1 Oto wielka Tajemnica Wiary Rekolekcje eucharystyczne we Wspólnocie DROGA Lectio Divina Cz. 3: J 6,26-40 Wezwanie do wiary 1. PRZYGOTOWANIE DO LEKTURY I MODLITWY Proś Pana, aby dał ci Ducha Świętego, aby prowadził cię w tej lekturze. Proś o światło zrozumienia słowa. Proś o uczciwość, abyś nie uciekał przed głosem Pana, abyś przyjął to, co On ci mówi. Proś, aby to słowo stworzyło w tobie nowe życie. 2. LEKTURA TEKSTU 6,26 W odpowiedzi rzekł im Jezus: Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Szukacie Mnie nie dlatego, że widzieliście znaki, ale dlatego, że jedliście chleb do syta. 27 Zabiegajcie nie o ten pokarm, który niszczeje, ale o ten, który trwa na życie wieczne, a który da wam Syn Człowieczy; Jego to bowiem pieczęcią swą naznaczył Bóg Ojciec. 28 Oni zaś rzekli do Niego: Cóż mamy czynić, abyśmy wykonywali dzieła Boga? 29 Jezus, odpowiadając, rzekł do nich: Na tym polega dzieło Boga, abyście wierzyli w Tego, którego On posłał. 30 Rzekli do Niego: Jaki więc Ty uczynisz znak, abyśmy go zobaczyli i Tobie uwierzyli? Cóż zdziałasz? 31 Ojcowie nasi jedli mannę na pustyni, jak napisano: Dał im do jedzenia chleb z nieba. 32 Rzekł do nich Jezus: Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Nie Mojżesz dał wam chleb z nieba, ale dopiero Ojciec mój daje wam prawdziwy chleb z nieba. 33 Albowiem chlebem Bożym jest Ten, który z nieba zstępuje i życie daje światu. 34 Rzekli więc do Niego: Panie, dawaj nam zawsze ten chleb! 35 Odpowiedział im Jezus: Ja jestem chlebem życia. Kto do Mnie przychodzi, nie będzie łaknął; a kto we Mnie wierzy, nigdy pragnąć nie będzie. 36 Powiedziałem wam jednak: Widzieliście <Mnie>, a przecież nie wierzycie. 37 Wszystko, co Mi daje Ojciec, do Mnie przyjdzie, a tego, który do Mnie przychodzi, precz nie odrzucę, 38 ponieważ z nieba zstąpiłem nie po to, aby pełnić swoją wolę, ale wolę Tego, który Mnie posłał. 39 Jest wolą Tego, który Mnie posłał, abym nic nie stracił z tego wszystkiego, co Mi dał, ale żebym to wskrzesił w dniu ostatecznym. 40 To bowiem jest wolą Ojca mego, aby każdy, kto widzi Syna i wierzy w Niego, miał życie wieczne. A Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym. Przeczytaj tekst wielokrotnie zatrzymując się na tych miejscach, które przyciągają twoją uwagę, których nie rozumiesz lub które poruszają twoje serce. Pan mówi poprzez poruszenia serca oraz skierowanie twojej uwagi i ciekawości ku tym fragmentom, przez które chce dziś do Ciebie przemówić. Przez kolejne dni studiuj i medytuj kolejne wersety z danej perykopy wyjętej z J 6. Niżej, w materiałach przeznaczonych na każdy dzień, część studyjną i medytacyjną wyróżniono dwoma rodzajami czcionki. 3. STUDIUM SŁOWA BOŻEGO I MEDYTACJE NA KAŻDY DZIEŃ 23 stycznia 2013 środa 26. Jezus odkrywa prawdę o człowieku. Powraca temat szukania Jezusa. Pan z wielką szczerością odsłania ludzkie intencje i pragnienia. Jezus znał głębię ludzkich serc (zob. J 2,24-25). Czasami tak jest, że kierują nami podświadome pragnienia i intencje, których sami sobie nie uświadamiamy, albo też nie chcemy się do nich przyznać, bo nie wypada kierować się tak 1
