UCHWAŁA NR XXVI/ /2016 RADY MIEJSKIEJ GMINY POBIEDZISKA

Projekt z dnia 18 marca 2016 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR XXVI/ /2016 RADY MIEJSKIEJ GMINY POBIEDZISKA z dnia 29 marca 2016 r. w sprawie zmiany Uchwały nr XXII/190/2016 Rady Miejskiej Gminy Pobiedziska z dnia 29 stycznia 2016r w sprawie przyjęcia "Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Miasta i Gminy Pobiedziska" Na podstawie art. 18 ust. 1 w związku z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz. 1515) Rada Miejska Gminy Pobiedziska uchwala, co następuje: 1. W uchwale nr XXII/190/2016 Rady Miejskiej Gminy Pobiedziska z dnia 29 stycznia 2016r w sprawie przyjęcia "Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Miasta i Gminy Pobiedziska", wprowadza się następujące zmiany: 1) 1 otrzymuje następujące brzmienie:,, 1 Przyjmuje się i wdraża do realizacji "Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Miasta i Gminy Pobiedziska", stanowiący załącznik do niniejszej uchwały 2) zmianie ulega załącznik do uchwały, który otrzymuje brzmienie zgodnie z załącznikiem do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta i Gminy Pobiedziska. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 1

Załącznik nr 1 do Uchwały nr UCHWAŁA NR XXVI/ /2016 RADY MIEJSKIEJ GMINY POBIEDZISKA z dnia 29 marca 2016 r. w sprawie zmiany XII. Uchwały PLAN GOSPODARKI nr XXII/190/2016 NISKOEMISYJNEJ Rady Miejskiej Gminy MIASTA Pobiedziska I GMINY z dnia POBIEDZISKA 29 stycznia 2016r w sprawie przyjęcia "Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Miasta i Gminy Pobiedziska" Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Metropolii Poznań wykonanoo na podstawie umowy nr 39/2014. Dokument ten jest zgodny z zakresem określonym w umowie oraz ze Szczegółowymi zaleceniami dotyczącymi struktury planu gospodarki niskoemisyjnej, w ramach działania 9.3 konkursu nr 2/POIiŚ/9.3/2013 - Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej - plany gospodarki niskoemisyjnej PGN Zamawiający: Stowarzyszenie Metropolia Poznań Wykonawca: Consus Carbon Engineeringg Sp. z o.o. Główny zespół autorów: mgr inż. Hanna Baster mgr inż. Gabriela Cieślik mgr Iryna Dmytriv mgr inż. Diana Drobniak mgr inż. Agnieszka Gielar-Fotin mgr Andrzej Haraśny mgr inż. Edyta Kapała inż. Monika Koper inż. Monika Król Klaudia Liszka dr inż. Andrzej Mitura mgr inż. Damian Niewęgłowski mgr Tomasz Pawelec mgr inż. Anna Porzycka mgr inż. Szymon Ptak dr inż. Marek Wasilewski Paweł Wiktor mgr inż. Łukasz Zywar Kierownictwo projektu: mgr inż. Justyna Wysocka-Golec Przy współpracy: Stowarzyszenia Metropolia Poznań Urząd Miasta i Gminy Pobiedziska 1 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 1

Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 2 2

SPIS TREŚCI XII. PLAN GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ MIASTA I GMINY POBIEDZISKA... 1 STOSOWANE SKRÓTY I JEDNOSTKI... 5 XII.1. STRESZCZENIE... 7 XII.1.1. Wprowadzenie... 7 XII.1.2. Cel i zakres opracowania... 7 XII.1.3. Diagnoza stanu istniejącego, obszary problemowe... 9 XII.1.4. Wyniki inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla... 9 XII.1.5. Strategia Gminy Pobiedziska w zakresie gospodarki niskoemisyjnej... 9 XII.1.6. Działania do osiągnięcia zaplanowanych celów... 10 XII.1.7. Wykonalność instytucjonalna i finansowanie... 10 XII.1.8. Podsumowanie... 11 XII.2. WSTĘP... 13 XII.2.1. Cel i zakres dokumentu PGN... 13 XII.2.2. Uwarunkowania strategiczne... 14 XII.2.3. Metodologia opracowania PGN... 19 XII.2.4. Cele strategiczne i szczegółowe... 24 XII.3. STAN OBECNY... 26 XII.3.1. Sytuacja demograficzna... 29 XII.3.2. Sytuacja gospodarcza... 31 XII.3.3. Budownictwo/mieszkalnictwo/rozwój przestrzenny... 33 XII.3.4. Energetyka... 35 XII.3.5. Jakość powietrza... 37 XII.3.6. Transport... 39 XII.3.7. Gospodarka odpadami... 43 XII.4. ANALIZA SWOT... 45 XII.5. IDENTYFIKACJA OBSZARÓW PROBLEMOWYCH... 47 XII.5.1. Energetyka... 47 XII.5.2. Budownictwo i mieszkalnictwo... 47 XII.5.3. Jakość powietrza... 48 XII.5.4. Transport... 48 XII.6. ASPEKTY ORGANIZACYJNE I FINANSOWE... 50 XII.6.1. Koordynacja PGN i struktury organizacyjne... 50 XII.6.2. Zasoby ludzie, zaangażowane strony... 51 XII.6.3. Budżet, źródła finansowania inwestycji, środki finansowe na monitoring i ocenę... 52 XII.7. INWENTARYZACJA EMISJI DWUTLENKU WĘGLA... 53 XII.7.1. Podstawy metodologiczne... 53 XII.7.2. Zakres inwentaryzacji dla JST Metropolii Poznań... 53 XII.7.3. Metodologia obliczeń, źródła danych i przyjęte założenia... 56 XII.7.4. Metodologia opracowania bazy emisji... 61 XII.8. WYNIKI BAZOWEJ INWENTARYZACJI EMISJI DWUTLENKU WĘGLA... 62 XII.8.1. Rok 2010... 62 XII.8.2. Rok 2013... 67 XII.8.3. Podsumowanie inwentaryzacji emisji... 72 XII.9. PLANOWANE DZIAŁANIA DO ROKU 2020... 75 XII.9.1. Krótkoterminowe i średnioterminowe działania oraz zadania... 75 Energetyka... 75 Budownictwo i gospodarstwa domowe... 78 Transport... 83 Lasy i tereny zielone... 92 3 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 3

