1 TRIDUUM PASCHALNE 2010 KOMENTARZE WIELKI CZWARTEK Komentarz przed rozpoczęciem Mszy świętej (xpd) * Dzisiejszą liturgią rozpoczynamy Święte Triduum Paschalne, najwaŝniejsze dni w roku liturgicznym. Wielki Czwartek to pamiątka Wieczerzy Pańskiej - Ostatniej Wieczerzy Starego Testamentu i Pierwszej Nowego. Ten dzień przypomina nam pokorną słuŝbę Chrystusa, który umył nogi swoim uczniom i pozostawił im przykazanie miłości. Jest to takŝe dzień ustanowienia Eucharystii i Sakramentu Kapłaństwa. Dlatego dzisiejsza liturgia skoncentrowana jest wokół ołtarza. Mszę świętą rozpoczyna się od uroczystej procesji wejścia. Idzie w niej słuŝba liturgiczna wraz z naszymi kapłanami, którzy w tym dniu koncelebrują Mszę świętą. Koncelebra jest wyrazem jedności kapłaństwa. Zechciejmy więc w tym dniu otoczyć ich szczególną pamięcią modlitewną, by wiernie wypełniali wezwanie Chrystusa. W czasie tej Mszy świętej zabrzmi hymn Chwała na wysokości Bogu, w czasie którego będą bić wszystkie dzwony, aby potem zamilknąć na czas przeŝywania Męki naszego Pana. Jednak niech nie milknie nasza modlitwa i nasza pieśń wdzięczności Bogu za nasze zbawienie. Na wzór Jezusa, który umył nogi apostołom równieŝ w czasie tej Mszy świętej kapłan umyje nogi dwunastu męŝczyznom. Gest ten ma przypomnieć nam o wzajemnej miłości, jaką powinniśmy mieć jeden do drugiego. Na koniec liturgii przeniesiemy Najświętszy Sakrament do Ciemnicy, aby tam trwając na modlitwie dziękować Panu za Jego obecność, za Jego ofiarę, za Jego miłość i słuŝbę wobec nas. ObnaŜenie ołtarza, które nastąpi po liturgii, ma nam przypomnieć całkowite uniŝenie Chrystusa, Jego ogołocenie i wprowadzić nas w pokutny nastrój Wielkiego Piątku. Wprowadzenie do liturgii słowa (xpd) Eucharystia to Pascha Pana, który przeszedł kiedyś przez Egipt, by przez znak krwi baranka ocalić swój lud. Dzisiaj Pan przechodzi wśród nas w swoim słowie i wzywa nas, abyśmy świętowali Jego Pamiątkę. Niech dzisiejsza lektura słowa BoŜego przypomina nam dawne dzieła BoŜe, które stają się obecne wśród nas przez sprawowanie Eucharystii. Słuchajmy słowa BoŜego, abyśmy umocnieni przez Pana, umieli Go naśladować w pokorze i słuŝbie drugiemu człowiekowi. Przed obrzędem umycia nóg (xpd) Chrystus umiłował nas do końca i zawsze potwierdza swoją miłość przez pokorną słuŝbę Kościoła. Obrzęd obmycia nóg to szczególny znak dany nam w Wielki Czwartek. Kapłani słuŝą nam tak, jak słuŝy Chrystus. Obecnie kapłan dokona obmycia nóg na znak miłości i słuŝby bliźniemu. PrzeŜywajmy te święte znaki w duchu wiary, aby w naszym Ŝyciu realizowały się słowa Mistrz, który dał nam przykazanie, abyśmy się wzajemnie miłowali, jak On nas umiłował. * Komentarze oznaczone inicjałami xpd są autorstwa księdza Piotra Drozda, któremu dziękujemy za podzielenie się nimi.