2 niedoskonałymi intencjami. Tym, co zdziera maski obłudy z naszych twarzy jest słowo Boże, słowo Jezusa. Usłyszenie prawdy może być bardzo bolesne, ale zawsze jest uzdrawiające (J 8,32). Jakie były intencje ludzi poszukujących Pana? Znaki, które Jezus czynił objawiały Jego osobę. Ludzie szukają Go, jednak nie ze względu na to, kim jest (pokazał, że jest), ale z tego powodu, że w łatwy sposób zaspokoili swoje fizyczne pragnienie głodu. 27. Pokarm, który nie przeminie. Wyraźnie pokazuje to wers 27. Ludzie, do których Jezus przemawia nie rozpoznali w Nim Syna Człowieczego (Mesjasza czasów ostatecznych, którego zapowiadali prorocy zob. Dn 7,9-14), który jest w stanie zaspokoić najgłębsze potrzeby ludzkiego serca. Dać ludziom coś, co jest trwałym fundamentem życia, coś co nigdy nie przeminie i nie skończy się wraz ze śmiercią człowieka. Prorok Daniel napisał o Synu Człowieczym, że panowanie Jego jest wiecznym panowaniem, które nie przeminie, a Jego królestwo nie ulegnie zagładzie (Dz 7,14). Pokarmem, który nie przeminie jest słowo Jezusa (oraz, jak później zobaczymy, także Jego ciało i krew). Boża pieczęć. Słowa, które Jezus wypowiada, co więcej, te, które jeszcze wypowie (o spożywaniu Jego ciała i krwi) musiały być szokujące dla słuchaczy. Rodzi się pytanie: na jakiej podstawie ludzie mają słuchać Jezusa i wierzyć Mu? Jaki autorytet za Nim stoi? Jezus podejmuje ten temat mówiąc, że Ojciec wycisnął na Nim swoją pieczęć (w. 27). Stawianie pieczęci stanowi do dziś sposób uwiarygodnienia danej osoby czy prezentowanego przez nią dokumentu (czasownik sfragidzo zaopatrywać w pieczęć, uwiarygodniać, znajduje się jeszcze w J 3,33 tłumaczone jako potwierdził). Co uwiarygodnia Jezusa? Znaki, które czynił (zob. J 14,11) (rozmnożenie chleba, chodzenie po wodzie i inne opisane w Ewangelii wg św. Jana) teraz rozumiemy dlaczego narracje o cudownym rozmnożeniu chleba i chodzeniu po wodzie poprzedzają Mowę Eucharystyczną. Niestety ludzie nie odczytali właściwie tych znaków. Potraktowali je (szczególnie rozmnożenie widziane przez wszystkich) jako wygodny i łatwy sposób zaspokojenia własnych potrzeb. Czy jestem świadom/ma swoich pragnień i intencji? Czy łapię się na obłudzie? Czy odkrywam w sobie pragnienia i intencje, których nie wypada posiadać? Proś Jezusa, aby był lekarzem twoich oczu i uczuć, aby dał ci zobaczyć, co kieruje twoim życiem. Proś również o łaskę odważnego przyjmowania prawdy o sobie. Spójrz na swoje uczestnictwo we Mszy św.? Dlaczego chodzisz na Eucharystię? Dlaczego należysz do Wspólnoty? Czy słowa Jezusa, które słyszysz są dla Ciebie wiarygodne? Co z nimi robisz? Przejmujesz się nimi? 24 stycznia 2013 czwartek 28. Tłum otaczający Jezusa zrozumiał, że poprzednie słowa stanowiły wyrzut z powodu niewłaściwego odczytania intencji znaków czynionych przez Pana. Teraz mamy wrażenie, że tłum chce się usprawiedliwić (podobnie jak w Łk 10,29) pytając: To co w takim razie mamy robić?, Jaka jest wola Boga?, Cóż mamy czynić, abyśmy wykonali dzieła (erga) Boże?. Wyrażenie dzieła Boże oznacza czyny miłe Bogu, zgodne z Jego wolą. Co to są dzieła Boże?. Przestudiuj teksty: J 3,21; 4,34; 5,20.36; 8,39; 9,4; 10,25.32-38; 14,10-12; 17,4. 2
