TECHNIKA & KONTENT TV

TECHNIKA & KONTENT TV Nr 12/2010(14) ISSN 2080-4407 CENA 9,90 zł (w tym 7% VAT) 10 grudnia 2010 FESTIWALE XXI WIEK W 34 ODSŁONACH LUDZIE TELEWIZJI ŚWIATY DAGMARY DRZAZGI UWAGA NOWOŚĆ! FILMOWANIE LUSTRZANKĄ

EOS 7D Realizuj pasj fotografowania i filmowania 18-megapikselowa matryca CMOS APS-C Zapis zdj z pr dko ci 8 kl./s Zakres czu o ci do ISO 12800 19 krzy owych pól AF System pomiaru wiat a ifcl Dwa procesory DIGIC 4 Nagrywanie filmów Full HD Korpus ze stopu magnezu, zabezpieczony przed wp ywem czynników zewn trznych you can FOTO-PLUS ul. Studencka 6, 31-116 Kraków tel. 12 426 16 60, www.fotoplus.pl FotoForma Al.Witosa 31 lok.103, 00-710 Warszawa tel. 22 858 33 92, www.fotoforma.pl Sprawd ceny w nast puj cych sklepach: Sklep Fotograficzny FOTOSTRADA Centrum Handlowe Blue City Al. Jerozolimskie 179, 02-222 Warszawa tel. 22 311 71 37, www.fotostrada.pl Sklep Fotoaparaciki ul. w. Jana 7/9, 95-200 Pabianice tel. 42 215 74 31, www.fotoaparaciki.pl Sklep Optima ul. Szpitalna 1, 30-303 Kraków tel. 12 422 17 29, www.fotomarzenie.pl BEiKS. Machulski ul. Bartycka 115, 00-716 Warszawa tel. 22 891 13 73, www.beiks.pl

SPIS TELE FESTIWALE: 18 PLUS CAMERIMAGE 4 XXI WIEK W 34 ODSŁONACH 8 ZWYCIĘSTWO ELEKTRONIKI NAD CHEMIĄ 30 FESTIWALE: REGIOFUN KATOWICE PIERWSZY, ŚLĄSKI, REGIONALNY 32 FESTIWALE: 8 WFFOTŻ PRZEKRACZANIE GRANIC O TYM SIĘ MÓWI 12 TECHNISAT+ TELEWIZJA NA KARTĘ HD 12 BEIKS ROAD SHOW 2010 13 TRAVEL CHANNEL - DZIŚ I JUTRO 14 PROGRAM MAGDY GESSLER PRZEBOJEM ONETVOD TECHNIKA & 16 TYLKO U NAS ŚWIATŁO UWGA NOWOŚĆ! 20 FILMOWANIE LUSTRZANKĄ 22 O CZYM KAŻDY TELEWIDZ WIEDZIEĆ POWINIEN 24 INFO TECH 26 DO FIRMY, DO DOMU 28 KONFERENCJE: III MEDIA SUMMIT O TELEWIZJI. Z TELEWIZJĄ. DLA TELEWIZJI. KONTENT 34 TELE INFO 42 LUDZIE TELEWIZJI ŚWIATY DAGMARY DRZAZGI 44 PRODUCENCI_PL ZAPACH REKLAMOWEJ PAPAYI 46 ZA KULISAMI 3 RAZY O PRODUKCJI SALT 48 CO TAM PANIE W KABLU? NADCHODZI ROK KRÓLIKA 49 NA CELOWNIKU MISJA KRZYSZTOFA KRAUZEGO Sezam 50 KTO TO OGLĄDA? 51 PREMIERA MIESIĄCA 52 ZŁOTA DWUDZIESTKA Zdrowych i pogodnych świąt oraz pomyślności w Nowym Roku życzy redakcja 54 PIERWSZA POMOC W SUCHOŚCI NOSA BANKIET BYŁ PIĘKNY, LUDZIE PŁAKALI GRUDZIEŃ 2010 3

TELE FESTIWALE: 18 PLUS CAMERIMAGE XXI WIEK w 34 ODSŁONACH Contact Australijska odyseja kosmiczna Powrót do źródeł i klasyków gatunku, człowiek w centrum zainteresowania, pytania o przyszłość świata to najważniejsze wnioski płynące z obejrzenia pozycji konkursowych zakwalifi kowanych do sekcji dokumentalnej 18 edycji Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych Plus Camerimage, który po dziewięcioletnim epizodzie łódzkim zawitał po raz pierwszy do Bydgoszczy. I, dodajmy od razu, w zgodnej opinii uczestników, gości i wystawców, miasto nad Brdą ma szansę gościć prestiżową imprezę dłużej niż zapowiadane trzy lata. Nowoczesne i funkcjonalne wnętrza Opery Novej, znakomita jakość projekcji, sprawna obsługa, sprzyjająca dyskusjom o kinie atmosfera oraz odczuwalna na każdym kroku życzliwość każdy z tych elementów potwierdzał słuszność decyzji pomysłodawcy i dyrektora Plus Camerimage Marka Żydowicza, o przeprowadzce festiwalu do Bydgoszczy. Jedyny problem to nazwa miasta, a dokładniej jej końcówka, z którą, jak każdy cudzoziemiec, dzielnie walczył Keanu Reeves, prezentujący swój nowy fi lm Henry`s Crime festiwalowej widowni, a nazajutrz kontynuujący prace nad własnym dokumentem, którego ważna część powstaje w Polsce. Realizuję dokument o zmianach, jakie zaszły w technice fi lmowania, obecnie, w erze cyfrowej. To mój główny powód przyjazdu do Bydgoszczy. Tutaj mogę spotkać się z tymi, którzy tworzą obraz fi lmowy. Unikalność tego festiwalu polega na tym, że jest on skoncentrowany na ludziach zaangażowanych w powstawanie fi lmów powiedział aktor w wywiadzie dla lokalnej telewizji. Zapowiedział też swą kolejną wizytę w Bydgoszczy i prezentację skończonego dzieła o narodzinach nowej ery kina. KLASYKA WRACA DO ŁASK Konkursom fi lmów dokumentalnych (łącznie 34 fi lmy, długo i krótkometrażowe), patronował po raz kolejny kanał Discovery, posiłkując się hasłem Obraz świata. Świat w obrazach. Gdyby na użytek tego sprawozdania, ze zrozumiałych względów ograniczonego do wybranych tytułów i najważniejszych tematów, próbować odpowiedzieć na pytanie jaki