Sanok. 2015-06 -17 Szanowni Państwo, W dniu 9 czerwca 2015 roku na portalu esanok po raz kolejny ukazał się list otwarty pana Stanisława Romana skierowany co prawda do Burmistrza Miasta Sanok, lecz z uwagi na fakt, że porusza on problem cen za wodę i ścieki, dotyczy on również SPGK sp. z o.o. Tak jak większość z Państwa uważam, że cena za wodę i ścieki jest dość wysoka. Trzeba jednak sobie zdawać sprawę, że obecna cena jest konsekwencją decyzji, które były podejmowane w latach 2006-2008, w tym decyzji dotyczących sposobu finasowania inwestycji pn. Poprawy gospodarki wodno ściekowej w aglomeracji Sanok. Poniesione wydatki zapewniają nam możliwość korzystania z wody i ścieków, które z łatwością spełniają aktualnie obowiązujące normy jakościowe (polskie i unijne). Parametry jakościowe, które obecnie osiągają obiekty: Oczyszczalni Ścieków i Stacji Uzdatniania Wody w Trepczy, pozwalają zakładać, że Gmina Miasta Sanoka nie będzie zmuszona do ponoszenia wydatków związanych z jakością dostarczanej wody oraz jakością odprowadzonych ścieków przez najbliższe 20-50 lat. Ujmując rzecz obrazowo poczynione inwestycje będą służyć również przyszłym pokoleniom. Jednakże, jak przy każdej długoterminowej inwestycji, szczególnie finansowanej w dużej części przez kredyt ( w naszym przypadku przez obligacje), w okresie spłaty kredytu na kredytobiorcy ciążą określone zobowiązania dotyczące nie tylko terminowej spłaty rat. Uwagi pana Stanisława Romana dotyczące obowiązujących w Sanoku i gminach sąsiednich cen za wodę i ścieki można podsumować poprzez zacytowanie następującego fragmentu listu, cytuję: Oczywiście nie można negować kosztów związanych z emisją obligacji, jednak uważam, że wysoką cenę wody i ścieków bardziej obciąża nieprawidłowa amortyzacja i duże zaniżenie we wniosku taryfowym ilości wody i ścieków, niż emisja obligacji. I. Amortyzacja. Zgadzam się z autorem, że przepisy ustawy o rachunkowości narzucają określony sposób ewidencji dotacji oraz prezentacji w rachunku zysków i strat. Efektem tego jest ujmowanie w rachunku zysków i strat jako kosztu pełnej amortyzacji oraz jako przychodu części amortyzacji dotyczącej środków trwałych sfinansowanych dotacją i cytując za autorem listu: w rezultacie koszt stanowi wyłącznie amortyzacja od wartości środków trwałych sfinansowanych wkładem własnym. Taki sposób ewidencji stosowany jest również w SPGK sp. z o.o. Natomiast cały problem polega na tym, że autor listu przyjmuje założenie, że taki układ rachunku wyników winien być podstawą do kalkulacji cen na następny rok. Należy zauważyć, że w określonych sytuacjach takie stanowisko byłoby słuszne (np. w przypadku inwestycji finansowanej wyłącznie ze środków własnych i dotacji). Lecz powstaje pytanie czy opierając się tylko wyłącznie na rachunku wyników można ocenić czy SPGK sp. z o.o. jest w stanie spłacić swoje zobowiązania? Aby to sprawdzić należałoby sporządzić prognozę rachunku przepływów pieniężnych. Zanim rozwinę ten temat chciałbym zwrócić uwagę na 1 / 6
przepisy dotyczące ustalania taryf tj. Rozporządzenie Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 r. w sprawie określania taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryf oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków, a szczególnie na 3 1 oraz 6 2. 3 zakazuje subsydiowania skrośnego czyli pokrywania kosztów dotyczących jednego rodzaju działalności przychodami z innego rodzaju działalności. Natomiast 6 pkt. 3 stanowi, że przy ustalaniu przychodów dla potrzeb obliczenia taryfowych cen i stawek uwzględnia się spłaty rat kapitałowych ponad wartość amortyzacji lub umorzenia. Wracając do rachunku przepływów pieniężnych podstawowy problem w toczonej dyskusji to kwota amortyzacji, którą należałoby uwzględnić w tym rachunku. Jeżeli w kalkulacji ceny przyjmiemy, że ujmujemy jedynie tą część amortyzacji, która dotyczy środków trwałych niepokrytych dotacją, to konsekwencją