3 Zauważmy, że tłum pyta o dzieła (l.mn.), a Jezus w odpowiedzi posługuje się słowem dzieło (l.poj.) istnieje bowiem jedno dzieło Boga: misja Jezusa wypełniana w imieniu Ojca (zob. słowa którego On posłał ). Misja ta polega na objawieniu ludziom Ojca, Jego miłości i woli zbawienia człowieka. Dzieło Boga wypełnia ten, kto przyjmuje misję Jezusa i przez wiarę uznaje, że Jezus jest drogą prowadzącą do Ojca (por. J 14,6-11). Pytanie o pełnienie dzieł Boga jest pytaniem o to, w jaki sposób człowiek może wpisać swoje życie w Boży plan zbawienia, tak, aby jego czyny stały się częścią tego planu, czyli były dokonywane w Bogu (J 3,21). Dziełem Boga w życiu człowieka jest wiara w Jezusa, która daje poznanie Ojca i ostatecznie życie wieczne (por. J 6,40 i 17,3). Wiele razy w życiu stawialiśmy sobie pytanie o wolę Boga dla nas. Często przez pełnienie woli Boga rozumiemy wykonywanie jakichś uczynków, podejmowanie ważnych decyzji życiowych, aktywne działanie z naszej strony. Tymczasem Jezus pokazuje nam zupełnie inne oblicze poszukiwania woli Boga: wypełnia ją przede wszystkim ten, kto wierzy, czyli przyjmuje to, co Bóg dla niego robi, to znaczy wierzy. Pierwszym krokiem w pełnieniu Bożej woli jest przyjęcie tego, co Bóg nam daje. Wiara zawiera w sobie dwa elementy: 1) działanie Boga, żywą relację z Nim (dokonuje się ona przez słowo Jezusa) ta właśnie relacja pociąga człowieka do wiary; 2) kolejny krok, to nasza decyzja: przyjmuję zaproszenie Boga czy nie? Czy zastanawiałeś się nad rolą Boga w twojej wierze? W jaki sposób to, co powiedziano wyżej zmienia twoje spojrzenie na problem poszukiwania woli Boga? 25 stycznia 2013 piątek 30. Jakiego znaku dokonasz? Zadziwiające jest to, że tłum domaga się znaku przecież dzień wcześniej już widział znak rozmnożenia chleba. Czy to nie wystarczy, aby uwierzyć, że Bóg posłał Jezusa? Jak widzieliśmy wyżej znak rozmnożenia chleba został błędnie odczytany przez ludzi (w aspekcie spożywczym, a nie teologicznym). Prawdziwym celem tego znaku było jednak, podobnie jak przy innych znakach, objawienie osoby Jezusa, Jego tożsamości, misji oraz wzbudzenie wiary dającej życie wieczne (J 20,30-31). Ale tłum nie podjął wysiłku, aby zadać sobie pytanie: co Bóg mówi przez ten znak? Tłum poszedł inną drogą: odczytał znak według własnych potrzeb, niejako wybrał z niego, to co było dla niego wygodne i mogło zaspokoić jego własne potrzeby i aspiracje gubiąc przy tym osobę Jezusa. Ciągłe domaganie się znaków, przy pomocy których Bóg usprawiedliwiłby się przed nami, jest oznaką duchowego zaślepienia. Dzieje się tak wtedy, gdy w rzeczywistości nie interesuje nas wola Boga i to co mówi w swoim słowie, ale oczekujemy na to, co sami chcemy, aby On nam powiedział dlatego jesteśmy wciąż nieusatysfakcjonowani tym, co już otrzymujemy. Sytuacja ta powtarza się często w naszym życiu duchowym. Bóg daje nam znaki, ale my często odczytujemy z nich tylko to, co wygodne