2 Komentarz do procesji z darami W procesji z darami niesiemy stuły w róŝnych kolorach. Stuła w liturgii symbolizuje władzę i godność kapłaństwa, którego ustanowienia pamiątkę dzisiaj obchodzimy. - kolor fioletowy to wyraz naszej pokory i Ŝalu za grzechy przez które Chrystus musiał cierpieć. Przypomina nam on równieŝ niedawno zakończony okres Wielkiego Postu podczas którego przygotowywaliśmy się do obchodzenia pamiątki waŝnych dla nas Chrześcijan wydarzeń; - kolor czerwony kieruje nasze myśli ku męce Chrystusa i krwi, którą przelał dla naszego zbawienia. To takŝe barwa władców, która przypomina nam o królewskiej godności wywyŝszonego na krzyŝu Chrystusa: Króla Królów i Władcę całego świata. - kolor biały to kolor szat dzisiejszej liturgii będącej pamiątką ustanowienia Eucharystii. Ten kolor symbolizuje równieŝ wesele i świąteczny nastrój. Jest dla nas zapowiedzią, Ŝe po dniach męki i Ŝałoby przyjdzie dla nas radość zmartwychwstania. - podczas Ostatniej Wieczerzy Chrystus brał w swoje ręce chleb i wino. I my równieŝ składamy je na ołtarzu. Dzisiaj podobnie jak podczas tamtej Wieczerzy w rękach kapłana staną się one Ciałem i Krwią Chrystusa. Przed prefacją Dziękujmy naszemu Panu za dar sakramentów Eucharystii i kapłaństwa, których pamiątkę ustanowienia dzisiaj świętujemy. Przyjmując Komunię świętą uwielbiajmy wielką tajemnicę BoŜej miłości. Przed znakiem pokoju Chrystus uczy nas dzisiaj czym jest miłość. Niech podana drugiemu dłoń będzie sygnałem jesteś moją siostrą, moim bratem, takim samym dzieckiem BoŜym jak ja. Przed przeniesieniem do ciemnicy Zabrali Pana ObnaŜony ołtarz, suchy trzask kołatek i cisza, która trwać będzie aŝ do Wigilii Paschalnej mówią same za siebie. Chrystus z miłości dla nas cierpiał i umarł na krzyŝu. Ale teŝ zmartwychwstał. Za chwilę kapłani przeniosą Najświętszy Sakrament do ciemnicy. Pozostanie tam do jutra. Zachęcamy do adoracji i rozpamiętywania wszystkich wydarzeń, których pamiątkę obchodzimy przez najbliŝsze dni, a które świadczą o wielkiej miłości Boga do nas grzesznych ludzi.
3 WIELKI PIĄTEK Komentarz przed rozpoczęciem liturgii(xpd) Wielki Piątek to dzień, który przypomina nam cierpienie, ukrzyŝowanie i śmierć Zbawiciela. Uczestniczymy w cierpieniu Chrystusa przez post, który jest znakiem współumierania z Chrystusem. Jest takŝe dniem smutku, bo zabrano nam Pana. Przez udział w dzisiejszej liturgii dajemy znak naszej wiary i stajemy pod krzyŝem, moŝemy prosić o miłosierdzie i przebaczenie dla siebie i dla całego świata. Patrzymy na krzyŝ takŝe z miłością i dziękczynieniem, bo w jego otwartych ramionach jaśnieje miłość Boga. Dzisiaj odkryty ołtarz przypomina nam, Ŝe Kościół nie sprawuje Eucharystii. Ogołocony ołtarz przypomina nam równieŝ uniŝenie Chrystusa i odarcie Go z szat dla naszego wywyŝszenia. Liturgia Wielkiego Piątku składa się z czterech części: 1. Liturgia słowa - przypomina nam cierpienie Chrystusa zapowiedziane przez proroka Izajasza Wysłuchamy teŝ opisu Męki Pańskiej w relacji bezpośredniego jej światka św. Jana, a słowa listu do Hebrajczyków pomogą nam zrozumieć sens śmierci Chrystusa, który stał się przyczyną zbawienia dla wszystkich. Liturgię słowa zakończy wielka modlitwa powszechna, w której będziemy się modlić za wszystkich ludzi, bo za wszystkich umarł Chrystus. 2. Szczególnie piękna jest druga część liturgii - adoracja KrzyŜa. Wnosimy i odsłaniamy drzewo krzyŝa, na którym zawisło zbawienie świata. Całujemy KrzyŜ i klękamy przed nim, by podziękować za cierpienie i mękę Zbawiciela, a takŝe za przebaczenie grzechów, które z KrzyŜa ofiarował nam Chrystus. 3. Komunia św. stanowi trzecią część liturgii Męki Pańskiej. Przyjmując Ciało Pana łączymy się takŝe duchowo z ofiarą Jego KrzyŜa i Jego zwycięstwa. 4. Na zakończenie liturgii zaniesiemy Najświętszy Sakrament do BoŜego Grobu, aby tam rozwaŝać cierpienie Zbawiciela i oczekiwać na radość zmartwychwstania Dzisiejsza liturgia rozpoczyna się od procesji w całkowitej ciszy. Kapłani odziani w szaty liturgiczne koloru czerwonego, na znak cierpienia i krwi, a takŝe królewskiej godności Chrystusa podejdą do ołtarza i upadną na twarz. Ten gest oznacza nasze upokorzenie wobec śmierci Chrystusa, której przyczyną były nasze grzechy, ale równieŝ oznacza smutek i ból Kościoła. W czasie, gdy kapłani będą modlić się leŝąc krzyŝem, my wszyscy będziemy modlić się klęcząc i prosząc Pana o miłosierdzie dla siebie i innych. Wprowadzenie do liturgii słowa(xpd) Wszystkie trzy czytania dzisiejszej liturgii słowa mówią o cierpieniu Zbawiciela. On jest zapowiedzianym przez proroka Izajasza cierpiącym Sługą Jahwe. On jest arcykapłanem Nowego Przymierza i przez swoją ofiarę otwiera nam niebo. On jest tym, który uniŝył się aŝ do śmierci, a była to śmierć na krzyŝu. Słuchajmy słowa BoŜego w postawie pokory i wiary. Niech te słowa, a zwłaszcza opis Męki Pańskiej wg św. Jana, umocnią naszą wiarę i pogłębią wdzięczność wobec Pana, bo On umarł, aby naszej śmierci odebrać rys beznadziejności, a serca napełnić nadzieją.