Przemysł... 92 Gospodarka odpadami... 92 Edukacja ekologiczna... 93 Administracja publiczna... 95 XII.9.2. Podsumowanie efektów wdrażanych działań... 97 XII.9.3. Krótkoterminowe i średnioterminowe działania oraz zadania realizowane przez Powiat Poznański na terenie gminy... 98 Energetyka... 98 Budownictwo i gospodarstwa domowe... 101 Transport... 105 Lasy i tereny zielone... 114 Przemysł... 115 Gospodarka odpadami... 115 Edukacja ekologiczna... 116 Administracja publiczna... 117 XII.9.4. Powiązanie rekomendowanych działań z BEI... 118 XII.10. STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY POBIEDZISKA W ZAKRESIE GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ 119 XII.10.1. Strategia przejścia na gospodarkę niskoemisyjną... 120 XII.10.2. Wdrażanie strategii długoterminowej w sektorach... 120 XII.10.3. Strategia w zakresie poprawy jakości powietrza...... 124 XII.11. MONITORING I RAPORTOWANIE... 125 XII.11.1. System monitorowania i raportowania... 125 XII.11.2. Procedura ewaluacji osiąganych celów oraz wprowadzania zmian w Planie... 126 XII.11.3. Główne wskaźniki monitorowania i ocena realizacji... 127 XII.11.4. Szczegółowe wskaźniki monitorowania realizacji zadań... 128 XII.13. ZAŁĄCZNIK NR 1: HARMONOGRAM RZECZOWO-FINANSOWY...... 130 XII.14. ZAŁĄCZNIK NR 2: ZESTAWIENIE DZIAŁAŃ NAPRAWCZYCH Z PROGRAMU OCHRONY POWIETRZA DLA STREFY WIELKOPOLSKIEJ... 131 Działanie pierwsze: obniżenie emisji z indywidulanych systemów grzewczych w wyniku eliminacji niskosprawnych urządzeń na paliwa stałe... 132 Działanie drugie: obniżeniee emisji poprzez zmniejszenie zapotrzebowania na energię cieplną działania termomodernizacyjne ograniczające straty ciepła...... 134 XII.15. ZAŁĄCZNIK NR 3 DOSTĘPNE ZEWNĘTRZNE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA DZIAŁAŃ W ZAKRESIE GOSPODARKI NISKOEMISYJNEJ NA POZIOMIE LOKALNYM... 135 XII.15.1. Fundusze europejskie... 135 Środki krajowe Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej... 144 XII.15.2. Środki krajowe inne źródła... 155 XII.16. ZAŁĄCZNIK NR 4 MOŻLIWOŚCI REDUKCJI EMISJI... 159 XII.16.1. Wykorzystanie energii odnawialnej... 159 XII.16.2. Redukcja zużycia energii poprzez zwiększenie efektywności energetycznej... 170 XII.16.3. Redukcja emisji w transporcie...... 175 XII.16.4. Potencjał redukcji emisji gazów cieplarnianych na Terenie Metropolii Poznańskiej... 178 XII.17. ZAŁĄCZNIK NR 5 ZUŻYCIE PALIW I ENERGII W PODZIALE NA SEKTORY... 181 XII.18. SPIS TABEL... 182 XII.19. SPIS RYSUNKÓW... 184 4 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 4

STOSOWANE SKRÓTY I JEDNOSTKI Skrót BAU B(α)P Baza emisji BEI CAFE GDDKiA GHG GUS JST Mg CO 2 e MEI NFOŚiGW OZE Plan PV UE WFOŚiGW NPRGN PDK PGN POIiŚ POP SEAP WPF WPI Założenia / ZPZC ZIT Rozwinięcie Biznes jak zwykle (ang. business as usual) Benzo(α)piren Baza inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych dla PGN, wykonana w ramach opracowania Bazowa inwentaryzacja emisji (ang. Base Emission Inventory) Dyrektywa Clean Air for Europe Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Gazy cieplarniane (ang. Greenhouse Gases) ) Główny Urząd Statystyczny Jednostka samorządu terytorialnego Tony ekwiwalentu dwutlenku węgla Kontrolna inwentaryzacja emisji (ang. Monitoring Emission Inventory) Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Odnawialne źródła energii Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Panele fotowoltaiczne (ang. photovoltaics) Unia Europejska Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu Programy, strategie, mechanizmy finansowe Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej Plan działań krótkoterminowych Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 Program Ochrony Powietrza Plan działań na rzecz zrównoważonej energiii Wieloletnia Prognoza Finansowa Wieloletni Program Inwestycyjny (załącznik do WPF) Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektrycznąą i paliwa gazowe Zintegrowane Inwestycje Terytorialne 5 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 5

Jednostki miar: g = gram W = wat kwh = kilowatogodzina MWh = megawatogodzina (tysiąc kilowatogodzin) MJ = megadżul = tysiąc kj GJ = gigadżul = milion kj TJ = teradżul = miliard kj toe = tona oleju ekwiwalentnego Wartości przeliczeniowe: 1 MWh = 3 600 MJ 1 TJ = 277,78 MWh 1 toe = 41, 868 GJ 1 toe = 11,630 MWh Przedrostki miar: kilo (k) mega (M) giga (G) tera (T) peta (P) = 10 3 = tysiąc = 10 6 = milion = 10 9 = miliard = 10 12 = bilion = 10 15 = biliard 6 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 6

XII.1. STRESZCZENIE XII.1.1. Wprowadzenie W ramach prawa międzynarodowego Polska zgodnie z Protokołem z Kioto oraz pakietem klimatyczno-energetycznym Unii Europejskiej jest zobowiązana do redukcji emisji gazów cieplarnianych. Celem przyjętej unijnej strategii Europa 2020 jest osiągnięcie wzrostu gospodarczego, który będzie: inteligentny dzięki bardziej efektywnym inwestycjom w edukację, badania naukowe i innowacje; zrównoważony dzięki zdecydowanemu przesunięciu w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, efektywnie korzystającej z zasobów oraz sprzyjający włączeniu społecznemu, ze szczególnym naciskiem na tworzenie nowych miejsc pracy i ograniczanie ubóstwa. W zakresie gospodarki niskoemisyjnej strategia wyznacza cele szczegółowe na poziomie krajowym: zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20% w porównaniu z poziomami z roku 1990, zwiększenie do 20% udziału energii odnawialnej w ogólnym zużyciu energii (Polska 15%) oraz dążenie do zwiększenia efektywności energetycznej o 20%. Cele są obligatoryjne na poziomie krajowym, każda gmina powinna dążyć do ich wypełnienia na miarę własnego potencjału. W zakresie jakości powietrza obowiązującą jest dyrektywa CAFE przyjęta w roku 2008, wprowadzona do polskiego prawa ustawą Prawo ochrony środowiska. Określa ona dopuszczalne stężenia zanieczyszczeń w powietrzu. W gminie Pobiedziska, podobnie jak w wielu miejscach kraju, występują często znaczne przekroczenia stężeń zanieczyszczeń w powietrzu, w szczególności pyłu zawieszonego, co ma szczególnie negatywne skutki dla zdrowia ludzi. W zakresie poprawy jakości powietrza w Planie zaproponowano działania ograniczające niską niekontrolowaną emisję pyłów, m.in. poprzez kontynuację likwidacji palenisk węglowych oraz ograniczenia emisji z transportu. XII.1.2. Cel i zakres opracowania Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Gminy Pobiedziska (w skrócie PGN) jest dokumentem strategicznym, określającym rozwiązania przyjęte przez gminę miejsko-wiejską Pobiedziska w zakresie działań inwestycyjnych i nieinwestycyjnych, w obszarach związanych z użytkowaniem energii w budownictwie, transporcie, energetyce, gospodarce komunalnej, a także zarządzaniu miastem w latach 2015-2020. Celem opracowania niniejszego dokumentu jest przedstawienie koncepcji działań realizowanych na tereniee gminy służących: poprawie jakości powietrza na terenie gminy Pobiedziska, redukcji emisji GHG (których emisję wyrażono w Mg CO 2 e), ograniczeniu zjawiska niskiej emisji poprzez zwiększenie wykorzystania niskoemisyjnych źródeł energii odnawialnych źródeł energii OZE) oraz zmniejszenie zużycia efektywności energetycznej w mieście. (w szczególności energii i poprawę Biorąc pod uwagę powyższe, cel strategiczny PGN dla gminy Pobiedziska został określony, jako: transformacja miasta w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, poprzez ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, poprawę efektywności energetycznej, wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych i poprawę jakości powietrza. Cel strategiczny będzie realizowany poprzez cele szczegółowe zestawione w rozdziale 7 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 7