dla nas. Podobnie może być również z czytaniem słowa Bożego. Czy daję się prowadzić Bogu? Czy otwartym sercem przyjmuję Jego znaki i słowa? Zauważmy, że wciąż w naszych medytacjach powracamy do tego samego motywu: czego tak naprawdę szukam? Boga czy siebie? Motyw ten, jak już była mowa, pojawia się często u Jana. Warto w tym kontekście rozważyć jeszcze następujące teksty: J 7,16-18; 8,48-50; 12,37-43 tu leży przyczyna nierozpoznania znaków Boga i niewłaściwego odczytania Jego słów jeśli ktoś siebie stawia w centrum własnego życia to nie jest zainteresowany tym, co Bóg mówi; taki człowiek nie szuka bowiem woli Bożej i chwały Bożej (por. J 17,4), ale własnej chwały. Poszukiwanie własnej chwały zaślepia człowieka i zamyka go na Boga. 3
4 31. Znak rozmnożenia chleba pokazał, że Jezus jest kimś szczególnym tłum myślał, że jest to prorok zapowiedziany w Pwt 18,15.18 drugi Mojżesz, który miał przyjść w czasach ostatecznych (zob. J 6,14). Ale to nie wystarczy! Teraz tłum pragnie nowego znaku, który wskazywałby na wypełnienie jego misji, nie tej jednak zapowiadanej przez Pisma, ale według oczekiwań tłumu, który otrzymał chleb i chciałby otrzymywać go już zawsze. Jezus już objawił się jako prorok, ale tłum chce, aby jeszcze został ich królem. Niech więc dokona znaku, niech zacznie królować, niech da ludowi to, czego lud pragnie! Przeczytaj: J 19,19-22; Mt 27,39-44; Mk 15,29-32; Łk 23,35-38!!! czy skojarzenia z tymi tekstami nie są tragiczne? Człowiek potrafi wyeliminować ze swojego życia Boga, który nie spełnia jego oczekiwań! Tłum podsuwa Jezusowi przykład, propozycję znaku nawiązującą do rozmnożenia chleba i osoby Mojżesza: Mojżesz uwierzytelniał swoją misję wieloma znakami, wśród których było karmienie ludu manną (por. Wj 16,15; Ps 78,24; Ne 9,15; Mdr 16,20). A Jezus co jeszcze uczyni, aby zaspokoić pragnienia i oczekiwania rozentuzjazmowanego tłumu? Ten moment staje się dla Jezusa punktem wyjścia dla wygłoszenia tzw. Mowy Eucharystycznej: to sam Jezus jest eschatologicznym darem na wzór manny, a dawcą tego daru nie jest Mojżesz, ale sam Bóg (por. J 6,32). Czy jednak to będzie odpowiadało oczekiwaniom ludu? Czy Boży dar zostanie przyjęty? Jakże często traktujemy Boga jako sługę, który ma zaspokoić NASZE pragnienia i oczekiwania. A więc pytaj ponownie: czyjej chwały szukam? Bożej czy własnej? Szczera odpowiedź na to pytanie otworzy ci oczy na wiele spraw, klęsk, niepowodzeń i zawodów, których nie rozumiesz. Czym żyję? Czy tym, co Bóg daje mi na co dzień, czy też iluzjami, marzeniami, które nigdy się nie spełnią? Czy nie udajemy kogoś, kim nie jesteśmy? Życie z głową w chmurach sprawia, że nie zauważamy znaków i słów od Boga. 26 stycznia 2013 sobota 32-33. Jezus odwołuje się do duchowej lektury Starego Testamentu, według której karmienie ludzi manną było zapowiedzią znaku nowej manny, nowego, prawdziwego chleba, który w pełni zaspokoi potrzeby ludzi (czyli zbawi ich). Jezus koryguje wypowiedź tłumu z w. 31b: to nie Mojżesz (tak zapewne rozumiał tłum domyślny podmiot cytatu a właściwie to parafrazy z w. 31b) dał