autora. 47. Przedstaw różne spojrzenia na wieś i jej problemy na przykładzie wybranych utworów literackich. 48. Temat wojny w poezji XX wieku. Przedstaw jego funkcjonowanie, odwołując się do wybranych utworów. 2
49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. 70. Jednostka wobec kodeksu moralnego. Przedstaw uwarunkowania postaw wybranych bohaterów literackich. Od realizmu do groteski. Przedstaw funkcje różnych sposobów ukazania rzeczywistości PRL-u w powieściach wybranych autorów. Odwołując się do motywów literackich, przedstaw związek twórczości wybranego pisarza ze światopoglądem epoki, w której żył. Mitologia grecka jako źródło tematów i motywów dla literatury nowożytnej. Omów ich funkcjonowanie w wybranych utworach. Polaków portret własny w literaturze. Przedstaw sposoby jego kreowania w różnych utworach. Bohater tragiczny w literaturze antycznej, romantycznej i współczesnej. Porównaj ich wizerunki, odwołując się do wybranych utworów. Klęska szlachetnego bohatera. Omów funkcje ideowe tego tematu literackiego na przykładzie wybranych utworów różnych epok. Porównaj sposób ukazania sensu ludzkiej egzystencji w dziełach twórców dwóch różnych epok. Doświadczenia i dylematy człowieka w świecie totalitarnym Rozważ funkcje ich ukazania w wybranych utworach. Literackie obrazy zmagań człowieka z cierpieniem. Przedstaw funkcje podjęcia tego tematu na podstawie wybranych utworów. Funkcjonowanie tytułu i motta w utworze literackim. Omów zagadnienie na wybranych przykładach z różnych epok. Groteska w literaturze Omów jej funkcjonowanie na przykładzie wybranych utworów. Koncepcje szczęścia w utworach literackich. Przedstaw funkcjonowanie tego motywu, odwołując się do wybranych tekstów. Symbol w utworach literackich. Przedstaw jego rolę, odwołując się do wybranych tekstów. Dramaty małżeńskie w literaturze. Omów funkcje tego tematu na przykładzie wybranych utworów Obraz krajów trzeciego świata w literaturze. Przedstaw sposoby jego kreowania w wybranych utworach. Byty i zjawiska niezwykłe w literaturze. Omów ich funkcje, odwołując się do wybranych przykładów. Wybitni artyści jako bohaterowie literaccy. Przedstaw sposoby kreowania ich postaci w utworach biograficznych i autobiograficznych. Motywy religijne w literaturze. Przedstaw ich funkcjonowanie w wybranych utworach różnych epok. Kresy wschodnie w literaturze polskiej. Omów sposoby i funkcje przedstawienia tematu na wybranych utworach. Literatura fantasy. Przedstaw sposoby ujęcia rzeczywistości w tym gatunku odwołując się do wybranych przykładów. Różnice pomiędzy światem przedstawionym w science-fiction a fantasy. Przedstaw problem na wybranych przykładach utworów literackich. 3
Numer tematu 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. II. Tematy ze związków literatury z innymi dziedzinami sztuki Utwór literacki czy adaptacja filmowa? Uzasadnij swoje preferencje, odwołując się do wybranych przykładów. Sławni kochankowie. Przedstaw różne sposoby kreowania ich postaci w wybranych dziełach literatury i sztuki. Impresjonizm w literaturze i malarstwie. Określ jego funkcje, odwołując się do wybranych przykładów. Wzajemne inspiracje literatury i innych dziedzin sztuki. Przedstaw zjawisko odwołując się do wybranych dzieł. Cielesność w literaturze. Wykaż różne funkcje, omawiając wybrane dzieła. Motyw powstania styczniowego w literaturze i malarstwie. Określ jego funkcje, analizując wybrane dzieła. Wizje końca świata w literaturze i sztuce. Określ funkcje motywu, analizując wybrane dzieła. Witkacy artysta wszechstronny. Przedstaw różnorodność jego zainteresowań twórczych omawiając wybrane dzieła. Adaptacje filmowe i teatralne utworów Williama Szekspira. Oceń ich znaczenie w kulturze, odwołując się do wybranych przykładów. 10. Określ rolę teatru w upowszechnianiu literatury, omawiając wybrane przedstawienia. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. Krajobraz tatrzański w literaturze i malarstwie Młodej Polski. Określ funkcje motywu, odwołując się do wybranych przykładów. Malarstwo a literatura. Przedstaw wzajemne powiązania tych dziedzin sztuki na wybranych przykładach. Symbol jako środek wyrazu w poezji i malarstwie. Określ jego funkcje, odwołując się do wybranych przykładów. Motyw śmierci w literaturze i sztuce. Określ jego funkcje, odwołując się do wybranych przykładów. Dzieło sztuki jako inspiracja dla pisarza. Określ jej różnorodność, odwołując się do wybranych przykładów. Literatura i sztuka XX wieku jako obraz stanu ducha człowieka współczesnego. Przedstaw i zinterpretuj najbardziej wyraziste przykłady dzieł. Motywy biblijne w literaturze i sztuce. Określ ich funkcje, analizując przykłady wybranych dzieł. Motywy mitologiczne w literaturze i sztuce. Określ ich funkcje, analizując przykłady wybranych dzieł. Byty i zjawiska niezwykłe w literaturze i sztuce. Określ ich funkcje, analizując przykłady wybranych przykładów. Walka dobra ze złem w literaturze i sztuce. Przedstaw różne sposoby ujęcia motywu w wybranych dziełach. Motyw Ikara w literaturze i sztuce. Przedstaw sposoby jego funkcjonowania w wybranych dziełach. Sąd Ostateczny w literaturze i malarstwie różnych epok. Porównaj sposoby ujęcia motywu i określ jego funkcję. Topos cierpienia w literaturze i sztuce. Określ jego funkcjonowanie w wybranych dziełach. Poezja śpiewana. Na wybranych przykładach przedstaw zjawisko przetwarzania liryki w piosenkę. 4
25. 26. 27. 28. 29. Motyw podróży w literaturze i sztuce. Przedstaw jego funkcjonowanie w wybranych dziełach. Symbolika zwierzęca w literaturze i sztuce. Przedstaw sposoby jego funkcjonowania w wybranych dziełach. Ideał kobiecej urody dawniej i dziś. Przedstaw jego ujęcie w wybranych dziełach literatury i sztuki. Muzyka w literaturze. Odwołując się do wybranych dzieł, określ sposób jej istnienia oraz funkcje. Kicz w literaturze i sztuce. Oceń zjawisko, odwołując się do wybranych dzieł. 30. Określ wpływ dzieł sztuki na postawy wybranych bohaterów literackich. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37 Historia w literaturze i sztuce. Określ sposoby jej ujmowania i środki wyrazu w literaturze i innych dziełach sztuki. Niepogodzeni ze światem. Przedstaw i porównaj kreacje bohaterów zbuntowanych w literaturze i filmie. Kulturotwórcza rola Piwnicy pod Baranami. Zaprezentuj temat, odwołując się do twórczości artystycznej krakowskiego kabaretu. Obraz rycerza w literaturze i sztuce. Przedstaw jego funkcjonowanie w wybranych dziełach różnych epok. Motyw tańca w literaturze i sztuce. Przedstaw jego znaczenie odwołując się do wybranych dzieł. Przedstaw rolę domu rodzinnego w życiu człowieka, odwołując się do wybranych dzieł literackich i filmowych. Druga wojna światowa w literaturze i sztuce. Przedstaw sposoby ujęcia tematu w wybranych dziełach. 5
Numer tematu III. Tematy z nauki o języku 1. Zbadaj i określ pochodzenie wybranych nazw miejscowych Twojego regionu. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. Cechy wyróżniające język reklam telewizyjnych. Zanalizuj wybrane przykłady. Specyfika języka poczty elektronicznej. Zanalizuj wybrane przykłady. Anglicyzmy we współczesnej polszczyźnie. Oceń zasadność ich istnienia na wybranych przykładach Zapożyczenia we współczesnej polszczyźnie. Oceń zasadność ich funkcjonowania na wybranych przykładach Funkcje językowych środków perswazji. Omów na przykładzie wybranych tekstów publicystycznych. Język współczesnego życia politycznego w Polsce. Przedstaw jego specyfikę na wybranych przykładach. Modne związki frazeologiczne. Oceń ich funkcjonowanie, analizując wybrane przykłady. Sposoby bogacenia się współczesnej polszczyzny. Omów zjawisko, dokonując analizy wybranych przykładów. Neologizmy w literaturze. Określ ich funkcje w twórczości wybranego autora. Zjawisko nowomowy. Omów jej funkcjonowanie na przykładzie wybranych tekstów literackich i publicystycznych. Nowomowa w literaturze. Określ jej funkcjonowanie w wybranych utworach literackich. Odwołując się do wybranych przykładów literackich, omów typy i funkcje stylizacji języka. Cechy wyróżniające język czasopism adresowanych do młodzieży. Omów je na przykładzie wybranych pism. Cechy wyróżniające język dziennikarski. Omów je na przykładzie wybranych czasopism. Najnowsze zapożyczenia w języku polskim. Omów ich pochodzenie i oceń zasadność wybranych przykładów. Mowa potoczna jako tworzywo literatury. Określ jej funkcje, odwołując się do wybranych przykładów. Porównaj język tekstów piosenek wybranych zespołów muzycznych z czasów dawnych i współczesnych. Korespondencja dawniej i dziś. Scharakteryzuj kierunki przemian w sposobach komunikowania się na wybranych przykładach. Język komentatorów i sprawozdawców sportowych. Przedstaw jego specyfikę, odwołując się do wybranych przykładów. Żargon uczniowski. Scharakteryzuj zjawisko językowe, dokonując analizy przykładów wybranych tekstów. 6