XII.2.4. Cele strategiczne i szczegółowe. PGN stanowi podstawę do ubiegania się o środki zewnętrzne na realizowane zadania w zakresie gospodarki niskoemisyjnej z krajowych i regionalnych funduszy w szczególności z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oraz Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020. Warunkiem ubiegania się o dofinansowanie w tych programach jest wpisanie zadań do Planu gospodarki niskoemisyjnej. Założone w Planie cele oraz działania odnoszące się do poprawy jakości powietrza i ograniczenia emisji na terenie gminy Pobiedziska, są zgodne z innymi dokumentami strategicznymi i planistycznymi na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnymi. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Pobiedziska zawiera charakterystykę stanu obecnego w zakresie gospodarki niskoemisyjnej. Wskazano w nim obszary problemowe wraz z wykonaniem inwentaryzacji emisji gazów cieplarnianych (gdzie wielkość emisji przedstawiono w Mg CO 2 e). Na tej podstawie wskazano strategię długoterminową dla gminy w zakresie redukcji emisji oraz zaproponowano zestaw działań krótko- i średnioterminowych służących jej realizacji. Przeanalizowano również aspekty organizacyjne i skutki finansowe realizacji Planu. Dokument uwzględnia również przekrojowe działania nieinwestycyjne, realizowane we wszystkich sektorach poprzez odpowiednie planowanie strategiczne, zamówienia publiczne oraz działania informacyjno-edukacyjne. Plan gospodarki niskoemisyjnej podlegał przeprowadzeniu procedury Strategicznej Oceny Oddziaływania na Środowisko (SOOS) zgodnie z Ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Zgodnie z art. 53 i 57 pkt. 2 Ustawy OOŚ, po zapoznaniu się z przedłożonym przez Stowarzyszenie Metropolia Poznań wnioskiem i załączoną dokumentacją, zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko Planu został ustalony przez: Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska, pismem znak WOO-III.411.102.2015.JM.1 z dnia 20 kwietnia 2015 r. Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego, pismem znak DN- strony NS.9012.408.2015 z dnia 31 marca 2015 r. Dnia 15 grudnia 2015 r. Burmistrz Miasta i Gminy Pobiedziska za pośrednictwem internetowej Gminy Pobiedziska zaprosił mieszkańców do uczestnictwie w projekcie Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Miasta i Gminy Pobiedziska. Udział społeczeństwa odbył się w okresie od 15 grudnia do 5 stycznia 2016 roku. Podczas etapu zapewniania udziału społeczeństwa w opiniowaniu projektu Planu gospodarki niskoemisyjnej zebrano zgłaszane uwagi i wraz ze sposobem ich rozpatrzenia zestawiono w załącznikach do Podsumowania. W ramach przeprowadzanej SOOS Burmistrz Kostrzyna 16 grudnia 2015 roku wystosował wniosek do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska i Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Poznaniu o zaopiniowanie projektu Planu Gospodarki Niskoemisyjnej Miasta i Gminy Pobiedziska wraz z Prognoząą oddziaływania na środowisko. 8 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 8

Projekt Planu wraz z Prognozą oddziaływania na środowisko uzyskał 18 stycznia 2016 roku w piśmie znak: znak: DN-NS..9012.6.2016 pozytywną opinię Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Poznaniu. Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Poznaniu 15 stycznia 2016 roku za pomocą pisma znak: WOO-III.410.934.2015.AO.1 przedstawił opinię na temat projektu Planu zawierającą 19 uwag, odnoszących się do treści Planu i jego Prognozy oddziaływania na środowisko. Wszystkie uwagi zostały wprowadzone do tekstu Planu i Prognozy, co zostało omówione w Podsumowaniu Strategicznej Oceny Oddziaływania na Środowisko, stanowiącym odrębny dokument. XII.1.3. Diagnoza stanu istniejącego, obszary problemowe Dokument PGN zawiera szczegółową charakterystykę stanu obecnego we wszystkich obszarach jej funkcjonowania, tj.: gminy Pobiedziska sytuacja demograficzna i gospodarcza, elektroenergetyka, ciepłownictwo, gazownictwo, OZE, budownictwo, mieszkalnictwo, rozwój przestrzenny, transport, gospodarka odpadami, jakość powietrza. Na podstawie analizy stanu obecnego we wszystkich obszarach funkcjonowania miasta zidentyfikowano główne problemy w sektorach budownictwa i mieszkalnictwa, transportu, energetyki i jakości powietrza, związane z użytkowaniem paliw i energii oraz emisją do powietrza. XII.1.4. Wyniki inwentaryzacji emisji dwutlenku węgla W wyniku przeprowadzonej bazowej inwentaryzacji emisji określono, że sumaryczna emisja w roku bazowym (tj. rok 2010) wyniosła 88 890 Mg CO 2 e, a w roku kontrolnym (tj. 2013) 106 246 Mg CO 2 e. Sumaryczna emisja CO 2 z terenu Gminy Pobiedziska wzrosła w 2013 roku o 19,53% w porównaniu z 2010 rokiem. XII.1.5. Strategia Gminy Pobiedziska w zakresie gospodarki niskoemisyjnej Na podstawie diagnozy stanu obecnego oraz zobowiązań krajowych określono strategię zakładającą transformację Gminy w kierunku gospodarki niskoemisyjnej, poprzez ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, poprawę efektywności energetycznej, wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych i poprawę jakości powietrza. Strategia ta będzie realizowana poprzez cele szczegółowe zestawione w rozdziale XII.2.4. Cele strategiczne i szczegółowe. Realizacja celów szczegółowych przyczyni się bezpośrednio do realizacji celów w zakresie ochrony powietrza wyznaczonych w obowiązującym Programie Ochrony Powietrza (POP), czyli przywrócenia naruszonych standardów jakości powietrza oraz zmniejszenia stężeń 9 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 9

