KREDYTY POWIĄZANE Z WALUTĄ EWOLUCJA POGLĄDÓW I DZIAŁANIA SĄDÓW

Podobne dokumenty
BEZSKUTECZNOŚĆ NIEUCZCIWYCH POSTANOWIEŃ UMOWNYCH - kształtowanie się linii orzeczniczej

Kredyty frankowe P R A W N E J D L A R G W R O C Ł A W S K I G R A C Z Y K I W S P Ó L N I C Y A D W O K A C K A S P Ó Ł K A J A W N A

POSTANOWIENIE. SSN Monika Koba (przewodniczący) SSN Władysław Pawlak SSN Krzysztof Strzelczyk (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Irena Gromska-Szuster

Istotny pogląd jako narzędzie Rzecznika Finansowego służące wspieraniu klientów banków w sporach sądowych.


POMOC DLA FRANKOWICZÓW

POSTANOWIENIE. SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący) SSN Władysław Pawlak (sprawozdawca) SSN Roman Trzaskowski

POSTANOWIENIE. SSN Irena Gromska-Szuster

Warszawa, dnia 9 maja 2017 r. DSO.SWA LMD. Pan [...] Szanowny Panie,

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poradnik kredytobiorcy

Wyrok z dnia 16 lutego 2001 r., IV CKN 244/00

Zmiany kursu franka szwajcarskiego a sytuacja prawna kredytobiorców. dr Bogusław Lackoroński Uniwersytet warszawski

POSTANOWIENIE. Sygn. akt I CZ 135/12. Dnia 25 października 2012 r. Sąd Najwyższy w składzie :

POSTANOWIENIE UZASADNIENIE

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Klauzule niedozwolone. możliwości dochodzenia roszczeń

Ochrona konsumenta na rynku finansowym

POSTANOWIENIE. Sygn. akt I NSK 99/18. Dnia 21 maja 2019 r. Sąd Najwyższy w składzie: SSN Adam Redzik

U Z A S A D N I E N I E

Warszawa, 26 września 2017 r. DSO.SWA JMI. Szanowny Panie,

FRANKOWICZE. Z danych Biura Informacji Kredytowej wynika, że: - obecnie około 900 tys. Polaków spłaca 500 tys. kredytów mieszkaniowych w CHF,

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Zbigniew Hajn (przewodniczący) SSN Bogusław Cudowski (sprawozdawca) SSN Małgorzata Gersdorf

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

U S T A W A z dnia r. o zmianie ustawy Kodeks Cywilny

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

W jaki zatem sposób banki były w stanie udostępnić Kowalskiemu kredyt złotówkowy za stawkę LIBOR, czyli poniżej swoich kosztów odsetkowych?

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II CZ 96/18. Dnia 7 lutego 2019 r. Sąd Najwyższy w składzie:

W Y R O K W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Regina Owczarek-Jędrasik (spr.)

POSTANOWIENIE. SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący) SSN Grzegorz Misiurek SSN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Jan Górowski (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca) SSN Zbigniew Strus

POSTANOWIENIE. Sygn. akt V CZ 91/14. Dnia 20 stycznia 2015 r. Sąd Najwyższy w składzie:

Łódź, 16 sierpnia 2017r. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie VI Wydział Cywilny Ul. Marszałkowska Warszawa.

POSTANOWIENIE. SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący) SSN Barbara Myszka (sprawozdawca) SSN Krzysztof Strzelczyk

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Anna Kozłowska (przewodniczący) SSN Krzysztof Pietrzykowski SSA Jacek Grela (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. Sygn. akt IV CSK 599/14. Dnia 19 czerwca 2015 r. Sąd Najwyższy w składzie:

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Gerard Bieniek (przewodniczący) SSN Marian Kocon (sprawozdawca) SSN Barbara Myszka

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący) SSN Barbara Myszka SSN Krzysztof Strzelczyk (sprawozdawca)

Kary umowne czy to zabezpieczenie interesów zamawiającego w umowie o zamówienie publiczne marzec 2015

Sygn. akt I C 2217/15

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II CSK 561/13. Dnia 4 czerwca 2014 r. Sąd Najwyższy w składzie:

ZAGADNIENIE PRAWNE U Z A S A D N I E N I E

Mecenas Mirosława Szakun

WZÓR POZWU W SPRAWACH KREDYTU INDEKSOWANEGO W BANKU MILLENNIUM SA

Uzasadnienie wyroku z dnia 7 czerwca 2018 r.