4 Wprowadzenie do modlitwy powszechnej(xpd) Modlitwa powszechna ma dzisiaj szczególnie uroczysty charakter. Modlimy się do Boga w róŝnych intencjach, prosząc, by to zbawienie, którego Chrystus dokonał na KrzyŜu, stało się udziałem wszystkich ludzi. Obejmujemy w swojej modlitwie sprawy Kościoła i świata, prosimy za ludzi róŝnych religii i za niewierzących, bo Kościół jest sakramentem zbawienia całego świata, a my przez tę modlitwę wypełniamy naszą misję powszechnego kapłaństwa. Kierujemy tę modlitwę do Boga przez Jedynego Arcykapłana, Jezusa Chrystusa, bo Jego śmierć na krzyŝu jest pomostem, który łączy niebo z ziemią. Wprowadzenie do adoracji KrzyŜa(xPD) Centralną częścią tej liturgii jest adoracja KrzyŜa. Powitamy teraz KrzyŜ Chrystusa wnoszony uroczyście do kościoła i stopniowo odsłaniany. KrzyŜ był znakiem hańby, dla nas jednak stał się znakiem zbawienia. Chyląc się przed tym znakiem, adorujmy Pana, który w krzyŝu objawił swą miłość i przebaczenie. Wprowadzenie do Komunii świętej(xpd) Liturgia prowadzi nas od krzyŝa do Komunii świętej. Pragnie nam przez to ukazać, Ŝe istnieje ścisły związek między ofiarą krzyŝa a ofiarą ołtarza Komunia święta, którą dziś przyjmujemy z darów konsekrowanych podczas wczorajszej Mszy Wieczerzy Pańskiej, jest pokarmem. Jest takŝe owocem, który dojrzał na Drzewie KrzyŜa, na drzewie nowego i nieśmiertelnego Ŝycia. Za chwilę kapłan ukaŝe nam juŝ nie drzewo i znak, ale prawdziwe Ciało Chrystusa w eucharystycznej postaci. Przyjmować Go będziemy, bo tylko On daje prawdziwe i pełne Ŝycie. Wprowadzenie do procesji do grobu BoŜego (xpd) Procesja do BoŜego grobu to ostatni akcent dzisiejszej liturgii. W procesji przeniesiemy Najświętszy Sakrament do miejsca, gdzie na modlitwie będzie moŝna trwać przy Panu, który przez krzyŝ i zmartwychwstanie przyniósł pokój całemu światu. Jutro na Wigilię Paschalną przynieśmy świece, by Wielka Noc rozbłysła światłem nowej nadziei, jak światło świecy zapalone w ciemnościach.
5 WIGILIA PASCHALNA Komentarz przed rozpoczęciem liturgii Wigilii Paschalnej(xPD) Ta noc, która zapadła nad światem jest wielka i święta. Za chwilę rozpoczniemy Wigilię Wielkiej Nocy, Wigilię Paschalną, Liturgię Zmartwychwstania, największe święto Kościoła. Ta wigilijna liturgia jest czuwaniem na cześć Pana, by razem z Nim powstać do nowego Ŝycia. WaŜnymi znakami tej liturgii są ciemność i światło. W ciemności człowiek czuje się źle, nie widzi drugiego człowieka, nie widzi drogi wyjścia, czuje się opuszczony i osamotniony. W liturgii w taką ciemność wkracza światło zapalony Paschał - świeca, która rozjaśni mroki. Takim światłem dla świata pozostaje nadal zmartwychwstanie Chrystusa. On rozproszył wszelkie ciemności, On wskazał drogę wyjścia. Wchodząc w Jego światłość wychodzimy ze swojej samotności, strachu, egoizmu, by widzieć naszych bliźnich. Od świecy paschalnej zapalimy nasze świece, bo tak Chrystus rozjaśnił świat, a Jego lud niesie to światło wszystkim narodom. Chrześcijanie to Lumen Gentium - Światłość Świata. Po zapaleniu wszystkich świec, przy ich blasku zostanie odśpiewany hymn pochwalny na cześć Chrystusa Zmartwychwstałego, którego symbolizuje świeca paschalna. W Liturgii słowa będziemy dzisiaj słuchać najwaŝniejszych fragmentów Starego Testamentu, by przypomnieć sobie wielkie dzieła, których dokonał Bóg dla swego ludu wybranego i dla nas. Po ogłoszeniu radosnego Alleluja wysłuchamy słów Ewangelii wieszczącej nam cud