substancji zanieczyszczających w powietrzu. Celem w zakresie redukcji emisji zanieczyszczeń do powietrza jest osiągnięcie i utrzymanie poziomów dopuszczalnych substancji w powietrzu zgodnie z art. 85, 86 i 91 ustawy Prawo ochrony środowiska oraz zgodnie z aktualnym Programemm ochrony powietrza dla strefy wielkopolskiej. XII.1.6. Działania do osiągnięcia zaplanowanych celów Plan uwzględnia bardzo wiele obszarów funkcjonowania MIASTA mieszkalnictwo, transport, gospodarkę odpadami czy produkcję energii cieplnej i elektrycznej; uwzględniać ma również tzw. niską emisję, czyli emisję powodowaną przez transport publiczny i prywatny, emisję pyłów i szkodliwych gazów, pochodzących z lokalnych kotłowni węglowych i domowych pieców grzewczych. Wszystkie te dziedziny ludzkiej aktywności powodują wzrost stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze i tym samym negatywnie wpływają na komfort i zdrowie mieszkańców. W Planie gospodarki niskoemisyjnej dla gminy Pobiedziska zostały uwzględnione działania mające na celu ograniczanie emisji z powyższych obszarów, jak i planowane działania na rzecz ekologicznej edukacji mieszkańców oraz promocji zachowań proekologicznych. W PGN przedstawiono program działań inwestycyjnych i nie inwestycyjnych do roku 2020 realizowanych przez miasto, jednostki gminne oraz interesariuszy zewnętrznych. Szczegółowy zakres działań przedstawiono w Planie. Łączny koszt zaplanowanych działań oszacowano na ponad 58 mln zł. Konkretne działania w celu zmniejszenia emisji CO 2 i poprawy jakości powietrza będą realizowane w następujących obszarach: energetyka, budownictwo i mieszkalnictwo, transport, gospodarka odpadami, lasy i tereny zielone, przemysł, edukacja i dialog społeczny oraz administracja publiczna. Działania zostały przedstawione w perspektywie krótko/średnio- i długoterminowej wraz ze wskazaniem ich szacunkowych kosztów i przewidywanych źródeł finansowania. Ustalone zostały również zasady monitorowania i raportowania wyników prowadzonej polityki ekologiczno- Zaplanowane we wszystkich obszarach działania i zadania są zgodne z gminnymi energetycznej. Planuje się, że duża część finansowania pochodzić będzie z funduszy zewnętrznych. dokumentami planistycznymi i strategicznymi, w tym z obowiązującą Wieloletnią Prognozą Finansową oraz Programem Ochrony Powietrza. W przypadku wystąpienia konieczności uwzględnienia w PGN zadań, które nie są zgodne z powyższymi dokumentami konieczna będzie ich aktualizacja, celem wyeliminowania zaistniałych niezgodności. XII.1.7. Wykonalność instytucjonalna i finansowanie PGN realizowany będzie przez Urząd Miasta i Gminy Pobiedziska. Zadania wynikające z planu gospodarki niskoemisyjnej są przyporządkowane do poszczególnych jednostek organizacyjnych podległych UMiG, a także interesariuszom zewnętrznym. Z uwagi na fakt, że Plan jest przekrojowy i obejmuje wiele dziedzin funkcjonowania miasta, konieczne jest skuteczne monitorowanie i koordynacja realizacji. Konieczne jest też wdrożenie odpowiednich struktur organizacyjnych, istnienie których ułatwi realizację działań w zakresie gospodarki niskoemisyjnej. 10 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 10

Działania przewidziane do realizacji w PGN będą finansowane zarówno ze środków własnych miasta i gminy, jak i środków zewnętrznych. Środki na realizację powinny być zabezpieczone głównie w programach krajowych i europejskich, a we własnym zakresie konieczne jest uwzględnienie działań w wieloletnich prognozach finansowych oraz w budżecie miasta i budżecie jednostek podległych, na każdy rok. Koszty i sposób finansowania działań, które na etapie przygotowania PGN nie miały zaplanowanego budżetu w dokumentach planistycznych, mają określony szacunkowy koszt realizacji, który powinien być zweryfikowany i dopasowany do realnych możliwości gminy na etapie realizacji działania. Zadania ujęte w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej są spójne z obowiązującą Wieloletnią Prognozą Finansową Gminy Pobiedziska. Opierają się one głównie na już realizowanych przez miasto działaniach i zatwierdzonych planach działań i są z nimi zgodne. Zadania w PGN koncentrują się głównie na rozwoju nowych rozwiązań energetycznych (w tym OZE), transporcie (rozwój sieci drogowej upłynnienie ruchu, rozwój komunikacji publicznej), budownictwie (termomodernizacje) oraz wsparciu i edukacji mieszkańców w zakresie efektywnego wykorzystania energii. Po zatwierdzeniu PGN, Wieloletnia Prognoza Finansowana będzie aktualizowana o dodatkowy zakres zadań z danego obszaru wynikających z PGN w oparciu o harmonogram rzeczowo finansowy. XII.1.8. Podsumowanie Plan Gospodarki Niskoemisyjnej (PGN) jest dokumentem strategicznym, który wyznacza kierunki dla gminy Pobiedziska do roku 2020, w zakresie działań inwestycyjnych i nieinwestycyjnych w obszarach związanych z użytkowaniem energii w budownictwie, transporcie i gospodarce komunalnej. PGN stanowi również podstawęę do ubiegania się o środki wsparcia związane z realizacją celów gospodarki niskoemisyjnej w perspektywie finansowej UE na lata 2015-2020. W PGN ujęto analizę uwarunkowań wynikających z przepisów prawa i dokumentów strategicznych krajowych, wojewódzkich oraz lokalnych. W wyniku inwentaryzacji określono, że sumaryczna emisja w roku bazowym wyniosła 88 889 Mg CO 2. Określone w harmonogramie rzeczowo-finansowym działania pozwalają na zaoszczędzenie 6 594 MWh energii i 3 529 Mg CO 2 emisji redukcja emisji o 4% w stosunku do roku bazowego. Szczegóły celów zestawiono w rozdziale XII.2.4. Cele strategiczne i szczegółowe. Działania miasta mają istotne znaczenie, dla osiągnięcia zamierzonych rezultatów planu. Szczególnie istotne są działania, które będą promowały i pokazywały wiodącą rolę samorządu w dziedzinie efektywności energetycznej i ochrony klimatu na poziomie lokalnym samorząd powinien dać odpowiedni przykład mieszkańcom i przedsiębiorcom. Kluczowe działania dla miejskiego PGN to szczególnie działania w zakresie termomodernizacji budynków, przebudowy dróg. Należy wskazać, że dotychczas realizowana polityka Urzędu Miasta i Gminy Pobiedziska przynosi rezultaty. Godnym podkreślenia jest fakt, że przy znacznym wzroście gospodarczym i rozwoju miasta w okresie ostatnich kilku lat emisje gazów cieplarnianych nie wzrosły w sposób znaczący, a zużycie energii zostało ograniczone. Również emisje innych zanieczyszczeń (szczególniee pyłów) zostały znacząco ograniczone. Wdrożenie Planu 11 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 11

