e-poradnik Prawo Prawo Prawo Prawo Prawo Ustawa o kierujących pojazdami ujednolicona ustawa o kierujących pojazdami z oznaczonymi najnowszymi zmianami porady ekspertów dotyczące nowych przepisów drogowych taryfikatory mandatów i punktów karnych
Adres redakcji: 01-042 Warszawa, ul. Okopowa 58/72 tel. (22) 530 40 40; www.gazetaprawna.pl Redaktor prowadzący: Piotr Wickowski Redaktorzy merytoryczni: Anita Jackiewicz, Łukasz Sobiech DTP: Joanna Archacka Biuro Obsługi Klienta: 05-270 Marki, ul. Okólna 40 tel. (22) 761 30 30, 0 801 62 66 66; e-mail: bok@infor.pl Copyright by INFOR Biznes Sp. z o.o. ISBN 978-83-64085-28-4 Wydanie II/2013 kwiecień 2013 r.
Spis treści Porady ekspertów...5 Czy można stracić prawo jazdy za złamanie kilku przepisów jednocześnie...5 Czy zmieniła się sytuacja kursantów w trakcie egzaminu na motocykl...5 Czy zmienił się egzamin teoretyczny na prawo jazdy...6 Czy młodzi kierowcy będą musieli bardziej uważać...7 Czy zmienił się wiek uzyskania uprawnień dla motocyklistów...8 Jak długo będzie ważne nowe prawo jazdy...9 Jak uzyskać międzynarodowe prawo jazdy...10 Jak uzyskać kartę rowerową... 11 Czy mogę zmniejszyć liczbę punktów karnych...12 Czy muszę zawiadomić urząd, o utracie prawa jazdy...13 Czy uzyskanie prawa jazdy jest wyłączone przez przepisy...14 Czy uniknę egzaminu sprawdzającego kwalifikacje...15 Czy mogę anulować punkty karne za udział w szkoleniu...15 Czy policjant ma teraz zakaz dawania pouczeń...16 Czy ośrodki szkolenia kierowców mogą uczyć przez internet...17 Jakie kwalifikacje muszę spełniać jako kierowca pojazdu uprzywilejowanego...18 Czy podczas jazdy quadem muszę używać kasku...19 Czy muszę uczestniczyć we wszystkich zajęciach teoretycznych...19 Czy starosta ma większą kontrolę nad jakością szkoleń... 20 Czy do centralnej ewidencji trafią informacje o złych instruktorach...21 Czy odzyskam zatrzymane prawo jazdy...22 Czy stracę prawo jazdy po popełnieniu trzech wykroczeń...23 Czy mogę założyć ośrodek szkolenia kierowców... 24 Czy starostwo musi automatycznie kierować na badania...25 W jakim wieku mogę zrobić prawo jazdy na ciągnik... 26 Co zmieni się w przepisach...27 USTAWA z dnia 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami... 29 Rozdział 1. Przepisy ogólne... 30 Rozdział 2. Osoby uprawnione do kierowania pojazdami...31 Rozdział 3. Wydawanie praw jazdy...37 Rozdział 4. Szkolenie osób ubiegających się o uprawnienie do kierowania pojazdami... 46
Rozdział 5. Ośrodki szkolenia kierowców i inne podmioty prowadzące szkolenie...53 Rozdział 6. Instruktorzy i wykładowcy...61 Rozdział 7. Zajęcia dla osób ubiegających się o wydanie karty rowerowej... 69 Rozdział 8. Nadzór nad szkoleniem... 70 Rozdział 9. Sprawdzanie kwalifikacji i przeprowadzanie egzaminów państwowych... 76 Rozdział 10. egzaminatorzy i inne osoby dokonujące sprawdzenia kwalifikacji...81 Rozdział 11. Nadzór nad sprawdzaniem kwalifikacji... 88 Rozdział 12. Badanie lekarskie... 92 Rozdział 13. Badanie psychologiczne... 98 Rozdział 14. Okres próbny... 108 Rozdział 15. Nadzór nad kierującym...110 Rozdział 16. Wymagania w stosunku do kierujących pojazdami uprzywilejowanymi lub przewożącymi wartości pieniężne... 117 Rozdział 17. Szkolenie osób posiadających uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym... 121 Rozdział 18. Nadzór nad wykonywaniem zadań z zakresu ustawy... 131 Rozdział 19. Wymiana praw jazdy...132 Rozdział 20. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe...133 Indeks rzeczowy... 155 ROZPORZĄDZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW z dnia 24 listopada 2003 r. w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń...157 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy ruchu drogowego... 179 Ustawa z dnia o zmianie ustawy o kierujących pojazdami projekt...191 Ustawa z dnia o zmianie ustawy o kierujących pojazdami oraz niektórych innych ustaw projekt... 192