tego jest ujęcie w rachunku przepływów również tej kwoty. W oparciu o te dane można rozpatrzyć 3 warianty prognozy rachunku przepływów pieniężnych: Wariant A uwzględnia założenia SPGK sp. z o.o. przyjęte we wniosku taryfowym, Wariant B propozycja Pana Stanisława Romana aby we wniosku uwzględniać wyłącznie amortyzację dotyczącą środków trwałych nie objętych dotacją, Wariant C rozwiązanie łączące wariant A i B. Prognoza rachunku przepływów pieniężnych dla 2015 roku w tys. zł. Wyszczególnienie Wariant A Wariant B Wariant C A) Zysk planowany 88 88 3 415 B) Amortyzacja 7 451 4 102 4 102 Wydatki inwestycyjne planowane na C) dany rok 1 517 1 517 1 517 D) Środki niezbędne na wykup obligacji 6 000 6 000 6 000 E) Przepływy pieniężne (A+B-C-D) 22-3 327 0 1 3. Przedsiębiorstwo wodociągowo -kanalizacyjne: 1) opracowuje taryfę dla zbiorowego zaopatrzenia w wody i zbiorowego odprowadzania ścieków w sposób zapewniający: a) uzyskanie niezbędnych przychodów, b) ochronę odbiorców usług przed nieuzasadnionym wzrostem cen i stawek opłat, c) eliminowanie subsydiowania skrośnego, d) motywowanie odbiorców usług do racjonalnego użytkowania wody i ograniczania zanieczyszczenia ścieków, e) łatwość obliczania i sprawdzania cen i stawek opłat; 2) określa taryfę odpowiednia do zakresu prowadzonej działalności gospodarczej w dziedzinie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków. 2 6. Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne ustala niezbędne przychody dla potrzeb obliczenia taryfowych cen i stawek opłat planowanych na rok obowiązywania taryf, uwzględniając w szczególności : 1) koszty eksploatacji i utrzymania, w tym: a) amortyzację lub odpisy umorzeniowe, b) podatki i opłaty niezależne od przedsiębiorstwa, c) opłaty za korzystanie ze środowiska; 2) koszty zakupionej przez siebie wody lub wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych niebędących w jego posiadaniu; 3) spłaty rat kapitałowych ponad wartość amortyzacji lub umorzenia; 4) spłaty odsetek od zaciągniętych kredytów i pożyczek; 5) należności nieregularne; 6) marżę zysku. 2 / 6
Na tym prostym rachunku widać, że przyjmując założenia autora listu (wariant B) Spółce brakuje ponad 3 mln. zł. na spłatę swoich zobowiązań w 2015 roku. Uważam, że opracowanie taryfy na podstawie takich założeń byłoby ewidentnym złamaniem przepisów w/w rozporządzenia, gdyż wymagałoby pokrycia niedoboru tych środków z innej działalności, co wyraźnie zakazuje wspomniany wyżej 3 (subsydiowanie skrośne). Można również rozważać wariant pośredni (wariant C) gdyż zgodnie z 6 rozporządzenia, jeżeli amortyzacja nie zapewnia spłaty rat kapitałowych, Spółka uwzględniłaby ten niedobór środków w oddzielnej pozycji wniosku taryfowego. Byłaby to tylko zmiana prezentacji i w żaden sposób nie miałaby wpływu na wysokość obecnie obowiązujących cen za wodę i ścieki. W przypadku emisji obligacji finansujących tą inwestycję, cena za wodę i ścieki winna uwzględniać nie tylko koszt emisji obligacji ale także zabezpieczać środki na spłatę długu. II. Zużycie wody. Wbrew twierdzeniu autora listu SPGK sp. z o.o. nie zaniża we wniosku taryfowym ilości wody i ścieków. Widać to wyraźnie w poniższej tabeli gdzie zostały przedstawione prognozy dotyczące wody i ścieków zawarte we wnioskach taryfowych oraz ich faktyczne wykonanie: Plan i wykonanie sprzedaży wody i odbiór ścieków SPGK Sp. z o.o. w latach 2008-2015 w m³. 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 WODA Plan - taryfa 1 615 931 1 613 412 1 546 072 1 527 472 1 520 574 1 500 751 1 493 746 1 415 259 Wykonanie 1 622 369 1 540 069 1 515 157 1 514 909 1 495 186 1 441 879 1 407 162 - % Planu 100,40% 95,45% 98,00% 99,18% 98,33% 96,08% 94,20% Ścieki Plan - taryfa 1 718 607 1 750 834 1 720 475 1 705 837 1 681 402 1 673 255 1 631 881 1 570 876 Wykonanie 1 765 183 1 723 012 1 705 158 1 681 073 1 678 029 1 612 153 1 564 906 - % Planu 102,71% 98,41% 99,11% 98,55% 99,80% 96,35% 95,90% 3 / 6