gospodarki niskoemisyjnej jest konieczne dla zachowania, a nawet wzmocnienia istniejących trendów. Działania w ramach PGN dla Gminy Pobiedziska to również wymiernee oszczędności dla gminy i jej mieszkańców wynikające z zaoszczędzonej energii (elektryczna, cieplna, paliwa transportowe i in.). Ponadto należy podkreślić inne pośrednie korzyści, takie jak ograniczenie emisji zanieczyszczeń do środowiska (m.in. pyły, benzo(α)piren oraz tlenki azotu i siarki) co będzie miało wpływ na zdrowie i poprawę jakości życia mieszkańców. Poprzez ograniczenie zużycia energii i wzrost produkcji energii z OZE, realizacja PGN dla gminy Pobiedziska przyczynia się również do poprawy bezpieczeństwa energetycznego obszaru. Przedstawione w Planie cele oraz działania przyczyniają się do realizacji krajowej i unijnej strategii ochrony klimatu. Należy również podkreślić fakt, że realizacja PGN dla miasta powinna pomagać w utrzymaniu konkurencyjności gospodarki jej terenów. Realizacja polityki klimatyczno- którą należy energetycznej na poziomie lokalnym to szansa dla gospodarki gminy, wykorzystać poprzez konsekwentne działania skierowane na zazielenienie lokalnej gospodarki władze gminy powinny zaangażować się i wspierać podobne inicjatywy jak opisane powyżej, a także inne, które będą wpisywały się w politykęę niskoemisyjnego rozwoju. 12 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 12

XII.2. WSTĘP Plan Gospodarki Niskoemisyjnej (PGN) jest dokumentem strategicznym, który wyznacza działania umożliwiające rozwój gospodarki obszaru Gminy Pobiedziska, należącej do Stowarzyszenia Metropolia Poznań, a także jego docelowee przekształcenie na gospodarkę niskoemisyjną. Gospodarka niskoemisyjna to taka, w której rozwój gospodarczy opiera się na idei zrównoważonego rozwoju i przyczynia do realizacji następujących celów: ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, ograniczenie zużycia energii, zwiększenie udziału energii ze źródeł odnawialnych przy jednoczesnej poprawie jakości powietrza. Gospodarka niskoemisyjna jest związana ze wzrostem innowacyjności i wdrożeniem nowych technologii. W PGN ujęte są działaniaa m.in. z zakresu termomodernizacji obiektów, wsparcia efektywności energetycznej i wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz działania edukacyjne dotyczące zmian klimatu oraz oszczędności zasobów naturalnych. W ramach działań zaproponowanych dla poszczególnych sektorów gospodarki, planowane są zadania, których realizacja przyczyni się do osiągnięcia zamierzonego celu. PGN ujmuje zarówno zadania gminy, jak i interesariuszy zewnętrznych. Dla zadań zgłoszonych do Planu został opracowany harmonogram rzeczowo-finansowy, dołączony, jako odrębny Załącznik nr 1. Do koordynacji realizacji Planu, opracowano bazę danych, która umożliwia inwentaryzację emisji gazów cieplarnianych. Baza danych będzie aktualizowana na bieżąco, natomiast inwentaryzacja emisji i aktualizacja dokumentu strategicznego przeprowadzana będzie cyklicznie. XII.2.1. Cel i zakres dokumentu PGN Plan Gospodarki Niskoemisyjnej to strategiczny dokument, który wyznacza kierunki dla rozwoju gminy Pobiedziska, w zakresie działań inwestycyjnych i nieinwestycyjnych w wyodrębnionych sektorach, tj.: 1. Energetyka. 2. Budownictwo i gospodarstwa domowe. 3. Transport. 4. Lasy i tereny zielone. 5. Przemysł. 6. Gospodarka odpadami. 7. Edukacja i dialog społeczny. 8. Administracja publiczna. PGN wyznacza cele i działania w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych, efektywności energetycznej oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Realizacja działań ujętych w Planie Gospodarki Niskoemisyjnej zgodna jest z obowiązującym 13 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 13

Programem ochrony powietrza dla stref województwa wielkopolskiego. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej ma przyczynić się do osiągnięcia celów określonych w pakiecie klimatyczno-energetycznym do roku 2020 1, tj.: redukcji emisji gazów cieplarnianych o 20% w stosunku do 1990 roku; zwiększenia udziałuu energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w finalnej konsumpcji energii o 20% (dla Polski o 15%); redukcji zużycia energii finalnej o 20%, co ma zostać zrealizowane poprzez podniesienie efektywności energetycznej; a także do poprawy jakości powietrza na obszarach, na których odnotowano przekroczenia jakości poziomów dopuszczalnych stężeń w powietrzu i realizowane są programy (naprawcze) ochrony powietrza (POP) oraz plany działań krótkoterminowych (PDK). Plan wskazuje strategię długoterminową oraz konkretne działania służące jej realizacji na terenie gminy Pobiedziska należącej do Metropolii Poznań. PGN stanowi również podstawę pozyskania finansowania zewnętrznego działań w zakresie gospodarki niskoemisyjnej. Według zapisów Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 posiadanie przez gminę strategii niskoemisyjnych (PGN) jest warunkiem koniecznym do uzyskania dofinansowania dla realizowanych działań w zakresie efektywności energetycznej, redukcji emisji zanieczyszczeń oraz niskoemisyjnego transportu. Plan wyznacza również potencjalne źródła finansowania z funduszy zewnętrznych na lata 2014-2020. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Metropolii Poznań, obejmuje obszar 23 jednostek samorządu terytorialnego, mianowicie gminy: Buk, Czerwonak, Dopiewo, Kleszczewo, Komorniki, Kostrzyn, Kórnik, Luboń, Mosina, Murowana Goślina, Oborniki, Pobiedziska, Poznań, Puszczykowo, Rokietnica, Skoki, Stęszew, Suchy Las, Swarzędz, Szamotuły, Śrem, Tarnowo Podgórne, oraz Powiat Poznański. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Pobiedziska, opracowany w ramach Planu gospodarki niskoemisyjnej dla Metropolii Poznań, obejmuje swoim zakresem obszar w granicach administracyjnych gminy Pobiedziska. XII.2.2. Uwarunkowania strategiczne Plan gospodarki niskoemisyjnej jest strategią opracowywaną przez jednostkę samorządu terytorialnego, na określony horyzont czasowy. Z tego powodu PGN w hierarchii dokumentów strategicznych stanowi dokument trzeciego szczebla. W związku z tym wymagana jest zgodność PGN ze wszystkimi dokumentami strategicznymi oraz strategiami średniookresowymi. 1 Zgodnie z przyjętym w 2009 r. pakietem energetyczno-klimatycznym do 2020 r. Unia Europejska: 20% zredukuje emisje gazów cieplarnianych w stosunku do poziomu emisji z 1990 r.; 20% zwiększy udział energii odnawialnej w finalnej konsumpcji energii (dla Polski 15%); 20% zwiększy efektywność energetyczną, w stosunku do prognoz BAU na rok 2020. 14 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 14