Izraelitom chleb z nieba, ale sam Bóg Ojciec dopiero daje (uwaga! Starsze wyd. Biblii Tysiąclecia mają: da, choć po grecki jest czas teraźniejszy) obecnym słuchaczom Jezusa prawdziwy chleb z nieba. Jezus pokazuje w ten sposób, że właśnie teraz realizuje się starotestamentowa zapowiedź (manna na pustyni jako zapowiedź Eucharystii): właśnie w tej chwili, gdy Jezus jest na Ziemi, działa Ojciec i właśnie teraz DAJE słuchaczom Jezusa prawdziwy chleb z nieba. Czym/kim jest ten chleb? Wyjaśnia to w. 33: chlebem tym jest zstępujący z nieba (tak jest w oryginale) i to ów zstępujący daje życie światu. Chodzi tu wyraźnie o Słowo Boga Drugą Osobę Trójcy Świętej, Syna Bożego, który stał się człowiekiem, aby zbawić świat. Stąd Ojcowie Kościoła w pierwszych Wiekach Tajemnicę Wcielenia określali jako katabasie ( zstąpienie ). Chlebem obiecanym przez Jezusa jest więc SŁOWO BOGA, ale to w znaczeniu Osoby Syna Bożego, który wchodzi w kontakt z ludźmi m.in. poprzez głoszenie słowa (J 6,63). Wejście w kontakt z wcielonym Słowem Boga daje życie wieczne cel misji Jezusa na Ziemi (J 3,14-17). W dalszej część swojej mowy Jezus wyjaśni w jaki sposób ma nastąpić spożywanie chleba, który zstąpił z nieba. 4
5 Dotykamy w tym miejscu największego Misterium i największej łaski, jaką Bóg nam wyświadczył: sam Bóg stał się człowiekiem i zamieszkał wśród nas (J 1,14). Czy uświadamiasz sobie czym jest Tajemnica Wcielenia? Czy uświadamiasz sobie czym jest Eucharystia? Bóg, Pan, Stwórca nieba i ziemi, Jahwe, Zbawca Izraela z niewoli Egiptu, stał się człowiekiem, który teraz jest obecny w Eucharystii! Poświęć dziś kilka chwil na modlitwę kontemplacji (jeśli można to na adoracji Najświętszego Sakramentu) nic nie mów, tylko spróbuj wyobrazić sobie przestrzeń nieba, głębokość oraz wielkość oceanów i mórz, bezmierną otchłań kosmosu, i uświadom sobie, że Ten, który to wszystko powołał do istnienia, potężny i wszechmocny Bóg jest ukryty dla Ciebie w białej hostii On Jezus. Trwanie przed Nim i z Nim to życie wieczne. 27 stycznia 2013 niedziela 34-35. Zauważmy, że Jezus mówiąc o chlebie zstępującym z nieba (w. 33), jak na razie nie stwierdził wyraźnie, że tu chodzi o Niego samego. Użyte wyrażenie zstępujący niekoniecznie trzeba rozumieć tak, jak tłumaczy to Biblia Tysiąclecia: Ten, który z nieba zstępuje odnosząc słowo zstępujący do osoby Jezusa. Można zdanie to przetłumaczyć również: chlebem Bożym jest ten [chleb] zstępujący z nieba. Dopiero po prośbie Galilejczyków, aby Pan dawał im zawsze tego chleba (w. 34), Jezus precyzuje, że chodzi tu o Niego samego to On jest tym, który z nieba zstąpił. Proszący ludzie mają w sobie jakąś wiarę, gdyż posługują się tytułem Pan, choć kontekst pokazuje, iż raczej wierzyli, że chleb z nieba, to coś na podobieństwo manny jakiś rodzaj pokarmu naturalnego, który otrzymuje się w wyniku interwencji Boga podobnie jak podczas rozmnożenia chleba. Teraz Jezus mówi już w sposób niepozostawiający dwuznaczności. Wyjaśnia również, co to znaczy życie (w. 33) chodzi tu o zaspokojenie na zawsze wszystkich potrzeb człowieka (por. J 