obraz świata wyłania się z prezentowanych na bydgoskich ekranach fi lmów? to trzeba by użyć do tego innego niż jeszcze niedawno, zestawu przymiotników. I bynajmniej nie dlatego, że ludzkość uporała się z plagą chorób cywilizacyjnych, wynaleziono szczepionkę na raka i AIDS, zakończono konfl ikty zbrojne czy niespodziewanie uspokoiły się żywioły. Wszystkie te sprawy i problemy istnieją, dają znać o sobie często ze zdwojoną siłą, ale wydaje się, że chyba przestały, przynajmniej na jakiś czas interesować fi lmowców. Po epoce obrazów skrajnie pesymistycznych i rozedrganych opowieściach o ludziach, borykających się z wszelkimi możliwymi przeciwnościami, nastał w dokumentalnym kinie czas powrotu do źródeł, czyli pogłębionych portretów i klasycznego sposobu fi lmowania. I jest to zjawisko ogólnoświatowe, bo tak pracują teraz Rosjanie i południowi Koreańczycy, Polacy i Francuzi, Nowozelandczycy i Anglicy. Ich propozycje są przemyślane i wypracowane, starannie zrealizowane i zmontowane z konkretną, czytelną ideą. 4 GRUDZIEŃ 2010

FESTIWALE: 18 PLUS CAMERIMAGE TELE Przykład pierwszy z długiej listy to Koniec Rosji Michała Marczaka, opowieść o kilku pierwszych miesiącach służby młodego żołnierza. Trafi a on, nie tak, jak chciał w ciepłe regiony imperium, ale na jego odległe obrzeża, na wysunięta daleko na północ placówkę graniczną. Jedną z kilkunastu podobnych, stojących na straży... bezkresnych połaci Oceanu Lodowatego. Ale Marczak nie zajmuje się dyskusją nad sensem lub bezsensem utrzymywania takich posterunków, ale pięcioosobową załogą placówki, do której doszlusował młody poborowy. A szybko okazuje się, że każdy z pograniczników to temat na osobny fi lm bo wystarczy spojrzeć na ich twarze, by wiedzieć, że przeżyli niejedno. Wpierw mustrują chłopaka i intensywnie ćwiczą, ale z czasem zaczynają traktować nie tylko jako kolegę, ale brata, nawet syna. Stara, dokumentalna szkoła obserwacji wraca do łask. Albo świetny polsko-francuski Mały lalkarz, odwołujący się w warstwie rzeczowej do obserwacji prastarego układu mistrz uczeń, w emocjonalnej zaś do przyjaźni i miłości jaką żywi do swego dziesięcioletniego czeladnika stary artysta, uczący chłopca wszystkiego, co w życiu niezbędne. A w tle małe zagubione gdzieś w Masywie Centralnym miasteczka i wsie, charakterystyczne typy, scenki rodzajowe i symboliczny ukłon wobec liczącej setki lat sztuki, uprawiana przez wędrownych lalkarzy z okolic Nicei. Z Francji szybki skok do Bangladeszu, gdzie w okolicach nadmorskiego miasta funkcjonuje jedyna w swoim rodzaju stocznia pod gołym niebem. 20 tysięcy robotników mających do dyspozycji tylko podstawowe narzędzia, demontuje z narażeniem życia i zdrowia oceaniczne kolosy przeznaczone na złom. Za dwa dolary dziennie. Ale trójka pokazywanych bohaterów nie narzeka, jest wręcz szczęśliwa i traktuje zardzewiałe kolosy niczym dar od boga. Iron Crows zrealizował Yoen-Taek Seo z Korei Południowej, dbając o wiarygodność pokazywanych sytuacji i okazując szacunek swym dzielnym bohaterom. HISTORIA STARA I NOWA Stare archiwa wciąż stanowią niewyczerpane źródło fi lmowych wypraw w przeszłość. W Australii owa przeszłość nierozerwalnie wiąże się z losami Aborygenów. Contact Australijska odyseja kosmiczna cytuje nakręco- Mały lalkarz Mugabe i biały Afrykanin ny na początku lat 60. amatorski fi lm pokazujący grupę autochtonów, którą odkryli agenci rządowi sprawdzający pośrodku australijskiego interioru, czy teren, na który mają spaść rakiety balistyczne, jest pusty. Dla aborygeńskich kobiet i dziewczyn, pozostawionych bez opieki przez polujących gdzieś daleko mężczyzn, było to pierwsze spotkanie z białymi ludźmi. Dziś oglądając stare kadry komentują z uśmiechem zgrabne fi gury i nagie ciała, ale poważnieją przy opowieściach o swych dalszych przeżyciach w specjalnych obozach i rezerwatach. REKLAMA GRUDZIEŃ 2010 5

