Nr 16 MAJ CZERWIEC 2014 PRO MEMORIAM GAZETKA RODZINNA DLA BLISKICH I DALEKICH KREWNYCH PO MIECZU I PO KĄDZIELI KALENDARIUM 1 maja 1992 Urodził się Piotr Czapla 1 maja 1874 Urodziła się Zofia Kapral c. Andrzeja i Jadwigi Pietrycha 1 maja 1908 Urodził się Stanisław Ćwikła s. Michała i Zofii Kapral 4 maja 1912 Urodził się Ludwik Ćwikła s. Michała i Zofii Kapral 5 maja 1893 Urodziła się Anna Stanisława Feldman c. Józefa i Marianny z Millich 10 maja 1924 90 lat temu urodziła się Janina Stankiewicz c. Juliana i Franciszki Feldmanów 12 maja 1842 Urodził się Jan Nepomucen Ćwikła s. Błażeja i Katarzyny Ćwikła (dziadek babci Franciszki Feldman) 19 maja 1898 Urodził się Jan Ćwikła s. Michała i Zofii Kapral 20 maja 1971 Urodziła się Lucyna Murdzia c. Czesława Szamika i Marii z Feldmanów 21 maja 1923 91 lat temu - ślub Juliana Feldmana i Franciszki Ćwikły 21 maja 2008 Zmarła Zofia Murdzia z Makosiejów 29 maja 1933 Urodził się Czesław Szamik s. Aleksandra i Katarzyny z Krupów W tym numerze Gazetki Rodzinnej PRO MEMORIAM chciałabym zaprezentować *** Maj jest, jak widać z kalendarium, miesiącem owocującym w naszej rodzinie w narodziny kolejnych członków. Tylko 1 maja, w dniu Międzynarodowego Święta Pracy urodziło się kilka osób. *** Moja mama kończy 90 lat. *** 11 maja 2014 Magdalena Murdzia przystępuje do I Komunii Świętej. Uroczystości odbywały się w Bazylice OO Bernardynów w Leżajsku *** Zapraszam do współpracy. Proszę, piszcie na adres: aordycz@gmail.com Anna Ordyczyńska SPIS TREŚCI KALENDARIUM 1 90. URODZINY JANINY STANKIEWICZ 2 BOŻE CIAŁO 1974 3 NOWOŚCI NA RYNKU KSIĘGARSKIM _ REFLEKSJE nt 25-LECIA TRANSFORMACJI 4 KALENDARIUM c d 5 czerwca 1987 Urodziny Pawła Czapli 8 czerwca 1952 Urodziny Ireny Stankiewicz-Kostrzewa 11 czerwca 1981 Zmarł Czesław Szamik s. Aleksandra i Katarzyny z Krupów 20 czerwca 1978 Urodziny Magdaleny Kostrzewy-Barskiej 22 czerwca 1975 Urodziny Katarzyny Sobieszczańskiej Czurczak Kontakt: aordycz@gmail.com Copyright by Anna Ordyczyńska Strona 1
90. URODZINY JANINY STANKIEWICZ Piękny Jubileusz. Moja mama ma dzisiaj Urodziny! Kończy 90 lat! Od kilku miesięcy wyczekiwała daty 10 maja. Czy doczeka? Czy warto tyle żyć? Po co? Ciągle zadawała nam pytania o sens długiego życia. A kiedy już stuknęła jej dziewięćdziesiątka, na jej pooranej zmarszczkami twarzy można było zobaczyć szczęście i wzruszenie. Odbierała telefony z życzeniami od bliskich, od sąsiadów i znajomych. Mama urodziła się w sobotę i jak słusznie zauważyła także w sobotę przypadły jej 90. urodziny. Zastałam ją dzisiaj rozbeczaną, myślałam, że coś się stało, ale ona beczała po prostu ze wzruszenia, bo kurier dostarczył jej piękny duży bukiet kwiatów od kuzyna znad morza (mojego brata stryjecznego). Marian Stankiewicz nigdy dotychczas nie pamiętał o takich rocznicach. Dopiero od śmierci jego ojca Franciszka oraz mojego taty Antoniego relacje rodzinne uległy zacieśnieniu. Franciszek i Antoni byli braćmi. Obydwaj zmarli w 2012, zaledwie w ciągu 2 tygodni, jeden 22 marca, drugi 7 kwietnia. Główne uroczystości Urodzinowe obchodziliśmy w gronie rodzinnym tydzień wcześniej. Przyjechały wówczas 4 córki ze swoimi rodzinami, wnukami i prawnukami. Był tort, były placki, był uroczysty obiad w restauracji. Był też szampan i tradycyjne '100 lat'. O jej Jubileuszu nie zapomniał Marian Stankiewicz. Przesłał kurierem kwiaty, piękną wiązankę. Mama była bardzo wzruszona i cieszyła się jak dziecko. Moja mama jest mi szczególnie droga, wiele jej zawdzięczam w poszukiwaniach genealogicznych, ma doskonałą pamięć i tę odległą i tę współczesną. W trakcie rozmowy trochę się zacina, ale po lampce wina język jej się rozwiązuje i wtedy gada bez zająknięcia Kontakt: aordycz@gmail.com Copyright by Anna Ordyczyńska Strona 2