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący) SSN Jan Górowski (sprawozdawca) SSN Bogumiła Ustjanicz

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Hubert Wrzeszcz (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca) SSN Karol Weitz

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Marta Romańska (przewodniczący) SSN Irena Gromska-Szuster SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca)

Przegląd najważniejszych wniosków kierowanych do Rzecznika Finansowego w obszarze działalności sektora bankowego

Wyrok z dnia 9 lutego 2005 r., II CK 423/04. Dwuletni termin przedawnienia przewidziany w art. 554 k.c. stosuje się także do umowy dostawy.

Uchwała z dnia 21 lipca 2010 r., III CZP 49/10

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący) SSN Anna Owczarek SSN Władysław Pawlak (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Agnieszka Piotrowska (przewodniczący) SSN Marian Kocon SSN Karol Weitz (sprawozdawca)

Ustawa z dnia.. o sposobach przywrócenia równości stron niektórych umów kredytu i zmianie niektórych innych ustaw

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Wyrok z dnia 26 listopada 2002 r., V CKN 1445/00

W Y R O K W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. SSN Hubert Wrzeszcz (przewodniczący) SSN Jan Górowski SSN Maria Grzelka (sprawozdawca) Protokolant Anna Banasiuk

PREZES URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW MAREK NIECHCIAŁ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący) SSN Marian Kocon (sprawozdawca) SSN Marta Romańska

POSTANOWIENIE. SSN Dariusz Dończyk (przewodniczący) SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca) SSN Kazimierz Zawada

Wyrok z dnia 20 października 2006 r., IV CSK 178/06

PREZES URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW MAREK NIECHCIAŁ

Uchwała z dnia 2 kwietnia 2004 r., III CZP 10/04

PREZES URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW MAREK NIECHCIAŁ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Antoni Górski (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk SSN Zbigniew Kwaśniewski (sprawozdawca)

Założenia projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo bankowe

POSTANOWIENIE. SSN Barbara Myszka (przewodniczący) SSN Dariusz Dończyk SSN Antoni Górski (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. Sygn. akt IV CZ 111/14. Dnia 4 marca 2015 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE. Sygn. akt I CZ 186/12. Dnia 15 lutego 2013 r. Sąd Najwyższy w składzie :

POSTANOWIENIE. SSN Marta Romańska (przewodniczący) SSN Dariusz Dończyk SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący) SSN Marta Romańska (sprawozdawca) SSN Maria Szulc

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

POSTANOWIENIE. Sygn. akt I PZ 4/11. Dnia 5 kwietnia 2011 r. Sąd Najwyższy w składzie :

Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 2 czerwca 2014 r. V ACz 510/14

POSTANOWIENIE. SSN Antoni Górski (przewodniczący) SSN Jan Górowski (sprawozdawca) SSN Anna Kozłowska

RGD /17/MW Gdańsk, r. Powodowie: reprezentowani przez

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Agnieszka Piotrowska (przewodniczący) SSN Krzysztof Pietrzykowski (sprawozdawca) SSN Kazimierz Zawada

POSTANOWIENIE. Sygn. akt IV CZ 47/12. Dnia 5 września 2012 r. Sąd Najwyższy w składzie :

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Zbigniew Strus (przewodniczący) SSN Bronisław Czech (sprawozdawca) SSN Henryk Pietrzkowski

Powodowie: reprezentowani przez: Pozwany: ING Bank Śląski S.A. z siedzibą w Katowicach. reprezentowany przez:

RGD /17/MW Gdańsk, r. Powodowie: reprezentowani przez. Pozwany: MBank S.A reprezentowana przez

POSTANOWIENIE. SSN Zbigniew Korzeniowski

POSTANOWIENIE. SSN Marta Romańska

POSTANOWIENIE. Sygn. akt IV CNP 116/08. Dnia 3 czerwca 2009 r. Sąd Najwyższy w składzie :

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ UZASADNIENIE

URZÑD OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW. Kredyt bankowy. Publikacja przygotowana dzi ki wsparciu finansowemu Unii Europejskiej