TELE FESTIWALE: 18 PLUS CAMERIMAGE Koniec Rosji Arsy Versy Do przeszłości i to niedalekiej odwołuje się także brytyjski obraz Mugabe i biały Afrykanin, przedstawiający prawdziwy krajobraz po wojnie, jaką białym farmerom wypowiedział prezydent Zimbabwe, Robert Mugabe. Swą rasistowską polityką doprowadził kwitnący kiedyś kraj do totalnego gospodarczego chaosu i międzynarodowej izolacji. Otoczony wianuszkiem skorumpowanych popleczników spowodował, że w minionej dekadzie usunięto z dawanej brytyjskiej kolonii ponad 4 tysiące białych Rodezyjczyków. Kolejni postanowili proceder bezprawnego przejmowania ich ziemi przez zorganizowane przez rząd bandy, zaskarżyć do panafrykańskiego sądu. I wygrali, choć omal nie zapłacili za to zwycięstwo życiem. A Mugabe ogłosił, że nie uznaje jurysdykcji sądu. Duża część fi lmu realizowana była ukrytą kamerą, bo do Zimbabwe mają zakaz wjazdu ekipy BBC i wielu innych telewizji. Paweł Łoziński pracując nad swą Inwentaryzacją nie musiał oczywiście posługiwać się tą metodą, ale równie dyskretnie obserwował kamerą pracę grupy młodych ludzi, którzy przywracają pamięci fragmenty zarośniętego cmentarza żydowskiego. Nie pada tu z ekranu żadne słowo komentarza, ale mówi każda odkopana macewa, każde słowo i data. Powrót do takiej skupionej narracji znaleźć można było w kilku innych fi lmach. Wspólny, belgijsko-holendersko-fi ński Wdech Wydech Kimmo Jaatinena to fi lmowy raport z wielkiego szpitala działającego w jednym z estońskich miast. Najwięcej uwagi autor poświęca, co oczywiste, pacjentom, ludziom różnych środowisk, zawodów, doświadczeń życiowych. Od narodzin do śmierci, od depresji spowodowanej nie dająca nadziei diagnozą po euforię z niemal cudownie odzyskanego zdrowia. Obserwujemy ten mikroświat w przekroju z rosnącą uwagą, bo typowe wschodnie pogwarki toczone między chorymi w zagraconych salach, tylko z pozoru dotyczą spraw banalnych, przyziemnych, zwyczajnych. SZAJBY MAŁE I DUŻE Kino dokumentalne od zawsze kochało oryginałów, bohaterów mniej lub bardziej opętanych pasją, te przysłowiowe szajby, małe i duże i w każdym kolorze skóry. Lubos ze słowackiego miasteczka, choć ma 50 lat, ani myśli wydorośleć, czyli zacząć na serio pracować, założyć rodzinę, działać jak mówi jego otoczenie przyszłościowo. Pasją Lubosa jest świat zwierząt i roślin, całe dnie spędza na obserwacji i fotografi cznej rejestracji życia nietoperzy, wymyśla kolejne konstrukcje umożliwiające dotarcie jeszcze bliżej ukochanych netoperków. Mieszka z mamą, która choć sarkastycznie komentuje niemal wszystko co syn mówi i robi, ale ani przez sekundę nie przychodzi nam wątpić, że kocha swego jedynaka miłością czystą i prawdziwą, która przykrywa puchem uczuć, każdy jego kolejny odjazd. Lubos z fi lmu Jaro Valko Arsy Versy natychmiast stał się pupilem festiwalowej widowni, czemu trudno się dziwić. Prawie każdy marzy, żeby nigdy nie dorosnąć. Peter z Hawker`s Bay w Nowej Zelandii wiedzie z kolei żywot człowieka prawdziwie wolnego, kocha swoją liczną i stale powiększającą się rodzinę, kocha wolność i konie, których tresura jest jego zawodem i pasją. Stara się, co nie jest łatwe, bo rzeczywistość rządzi się określonymi prawami, prowadzić życie proste, uczyć swe dzieci obcowania z przyrodą, rozumienia świata zwierząt, szacunku dla innych ludzi. Poproszony przez towarzyszącemu mu z kamerą przez ponad cztery lata Thomasa Burstyna, o charakterystyki swych pięciorga (szóste było w drodze) dzieci, okazuje się świetnym psychologiem, odpowiedzialnym rodzicem i wrażliwym ojcem. Podobnie, jak jego piękna maoryska żona. I jeszcze polscy Kochankowie Rafała Skalskiego, których łączy z poprzednikami pasja i uporczywe dążenie do celu. A w ich przypadku oznacza to np. uprawianie miłosnych rytuałów na podobieństwo swych w pełni sprawnych i zdrowych rówieśników. Bo bohaterowie Skalskiego są niepełnosprawni, mają kłopoty z samodzielnym poruszaniem się, czasem widzeniem, kontaktem ze światem. Ale w ich mówieniu o seksie, uczuciach, miłości, przyjaźni i zrozumieniu, nie znajdziemy niczego niezwykłego. Może nawet przeżywają swoje związki intensywniej niż osoby w pełni sprawne. 6 GRUDZIEŃ 2010