Woda 1 650 000 1 600 000 1 550 000 1 500 000 1 450 000 1 400 000 1 350 000 1 300 000 1 250 000 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Plan - taryfa Wykonanie Ścieki 1 800 000 1 750 000 1 700 000 1 650 000 1 600 000 1 550 000 1 500 000 1 450 000 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Plan - taryfa Wykonanie Różnice te są wyłącznie efektem prognozowania zużycia wody na 15 miesięcy do przodu. 4 / 6
Odnosząc się do pozostałych uwag autora listu przedstawiam poniżej faktyczne zużycie wody w podziale na grupy odbiorców: Rok ogółem m ³ ogółem Dostawa wody do gospodarstw domowych Miasto Sanok Pozostałe: Gmina Sanok, Gmina Zagórz pozostali w tym: przemysł, instytucje, urzędy Dopłata dla gosp.. domowych do 1 m³ wody - Miasto Sanok faktyczna dopłata do wody Miasto Sanok 2008 1 622 369 1 237 928 1 119 291 118 637 384 441 0,32 356 174,25 2009 1 540 069 1 211 309 1 090 762 120 547 328 760 0,33 359 657,13 2010 1 515 157 1 202 841 1 080 743 122 098 312 316 0,34 367 137,29 2011 1 514 909 1 206 953 1 082 205 124 748 307 956 0,35 378 474,94 2012 1 495 186 1 193 028 1 065 208 127 820 302 158 0,36 383 174,19 2013 1 441 879 1 156 143 1 031 638 124 505 285 736 0,36 371 394,88 2014 1 407 162 1 131 960 998 950 133 010 275 202 0,36 359 621,73 Porównując powyższą tabelę z tabelą z autora listu można od razu zauważyć, że w tabeli pana S. Romana występują inne kwoty dopłat. Analiza kwot wykazanych w tabeli autora listu wskazuje, że zostały tam ujęte planowane przez Miasto Sanok dopłaty (projekt budżetu) a nie faktycznie zrealizowane. W oparciu o te błędne dane autor wyciąga niestety błędne wnioski. W Sanoku tak jak w Częstochowie zużycie wody przez gospodarstwa domowe stanowi 80% ogólnego zużycia wody (1 131 960:1 407 107). Większy problem stanowi obliczenie faktycznego zużycia na jednego mieszkańca. Przyjmowanie normy 3 m ³ na osobę w sytuacji gdy ryczałtem tym rozliczanych jest tylko 140 odbiorców byłoby zbyt dużym uproszczeniem. Dlatego najrozsądniejszym rozwiązaniem wydaje się przyjęcie liczby mieszkańców korzystających z wody równej liczbie osób zgłoszonych do Urzędu Miasta w tzw. deklaracjach śmieciowych. Z informacji uzyskanej w Urzędzie Miasta Sanoka wynika, że liczba osób rozliczających się ze śmieci wynosi na dzień 31.12 2014 roku 29 377. Stąd dzieląc wartość zużytej wody przez mieszkańców Sanoka przez w/w liczbę wychodzi, że przeciętny mieszkaniec zużywa 2,83 m ³ wody miesięcznie (998 950 : 29 377 : 12 m-cy). O ile takie wyliczenia wydają się uprawnione dla Sanoka (założono, że liczba osób korzystających z wody jest równa liczbie osób, którzy płacą za odpady), to w przypadku gmin sąsiednich byłoby to zbyta daleko idące uproszczenie liczba osób korzystających z wodociągu jest istotnie mniejsza niż liczba osób płacących za odpady. Reasumując, chcę podkreślić, że na lata 2015-2017 przypada kumulacja wykupu obligacji (18 mln zł). W latach następnych środki niezbędne na wykup obligacji będą istotnie niższe, zatem i potrzeby finansowe SPGK sp. z o.o. dotyczące środków na obsługę obligacji będą mniejsze. Można zatem zakładać, że po 2017 roku obniżka cen wody i ścieków jest jak najbardziej realna. Nie oznacza to jednak, że czekamy spokojnie do 2017 roku. Już obecnie 5 / 6
prowadzona jest szeroka analiza działalności SPGK Sp. z o.o. obejmująca takie zagadnienia jak wielkość i struktura ponoszonych kosztów, struktura organizacyjna, liczba i struktura zatrudnionych. Zakładamy, że działania, które w wyniku tej analizy zostaną podjęte jeszcze w tym roku przyniosą wymierne oszczędności mające wpływ na ceny w następnym roku. Efektem tego powinno być co najmniej utrzymanie cen wody i ścieków na poziomie roku bieżącego. Nie wykluczamy również, że przedkładając propozycję taryfy na wodę i ścieki na rok następny zaproponujemy niewielkiej obniżki tych cen. Z poważaniem Zbigniew Magryta Prezes Zarządu 6 / 6