W trosce o czyste powietrze. Jak małopolskie samorządy wykorzystują unijne środki na walkę ze smogiem? Debata w Proszowicach Patronat honorowy: Marek Sowa Marszałek Województwa Małopolskiego
Najbardziej zanieczyszczone miasta w Europie wg Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) 1. Pernik, Bułgaria (dopuszczalne normy przekroczone przez 180 dni) 2. Płowdiw, Bułgaria (161 dni) 3. Kraków (150,5) 4. Plewen, Bułgaria (150) 5. Dobricz, Bułgaria (145) 6. Nowy Sącz (126) 7. Gliwice (125) 8. Zabrze (125) 9. Sosnowiec (124) 10. Katowice (123)
Komisja Europejska upomina Polskę Luty 2015: Komisja wzywa Polskę do podjęcia konkretnych działań w sprawie ograniczenia zanieczyszczenia powietrza. Komisja uważa, że Polska od 2005 roku nie podjęła odpowiednich środków w celu ochrony zdrowia obywateli i prosi o szybkie i efektywne działania napisano w opinii przesłanej polskiemu rządowi.
Główne źródła zanieczyszczenia powietrza w Polsce (dane za lata 2009-2012) tzw. niska emisja, pochodząca z domowych pieców i lokalnych kotłowni węglowych, w których spalanie odbywa się w nieefektywny sposób (od 82 proc. do 92,8 proc.) zanieczyszczenia komunikacyjne (od 5,4 do 7 proc.) zanieczyszczenia przemysłowe (od 1,8 do 9 proc.). Lokalnie mogą występować także inne tendencje, np. w Warszawie to zanieczyszczenia komunikacyjne stanowią 63% zanieczyszczeń.
Niska emisja w Krakowie Stężenia pyłu zawieszonego wyraźnie rosną w sezonie grzewczym, czyli jesienią i zimą. W domowych piecach i kotłowniach węglowych spalany jest tani węgiel, o złej charakterystyce i niskich parametrach grzewczych. Sytuację pogarszają niekorzystne warunki atmosferyczne, czyli bezwietrzna pogoda. Smogowi sprzyja też położenie miasta w niecce i ogromna ilość spalin samochodowych. Według naukowców oddychanie krakowskim powietrzem ma taki wpływ na człowieka, jak wypalanie 2,5 tys. papierosów rocznie.
Skutki zanieczyszczenia powietrza Związki chemiczne i pyły wchodzące w skład smogu mogą wywołać alergię, zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli, niewydolność oddechową oraz paraliż układu krwionośnego. Smog zwiększa też ryzyko wystąpienia nowotworów i prawdopodobieństwo wystąpienia astmy u dzieci. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z powodu zanieczyszczenia powietrza w 2010 roku zmarło przeszło 48 tysięcy Polaków. Więcej zgonów odnotowano tylko w Rosji i na Ukrainie.
Wymiana pieców w Krakowie Bez radykalnych decyzji nie osiągniemy wymaganych standardów jakości powietrza Jacek Majchrowski, Prezydent Krakowa, w liście do Marszałka Województwa Małopolskiego ze stycznia 2013 r. Krakowianie mogą składać wnioski o przyznanie dotacji na wymianę pieców węglowych. Jeszcze tylko w tym roku można uzyskać do 100 proc. zwrotu poniesionych kosztów. W 2016 dofinansowanie sięgnie do 80 proc., w 2017 do 60 proc., a w 2018-40 proc. poniesionych kosztów.
Zakaz palenia węglem w Krakowie Listopad 2013: sejmik woj. małopolskiego wprowadza zakaz używania węgla do ogrzewania mieszkań i domów w Krakowie. Sierpień 2014: Wojewódzki Sąd Administracyjny uznaje, że regulacja naruszyła zasady konstytucyjne. Uważamy, że są podstawy, aby wydać taki zakaz palenia węglem, jaki uchwalił nasz sejmik. Zrobiliśmy to w Polsce i w Europie jako pierwsi. Tego domagali się mieszkańcy Krakowa. UE nasze starania potraktowała jako odważne działanie w celu poprawy jakości powietrze i przeciwdziałaniu niskiej emisji Kazimierz Barczyk, Wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Małopolskiego.