POSTANOWIENIE. Sygn. akt I CZ 27/14. Dnia 28 maja 2014 r. Sąd Najwyższy w składzie:

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Postanowienie z dnia 1 czerwca 2010 r. III UZ 3/10

POSTANOWIENIE. SSN Paweł Grzegorczyk

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II CK 280/04. Dnia 17 grudnia 2004 r. Sąd Najwyższy w składzie :

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Iwona Koper (przewodniczący) SSN Wojciech Katner SSA Barbara Lewandowska (sprawozdawca)

Transkrypt:

KREDYTY POWIĄZANE Z WALUTĄ EWOLUCJA POGLĄDÓW I DZIAŁANIA SĄDÓW MATERIAŁ KANCELARII HARVEST LEGAL HOUSE GARLACZ PISKOREK I PARTNERZY RADCOWIE PRAWNI SP. P. Materiał ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi ani porady ani opinii prawnej w jakimkolwiek zakresie i w odniesieniu do jakiegokolwiek stanu faktycznego. W związku z powyższym, w celu uzyskania fachowej porady lub opinii prawnej w określonym zakresie i w odniesieniu do określonego stanu faktycznego prosimy o kontakt na adres Kancelarii. Wszelkie materiały oraz informacje są chronione prawem autorskim i nieuprawnione korzystanie z takich informacji lub materiałów, w szczególności bez zgody Kancelarii może być przedmiotem odpowiedzialności cywilnej lub karnej.

WRZESIEŃ. 2014 Jako pierwsza Kancelaria na rynku stawiamy tezę, że kredyty indeksowane do CHF sa nieważne PYTAMY W GAZECIE PRAWNEJ: Czy zatem skoro ten proceder rozwinął się na skalę masową Prezes UOKiK i KNF nie powinny zająć się zbadaniem tej sprawy, przy tym każdy z tych Urzędów z punktu widzenia ich kompetencji i wyraźnie rozróżniając kredyty walutowe od tych indeksowanych do walut obcych? A może dla banków lepiej załagodzić sprawę i w świetle miażdżących argumentów prawnych wbudowanych walutobiorców lepiej zaproponować rozsądne rozwiązanie i ratować reputację? STWIERDZAMY W GAZECIE PRAWNEJ: Bomba społeczna tyka.

15 STYCZNIA 2015 CZARNY CZWARTEK

STYCZEŃ 2015 PUBLIKUJEMY NASZE 5 PATENTÓW NA UNIEWAŻNIENIE UMOWY KREDYTU INDEKSOWANEGO ODBIJA SIĘ TO SZEROKIM ECHEM W MEDIACH, ALE DZIENNIKARZE, BANKIERZY, POLITYCY I SĄDY NIEDOWIERZAJĄ

PROBLEM GORĄCEGO KARTOFLA 2014 2015 początkowo problem w sądach w ogóle nie istniał, a sądy niedowierzały, że profesjonalne instytucje jak banki mogą stosować misseling produktów bankowych; sądy nie rozumiały problemu kredytów indeksowanych/waloryzowanych; sądy nie chciały zajmować się tym doniosłym społecznie problemem, a już tym bardziej stwierdzać generalną nieważność tych umów jako takich; sądy niechętnie odnosiły się do obszernego materiału i paczek nadsyłanych przez banki; SKUTKI: długotrwałe i opieszałe postepowania procesowe PRZYKŁAD 1: Pozew złożony we wrześniu 2014 r. Pierwsza rozprawa wyznaczona na wrzesień 2015 r.! Po pierwszej rozprawie zmiana Sędziego; Nowy sędzia zawiesza postępowanie; Po trzech miesiącach odwiesza i wyznacza rozprawę na kwiecień 2016 r. Rozstrzygnięcie: sierpień 2016 roku.