FESTIWALE: 18 PLUS CAMERIMAGE TELE Kochankowie Inwentaryzacja Louis WIELCY SĄ WIELCY Milos Forman (w pokazywanym poza konkursem fi lmowym portrecie Milos Forman What Doesn`t Kill You) ma w swym pięknym, obszernym domu pod Nowym Jorkiem specjalną półkę, na której stoją w błyszczącym rzędzie wszystkie jego najważniejsze trofea fi lmowe: Oscary, Złote Niedźwiedzie, Globy, Goye, Orły i Smoki. Pokazuje je przy okazji opowieści o wizycie prawdziwego baribala, który na szczęście dla domowników nie sforsował grubej szyby, by z bliska przyjrzeć się pozłacanym statuetkom. W innej scenie, podczas podróży sentymentalnej do Czech z aktualną żoną i kilkuletnimi bliźniakami (młodszymi od swych braci o 40 lat) do miejsc z dzieciństwa, reżyser legendarnego Lotu nad kukułczym gniazdem porzuca dobrotliwo-kpiarski ton, by z przejęciem i wzruszeniem opowiedzieć o pożegnaniu z ukochaną mamą. Zadenuncjowana przez sąsiada została wywieziona do obozu w Auschwitz, ale po roku przywieziono ją do Pragi na 15 minutowe widzenie z synami, bo jakiś gestapowski urzędnik przybił na jej teczce personalnej pieczęć z zezwoleniem na jedno spotkanie z rodziną. Dziesięcioletni Milos usiadł mamie na kolanach i rozmawiali jak to ze ściśniętym gardłem wspomina po latach jakby spotkali się przypadkiem w warzywniaku na rogu ulicy. I ze świadomością, że być może nie zobaczą się więcej. Dla tej jednej sceny warto obejrzeć ten świetnie zrealizowany portret jednego z najwybitniejszych twórców w dziejach kina a na co dzień ciepłego, sympatycznego i po czesku zdystansowanego człowieka. Inny wielki, operator i reżyser brytyjski, Jack Cardiff (Cameraman: Th Life & Work of Jack Cardiff) niewiele mówił z kolei o swoim życiu prywatnym, wiele zaś o pracy na fi lmowym planie. A jako operator pracował z największymi, Olivierem, Hustonem, Vidorem. Dwukrotny laureat Oscara, trzykrotnie nominowany do tej nagrody, aż do śmierci w kwietniu 2009 roku był czynny zawodowo. A warto przypomnieć, że miał wtedy 95 lat. Ale wielcy są wielcy nie tylko w biografiach i wspomnieniach. Także w realnym życiu. Oto Vilmos Zsigmond (Oscar za Bliskie spotkania trzeciego stopnia, nominacje za Łowcę jeleni i Rzekę) postanowił zrobić wielbicielom prezent z okazji swych osiemdziesiątych urodzin (czerwiec 2010 r.) i ponownie stanąć za kamerą, realizując zdjęcia do filmu debiutanta, Dana Pritzkera. Ich Louis to czarno-biały hołd dla Louisa Armstronga, Charliego Chaplina i początków kina. Film błyskotliwie zrealizowany i zagrany a sfotografowany tak, że Opera Nova w Bydgoszczy aż trzęsła się od oklasków dla autora oprawy wizualnej. A Zsigmond, jak to ma w zwyczaju od kilku lat, przewodził jednemu ze składów jurorskich, mając za partnerów innych gigantów dzisiejszego kina. Bo Plus Camerimage to taki festiwal, może jedyny na świecie, gdzie panuje pełna, oscarowa demokracja. JANUSZ KOŁODZIEJ Keanu Reeves Vilmos Zsigmond GRUDZIEŃ 2010 7

TELE FESTIWALE: 18 PLUS CAMERIMAGE TECHNIKA Zwycięstwo elektroniki nad chemią Kino się kończy powiedział ze smutkiem przemiły, miedzianowłosy człowiek ze stoiska Panavision. Po chwili uzgodniliśmy, że chodzi raczej o taśmę fi lmową. Kino jako takie się jeszcze nie kończy. Domowe zaś kino, począwszy od pierwszych wersji z dźwiękiem dookólnym a teraz dodatkowo w postaci 3D, wymaga i wymagać będzie od potencjalnego widza trudnej decyzji albo rzuca wszystko, siada tam, gdzie należy (w obrębie dozwolonego kąta oraz odległości od ekranu) i delektuje się trójwymiarowością obrazu i dźwięku albo nie ogląda w ogóle. Kino jako miejsce się zatem nie skończy! Ale taśma fi lmowa chyba tak, i to wkrótce. Elektronika goni chemię. Niedawno jeszcze zapis cyfrowy wyraźnie ustępował taśmie fi lmowej w kategoriach niuansów barwnych (pół- i ćwierćtony), rozpiętości tonalnej (przybliżona ilość szczegółów w miejscach jasnych i ciemniejszych przy dużym kontraście obrazu) oraz rozdzielczości. Nawet w telewizji, w pierwszym etapie pozyskiwania materiału przy kręceniu produkcji artystycznych, stosowano taśmę fi lmową. Potem przepisywało się to do komputera, aby uniknąć pracochłonnych opticals czyli laboratoriów. Obecnie wierność oddawania kolorów przetworników elektronicznych dogania taśmę fi lmową, natomiast czułość elektronicznego zapisu jest bez porównania większa (pojedyncze luksy!) niż czułość taśm fi lmowych, a to ma swoje niebagatelne zalety mniejsze i bardziej elastyczne oświetlenie planu. Będzie łatwiej. KTO I CO? Sprzęt pokazany w tym roku na Camerimage to kamery, oświetlenie, systemy uchwytów (rig) do produkcji 3D, obiektywy, w tym specjalne obiektywy anamorfi czne, wózki kamerowe. Obiektywy prezentowano na dwóch stoiskach znanych fi rm Zeiss i Vantage. Zeiss to znane z fantastycznej jakości serie obiektywów z mocowaniem PL: Master Prime, Master Zoom, Master Macro, Ultra Prime i Ultra 16, mocowaniem B4: DigiPrime i DigiZoom oraz mocowaniem wymiennym CP.2 Compact Primes i LWZ.2. Zeiss produkuje tego sporo, zarówno dla kamer fi lmowych jak i telewizyjnych czy dla jednych i drugich. Obiektywy takie to nie tylko doskonała optyka ale i szereg dodatkowych rozwiązań takich jak specjalne pokrycia lub warstwy absorpcyjne eliminujące fl ary czy technika pływających elementów usuwających oddychanie (zmiana ognisko- 8 GRUDZIEŃ 2010