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 w Małopolsce program realizowany przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej środki przekazywane są na gospodarkę niskoemisyjną, ochronę środowiska oraz przeciwdziałanie zmianom klimatu fundusze przeznaczono m.in. na Opracowanie planu gospodarki niskoemisyjnej dla 6 gmin należących do Związku Międzygminnego ds. Gazyfikacji, Rozwoju Terenów Wiejskich i Ochrony Środowiska w Proszowicach. Ma on umożliwić wymianę starych i nieefektywnych pieców węglowych na ekologiczne kotły o wysokiej sprawności.
Unijne środki na walkę z niską emisją Komisja Europejska przeznaczyła 300 milionów euro na ograniczenie emisji pyłów PM10 w Polsce. Kraków otrzyma ponad 26% z tej kwoty. Niska emisja ma zostać ograniczona przez rozwój i modernizację sieci ciepłowniczej. Kraków otrzymał na ten cel 450 milionów złotych. 80 milionów złotych zostanie przeznaczonych na walkę ze smogiem.
Kraków w programie KAWKA Od 2013 roku w Krakowie realizowany jest program KAWKA, w ramach którego krajowe środki są przeznaczane na likwidację niskiej emisji i korzystanie z odnawialnych źródeł energii. Dzięki KAWCE w połowie 2014 roku władze Krakowa otrzymały 24 mln zł z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Suma, na którą opiewały złożone wnioski, przekraczała 60 mln zł. Wniosków było tak dużo, że wstrzymano ich przyjmowanie, a te złożone po 14 sierpnia 2014 są rozpatrywane dopiero teraz.
Konkurencja między środkami unijnymi i krajowymi? Gazeta Wyborcza, maj 2015: Kraków może nie otrzymać kolejnych pieniędzy z programu KAWKA. Powód? Małopolska otrzymała rekordowe środki unijne na walkę z zanieczyszczeniem (2,8 miliarda euro). Krajowe wsparcie inwestycji nie może wypierać funduszy unijnych, więc jeśli Małopolska ma dużo środków na walkę ze smogiem z Unii, to istnieje ryzyko, że nie będzie mogła korzystać z pieniędzy krajowych. Między środkami unijnymi a krajowymi nie ma konkurencji. Skala problemu Krakowa i Małopolski jest tak duża, że potrzeba nam każdych pieniędzy: unijnych, krajowych, wojewódzkich i gminnych Andrzej Guła, prezes Krakowskiego Alarmu Smogowego
Projekt Szpitala im. Jana Pawła II w Krakowie Marzec 2015: szpital składa do władz miasta projekt, w ramach którego lekarze sprawdzą, jaki wpływ na zdrowie Krakowian ma wdychanie zanieczyszczonego powietrza. Projekt musi zatwierdzić Agencja Oceny Technologii Medycznej. Lekarze ze szpitala chcą przebadać trzy tysiące mieszkańców Krakowa. Osoby, u których zostaną wykryte nieprawidłowości, będą mogły liczyć na bezpłatne konsultacje. Są słowa, słowa, słowa. A oddychamy ciągle tym samym powietrzem. My chcemy zrobić coś konkretnego i może w ten sposób spowodować przyspieszenie pewnych działań zmierzających do walki ze smogiem. Anna Prokop-Staszecka, dyrektor szpitala
W trosce o czyste powietrze. Jak małopolskie samorządy wykorzystują unijne środki na walkę ze smogiem? Czy brak funduszy z programu KAWKA jest dla Krakowa realnym zagrożeniem? Czy małopolskie samorządy chętnie będą przeznaczać środki unijne na walkę ze smogiem, skoro mogą wydać je np. na drogi? Jak przebiega proces wymiany pieców węglowych w Krakowie i co można zrobić, aby go przyspieszyć? Jakie będą dalsze losy uchwały antysmogowej podjętej przez sejmik? Jak każdy z nas może działać na rzecz tego, by małopolskie miasta przestały zajmować wysokie miejsca w unijnym rankingu najbardziej zanieczyszczonych miast?
W trosce o czyste powietrze. Jak małopolskie samorządy wykorzystują unijne środki na walkę ze smogiem? Debata w Proszowicach Patronat honorowy: Marek Sowa Marszałek Województwa Małopolskiego