PROBLEM GORĄCEGO KARTOFLA Orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 20 listopada 2012 roku (Sygn. akt I ACa 499/12), zaskarżone do SN, ponownie rozpatrywana przez SA i ponownie przez SN Sąd Apelacyjny nie potrafił prawidłowo odnieść się do tego jakie skutki wywołała ustawa antyspreadowa dla roszczeń o ustalenie klauzuli za abuzywną ostatecznie Sąd Najwyższy w wyroku dnia 19 marca 2015 roku (sygn. akt IV CSK 362/14) uznał, że ustawa nie zniweczyła roszczeń o zapłatę zajęło to 4 lata; - niekorzystne dla klienta; Orzeczenie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 17 lutego 2015 roku (Sygn. akt II C 302/14) wyrok niekorzystny dla klienta banku, a przy tym wewnętrznie sprzeczny SO nie rozpoznał istoty sprawy, ale generalnie uznał, że powodowie nie mają interesu prawnego w żądaniu ustalenia klauzuli za abuzywną; Orzeczenie Sądu Okręgowego w Warszawie z 9 listopada 2015 roku (Sygn. akt. XXIV C 837/14) wyrok niekorzystny dla klienta - Sąd uznał, że wykreślenie klauzul abuzywnych z umowy nie może prowadzić do kredytu złotówkowego ale zaniechał dowodu z opinii biegłego aby wyliczyć kredyt wg kursu średniego NBP brak koncepcji jak taki kredyt potraktować;

PROBLEM GORĄCEGO KARTOFLA Słynne orzeczenie szczecińskie 14 maja 2015 (Sygn. akt I ACa 16/15) wyrok korzystny dla klienta banku - obalenie BTE z uwagi na klauzule abuzywne/nieuczciwe, ale brak rozstrzygnięcia czy indeksacja jest dozwolona czy nie oraz brak rozstrzygnięcia po jakim kursie i czy w ogóle kredyt podlega przeliczeniu; Orzeczenie Sądu Okręgowego w Świdnicy z dnia 2 lipca 2015 roku (Sygn. akt I C 749/15) korzystny dla klienta obalenie BTE z uwagi na klauzule abuzywne Orzeczenie Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 16 listopada 2015 roku (I C 1302/15) wyrok wstępny korzystny dla klienta roszczenie klienta z powodu klauzul abuzywnych/nieuczciwych usprawiedliwione co do zasady, wyliczenie roszczenia pozostawione do ustalenia przy pomocy opinii biegłego; uchwała siedmiu sędziów Izby Cywilnej Sadu Najwyższego z dnia 20 listopada 2015 roku (sygn. akt III CZP 17/15): sad - pozostając związany prejudycjalnym skutkiem tego wyroku - będzie musiał uznać dane postanowienie umowne za niedozwolone

2015/2016 PUBLICZNA DYSKUSJA I SĄD NAD KREDYTAMI WALUTOWYMI BANKI FORUŁUJĄ LINIĘ OBRONY W OPACIU O TEZĘ, ŻE KLAUZULE INDEKSACYJNE, WALORYZACYJNE I DENOINACYJNE STANOWIĄ WALORYZACJĘ UMOWNĄ PRZEWIDZIANĄ KODEKSEM CYWILNYM

WIOSNA 2016 JEDNA JASKÓŁKA WIOSNY NIE CZYNI... ale ją zapowiada. Orzeczenie Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 26 lutego 2016 roku (sygn. akt XXIV C 1257/14): Wskazana definicja umowy kredytu jasno określa, że jej sednem jest z jednej strony (z perspektywy udzielającego kredytu) obowiązek oddania do dyspozycji określonej kwoty pieniężnej, zaś z drugiej strony (z pozycji biorącego kredyt) obowiązek zwrotu tej samej kwoty wraz z odsetkami i ewentualnie prowizją. Pomijając, jako w tym miejscu nieistotną, kwestię odsetek i prowizji, należy podkreślić, że przedmiotem umowy o kredyt jest ta sama kwota pieniędzy, którą kredytodawca oddaje kredytobiorcy do wykorzystania na oznaczony cel, a kredytobiorca ma obowiązek zwrócić. Jedną z istotnych cech umowy kredytu jest bowiem zwrotność udzielonych środków. Nie wydaje się zatem, aby umowa, która przewiduje obowiązek kredytodawcy udostępnienia określonej kwoty pieniężnej, natomiast na kredytobiorcę nakłada obowiązek zwrotu znacząco innej kwoty, np. dwa razy mniejszej lub dwa razy większej, mieściła się w ustawowych ramach zakreślonych dla umowy kredytu.