FOTOKARTKA Z KALENDARZA BOŻE CIAŁO 20 LAT TEMU Tradycją już stało się, że procesja z Najświętszym Sakramentem, zwana popularnie Bożym Ciałem zatrzymuje się przy czterech ołtarzach. Jak pamiętam, w latach 80. parafianie z leżajskiej Fary celebrowali uroczystość oddzielnie, prawdopodobnie z powodu konfliktowego charakteru ks. Józefa Wójcika. Dopiero później procesję Bożego Ciała połączono z Klasztorem OO Bernardynów. Kiedy Fara świętowała bez udziału Klasztoru, wtedy ołtarze usytuowane były przy domu Sanakiewicza, na Placu Szkolnym koło Jedynki (Placu Jaszowskiego), jeden w obrębie kościoła farnego i czwarty koło Domu Kultury. Był rok 1994, kiedy procesję prowadził ksiądz, tym razem trasa prowadziła ulicą Sandomierską i Braci Śniadeckich pod Dom Kultury. Wracała główną leżajską ulicą Mickiewicza. Fot. Procesja Bożego Ciała ulicą Mickiewicza w Leżajsku. Czerwiec 1994. Fot. Procesja Bożego Ciała ulicą Br. Śniadeckich w Leżajsku. W tle blok przy ul. Skłodowskiej 7. Czerwiec 1994. Kontakt: aordycz@gmail.com Copyright by Anna Ordyczyńska Strona 3
Uroczystości Bożego Ciała przypadają 60 dni po Wielkanocy, a w następny czwartek po oktawie Zielonych Świątek. W Polsce jest to dzień wolny od pracy. Jest to bardzo radosne święto. Dziewczynki sypią kwiaty, chłopcy dzwonią dzwonkami, adorują w ten sposób Chrystusa pod postacią hostii. NOWOŚCI NA RYNKU KSIĘGARSKIM Ukazała się książka Kazimierza Kuźniara Powiatowa Rada Narodowa w latach 1956-1975 (szkic do monografii). Leżajsk, wrzesień 2013. Wyd. MITEL. Być może, dla niektórych książka nieciekawa. Krytycznie mogą się wypowiadać przeciwnicy systemu, w którym żyło i budowało i tworzyło pokolenie moich dziadków i rodziców. To okres mojego dzieciństwa i mojej młodości, więc i ja z wielką sympatią przeczytałam książkę pana Kazimierza. To z tej książki dowiedziałam się, że mój tato Antoni Stankiewicz został wybrany na radnego do Powiatowej Rady Narodowej. Dokładnie w dzień moich urodzin, gdy miałam 2 latka (24 lutego 1954) wybrali tatę na radnego. Były to wybory uzupełniające na członków Prezydium. Potem był jeszcze ponownie radnym w latach 1961-64. Próby utworzenia z Leżajska miasta powiatowego, a przynajmniej utworzenia Ekspozytury Starostwa Wielokrotnie podejmowano wielokrotnie. Jednak władze PRN oraz Starosta w Łańcucie za każdym razem odrzucali petycje leżajszczan. Aż w końcu udało się. 12 listopada 1955 roku Leżajsk ponownie został siedzibą powiatu i uzyskał większe prawa, co dało możliwość awansu społeczno-gospodarczego. Na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów (Dz. U. nr 44, poz. 283) w sprawie utworzenia powiatu leżajskiego przyłączono do Leżajska gromady: Brzóza Królewska, Brzyska Wola, Giedlarowa, Grodzisko Dolne i Górne, Gwizdów, Jelna, Kuryłówka, Piskorowice, Stare Miasto, Rud Łańcucka, Wierzawice, Wola Zarczycka, Wólka Niedźwiecka, Zmysłówka, Łętownia, Tarnogóra, Krzeszów i Bystre. Nowy etap w życiu miasta i całego regionu rozpoczął się z chwilą utworzenia pierwszych powiatowych władz. Jak opisuje Kazimierz Kuźniar w książce Powiatowa Rada Narodowa w Leżajsku na uroczystości przyjechali przedstawiciele Rady Państwa, sekretarz Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie Stanisław Klocek, władze z sąsiednich powiatów, dyrektorzy zakładów pracy oraz licznie zgromadzili się mieszkańcy miasta Leżajska. Orkiestra odegrała hymn państwowy, a 51 radnych PRN złożyło uroczyste ślubowanie. Wybrano władze do Prezydium PRN. Przewodniczącym Prezydium PRN został Stanisław Boroń. Wybrano składy osobowe komisji. W utworzonych 1 stycznia 1956 roku strukturach Prezydium PRN znalazł się mój tato. Pracował jako Pełnomocnik ds. Skupu i Kontraktacji. Został oddelegowany z Łańcuta, bo tam przed utworzeniem PRN pracował. Urząd PRN zlokalizowany był w kilku różnym miejscach miasta. Baza lokalowa była uboga. W pomieszczeniach brakowało absolutnie wszystkiego, od mebli i sprzętu, aż po materiały biurowe. Większość oddziałów i referatów znajdowało się w budynku przy ul. Mickiewicza 18 (dawniej dom Kisielewiczów, obecnie Niemczyka z rest. Capri). Kontakt: aordycz@gmail.com Copyright by Anna Ordyczyńska Strona 4