FESTIWALE: 18 PLUS CAMERIMAGE TELE wej wskutek pracy mechanizmu zmiany ostrości). Obiektywy Zeissa pokrywające niemal wszystkie istniejące zastosowania są w dalszym ciągu drogie, ale coraz lżejsze, bardziej ergonomiczne i wyspecjalizowane. O obiektywach i optyce tej fi rmy można pisać całe tomy, albo kilka zdań są precyzyjnie doskonałe. Natomiast Vantage Film GmbH specjalizuje się w obiektywach anamorfi cznych. Technika ta, znana od końca lat 20. ubiegłego wieku a stosowana powszechnie od roku 1952 (CinemaScope), pozwala, dzięki ściśnięciu obrazu wzdłuż jego poziomej osi, na wypełnienie (naświetlenie) całej klatki fi l- mowej, a nie jej części z zachowanymi miejscami niewykorzystanymi w postaci poziomych pasów na górze i na dole. Oczywiście przy oglądaniu tak zrobionego fi lmu na projektorze musi znajdować się odpowiedni układ optyczny rozciągający obraz w drugą stronę. Obecnie pełne wykorzystanie powierzchni klatki fi lmowej przekłada się na pełne wykorzystanie powierzchni przetwornika obrazowego (matrycy) kamery. Obiektyw anamorfi czny (2x) wypełnia obrazem 92% klatki (przetwornika), obiektyw sferyczny wykorzystuje tylko 53%, wersja 1,3x anamorfu korzysta ze 100% negatywu czy matrycy a obiektyw normalny tylko 72%. Tak czy inaczej, technika anamorfi czna zapewnia znacznie lepszą rozdzielczość obrazu. Jest on więc bardziej przestrzenny, ma większą głębię, którą zachowuje w każdej postaci (ekran w kinie, kopia DVD w domu). Obiektywy i optykę anamorfi czną produkują: ciesząca się zasłużoną sławą amerykańska fi rma Panavision, niemiecka Vantage, Isco Optic (Arriscope) oraz rosyjska Elite Optics. Istnieją też fi rmy przerabiające obiektywy sferyczne na anamorfi czne. Vantage zaprezentowała swoją sławną już serię obiektywów Hawk V-Plus (14 typów, od 30 do 250/350 mm, plus dwa zoomy 46-230 i 300-900) oraz V-Lite (8 typów, od 28 do 140 mm). Obiektywy te są teraz niemal bez wad, mają lepszy kontrast, i do tego są jeszcze 20% lżejsze. A te z serii V-Lite dodatkowo znacznie mniejsze. Firma podaje z dumą, że ich obiektywy nie mają żadnych elementów elektronicznych a tylko nadzwyczaj niezawodną konstrukcję mechaniczną. Vantage produkuje także i inne obiektywy i akcesoria - seria V, seria C czy Hawk V-Lite16 pięć obiektywów dla wciąż używanych, zwłaszcza w telewizji, kamer standardu Super16. Na stoisku Niemcy pokazali też swój inny wynalazek o nieco mylącej nazwie PSU-3. To nie zasilacz, ale asystent reżysera uhonorowane nagrodą Cinec prawie 11 kilogramowe pudełko z ekranem dotykowym służące do zapisu (na dysku SSD), podłączenia i obserwowania obrazu formatu 2D/3D z dwóch kamer HD lub z czterech SD, podwójny odczyt zapisanego materiału na dołączonych monitorach, odsłuch na słuchawkach lub wbudowanym głośniku dwóch kanałów audio. Pudełko można zasilać z sieci lub akumulatora. KTO TAK ŚWIECI? Brytyjska fi rma LCA Light Camera Action przywiozła panele świetlne zbudowane z diod świecących (LED). Panele w różnym kształcie od okrągłych średnich i dużych (nakładanych na kamerę, ma takie coś TVN) do prostokątnych a nawet imitujących kształtem popularne świetlówki (LED- FLO produkcji Filmgear). Jak się okazało za takie rozwiązania też można zdobyć nagrodę Emmy oraz NAB Innovation Diody świecą długo (coraz częściej podaje się wynik 50 000 godzin), ściemnia się je z dziecinną łatwością zachowując niemal tę samą temperaturę barwową, specjalnie nie grzeją, można regulować ich barwę (podwójne diody zmieniające światło dzienne z zimniejszych 5600 K na cieplejsze żarowe 3200 K panele Bi-Color ). I nie potrzebują żadnych specjalnych zasilaczy lub ballastów (zapłonników i dławików) koniecznych przy lampach fl uoroscencyjnych. I nie migocą a dają tylko spokojne miękkie i rozproszone świa- GRUDZIEŃ 2010 9

