Maciej Rokiel hydroizolacje podziemnych części budynków i budowli Projektowanie i warunki techniczne wykonania i odbioru robót
mgr inż. Maciej Rokiel Hydroizolacje podziemnych części budynków i budowli Projektowanie i warunki techniczne wykonania i odbioru robót Warszawa 2012
Kierownik projektu Jarosław Guzal Redakcja Agnieszka Korzeniewska Korekta Monika Mucha Zdjęcia na okładce: M. Rokiel Copyright by Dom Wydawniczy MEDIUM Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej pracy nie może być powielana czy rozpowszechniana w jakiejkolwiek formie, w jakikolwiek sposób elektroniczny bądź mechaniczny, włącznie z fotokopiowaniem, nagrywaniem na taśmy lub przy użyciu innych systemów bez pisemnej zgody wydawcy. ISSN 1427-6682 Wydawca i rozpowszechnianie Dom Wydawniczy MEDIUM ul. Karczewska 18, 04-112 Warszawa tel.: 22 512 60 60 www.ksiegarniatechniczna.com.pl Redakcja techniczna Studio Skład i łamanie Agencja Reklamowa MEDIUM Druk Zakłady Graficzne Taurus Warszawa 2012 Publikacja wydana pod patronatem miesięcznika IZOLACJE INDEKS reklam Atlas............... wklejka po s. 42 Betomax Polska................ s. 7 Cetco Poland................. s. VI Dr. Wach & Sarosiek.......... s. 133 Exiba....................... s. 141 Grace...................... s. 139 Griltex Polska................ s. 147 Hydrostop...................... s. I Icopal..................1. s. okładki Izohan....................... s. 25 Mapei................. 4. s. okładki Nomos-Bud................. s. 135 PPMB Izolmat................ s. 13 Przedsiębiorstwo CARMEN............... s. 82, 83 Saint-Gobain Construction Products Polska, marka Weber Deitermann....... s. 15 Schomburg Polska....... 2. s. okładki Sika Poland.................. s. 81 Soprema................... s. IV V Suez Izolacje Budowlane......... s. III Synthos............... 3. s. okładki Tikal Polska................... s. II Torggler..................... s. 41 VISBUD-Projekt......... s. 29, 31, 33 Webac...................... s. 27 Zakład Osuszania i Zabezpieczania Przeciwwilgociowego Elektroosmoza................ s. 9 Zakłady Tworzyw Sztucznych GAMRAT.................... s. 145
Spis treści Definicje.............................................................................. 10 Wstęp................................................................................. 16 1. Projektowanie izolacji wodochronnych................................................ 28 1.1. Wymagania ogólne dotyczące hydroizolacyjnych rozwiązań technologiczno-materiałowych................................................... 28 1.2. Materiały do wykonywania hydroizolacji fundamentów i przyziemia................. 30 1.2.1. Bezspoinowe materiały bitumiczne........................................ 33 1.2.1.1. Lepiki asfaltowe.................................................. 33 1.2.1.2. Roztwory i emulsje asfaltowe...................................... 33 1.2.1.3. Masy asfaltowe.................................................. 35 1.2.1.4. Polimerowo-bitumiczne, grubowarstwowe masy uszczelniające (masy KMB)..................................................... 38 1.2.2. Bezspoinowe materiały cementowe........................................ 42 1.2.2.1. Elastyczne szlamy (mikrozaprawy) uszczelniające.................... 42 1.2.2.2. Sztywne szlamy (mikrozaprawy) uszczelniające...................... 43 1.2.3. Krystaliczne zaprawy uszczelniające....................................... 44 1.2.4. Rolowe materiały bitumiczne............................................. 45 1.2.5. Rolowe materiały z tworzyw sztucznych................................... 48 1.2.6. Izolacje bentonitowe..................................................... 49 1.3. Zasady doboru materiałów do wykonywania powłok wodochronnych................ 50 1.4. Podłoża pod powłoki wodochronne............................................... 53 1.4.1. Podłoże pod izolacje przeciwwilgociowe z lepików asfaltowych............... 53 1.4.2. Podłoże pod izolacje przeciwwilgociowe z roztworów i emulsji asfaltowych.... 53 1.4.3. Podłoże pod izolacje z mas asfaltowych.................................... 