XII.2.2.1. Cele ogólne na poziomie Unii Europejskiej Plan gospodarki niskoemisyjnej realizuje cele określone w pakiecie klimatyczno- CAFE (Clean energetycznym oraz cele w zakresie jakości powietrza wynikające z Dyrektywy Air for Europe), m.in.: ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, wzrost efektywności energetycznej oraz wzrost wykorzystania energii z OZE. Plan jest spójny m.in. dokumentami strategicznymi i programowymi, na poziomie Unii Europejskiej co przedstawiano w (Tabela XII.1). Tabela XII.1. Dokumenty strategiczne na poziomie Unii Europejskiej Dokument: Zakres spójności: ograniczenie emisji gazów cieplarnianych o 20%; zwiększenie do 20% udziału energii ze źródeł Strategia Europa 2020 odnawialnych (dla Polski do 15%) ); zwiększenie efektywności energetycznej o 20%. Strategia Unii Europejskiej w zakresie przystosowania się do zmian klimatu Dyrektywa 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 21 majaa 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (CAFE Clean Air For Europe) rozwój zielonej infrastruktury; zapewnienie infrastruktury bardziej odpornej na zmiany klimatu. poprawa jakości powietrza poprzez ograniczenie emisji zanieczyszczeń. XII.2.2.2. Ramy realizacji planu gospodarki niskoemisyjnej na poziomie krajowym Poniżej przedstawiono najważniejsze przepisy prawa na poziomie krajowym, których zapisy przeanalizowano z punktu widzenia realizacji niniejszej pracy, dla zapewnienia spójności w zakresie formułowanych celów strategicznych i szczegółowych. 1. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. 2015 poz. 1515, z późn. zm.); 2. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. 2013 poz. 1409, z późn. zm.); 3. Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. 2013 poz. 1399, z późn. zm.); 4. Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r.- Prawo energetyczne (Dz. U. 2012 poz. 1059, z późn. zm.) oraz rozporządzeniami do tej Ustawy aktualnymi na dzień podpisania umowy; 5. Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. 2015 poz. 1445, z późn. zm.); 6. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2013 poz. 1232 z późn. zm.); 7. Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. 2015 poz. 199, z późn. zm.), 8. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. 2015 poz. 2164, z późn. zm.); 15 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 15

9. Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzeniaa polityki rozwoju (Dz. U. 2014 poz. 1649, z późn. zm.); 10. Ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. 2015 poz. 184); 11. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2013 poz. 1235 z późn. zm.) ); 12. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. 2013 poz. 885, z późn. zm.); 13. Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz.U. 2015 poz. 2167 z późn. zm..); 14. Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. 2013 poz. 21 z późn. zm.). 15. Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (Dz.U.2015 poz.478); 16. Ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej (Dz. U. 2010 nr 76 poz. 489, z późn. zm.). Poza uwarunkowaniami prawnymi wykazane cele i założenia Planu gospodarki niskoemisyjnej dla obszaru Gminy są zgodne z następującymi dokumentami strategicznymi na poziomie krajowym, co wykazano i przedstawiono w (Tabela XII.2). Tabela XII.2. Dokumenty strategiczne na poziomie krajowym Dokument Zakres spójności Długookresowa Strategia Rozwoju rozwój gospodarki. Kraju Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności. (Przyjęta Uchwałą Nr 16 Rady Ministrów z dnia 5 lutego 2013 r.) Średniookresowa Strategiaa Rozwoju Kraju (Strategia Rozwoju Kraju 2020, ŚSRK 2020) przyjęta Uchwałą Nr 157 Rady Ministrów z dnia 25 września 2012 r. efektywne wykorzystanie paliw i energii przez poszczególne sektory gospodarki; zwiększenie wykorzystania urządzeń i technologii energooszczędnych oraz opartych na odnawialnych źródłach energii. Umowa partnerstwa przyjęta przez Radę Ministrów z dniu 8 stycznia 2014 r. konieczność przejścia na gospodarkę niskowęglową i niskoemisyjną; ograniczenie zużycia energii w sektorach na terenie Gminy; poprawa infrastruktury drogowej i wprowadzenie zasad zrównoważonego transportu. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014 2020 wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach; przeciwdziałanie zmianomm klimatu; zachowanie i ochrona środowiska; promowanie efektywnego gospodarowania zasobami i zrównoważonegoo transportu. 16 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 16

Linia demarkacyjna 2 Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego (KSRR) przyjęta Uchwałą Rady Ministrów z dnia 13 lipca 2010 r. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK) przyjęta Uchwałą Nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011 r. Polityka energetyczna Polski do 2030 roku przyjęta Uchwałą Nr 202/2009 Rady Ministrów z dnia 10 listopada 2009 r. Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 przyjęta Uchwałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 maja 2009 r. Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko perspektywa do 2020 roku przyjęta Uchwałą Nr 48 Rady Ministrów z dnia 14 kwietnia 2014 r. Krajowy Plan Działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych do 2020 roku przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 7 grudnia 2010 r. Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej dla Polski 2014 uchwalony przez Radęę Ministrów w dniu 20 października 2014 r. Narodowy Program Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnejj (NPRGN), którego założenia zostały przyjęte przez Radę Ministrów dnia 16 sierpnia 2011 r. Strategiczny Plan Adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030 przyjęty uchwałą Rady Ministrów w dniu 29 października 2014 r. poprawa infrastruktury transportowej (dróg, tras rowerowych, transportu publicznego) oraz energetycznej (rozbudowa i modernizacja sieci, termomodernizacje, wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych); ochrona środowiska. efektywne wykorzystanie potencjału obszaru; poprawa jakości życia mieszkańców. poprawa infrastruktury transportowej; wykorzystanie potencjału wewnętrznego; zwiększanie bezpieczeństwa energetycznego. poprawa efektywności energetycznej; zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. działania w obszarze edukacji ekologicznej; zarządzanie środowiskiem. zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska (przede wszystkim ograniczenie ich zużycia); poprawa stanu środowiska, głównie w zakresie jakości powietrza poprzez ograniczenie emisji zanieczyszczeń; zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego oraz efektywności energetycznej. zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii. ograniczenie zużycia energii finalnej (końcowego wykorzystana energii w poszczególnych sektorach gospodarki). rozwój niskoemisyjnych źródeł energii; poprawa efektywności energetycznej i związane z nią ograniczenie zużycia paliw; wykorzystanie technologii niskoemisyjnych; promocja nowych wzorców konsumpcji. dążenie do zrównoważonego rozwoju; efektywne funkcjonowanie gospodarki; poprawa jakości środowiska oraz warunków życia mieszkańców. 2 Linie demarkacyjna pomiędzy Programami Operacyjnymi Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej i Wspólnej Polityki Rybackiej z dnia 4 marca 2014 r., ustanowiona przez Sekretariat Komitetu Koordynacyjnego Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia. Linia demarkacyjna stanowi zestaw kryteriów wskazujących dla określonych typów projektów miejsce ich realizacji (przypisuje przedsięwzięcie do odpowiedniego Programu), w celu uniemożliwienia wielokrotnego finansowania ze środków różnych funduszy UE (źródło: www.mir.gov.pl) 17 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 17