TELE FESTIWALE: 18 PLUS CAMERIMAGE TECHNIKA tło, albo światło skupione. Zużywając 40W świecą jak żarówka o mocy 500W. Oczywiście fi rma produkuje też szereg typowych akcesoriów uchwyty nakamerowe, stojaki, ramki do fi ltrów korekcyjnych, żelowych czy rozpraszających. A z elementów Litepanel 1x1 (kwadrat o boku 12 cali i grubości 44 mm) można składać całe tablice świetlne! Plątaninę kabli można zmniejszyć stosując nakładane na panele ładowalne akumulatory wystarczające na prawie 2 godziny pracy. Inne opatentowane rozwiązanie tej fi rmy to pierwsze na świecie panele LED-owe typu Bi-Focus z możliwością regulacji kąta promieniowania światła. Drugą fi rmą zajmującą się oświetleniem była również brytyjska K5600 Lighting o nazwie, która mówi sama za siebie. Pokazała bardziej konwencjonalne źródła światła, całą rodzinę refl ektorów z soczewką Fresnela, w tym modele z wymiennymi Fresnelami, beamery, światła ogniskowane z możliwością użytkowania ich jako projektorów. Podobnie jak większość fi rm dostarczających światło (w tym i LCA) K5600 ma w swej ofercie wiele tzw. kitów uniwersalnych walizeczek o różnych rozmiarach (i ciężarze) zawierających różnorodne elementy komponowane potem w żądanej konfi guracji przez użytkownika. UŻYTECZNE DODATKI W fi lmie czy w telewizji wszystko jest potrzebne Firma DoPchoice GmbH przyjechała z całą serią motylkowych siatek o różnych rozmiarach nakładanych na softboxy (np. typu Chimera ). Siatki-dyfuzory przepięknie się składają i rozkładają, są trwałe, łatwe do mocowania i mieszczą się, po złożeniu, w gustownej torebce. Innym wystawcą była znana kalifornijska fi rma J.L.Fisher. Ci produkują różnego rodzaju hydrauliczne wózki (dolly), w tym słynny Model 10, zdolny do podźwignięcia niemal 230 kg. Wózek jak wózek, może jeździć na kółkach lub na rolkach po torach kwadratowych, prostokątnych a także po rurach i jest napędzany elektrycznie, prądem przemiennym lub stałym. Prawdziwa radocha to jego tysiące akcesoriów. Niezapomniana kolejka Piko to przy nim mały pikuś. Szyny wszelkiego rodzaju, uchwyty, głowice do kamer, przejściówki, platformy, kółka, ramiona i wiele, wiele innych. LEGENDY TYLKO CYFROWO Nie sposób nie wspomnieć o legendarnej i to od niemal 100 lat fi rmie Arri. Na stoisku można było zobaczyć słynną cyfrową kamerę fi lmową Alexa oraz opisywany już w TELE PRO optyczny system do produkcji fi lmów trójwymiarowych fi rmy 3ality Digital składający dwie kamery 2D w jedną 3D. To, że Arri, raczej konserwatywny wielbiciel celuloidu, zdecydował się na drugi już model (po D20) fi lmowej kamery cyfrowej nie dziwi. Taka jest przyszłość i w tę stronę pomyka konkurencja. Alexa jest kamerą bardzo udaną i przez wielu uważaną za najlepszą w swej kategorii. Przede wszystkim ma rzeczywiście czuły przetwornik (odpowiadający fi lmowi o czułości 800 ASA a pracować może, nieznacznie tylko gorzej, przy czułości dwa razy większej). Daje naprawdę dobry obraz, choć tylko o rozdzielczości 2K (tak naprawdę to 2.5K). Dobry obraz pozbawiony w znacznej części typowej wady kamer cyfrowych niemożliwemu do osiągnięcia pokazywaniu szczegółów i w cieniu i w świetle, widocznych pojedynczych ździebełek trawki pod drzewkiem i jasnych, dużych plam zamiast zmarszczek na czole oświetlonym słońcem. Bardzo ważne jest i to, że konstrukcja kamery jest w wielu elementach identyczna z Arri 235 co gwarantuje wykorzystanie zakupionych już przez użytkownika akcesoriów produkcji Arri. Nie zapisuje niestety dźwięku, też jak typowa kamera fi lmowa. I nie ma możliwości slow-motion (przy zewnętrznym rekorderze osiąga maksymalnie 60 klatek/s). Co jest zaś ważne, kamera ta nie jest tak droga jak poprzedni model D20. To ostatnie to chyba pod wpływem produktów słynnej fi rmy RED W Bydgoszczy nie zabrakło fi rmy Sony. Tutaj, na ogromnym ekranie telewizyjnym pokazywano fragmenty zrealizowanego w 3D fi lmu Bitwa Warszawska 1920 Jerzego Hoffmana. Obraz ten oglądało się poprzez specjalne okulary (kierującymi odpowiedni obraz do odpowiedniego oka). Obok widniał rig czyli konstrukcja przeznaczona do zdjęć 3D z umieszczonymi prostopadle dwiema kamerami (fi lm kręcono AG-HCK10 Panasonica oraz HDCP1 i EX3 Sony). Kamery, kamkordery jak zwykle bardzo dobre, choć raczej telewizyjne. Generalnie sprzętu nie było zbyt wiele. Zwłaszcza tego najnowszego i rzeczywiście innowacyjnego. Zabrakło też paru znanych fi rm. Nie można jednak było narzekać na poziom a przed wszystkim atmosferę spotkań i niekończących się rozmów. Bydgoszcz podziałała na wystawców i ich gości wyjątkowo. GRZEGORZ MORKOWSKI 10 GRUDZIEŃ 2010