Porady ekspertów Czy można stracić prawo jazdy za złamanie kilku przepisów jednocześnie W ostatnim czasie zostałem ukarany przez policję mandatem i dużą liczbą punktów karnych za przekroczenie prędkości i wyprzedzanie w miejscu niedozwolonym. Czy nowe przepisy wprowadzają ograniczenia w karaniu punktami karnymi? Obecnie gdy jeden czyn narusza więcej niż jeden przepis ruchu drogowego, w ewidencji kierowców naruszających przepisy uwidacznia się wszystkie naruszenia, przypisując każdemu odpowiednią liczbę punktów karnych. I tak np., jeśli kierowca przekroczył dopuszczalną prędkość o 50 km (10 pkt) i jednocześnie wyprzedzał przed przejazdem rowerowym (10 pkt), i równocześnie nie ustąpił pierwszeństwa rowerzyście (6 pkt), to policjant ma prawo wpisać na jego konto 24 punkty karne. Dopiero od wejścia w życie art. 98 ustawy o kierujących pojazdami zmienią się też zasady karania punktami. Kiedy kierowca za jednym razem popełni kilka wykroczeń, policja będzie mogła mu naliczyć maksymalnie 10 punktów karnych. Zmiany w tym zakresie miały obowiązywać od 19 stycznia 2013 r. Jednak w związku z ostatnią nowelizacją ustawy o kierujących pojazdami (ustawa z dnia 4 stycznia 2013 r.) na mniej restrykcyjne traktowanie przez policjantów kierowcy będą musieli jeszcze poczekać. Zgodnie z nowymi przepisami nowe rozwiązania w tym zakresie zaczną obowiązywać od 4 stycznia 2016 r. n Art. 98 ustawy z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. nr 30, poz. 151 z późn. zm.). n Art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 4 stycznia 2013 r. o zmianie ustawy o kierujących pojazdami (Dz.U. poz. 82). Czy zmieniła się sytuacja kursantów w trakcie egzaminu na motocykl Dwudziestoletni syn czytelnika zakończył szkolenie i zamierza przystąpić do egzaminu na motocykl. W najbliższych dniach będzie zdawał egzamin. Czy w przypadku uzyskania przez niego ne-
6 e-biblioteka Gazety Prawnej gatywnego wyniku, istniej możliwość ponownego zdawania egzaminu na starych zasadach? Tegoroczna nowelizacja ustawy o kierujących pojazdami nie przewidziała takiej możliwości, chociaż i tak poprawiła sytuację młodych motocyklistów. Zmienione przepisy regulują sytuację osób, które są w trakcie egzaminu w zakresie prawa jazdy kategorii A (motocykl), a w dniu wejścia w życie ustawy nie spełniają nowych wymagań wiekowych. Zmienione zasady przewidują, że osoby pomiędzy 18 a 24 rokiem życia, które ukończyły szkolenie w zakresie prawa jazdy kategorii A, mogą przystąpić do egzaminu w zakresie prawa jazdy kategorii A2 (co do zasady motocykl o pojemności skokowej silnika nieprzekraczającej 125 cm 3 ), a następnie bez konieczności ukończenia dodatkowego szkolenia mogą po spełnieniu warunków ustawowych przystąpić do egzaminu w zakresie prawa jazdy kategorii A. W przypadku osób, które zdały część teoretyczną egzaminu w zakresie prawa jazdy kategorii A, ta część egzaminu zostanie uznana jako równoważna części teoretycznej egzaminu w zakresie prawa jazdy kategorii A2. n Art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 4 stycznia 2013 r. o zmianie ustawy o kierujących pojazdami (Dz.U. poz. 82). Czy zmienił się egzamin teoretyczny na prawo jazdy W lutym będę zdawał egzamin na prawo jazdy. Słyszałem, że jego część teoretyczna jest trudniejsza od dotychczasowej. Czy rzeczywiście, tak jest? Przede wszystkim należy pamiętać, że dotychczasowy zakres pytań egzaminacyjnych był powszechnie dostępny. Teraz młodzi adepci czterech kółek nie znają treści pytań, stanowiących podstawę egzaminu teoretycznego. Dodatkowo sam test lepiej odzwierciedla i przygotowuje kierowców do sytuacji i warunków drogowych. Z tych względów poza udzieleniem odpowiedzi na tradycyjne pytania kursanci muszą także odpowiedzieć na pytania dotyczące klipów wideo czy animacji obrazujących najczęstsze problematyczne sytuacje na drodze. Na rozwiązanie egzaminu zdający mają 25 minut. W sumie do rozwiązania mają 32 pytania. Inaczej też wygląda ocena punktowa zadań. Na trzy punkty można liczyć w przypadku udzielenia pozytywnej odpowiedzi na pytania
Ustawa o kierujących pojazdami 7 mające duże znaczenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego, gdy znaczenie pytania dla bezpieczeństwa będzie niskie kursant za trafne rozwiązanie dostanie tylko jeden punkt. W przypadku pytań mających średnie znaczenie każda pozytywna odpowiedź jest punktowana dwoma punktami. Zła wiadomość dla zdających jest taka, że nie mogą wrócić do pytań, na które udzielili już odpowiedzi. Zaś za nieudzielenie odpowiedzi bądź popełnienie błędu system nie przyzna punków. Łącznie w trakcie egzaminu z części teoretycznej można uzyskać 74 punkty. Aby uzyskać wymarzone prawo jady zdający nie może sobie pozwolić na liczne błędy. Pozytywne zakończenie egzaminu gwarantuje bowiem 68 punktów. Jest to warunek przystąpienia do praktycznej części egzaminu państwowego. Warto również pamiętać, że nie opłaca się robić długiej przerwy pomiędzy części teoretyczną i praktyczną. Pozytywny wynik z części teoretycznej jest bowiem ważny przez okres sześciu miesięcy od dnia jego uzyskania. Po przekroczeniu tego okresu część teoretyczną trzeba powtarzać. Nie zmieniła się za to część praktyczna. Podobnie też jak dotychczas jest ona rejestrowana za pomocą urządzenia technicznego służącego do zapisu obrazu i dźwięku. Zapis ten jest przechowywany przez 21 dni od terminu egzaminu. Podobnie też w trakcie egzaminu praktycznego w dalszym ciągu może być obecny instruktor, szkolący zdającego. W tym celu należy złożyć specjalny wniosek. n Art. 51-57 ustawy z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. nr 30, poz. 151 z późn. zm.). Czy młodzi kierowcy będą musieli bardziej uważać Od dłuższego czasu zapowiadane były zmiany w zakresie bardziej rygorystycznego traktowania kierowców. Czy zmiany w tym zakresie obowiązują od 19 stycznia? Początkowo zgodnie z nową ustawą każdy początkujący kierowca zaraz po tym, jak otrzyma prawo jazdy, miał zostać objęty dwuletnim okresem próbnym. Jeżeli w tym czasie popełniłby dwa wykroczenia, zostałby skierowany na specjalny kurs reedukacyjny, a okres próby byłby mu wydłużony o kolejne dwa lata. Przy trzecim wykroczeniu miał stracić prawo jazdy. W praktyce miało to oznaczać konieczność ponownego odbycia kursu i zdania egzaminu. Te przepisy zaczną jednak obowiązywać dopiero od 4 stycznia 2016 r. Do tego czasu młodzi kierowcy mogą stracić prawo jazdy po przekroczeniu ustalonego limitu punktów. Ten w okresie roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy
8 e-biblioteka Gazety Prawnej wynosi 20 punktów. Dodatkowo po 4 stycznia 2016 r. początkujący kierowcy przez pierwsze osiem miesięcy okresu próbnego nie będą mogli jeździć szybciej niż 50 km/godz. w terenie zabudowanym i do 80 km/godz. poza nim. Dodatkowo przez pierwsze osiem miesięcy będą obowiązkowo musieli jeździć samochodem z naklejką z zielonym liściem klonowym na tylnej szybie. Ponadto między czwartym, a ósmym miesiącem od dnia otrzymania prawa jazdy kierowca będzie miał obowiązek odbycia dodatkowego szkolenia z zakresu bezpieczeństwa ruchu drogowego. n Art. 91-95 ustawy z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. nr 30, poz. 151 z późn. zm.). n Art. 1 pkt 8 ustawy z dnia 4 stycznia 2013 r. o zmianie ustawy o kierujących pojazdami (Dz.U. poz. 82). Czy zmienił się wiek uzyskania uprawnień dla motocyklistów W lutym br. kończę osiemnaście lat i od zawsze chciałem mieć prawo jazdy na motor. Słyszałem, że nowe przepisy zmieniły zasady w tym zakresie. Czy rzeczywiście na możliwość uzyskania wymarzonych uprawnień będę musiał poczekać? Nowe przepisy poza zmianą wieku wymaganą do uzyskania uprawnień do kierowania motocyklami (kat. A) z dotychczasowych 18 lat na 24, wprowadziły również nowe kategorie uprawnień. Młodzi adepci dwóch kółek mogą uzyskać prawo jazdy A1 i A2. Te nowe kategorie uprawniają do prowadzenia mniejszych motocykli. Pierwsza z silnikami o mocy do 11 kw, druga o mocy do 35 kw. To jednak nie koniec, aby młody kierowca mógł prowadzić prawdziwy motocykl, musi zdobyć prawo jazdy na małe motocykle w wieku 16 lat lub A2 jeśli skończy 18 lat. Dopiero po następnych dwóch latach będzie miał możliwość ubiegania się o prawo jazdy kat A2 lub A. Miłośnicy motorów, którzy nie posiadali wcześniej prawa jazdy kategorii A1 lub A2 o pozwolenie na prowadzenie tych pojazdów mogą ubiegać się dopiero po ukończeniu 24 lat. Wejście w życie nowej ustawy o kierujących pojazdami to także zmiany zasad związanych z poruszeniem się po drogach co raz bardziej popularnymi u nas quadami. Zgodnie z nowymi przepisami nowa kategoria AM, umożliwiająca poruszanie się motorowerem, albo quadem zastąpiła dotychczasową kartę motorowerową. Aby ubiegać się o prawo jazdy tej kategorii trzeba mieć skończone 14 lat. Do zdoby-
Ustawa o kierujących pojazdami 9 cia prawa jazdy tej nowej kategorii niezbędne będzie ukończenie specjalnego kursu i zdanie egzaminu państwowego. n Art. 6 ustawy z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. nr 30, poz. 151 z późn. zm.). Jak długo będzie ważne nowe prawo jazdy W mediach dużo mówi się o ważności nowego prawa jazdy. Jak zatem zmieniają się przepisy? Nowa ustawa o kierujących pojazdami przewiduje maksymalne okresy ważności prawa jazdy oraz wymagania i warunki, od których wynika możliwość prowadzenia określonego pojazdu. Przykładowo więc prawo jazdy na motor, czy samochód osobowy będzie ważne przez 15 lat. Okres ten będzie krótszy o ile będzie wynikać to z orzeczenia lekarskiego. Przez taki sam okres będzie również ważne prawo jazdy dla motorowerów czy czterokołowców. Równocześnie ustawa przewiduje, że od 4 stycznia 2016 r. prawo jazdy uzyskane po raz pierwszy wydaje się na dwuletni okres próbny liczony od dnia, w którym został wydany ten dokument. Z kolei prawa jazdy dla pojazdów ciężarowych czy autobusów będą wydawane co do zasady na okres 5 lat nie dłużej jednak niż na okres wynikający z orzeczenia lekarskiego i orzeczenia psychologicznego. Sam okres ważności prawa jazdy w tym przypadku jest przedłużany przez starostę po przedłożeniu: orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdem i analogicznego orzeczenia psychologicznego bądź orzeczenia stwierdzającego brak przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy i takiego samego orzeczenia psychologicznego na zasadach określonych w ustawie z 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1265 z późn. zm.). Dodatkowo tak jak w przypadku pozostałych kategorii niezbędne będzie złożenie wniosku przez osobę zainteresowaną i uiszczeniu należnych opłat. Inaczej jeszcze będzie wyglądać przedłużanie ważności prawa jazdy dla początkujących kierowców popełniających wykroczenia drogowe. W tym przypadku bowiem starosta od 4 stycznia 2016 r. będzie wydawał decyzję administracyjną o przedłużeniu okresu próbnego o kolejne 2 lata, jeżeli w trakcie jego trwania kierowca popełnił dwa wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji stwierdzone w tym okresie mandatami karnymi lub prawomocnymi wyrokami sądów, bądź o czas zatrzymania prawa jazdy w przypadku, nieprzedstawienia wymaganych badań lekarskich.
10 e-biblioteka Gazety Prawnej Samo prawo jazdy może również zawierać wymagania lub ogranicznia wynikające ze stanu zdrowia kierowcy bądź z możliwości prowadzenia określonego pojazdu. Wymagania lub ograniczenia te mogą dotyczyć stosowania korekty lub ochrony wzroku (słuchu) lub protezy bądź szyny ortopedycznej. Dodatkowo prawo jazdy może przewidywać możliwości ograniczonego korzystania z pojazdu czy konieczności modyfikacji lub jego specjalnego dostosowania. To jednak nie koniec. Na dokumencie mogą się również znaleźć ograniczenia uprawnień do kierowania wskazanymi pojazdami, konieczność dodatkowego oznakowania pojazdu oraz terminu ważności prawa jazdy. n Art. 13, 91-92 ustawy z 5 stycznia 2011 r. o kierujących pojazdami (Dz.U. nr 30, poz. 151 z późn. zm.). Jak uzyskać międzynarodowe prawo jazdy Słyszałem o możliwości otrzymania międzynarodowego prawa jazdy na samochód osobowy. W jaki sposób mogę je otrzymać? Międzynarodowe prawo jazdy jest wydawane przez każdego starostę, na wniosek osoby zainteresowanej. Podstawą do tego jest posiadanie krajowego prawa jazdy oraz uiszczenie opłaty. Sam dokument międzynarodowy wydawany jest na okres 3 lat, nie dłużej jednak niż na okres ważności krajowego prawa jazdy. Równocześnie osoba posiadająca ważne krajowe prawo jazdy wydane za granicą może, na swój wniosek, otrzymać krajowe prawo jazdy odpowiedniej kategorii po uiszczeniu opłat i zwrocie zagranicznego dokumentu organowi wydającemu prawo jazdy. Jeżeli zaś prawo jazdy wydane za granicą nie jest określone w konwencjach o ruchu drogowym, warunkiem otrzymania polskiego prawa jazdy jest złożenie z wynikiem pozytywnym części teoretycznej egzaminu państwowego i przedstawienie uwierzytelnionego tłumaczenia zagranicznego dokumentu. Warunek ten nie dotyczy krajowego prawa jazdy wydanego w państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) stronie umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym. Wyjątkowo szefom i cudzoziemskiemu personelowi przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych i misji specjalnych państw obcych oraz organizacji międzynarodowych, korzystających z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych lub konsularnych na mocy ustaw, umów międzynarodowych bądź powszechnie uznanych zwyczajów międzynarodowych lub na zasadzie wzajemności, oraz innym osobom korzystającym z tych przywilejów i immunitetów uprawnienie do kierowania pojazdem wydaje nieodpłatnie nie zatrzymując prawa jazdy wydanego w państwie wy-