XII.2.2.3. Ramy realizacji planu gospodarki niskoemisyjnej na poziomie regionalnym i lokalnym Cele i założenia Planu gospodarki niskoemisyjnej dla obszaru Gminy są zgodne z następującymi dokumentami na poziomie regionalnym i lokalnym. Zakres spójności przedstawiono poniżej w (Tabela XII.3). Tabela XII.3. Dokumenty strategiczne na poziomie regionalnym i lokalnym Dokument: Zakres spójności: Energia i emisja zanieczyszczeń do atmosfery: - wzrost OZE oraz efektywności energetycznej oraz Wielkopolski Regionalny Program zmniejszenie emisyjności. Operacyjny na lata 2014 2020 Zrównoważony transport: - poprawa infrastruktury transportu drogowego. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO na lata 2012 2015 z perspektywą na lata 2012 2019 ZAKTUALIZOWANA STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA WIELKOPOLSKIEGO DO 2020 ROKU Program ochrony powietrza dla strefy wielkopolskiej, przyjęty Uchwałą Nr XXXIX/769/13 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 25 listopada 2013 roku Program ochrony powietrza dla strefy wielkopolskiej ze względu na ozon, przyjęty Uchwałą Nr XXIX/565/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17 grudnia 2012 roku Plan działań krótkoterminowych w zakresie benzo(a)pirenu dla strefy wielkopolskiej, przyjęty Uchwałą Nr V/126/15 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 30 marcaa 2015 roku - Spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza oraz standardów emisyjnych z instalacji, wymaganych przepisami prawa; - Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii; - Edukacja dla zrównoważonego rozwoju; - Aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym. Poprawa dostępności i spójności komunikacyjnej regionu: - wzrost różnorodności oraz upowszechnianie efektywnych form transportu; Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie jego zasobami: - ograniczanie emisji substancji do atmosfery; Lepsze zarządzanie energią: - optymalizacja gospodarowania energią, rozwój produkcji i wykorzystanie alternatywnych źródeł energii. - obniżenie poziomu zanieczyszczeń co najmniej do poziomów odpowiednio dopuszczalnych i docelowego, szczególnie w kwestii PM10 i B(a)P; - przywrócenie naruszonych standardów jakości powietrza. - ograniczenie zanieczyszczenia powietrza, w tym zanieczyszczenia ozone; - przywrócenie naruszonych standardów jakości powietrza. - ogranicznie emisji powierzchniowej 18 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 18

Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Miasta Poznania na lata 2014-2025. 3 Strategią Rozwoju Miasta i Gminy Pobiedziska na lata 2012-2022, przyjętą Uchwałą Nr XXIX/299/2013 Rady Miejskiej Gminy Pobiedziska z dnia 31 stycznia 2013 r. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Pobiedziska oraz miejscowych planów zagospodarowaniaa przestrzennego, przyjętych Uchwałą Nr LI/495/2014 Rady Miejskiej Gminy Pobiedziska z dnia 30 października 2014 r. Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego Założenia do Planu Zaopatrzenia w Ciepło, Energię Elektryczną i Paliwa Gazowe Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla gminy Pobiedziska jest również zgodny z zapisami: Załącznika nr 9 do regulaminu Konkursu nr 2/POIiŚ/9.3/2013 Szczegółowe zalecenia dotyczące struktury planu gospodarki niskoemisyjnej ; Poradnika Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP)? ; Narodowym Programem Gospodarki Niskoemisyjnej przejętej przez Radę Ministrów 4 sierpnia 2015 r. XII.2.3. Metodologia opracowania PGN PGN finansowany ze środków POIiŚ musi być zgodny z regulaminem konkursu nr 2/POIiŚ/9.3/2013 - Plany gospodarki niskoemisyjnej. Szczegółowe wytyczne dotyczące opracowania Planu gospodarki niskoemisyjnej zawarte są w załączniku nr 9 do regulaminu konkursu, oraz w Poradniku Jak opracować plan działań na rzecz zrównoważonej energii?. Struktura dokumentu określona została w załączniku nr 9 do Regulaminu Konkursu nr 2/POIiŚ/9.3/2013 Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej Plany gospodarki niskoemisyjnej : 1. Streszczenie. 2. Ogólna Strategia. - zwiększenie udziału transportu publicznego w podróżach; - zwiększenie udziału ruchu rowerowego w komunikacji miejskiej; - ograniczenie emisji zanieczyszczeń gazowych. Cele: - zintegrowany system komunikacyjny miasta i gminy Pobiedziska; - oszczędności energetyczne w gminie Pobiedziska; - edukacja ekologiczna. - zapewnienie odpowiedniego standardu obsługi komunikacyjnej, uzupełnionej o system ścieżek rowerowych; - zapewnienie odpowiedniego standardu wyposażenia terenów mieszkaniowych w całej gminie w infrastrukturę techniczną; - wspieranie inwestycji proekologicznych, przede wszystkim związanych z rozbudową i unowocześnianiem infrastruktury techniczne - zakazuje się realizacji przedsięwziąć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, za wyjątkiem inwestycji celu publicznego; - w zakresie zasad modernizacji, rozbudowy i budowy systemów infrastruktury technicznej ustala się: dopuszczenie do przebudowy, rozbudowy, remontu oraz rozbiórki istniejących sieci i urządzeń infrastruktury technicznej, jak i dopuszczenie do budowy nowych sieci infrastruktury technicznej; Gmina nie posiada opracowanego dokumentu. 3 Plan zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego dla Miasta Poznania na lata 2014-2025 obejmuje swym zasięgiem i wpływem nie tylko obszar miasta Poznania, ale i sąsiednie gminy wchodzące w skład Aglomeracji Poznańskiej. W związku z powyższym planowanie strategii rozwoju transportu niskoemisyjnego w gminie Komorniki musi być zgodne z ww. Planem. 19 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 19