TECHNIKA TELE O TYM SIĘ MÓWI 10 listopada 2010 zakończył się sukcesem ostatni etap testów dotyczących możliwości a przede wszystkim jakości współpracy dekoderów TechniSat z zestawami Telewizji na kartę HD. TECHNISAT+ telewizja na kartę HD Na terenie powrocławskiego zakładu produkcyjnego fi rmy TechniSat Di-gital, odbyła się ostatnia seria testów zestawu Telewizji na kartę HD. Zgodnie z oczekiwaniami, pracownicy fi rm NEOTION, ITI Neovision oraz Techni- Sat ostatecznie potwierdzili poprawność współpracy zestawów TNK HD z dekoderami i telewizorami marki TechniSat. Na polski rynek trafi ą więc precyzyjnie przygotowane produkty, dzięki którym widzowie otrzymują niezwykle komfortową pre-paid ową usługę HD. Ofi cjalne zakończenie testów umożliwia także rozpoczęcie dystrybucji zestawów Telewizji na kartę HD. Usługi w ramach, której na dekoderach satelitarnych HD i cyfrowych telewizorach z wbudowanym tunerem satelitarnym HD wyposażonych w gniazda CI* i CI+ możliwy jest odbiór 35 cyfrowych kanałów, w tym 12 HD (pełną listę kompatybilnych urządzeń można znaleźć na stronie: www.telewizjanakarte.pl). Użytkownicy TNK HD, otrzymują więc, jak zawsze, bez umowy i bez abonamentu, dostęp do wszystkich kanałów z oferty przez 3 miesiące bez opłat. Elastyczna oferta łącząca w sobie prostotę Telewizji na kartę z nowoczesnymi technologiami to gwarancja udanej zabawy dla całej rodziny. Dodatkowo za sprawą sprawdzonej formuły Telewizji na kartę widzowie otrzymują prosty sposób kontroli wydatków oraz możliwość podjęcia decyzji z ilu pakietów i przez jaki okres będą korzystać. BEiKS Road Show 2010 Po odwiedzeniu kilkunastu miast Polski 24 listopada w Warszawie zakończyła się 5. edycja pokazów profesjonalnego sprzętu foto-wideo. Organizatorem tych otwartych i bezpłatnych prezentacji jest istniejąca od 1997 r. fi rma BEiKS B i K Machulski Sp.j. dystrybutor szerokiej gamy sprzętu do produkcji wideo, ofi cjalny przedstawiciel największych producentów tego sprzętu, jak Panasonic, JVC, Canon i Sony. Nic dziwnego, że i tym razem prezentacje dotyczyły nowości w ofercie tych fi rm: kamer i lustrzanek. Przedstawiono również zdobywcę tytułu Best of IBC 2010 w Amsterdamie 6. wersję profesjonalnego (ponad 100 nowych funkcjonalności), nieliniowego edytora wideo EDIUS fi rmy Grass Valley. Oczywiście nie mogło zabraknąć 3D. W prezentacji przedstawiono różnice i podobieństwa w poszczególnych systemach projekcji i produkcji, przykłady jej zastosowań w praktyce itp. Do kogo jest zaadresowana ta impreza? Na pewno do zawodowców obsługujących różne imprezy (śluby, studniówki itp.), w tym fotoreporterów (widziałem kilku znajomych). Dla nich chyba bardziej istotna była praktyka, czyli poznanie możliwości nowego sprzętu, który organizatorzy zgromadzili w show roomie, rozmowy z konsultantami czy wymiana doświadczeń. Można też było zobaczyć jak wygląda nakręcony w 3D ślub i trailer reżyserowanego przez Jerzego Hoffmana fi lmu Bitwa Warszawska 1920, który na ekrany wejdzie jesienią 2011 r. Filmy 3D były wyświetlane na telewizorach Panasonic i Sony. Niestety, okulary od jednego nie pasowały do drugiego! JB 12 GRUDZIEŃ 2010

O TYM SIĘ MÓWI TELE Nasza rozmowa ukaże się w grudniowym numerze TELE PRO, więc nie może obyć się bez pytania o bilans kończącego się roku. Jaki był dla Travel Channel? Rok 2010 był dobrym rokiem dla Travel Channel. To był rok dalszego rozwoju na poziomie międzynarodowym. Nasz kanał rozpoczął swoją działalność w Nowej Zelandii i Malezji, powstała także kolejna, tym razem albańska wersja językowa kanału. Obecnie Travel Channel może poszczycić się 19 wersjami językowymi. Wydaje się, że wśród polskich widzów TC ma ustaloną markę. Bardzo pozytywnie oceniane są rodzime produkcje. Czy cykle takie jak Travel 2010 będą kontynuowane, czy też pojawią się nowe programy zrealizowane w Polsce? Travel Channel stawia sobie wysoko poprzeczkę. Zależy nam na wysokiej jakości produkcji, które pozwolą jeszcze lepiej poznać naszym widzom świat. Chcemy pokazywać nie tylko dalekie, odległe zakątki i cywilizacje, ale także te bliższe miejsca. Z przyjemnością mogę potwierdzić, że