WIOSNA 2016 JEDNA JASKÓŁKA WIOSNY NIE CZYNI? Pierwsze precedensy Orzeczenie Sądu Okręgowego w Poznaniu 12 kwietnia 2016 r. (sygn. akt XII C 2718/14) Sąd uznał, że wobec braku związania klienta klauzulą indeksacyjną w umowie kredytu jego świadczenie winno być przeliczone przy uwzględnieniu złotówkowego charakteru kredytu oprocentowanego stawką LIBOR i marżą z umowy i takiego też wyliczenia biegły dokonał, a Sąd ten uchylił BTE, bo w chwili wypowiedzenia klient miał nadpłatę a nie niedopłatę korzystny dla klienta; Orzeczenie Sądu Rejonowego dla Warszawy Śródmieścia 29 kwietnia 2016 roku (sygn. akt VI C 1713/15) - Sąd ten uznał, że wobec braku związania klienta klauzulą indeksacyjną w umowie kredytu jego świadczenie winno być przeliczone przy uwzględnieniu złotówkowego charakteru kredytu oprocentowanego stawką LIBOR i marżą z umowy Sąd zasądził blisko 20 tys. zł dla klienta banku; Orzeczenie Sądu Rejonowego dla Wrocławia Fabrycznej z dnia 20 lipca 2016 roku (sygn. akt XIV C 2126/15) Sąd ten uznał, że wobec braku związania klienta klauzulą indeksacyjną w umowie kredytu jego świadczenie winno być przeliczone przy uwzględnieniu złotówkowego charakteru kredytu oprocentowanego stawką LIBOR i marżą z umowy Sąd zasądził ponad 54 tys. zł dla klienta banku;

CZERWIEC 2016 WSPARCIE RZECZNIKA FINANSOWEGO RAPORT RZECZNIKA FINANSOWEGO KLAUZULE WALORYZACYJNE SĄ NIEDOZWOLONE JAK TEŻ DAJĄ SIĘ ZAKWALIFIKOWAC JAKO NIEWAŻNE POSTANOWIENIA UMOWNE PRZEŁOM: PIERWSZA INSTYTUCJA PAŃSTWOWA STAJE PO STRONIE KREDYTOBIORCÓW

LATO 2016 PRECEDENS NA KTÓRY CZEKALI KREDYTOBIORCY Orzeczenie Sądu Okręgowego w Warszawie (sygn. akt 1073/14) Sąd stwierdza nieważność umowy kredytu indeksowanego Zasądza blisko 100 tys. zł Klauzula indeksacyjna nie jest więc tożsama z klauzulą waloryzacyjną, o której mowa w art. 3581 2 kc, inny jest bowiem cel jej wprowadzenia ostatni bastion obrony banków zakwestionowany przez Sąd Zawarta przez strony umowa była umową kredytu indeksowanego do waluty obcej, która w momencie zawierania była umową nienazwaną, zbliżoną do umowy kredytu bankowego. W konsekwencji uznać należało, iż podpisanie przez strony umowy z dnia 3 lipca 2008 r. nie skutkowało nawiązaniem stosunku prawnego, w ramach którego strony byłyby obowiązane do jakichkolwiek wzajemnych świadczeń Sama umowa musi więc być uznana albo za nieważną (jako tyczącą się świadczenia niemożliwego do spełnienia) albo wprost jako nie zawartą (z powodu braku konsensu stron co do wszystkich jej niezbędnych postanowień).

Sygnatura akt I C 1302/15 WRZESIEŃ 2016 WSPARCIE URZĘDU OCHORNY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW Istotny pogląd UOKiK w sprawie nabitych w mbank Klauzula zmiennego oprocentowania może powodować nieważność całej umowy

WRZESIEŃ 2016 WSPARCIE URZĘDU OCHORNY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW Istotny pogląd UOKiK w sprawie indywidualnej Klauzula zmiennego oprocentowania może powodować nieważność całej umowy Klauzula waloryzacyjna może powodować nieważność całej umowy

PAŹDZIERNIK/LISTOPAD 2016 WSPARCIE ZE STRONY KNF???

Banki wiedziały o toksycznych kredytach zanim zaczęły je oferować 16

Banki wiedziały o toksycznych kredytach zanim zaczęły je oferować 17