53 1.4.4. Podłoże pod izolacje z polimerowo-bitumicznych, grubowarstwowych mas uszczelniających (mas KMB).......................................... 54 1.4.5. Podłoże pod izolacje z elastycznych szlamów uszczelniających................ 55 1.4.6. Podłoże pod izolacje z krystalicznych zapraw uszczelniających................ 56 1.4.7. Podłoże pod izolacje z rolowych materiałów bitumicznych.................... 56 1.4.8. Podłoże pod izolacje z rolowych materiałów z tworzyw sztucznych............ 56 1.4.9. Podłoże pod izolacje bentonitowe.......................................... 57 1.4.10. Inne wymagania dotyczące podłoży pod powłoki wodochronne............... 57 1.5. Hydroizolacje.................................................................. 58 1.5.1. Izolacje przeciwwilgociowe z lepików asfaltowych........................... 58 1.5.2. Izolacje przeciwwilgociowe z roztworów i emulsji asfaltowych................ 58 1.5.3. Izolacje z mas asfaltowych................................................ 58
Hydroizolacje podziemnych części budynków i budowli 1.5.4. Izolacje z polimerowo-bitumicznych, grubowarstwowych mas uszczelniających (mas KMB).......................................... 58 1.5.5. Izolacje ze szlamów uszczelniających....................................... 59 1.5.6. Izolacje z krystalicznych zapraw uszczelniających........................... 59 1.5.7. Izolacje z rolowych materiałów bitumicznych............................... 59 1.5.8. Izolacje z rolowych materiałów z tworzyw sztucznych....................... 60 1.5.9. Izolacje z laminatów..................................................... 60 1.5.10. Izolacje bentonitowe..................................................... 61 1.6. Warstwy rozdzielające i ochronne................................................ 61 1.7. Detale......................................................................... 62 2. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót........................................ 84 2.1. Wymagania ogólne dotyczące podłoża betonowego................................. 84 2.2. Wymagania ogólne dotyczące podłoża murowego.................................. 85 2.3. Wymagania ogólne dotyczące podłoża z tynku..................................... 86 2.4. Izolacja z lepików asfaltowych................................................... 88 2.4.1. Wymagania stawiane podłożu............................................. 88 2.4.2. Przygotowanie podłoża.................................................. 89 2.4.3. Kontrola stanu podłoża przed rozpoczęciem prac............................ 90 2.4.4. Przygotowanie materiału................................................. 91 2.4.5. Aplikacja materiału...................................................... 91 2.4.6. Kontrola podczas wykonywania powłoki wodochronnej...................... 92 2.4.7. Kontrola po wykonaniu robót............................................. 92 2.4.8. Ułożenie warstw ochronnych............................................. 93 2.5. Izolacja z roztworów i emulsji asfaltowych......................................... 93 2.5.1. Wymagania stawiane podłożu............................................. 93 2.5.2. Przygotowanie podłoża.................................................. 94 2.5.3. Kontrola stanu podłoża przed rozpoczęciem prac............................ 95 2.5.4. Przygotowanie materiału................................................. 95 2.5.5. Aplikacja materiału...................................................... 96 2.5.6. Kontrola podczas wykonywania powłoki wodochronnej...................... 96 2.5.7. Kontrola po wykonaniu robót............................................. 96 2.5.8. Ułożenie warstw ochronnych............................................. 97 2.6. Izolacja z mas asfaltowych i mas KMB............................................. 97 2.6.1. Wymagania stawiane podłożu............................................. 97 2.6.2. Przygotowanie podłoża.................................................. 