zmartwychwstania. Liturgia chrzcielna stanowi trzecią część Wigilii Paschalnej. Zostanie poświęcona woda, a następnie z zapalonymi świecami odnowimy przyrzeczenia chrzcielne, bo przez chrzest na zawsze zostaliśmy złączeni ze Zmartwychwstałym Panem. Następnie celebrować będziemy Liturgię eucharystyczną ze Zmartwychwstałym Panem. On wyprowadza nas ze śmierci do Ŝycia, z ciemności do światła, z niewoli do wolności, ze smutku do prawdziwej paschalnej radości, która jaśnieje przez KrzyŜ. Teraz zgasną wszystkie światła, a my pozostaniemy w ciemności. Procesja uda się do ogniska, gdzie od poświęconego ognia zostanie zapalony Paschał. Potem zostanie on wniesiony do kościoła. Przy trzecim wezwaniu: Światło Chrystusa! zapalimy nasze świece. Nie zapalimy ich sami, lecz poświęcone światło zostanie przekazane nam od Paschału, a my przekaŝemy je dalej stojącym obok nas. Wprowadzenie do Orędzia Wielkanocnego(xPD) Stojąc z zapalonymi świecami wysłuchamy teraz Orędzia Wielkanocnego. Proklamujemy w tej uroczystej formie Święta Paschalne. Razem ze śpiewającym dziękujemy Bogu za dar Chrystusowego zmartwychwstania, za zmazanie starodawnej winy. Podziwiając jasność płomienia świecy paschalnej cieszymy się, Ŝe Chrystus Zmartwychwstały opromienia swoim blaskiem całą ziemię i kaŝdego z nas. Dzięki Niemu jesteśmy wolni od mroku i strachu śmierci.
6 Wprowadzenie do liturgii słowa(xpd) Po tym radosnym i uroczystym rozpoczęciu naszego czuwania na Liturgii Wielkanocnej, wysłuchamy teraz słowa BoŜego. Ta część liturgii wprowadzi nas w minione czasy, gdy rozwaŝamy wielkie dzieła BoŜe dokonane w historii i słuchamy teologicznej refleksji proroków. Słuchać będziemy słów Pisma świętego, bo jest ono Księgą Ŝycia i słowem objawionym, które jaśnieje niczym światło w ciemności i rozjaśnia swym blaskiem całe nasze Ŝycie. W tym słowie zawarte są takŝe BoŜe obietnice dla nas. Wprowadzenie do liturgii chrzcielnej i odnowienia przyrzeczeń chrztu świętego(xpd) W noc paschalną Kościół zawsze udzielał chrztu. A nawet, gdy nie chrzczono dzieci poświęcał wodę chrzcielną na znak, Ŝe wszystkie sakramenty czerpią moc z Misterium Paschalnego śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Poświęcimy więc teraz wodę, wspominając znowu świętą historię. Bóg posłuŝył się wodą, by głosić swoje wielkie dzieła. Dziękujemy za tę wodę, która zawsze płynie w Kościele, jako zdrój nowego Ŝycia. Potem zapalimy świece i odnowimy przyrzeczenia złoŝone na chrzcie świętym. Będzie to wyraz wiary rozpalonej w naszych sercach na chrzcie i wyznawanej na codzień wobec świata. Wprowadzenie do liturgii eucharystycznej (xpd) Chrystus został ofiarowany jako nasza Pascha. Dziękujemy Bogu za tę Wielkanocną ofiarę i za Baranka Paschalnego - Chrystusa. Wprawdzie cała dzisiejsza liturgia to wielki hymn pochwalny na cześć Boga, ale teraz szczególnie dziękujemy za wszystko, co wydarzyło się kiedyś, a teraz staje się obecne dla nas przez dar tej i kaŝdej Eucharystii. Przed znakiem pokoju(xpd) Chrystus Zmartwychwstały przynosi pokój. PrzekaŜmy sobie jego znak. Niech radość świąteczna zjednoczy nas z Chrystusem i między sobą. Przed rozesłaniem(xpd) Przyjmijmy błogosławieństwo BoŜe z rąk kapłana. Wielkanocna radość niech napełni nasze serca. Z tą radością pójdziemy do świata głosić, Ŝe Chrystus zmartwychwstał - Prawdziwie zmartwychwstał. Rano spotkamy się na uroczystej procesji, która jest ogłoszeniem wszystkim radości, którą przeŝyliśmy tej nocy.