Wykład 9 sytuacyjnowysokościowe 1
Niwelacja powierzchniowa metodą punktów rozproszonych Przed przystąpieniem do pomiaru należy dany obszar pokryć siecią poligonową. Punkty poligonowe utrwalamy palikami i niwelujemy (ciąg niwelacyjny łaty ustawiamy na palikach, a stanowiska niwelatora między punktami) Na rys. A, B, C,... - stanowiska niwelatora, 1,2, 3... punkty charakterystyczne terenu, tzw pikiety A 5 B 1 4 2 3 G 6 9 E 8 7 10 Granica obszaru F I H C J D 2
POMIAR Punkty o wyznaczonych współrzędnych x,y,h stanowią bieguny dla zdjęcia szczegółów metodą biegunową 1. Niwelator ustawiamy nad punktem poligonowym, poziomujemy i mierzymy wysokość osi celowej (wysokość niwelatora z dokł. do 1 cm), 2. Ustawiamy łatę nad sąsiednim punktem osnowy, celujemy do niej i odczytujemy krąg poziomy (zerujemy), 3. Ustawiamy łaty na kolejnych charakterystycznych punktach terenu (pikietach) i odczytujemy krąg poziomy oraz z łaty trzy nitki siatki krzyża nitek 4. Wyniki pomiaru zapisujemy w dzienniku oraz prowadzimy szkic terenowy 5. Obliczenia D = 100*(g-d), Hp = Hst + i s 3
Szkic niwelacji metodą punktów rozproszonych może być prowadzony na bazie aktualnej mapy sytuacyjnej 4
Tachimetria Tachimetrią nazywamy pomiar sytuacyjno wysokościowy wykonany metodą biegunową w celu wyznaczenia położenia sytuacyjnego punktów szczegółowych oraz niwelacji trygonometrycznej w celu wyznaczenia wysokości. Dokładność określenia odległości decyduje o dokładności metody i zakres jej zastosowania. 5
Tachimetr kreskowy Schemat pomiaru pojedynczej pikiety: - wysokość liczymy ze wzoru = H + i + d tgα s B A AB - odległość między stanowiskiem, a pikietą ze wzoru d AB = ( k L + c) cos 2 α H α Horyzont g s d L H i B A d AB H B H A Poziom odniesienia 6
Na każdym stanowisku należy: ustawić i spoziomować teodolit, zmierzyći-wysokość osi obrotu lunety z dokładnością do 1 cm, pomierzyć kierunki orientujące na sąsiednie stanowiska lub punkty sytuacyjne dające się ustalić na mapie, celować kolejno do łat ustawionych na charakterystycznych punktach terenu oraz na punktach sytuacyjnych, wykonać odczyt koła poziomego, odczyty na łacie trzech nitek g, d i s oraz odczyt koła pionowego, po zakończeniu pomiarów należy ponownie pomierzyć kierunek orientujący dla kontroli. 7
Wyniki pomiaru zapisywane są w dzienniku tachimetrycznym i niezależnie sporządza się szkic terenu, na którym należy pokazać zanumerowane punkty osnowy (zgodne z numeracją w dzienniku tachimetrycznym), punkty sytuacyjne i wysokościowe. Dokładność pomiaru przy użyciu tachimetru kreskowego jest niewielka i dlatego zakres zastosowania tej metody jest bardzo ograniczony. Tachimetria zyskała na znaczeniu i popularności dopiero z chwilą pojawienia się teodolitu elektronicznego z nasadką dalmierczą, a następnie tachimetru elektronicznego, totalstation. 8
Tachimetry elektroniczne pozwalają na automatyczny pomiar kątów poziomych i pionowych oraz odległości, sterowany przez centralny mikroprocesor z oprogramowaniem typowym dla realizacji wszystkich zadań związanych z pomiarem kątów i odległości wraz ze stosownymi poprawkami i redukcjami. Pomiary mogą być tradycyjnie zapisywane w dziennikach pomiarowych, ale mogą być również zapisywane w pamięci wewnętrznej lub na wymiennych kartach pamięci. Zamiast łat korzysta się ze zwierciadła. Wysokość ustawienia zwierciadła powinna być równa wysokości instrumentu, w przeciwnym wypadku należy przy określaniu wysokości wprowadzić niezbędne poprawki. 9