98 2.6.3. Kontrola stanu podłoża przed rozpoczęciem prac............................ 100 2.6.4. Przygotowanie materiału................................................. 101 2.6.5. Aplikacja materiału...................................................... 101 2.6.6. Kontrola podczas wykonywania powłoki wodochronnej...................... 103 2.6.7. Kontrola po wykonaniu robót............................................. 104 2.6.8. Ułożenie warstw ochronnych............................................. 104 2.7. Izolacja z mikrozapraw (szlamów) uszczelniających................................. 104 2.7.1. Wymagania stawiane podłożu............................................. 104 2.7.2. Przygotowanie podłoża.................................................. 105 2.7.3. Kontrola stanu podłoża przed rozpoczęciem prac............................ 107 2.7.4. Przygotowanie materiału................................................. 108 2.7.5. Aplikacja materiału...................................................... 108
Spis treści 2.7.6. Kontrola podczas wykonywania powłoki wodochronnej...................... 110 2.7.7. Kontrola po wykonaniu robót............................................. 110 2.7.8. Ułożenie warstw ochronnych............................................. 111 2.8. Izolacja z krystalicznych zapraw uszczelniających.................................. 111 2.8.1. Wymagania stawiane podłożu............................................. 111 2.8.2. Przygotowanie podłoża.................................................. 112 2.8.3. Kontrola stanu podłoża przed rozpoczęciem prac............................ 112 2.8.4. Przygotowanie materiału................................................. 113 2.8.5. Aplikacja materiału...................................................... 114 2.8.6. Kontrola podczas wykonywania powłoki wodochronnej...................... 115 2.8.7. Kontrola po wykonaniu robót............................................. 115 2.8.8. Ułożenie warstw ochronnych............................................. 116 2.9. Izolacja z rolowych materiałów bitumicznych...................................... 116 2.9.1. Wymagania stawiane podłożu............................................. 116 2.9.2. Przygotowanie podłoża.................................................. 117 2.9.3. Kontrola stanu podłoża przed rozpoczęciem prac............................ 118 2.9.4. Przygotowanie materiału................................................. 119 2.9.5. Aplikacja materiału...................................................... 119 2.9.5.1. Papy termozgrzewalne............................................ 120 2.9.5.2. Membrany samoprzylepne........................................ 120 2.9.5.3. Papy klejone lepikiem............................................. 121 2.9.6. Kontrola podczas wykonywania powłoki wodochronnej...................... 121 2.9.7. Kontrola po wykonaniu robót............................................. 122 2.9.8. Ułożenie warstw ochronnych............................................. 122 2.10. Izolacja z materiałów rolowych z tworzyw sztucznych.............................. 123 2.10.1. Wymagania stawiane podłożu............................................. 123 2.10.2. Przygotowanie podłoża.................................................. 124 2.10.3. Kontrola stanu podłoża przed rozpoczęciem prac............................ 125 2.10.4. Przygotowanie materiału................................................. 126 2.10.5. Aplikacja materiału...................................................... 126 2.10.6. Kontrola podczas wykonywania powłoki wodochronnej...................... 126 2.10.7. Kontrola po wykonaniu robót............................................. 127 2.10.8. Ułożenie warstw ochronnych............................................. 127 2.11. Izolacja bentonitowa............................................................ 127 2.11.1. Wymagania stawiane podłożu............................................. 127 2.11.2. Przygotowanie podłoża.................................................. 