4,13-15). Boskie Ja Jezusa jest pokarmem niezniszczalnym i nieprzemijającym, źródłem życia trwającego wiecznie. Można je otrzymać przez zwrócenie się (przyjście Mt 11,28) do Jezusa. Zastanów się, co jest przedmiotem twojej wiary. O co prosisz Jezusa? Czy twoje modlitwy ograniczają się tylko do doczesności: chleb powszedni, dobry mąż/żona, zdrowie, pokój w domu, znalezienie dobrej pracy? Wszystko to jest dobre i ważne, ale Jezus ma więcej! Cóż to jest to więcej? Życie wieczne! Jakie miejsce w twojej modlitwie zajmuje życie wieczne? Wiara może wzrastać. Z mniej doskonałej staje się doskonalsza. Widząc słabość swojej wiary proś Pana, aby Cię umocnił i dał Ci doskonalszą wiarę (a co za tym idzie również pragnienie) w życie wieczne. 28 stycznia 2013 poniedziałek 36. Tłum w ww. 30-31 domagał się od Jezusa znaku z nieba. Jezus objawił im, że to On jest tym znakiem (chlebem, który zstąpił z nieba). Niestety, ludzie, choć widzieli Jego samego i Jego znaki, nie uwierzyli. Łatwiej było im uwierzyć w to, że chleb fizyczny, który dzień wcześniej jedli, daje życie wieczne, niż w to, że to Jezus jest tym chlebem. 37-40. Jezus wcześniej powiedział, że Ojciec DAJE ludziom chleb z nieba (w. 32), a następnie wyjaśnił, że to ON SAM jest tym chlebem. Danie więc chleba ludziom przez Ojca oznacza posłanie osoby Syna, z którym trzeba wejść w osobistą relację przez wiarę. W ten sposób dawanie przez Ojca ludziom Syna jest równocześnie dawaniem Synowi ludzi. Kim są jednak 5
6 ci, którzy otrzymują chleb życia (Jezusa) ci którzy równocześnie są darem Ojca dla Jezusa? To aktualni słuchacze słowa Bożego (Galilejczycy z Ewangelii i my jej czytelnicy po 2000 lat). Jeśli słuchacz Bożego słowa zwraca się do Jezusa, nawet gdyby był obciążony wieloma grzechami, to Jezus zawsze go przyjmie. Wynika to ze zjednoczenia woli Ojca i Syna: ojciec posłał Syna, aby zbawić grzeszników, a nie po to, aby ich odrzucić, potępić i zatracić (por. J 3,14; 4,34). Pojawia się tu zupełnie nowa myśl w Mowie Eucharystycznej: zbawienie w wymiarze ostatecznym będzie zmartwychwstaniem umarłych. Droga do zmartwychwstania obejmuje następujące etapy: 1) widzieć Syna (słowo widzieć niekoniecznie u Jana znaczy dostrzegać przy pomocy wzroku chodzi tu o percepcję zbawczych dzieł Boga człowiek w tym, co widzi rozpoznaje Boże działanie, stąd to, taki sposób widzenia jest dostępny również nam dziś); 2) wierzyć w Syna (por. w sensie negatywnym: J 6,36); 3) mieć życie wieczne po zmartwychwstaniu umarłych. Tematowi zmartwychwstania umarłych Jezus poświęci więcej miejsca w dalszej części Mowy Eucharystycznej, wiążąc go z Eucharystią. Przestudiuj kilka tekstów zawierających motyw widzenia u św. Jana i zastanów się nad związkiem widzenia z wiarą: J 2,23; 4,19; 6,2; 7,3; 12,45; 14,17.19; 16,16-19; 17,24; 20,6-8.14. A Ty co widzisz? Czy widzisz Jezusa w swoim życiu? Czy potrafisz dostrzegać znaki Jego działania? Czy odpowiadasz na nie z wiarą? Dziękuj Panu za każdą możliwość zobaczenia Jego działania. Jeśli nie dostrzegasz go, to proś, aby Pan otworzył ci oczy (por. Mk 10,51; Łk 18,41). 6