Cele strategiczne i szczegółowe. Stan obecny. Identyfikacja sektorów problemowych. Aspekty organizacyjne i finansowe (struktury organizacyjne, zasoby ludzkie, zaangażowane strony, budżet, źródła finansowania inwestycji, środki finansowe na monitoring i ocenę). 3. Wyniki bazowej inwentaryzacji emisji CO 2. 4. Działania/zadania i środki zaplanowane na cały okres objęty planem Długoterminowa strategia, cele i zobowiązania. Krótko/średnioterminowe działania/zadania (opis, podmioty odpowiedzialne za realizację, harmonogram, koszty, wskaźniki). W-w wytyczne wskazują główne cele PGN, założenia do sporządzania Planów, wymagania, zalecaną strukturę Planu oraz wskaźniki monitorowania realizacji działań w nim ujętych. Działania zawarte w Planach muszą być spójne z zapisami w obowiązujących POP i PDK oraz w efekcie doprowadzić do redukcji emisji gazów cieplarnianych i zanieczyszczeń do powietrza (w tym: pyłów, dwutlenku siarki oraz tlenków azotu) oraz WPF. Zgodnie z załącznikiem nr 9 do Regulaminu Konkursu przyjmuje się następujące założenia do przygotowania dokumentu: koncentrowanie się na działaniach niskoemisyjnych i efektywniee wykorzystujących zasoby, w tym poprawie efektywności energetycznej, wykorzystaniu OZE, czyli wszystkich działań mających na celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do powietrza w tym pyłów, dwutlenku siarki, tlenków azotu oraz emisji dwutlenku węgla, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów, na których odnotowano przekroczenia dopuszczalnych stężeń w powietrzu; objęcie całości obszaru geograficznego gminy/gmin; objęcie sektorów, w których władze lokalne mają wpływ na zużycie energii w perspektywie długoterminowej (w tym planowanie przestrzenne); podjęcie działań mających wpływ na zmiany postaw konsumpcyjnych użytkowników energii (współpraca z mieszkańcami i zainteresowanymi stronami, działania edukacyjne); spójność z nowotworzonymi bądź aktualizowanymi założeniami do Planów zaopatrzenia w ciepło, chłód i energię elektryczną bądźź paliwa gazowe (lub założeniami do tych planów) i programami ochrony powietrza; ujęcie działań mających na celu wspieranie produktów i usług efektywnych energetycznie (np. zamówienia publiczne); zakres działań przewidzianych w PGN dotyczy szczebla gminnego; zapewnienie współuczestnictwa podmiotów będących producentami i/lub odbiorcami energii ze szczególnym uwzględnieniem działań w sektorze publicznym. Plan Gospodarki Niskoemisyjnej dla Metropolii Poznań jest zgodny z wyżej wspomnianymi wytycznymi. Ujęte w Planie działy i sektory gospodarki zgodne są z wytycznymi Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej. 20 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 20

XII.2.3.1. Określenie roku bazowego Rok bazowy (BEI) określa poziom odniesienia w czasie względem, którego określa się wielkość redukcji emisji. W ramach dokumentu PGN dla Metropolii Poznań, dla gminy Pobiedziska wybrano rok 2010 jako rok bazowy aby zachować spójność z pozostałymi gminami wchodzących w skład Metropoli Poznań, ze względu na: dostępność wiarygodnych danych - jest to ostatni rok, za który JST mają ustawowy obowiązek archiwizowania faktur za zużycie mediów; wysoki potencjał emisyjności gminy w tym roku ze względu na produkcję energii i ciepła oraz zużycie surowców energetycznych (korzystny wpływ warunków klimatycznych). XII.2.3.2. Analiza stanu obecnego i inwentaryzacja Pozyskanie informacji i danych od interesariuszy wewnętrznych (Referatów Urzędu Miasta i Gminy, jednostek gminnych) i zewnętrznych. Analiza stanu obecnegoo dotyczy sektorów społeczno-gospodarczych (Tabela XII.4). Tabela XII.4. Charakterystyka sektorów społeczno-gospodarczych 1 2 Sektory Energetyka Budownictwo Zakres/ źródła danych instalacje EU-ETS (dane z Krajowego Rejestru Emisji); instalacje OZE (rodzaj, lokalizacja, charakterystyka, produkcja energii); instalacje produkujące energię elektryczną, cieplną, chłód (rodzaj, lokalizacja, charakterystyka, zużycie paliw i wielkość emisji GHG oraz innych zanieczyszczeń); oświetlenie uliczne (rodzaje i moc zainstalowanego oświetlenia, własność). Źródła danych: przedsiębiorstwa energetyczne, istniejące dokumenty planistyczne (w tym ZPZC), URE, wydziały właściwe ds. oświetlenia ulicznego, istniejące bazy danych instalacji OZE. budynki gminne (lokalizacja, charakterystyka, źródła ciepła, zużycie energii i paliw); budynki mieszkalne komunalne (lokalizacja, charakterystyka, źródła ciepła, zużycie energii i paliw); statystyka budynków mieszkalnych ilości, powierzchnia obiektów usługowych, zużycie energii i paliw; statystyka budynków usługowych pozostałych ilości, powierzchnia obiektów usługowych, zużycie energii i paliw. Źródła danych: wydziały i jednostki gminy, statystyka GUS, przedsiębiorstwa energetyczne (dostawcy i sprzedawcy energii elektrycznej, gazu, ciepła sieciowego), istniejące opracowania planistyczne. 21 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 21

3 4 5. 6 Sektory Transport Gospodarka komunalna Lasy i tereny zielone Edukacja/dial og społeczny Zakres/ źródła danych dane o natężeniu ruchu pojazdów na terenie gminy; dane o transporcie kolejowym (długości torowisk, liczba kursów pociągów); ilość i charakterystyka zarejestrowanych pojazdów na terenie gminy; ogólne informacje o sieci transportowej i charakterystyka funkcjonujących na terenie gminy systemów transportu zbiorowego; pojazdy gminne (rodzaj, ilość, charakterystyka, zużycie paliw); pojazdy komunikacji publicznej gminnej (rodzaj, ilość, charakterystyka, zużycie paliw). Źródła danych: jednostki gminne, gminny operator transportu zbiorowego, GUS, rejestry powiatowe i centralne (pojazdy), przewoźnicy kolejowi, istniejące opracowania planistyczne. charakterystyka systemu gospodarki odpadami (organizacja systemu, instalacje gospodarki odpadami - charakterystyka); ilości i rodzaje odebranych odpadów, sposób zagospodarowania; charakterystyka systemu gospodarki wodno-ściekowej (organizacja systemu, instalacje wodno-kanalizacyjne - charakterystyka); ilości odebranych ścieków, sposób przetwarzania i zagospodarowania osadów ściekowych; wielkość emisji i sposób zagospodarowania biogazu. Źródła danych: sprawozdania z funkcjonowania systemu gospodarki odpadami, przedsiębiorstwa komunalne, GUS, Urząd Marszałkowski, istniejące opracowania planistyczne. obszary leśne (charakterystyka). Źródła danych: GUS (Główny Urząd Statystyczny), RDLP (Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych). inicjatywyy związane z ochroną klimatu, oszczędnością energii, zrównoważonym rozwojem realizowane we współpracy z interesariuszami zewnętrznymi. Źródła danych: gmina. 7 Administracja publiczna Źródło: Opracowanie własne. charakterystyka istniejących struktur administracji publicznej na terenie gminy. XII.2.3.3. Określenie wielkości emisji Źródła danych: gmina, GUS. W oparciu o zebrane dane na etapie inwentaryzacji dokonuje się obliczenia wielkości emisji. Szczegółowa metodologia obliczania wielkości emisji znajduje się w Rozdziale XII.7. 22 Id: A7267541-4DAC-47F2-ADA1-7C0C66E88B31. Projekt Strona 22