128 2.11.3. Kontrola stanu podłoża przed rozpoczęciem prac............................ 129 2.11.4. Przygotowanie materiału................................................. 130 2.11.5. Aplikacja materiału...................................................... 130 2.11.6. Kontrola podczas wykonywania powłoki wodochronnej...................... 130 2.11.7. Kontrola po wykonaniu robót............................................. 131 2.11.8. Ułożenie warstw ochronnych............................................. 131 Załącznik nr 1 Formularz kontroli wykonania powłok z mas KMB......................... 136 Załącznik nr 2 Formularz kontroli wykonania powłok ze szlamów......................... 142 Literatura.............................................................................. 148
Definicje Czas dojrzewania Okres od momentu wymieszania materiału cementowego (szlamu, krystalicznej zaprawy uszczelniającej) do momentu jego gotowości do użycia. Elastyczna cienkowarstwowa zaprawa (szlam, mikrozaprawa) uszczelniająca Jedno- lub dwuskładnikowa wodoszczelna i wodoodporna polimerowo-cementowa powłoka (zaprawa) grubości 2 3 mm zdolna do przenoszenia rys podłoża o szerokości rozwarcia nie mniejszej niż 0,5 mm. Emulsja asfaltowa Wielofazowy układ wody, asfaltu, wypełniaczy, emulgatorów i dodatków uplastyczniających oraz, w przypadku emulsji asfaltowych modyfikowanych, polimerów. Faseta Wyoblenie wykonane na połączeniu powierzchni poziomych i pionowych (ława/płyta ściana) lub pionowych (ściana ściana). Folia z tworzyw sztucznych Rolowy materiał hydroizolacyjny z tworzyw sztucznych lub kauczuku, występujący w wersji jednowarstwowej, zbrojonej wewnątrz siatką lub włókniną, lub wielowarstwowej, przeznaczony do wykonywania pionowych lub poziomych izolacji wodochronnych. Grubowarstwowa, modyfikowana polimerami bitumiczna masa uszczelniająca (masa KMB) Elastyczna, jedno- lub dwuskładnikowa masa na bazie emulsji bitumicznych, modyfikowana tworzywami sztucznymi (polimerami), do wykonywania uszczelnień przeciwwilgociowych i przeciwwodnych. Może zawierać dodatkowe wypełniacze lub włókna. Izolacja przeciwwilgociowa Hydroizolacja wykonywana w części podziemnej i przyziemiu budynku posadowionego powyżej zwierciadła wody gruntowej, gdy nie występuje hydrostatyczne parcie wody opadowej na fundamenty/ściany fundamentowe.
Definicje 11 Izolacja przeciwwodna Hydroizolacja wykonywana w części podziemnej i przyziemiu budynku posadowionego powyżej zwierciadła wody gruntowej, lecz w gruntach nieprzepuszczalnych, gdy występuje hydrostatyczne parcie wody opadowej. Wykonuje się ją również wtedy, gdy fundamenty budynku (lub ich fragmenty) są położone poniżej zwierciadła wody gruntowej. Krystaliczna zaprawa uszczelniająca Cementowa, cienkowarstwowa zaprawa z dodatkiem aktywnych chemicznie substancji, które na skutek reakcji z wilgocią/wodą krystalizują w porach i kapilarach i w ten sposób nadają powierzchni właściwości wodonieprzepuszczalne. Lepik asfaltowy na gorąco Mieszanina asfaltów z dodatkiem środków uplastyczniających. Lepik asfaltowy na zimno Mieszanina asfaltów, wypełniaczy, plastyfikatorów i emulgatorów/rozpuszczalników. Masa asfaltowa Roztwór asfaltu w rozpuszczalnikach organicznych lub w dyspersji wodnej, z dodatkiem wypełniaczy i dodatków uszlachetniających oraz, w przypadku masy modyfikowanej, polimerów. Mata bentonitowa Kompozyt granulowanego bentonitu (przetworzonego montmorylonitu sodowego z dodatkiem modyfikatorów) oraz geosyntetyków, tworzący silnie pęczniejącą pod wpływem wilgoci powłokę, która ściśnięta między dwiema płaszczyznami cechuje się bardzo niską wartością współczynnika wodoprzepuszczalności (10 8 10 11 cm/s). Na rynku dostępne są maty bentonitowe laminowane dodatkowo membraną cechującą się współczynnikiem wodoprzepuszczalności równym 0. Membrana bentonitowa Kompozyt składający się z warstwy bentonitu sodowego, z jednej strony osłoniętej powłoką separacyjną, a z drugiej zespolonej z geomembraną. Papa Rolowy materiał hydroizolacyjny składający się z osnowy (wkładki) nasyconej (lub nasyconej i powleczonej) bitumem, przeznaczony do wykonywania pionowych lub poziomych izolacji wodochronnych.