Fot. Siedziba Powiatowej Rady Narodowej w Leżajsku Część biur PRN mieściła się w budynku Proświty przy ul. Jarosławskiej. Mieściło się tam pierwsze biuro sanepidu. Sanepid podlegał wówczas pod Wydział Zdrowia zarządzany przez Antoniego Kościńskiego. W kilku administrowanych budynkach użytkowych w Rynku znajdowało się biuro Powiatowego Pełnomocnika ds. Skupu i Kontraktacji. Wraz z utworzeniem PRN i powiatu w Leżajsku, miasto miało szansę na rozwój gospodarczy i rozkwit, jak za dawnych czasów, kiedy to Leżajsk był siedzibą dóbr królewskich, albo kiedy pod zaborem austriackim. Dopiero dużo później rozbudowywano miasto. Wybudowano w Leżajsku dom kultury, przychodnię lekarską, technikum, dworzec PKS. Kadrę administracyjnie intensywnie szkolono. Tato uczestniczył na kursie z zakresu prawa i administracji zorganizowanym przez Uniwersytet Jagielloński w Krakowie. Kontakt: aordycz@gmail.com Copyright by Anna Ordyczyńska Strona 5
Ciekawe zestawienia przedstawił K. Kuźniar we wspomnianej książce o Radzie Narodowej w Leżajsku. W Leżajsku w 1956 roku mieszkało ok. 6 tysięcy mieszkańców, z czego: 2030 osób pracowało w przemyśle. W tym czasie 8 osób miało samochód osobowy, a 26 samochody ciężarowe, 131 motocykle, w 250 domach były aparaty telefoniczne. Było 1324 aparaty radiowe. Nie było telewizorów. Nad zdrowiem mieszkańców czuwało 8 lekarzy i 3 dentystów. Analogicznie w 1970 roku mieszkało ok. 9700 mieszkańców, z czego: 3980 osób pracowało w przemyśle. W tym czasie w Leżajsku było 158 samochodów osobowych, a 132 samochody ciężarowe, 2588 motocykli, w 418 domach były aparaty telefoniczne. Było 6997 aparatów radiowych. I było już 1924 telewizory. Nad zdrowiem mieszkańców czuwało 30 lekarzy i 10 dentystów. Ciężko było przed transformacją otrzymać własne mieszkanie. Trzeba było mieć duże znajomości i kasę na łapówki. Ale się budowało! W Leżajsku pod koniec lat 50. pierwszy blok wybudowano za 2 mln. złotych, był to 18-rodzinny blok zakładowy dla pracowników LWTP, kolejne 3 bloki (to te koło stacji PKP) wybudowano w latach 1959-61, inwestycja za 6 mln. złotych, a potem jeszcze następne 3 bloki za sądem, na ul. Staszica. Do 1975r wybudowano 12 bloków (1068 mieszkań). Ciekawostką jest fakt, że początkowo nie było chętnych na mieszkania w blokach. Kontakt: aordycz@gmail.com Copyright by Anna Ordyczyńska Strona 6
A potem to już nastąpił boom na mieszkania. Problem, można powiedzieć przez jakiś czas się rozwiązał, aż do czasu, kiedy zaprzestano budowy nowych mieszkań. Były to czasy po transformacji systemowej. W czasach Edwarda Gierka, zostało wybudowanych wielu zakładów pracy w Leżajsku. Gierek, zasłynął z tego, że ogromnie zadłużył Polskę, ale przynajmniej wybudował kilkaset ogromnych zakładów, zapewniając Polakom pracę. I tego faktu nikt nie zmieni. W Leżajsku powstały Zakłady Silikatowe, ZPOW Hortex, Browar, czyli Zakłady Piwowarskie, Wytwórnia Tytoniu LWTP, Instal. Ludzie mieli pracę, dbano wtedy o rodziny, ich dzieci jeździły na kolonie, wycieczki, obozy. Pracownicy jeździli na wczasy. Teraz też jeżdżą, tylko czy wszyscy? IMIENINY ANTONIEGO 13 czerwca obchodzimy imieniny Antoniego. Wybrałam się złożyć mojemu tacie życzenia, niestety, tym razem do Kuryłówki, na Cmentarz. To już trzecie Imieniny spędzone w tak smutnym nastroju. Kontakt: aordycz@gmail.com Copyright by Anna Ordyczyńska Strona 7
Fot. Cmentarz Parafialny w Kuryłówce. Kontakt: aordycz@gmail.com Copyright by Anna Ordyczyńska Strona 8