12 Hydroizolacje podziemnych części budynków i budowli Papa termozgrzewalna Papa o wysokiej zawartości masy bitumicznej, na osnowie z tworzywa sztucznego, mocowana do podłoża przez nadtopienie palnikiem masy znajdującej się na spodniej części wstęgi i dociśnięcie jej do podłoża. Podłoże Element budynku, na powierzchni którego wykonana ma być izolacja. Roztwór asfaltowy Roztwór asfaltu przemysłowego w rozpuszczalniku organicznym lub dyspersji wodnej. Samoprzylepna membrana bitumiczna Rolowy materiał bitumiczny, którego spodnia część powleczona jest specjalną masą asfaltową i powłoką klejącą, umożliwiającą jego przyklejenie do podłoża. Warstwa gruntująca Powłoka wzmacniająca (stabilizująca) podłoże oraz zwiększająca przyczepność powłoki wodochronnej. Warstwa wygładzająca Cienka warstwa nakładana w celu uzyskania gładkiej powierzchni podłoża. Warstwa wyrównawcza Warstwa nakładana w celu wyeliminowania nierówności lub różnic poziomów powierzchni podłoża. Współczynnik wodoprzepuszczalności gruntu Prędkość przepływu wody w odniesieniu do przekroju gruntu dla jednostkowego spadku hydraulicznego. Żywotność (czas obrabialności, czas obróbki) Maksymalny czas, w jakim materiał cementowy może być użyty po zarobieniu.
Wstęp Podstawą bezproblemowej, długoletniej eksploatacji budynków i budowli jest odpowiednie rozwiązanie konstrukcyjne części zagłębionych w gruncie. Doświadczenie pokazuje bowiem, że znaczącą liczbę problemów związanych z eksploatacją stanowią te powodowane przez wilgoć. Aby izolacja wodochronna była skuteczna, musi być poprawnie zaprojektowana i wykonana, a także chroniona przed uszkodzeniem w trakcie eksploatacji obiektu. Etap eksploatacji zaczyna się już od momentu wykonania hydroizolacji, dokładnie od momentu zabezpieczenia powłoki wodochronnej. To, czy pozostałe prace budowlane, i jakie, jeszcze trwają, jest bez znaczenia. Podczas projektowania i wykonawstwa izolacji popełniane są liczne błędy, powodujące uszkodzenia, a w konsekwencji przecieki. Do typowych można zaliczyć: q błędy projektowe zastosowanie materiałów nieadekwatnych do stopnia obciążenia wilgocią, nieodpornych na występujące w gruncie agresywne media, niekompatybilnych ze sobą, błędną technologię uszczelnienia trudnych i krytycznych miejsc (dylatacji, przejść rurowych) lub brak takiej technologii; q błędy wykonawcze nieprzemyślaną zamianę poprawnie dobranych w projekcie materiałów wodochronnych, która uniemożliwia późniejsze połączenie ze sobą powłok wodochronnych, poprawne wykonanie detali, a w skrajnych wypadkach poprawne wykonanie hydroizolacji; lekceważenie warunków aplikacji (np. dotyczących sezonowania podłoża, wilgotności, temperatury, grubości warstw, zalecanych przerw technologicznych itp.), brak ochrony hydroizolacji podczas dalszych prac oraz w trakcie eksploatacji. Nie można przyjmować za pewnik, że skoro sam materiał jest szczelny, to nadaje się w konkretnym przypadku do wykonania szczelnej hydroizolacji. Podstawowym kryterium wyboru izolacji powinna być możliwość zastosowania w danym obiekcie, w konkretnym rozwiązaniu konstrukcyjnym i przy danych warunkach wodnych. Konieczne jest również użycie materiałów o odpowiedniej odporności na ewentualne agresywne związki znajdujące się w gruncie. Nie bez znaczenia przy doborze izolacji jest także łatwość aplikacji materiału, odporność na ewentualne błędy popełnione przy nakładaniu oraz możliwość bezproblemowego uszczelnienia tzw. trudnych i krytycznych miejsc, np. przejścia rur instalacyjnych, dylatacje itp.
Niedostępne w wersji demonstracyjnej. Zapraszamy do zakupu pełnej wersji książki w serwisie