Travel Channel będzie kontynuować swoje produkcje w Polsce w 2011. Trudno wskazać Waszego bezpośredniego konkurenta, niemniej programów i filmów o podobnej do Waszej tematyce jest niemało. Czym TC stara się wyróżniać? Travel Channel to unikalne programy podróżnicze, które informują, bawią i inspirują i które można oglądać 24 godziny na dobę. W Travel Channel każdy znajdzie coś dla siebie, przypomnijmy bowiem, że nasza oferta składa się z 6 bloków tematycznych: Przewodniki, Luksus, Filmy Dokumentalne, Jedzenie i Picie, Przygoda, Zainteresowania. Każdy widz, jestem o tym gorąco przekonany, znajdzie tu coś dla siebie. - dziś i jutro Kanał sprawuje patronat nad wieloma imprezami turystycznymi, spotkaniami, festiwalami, regionalnymi imprezami. Czy ta praktyka będzie kontynuowana? W 2010 Travel Channel został patronem wielu imprez i targów turystycznych, zamierzamy nadal aktywnie wspierać ciekawe i interesujące wydarzenia w 2011 roku. Jestem niezwykle dumny ze świadomości marki, jaką Travel Channel cieszy się w Polsce, powiem więcej, mam nadzieję, że ta świadomość marki będzie nadal wzrastała! Nowy rok to doskonała okazja do nawiązania nowych kontaktów i działań promocyjnych, informujących konsumentów i media o naszej wysokiej jakości programach. Czego polscy widzowie mogą spodziewać się w 2011 roku programowo i organizacyjnie? W 2011 na widzów czekać będą premierowe odcinki najpopularniejszych serii, ale także zupełnie nowa seria Globe Trekker, Planet Sport a także ekologiczna seria Think Green. Natomiast dla Travel Channel, jako organizacji, najważniejsze jest, by w 2011 pojawił się w Polsce nowy kanał, czyli Travel Channel HD. Jesteśmy w trakcie intensywnych rozmów z operatorami telewizji kablowych i satelitarnych. Dziękujemy za rozmowę. ROZMOWA Z GEOFFEM ELLISEM, Senior Vice President, Affiliate Sales & Marketing & CEO, Travel Channel (B-B) REKLAMA GRUDZIEŃ 2010 13

TELE O TYM SIĘ MÓWI PROGRAM MAGDY GESSLER przebojem OnetVoD OnetVoD jest najpopularniejszym serwisem wideo na żądanie w Polsce według najnowszych wyników badania Megapanel PBI/Gemius. Uruchomiony w połowie lutego br. szybko zyskał uznanie polskich internautów, którzy obejrzeli w nim już ponad 60 milionów materiałów wideo. Przeciętny użytkownik codziennie ogląda OnetVoD przez blisko 50 minut, to wynik lepszy od niektórych tematycznych kanałów telewizyjnych. Wśród przebojów są Kuchenne rewolucje Magdy Gessler (blisko 2 i pół miliona odtworzeń). OnetVoD miał we wrześniu 13,5% zasięg wśród polskich internautów, którzy obejrzeli 7,8 miliona materiałów wideo. Według opublikowanego w listopadzie br. raportu fi rmy Gemius, już 94% polskich internautów jest użytkownikami internetowych serwisów wideo. Ponad połowa z nich korzysta z telewizji internetowych, zaś kolejne 23% z internetowych kin i wypożyczalni fi lmów. W polskim internecie mamy do czynienia z eksplozją zainteresowania profesjonalnymi legalnymi treściami wideo. Ludzie szukają dziś w sieci informacji i rozrywki, a my im ją dostarczamy w postaci programów telewizyjnych i seriali mówi Łukasz Wejchert, prezes Onetu. Spodziewamy się, że wyniki kolejnych miesięcy będą dla OnetVoD jeszcze lepsze. OnetVoD zawdzięcza sukces połączeniu atrakcyjnej oferty programowej, dobrze dobranej do oczekiwań internautów oraz możliwości zasięgowych największego polskiego portalu. Programy rozrywkowe i life-style, seriale, fi lmy dokumentalne i bajki stanowiły ponad 95% odtwarzanych materiałów. Przebojem okazały się seriale TVN Usta Usta (8,7 miliona odtworzeń), Brzydula (5,7 miliona odtworzeń), Majka (5,2 miliona odtworzeń) i Klub Szalonych Dziewic (4,1 miliona odtworzeń). Internauci równie chętnie oglądali w internecie programy rozrywkowe, takie jak Top Model. Zostań modelką (2,5 miliona odtworzeń), Mam Talent (1,5 miliona odtworzeń) czy You Can Dance Po prostu tańcz! (1,4 miliona odtworzeń). Oferta programowa OnetVoD jest stale rozbudowywana w ciągu 10 miesięcy zasoby dostępnych materiałów wideo powiększyły się z 1300 do ponad 3500 tysiąca pozycji. W OnetVoD można oglądać seriale, programy telewizyjne i fi lmy od kilkunastu renomowanych producentów i dostawców. W serwisie można oglądać m.in.: Southpark z MTV Networks, Brudną robotę Petera Schmeichela z Discovery, kuchenne Show Nigelli Lawson z Digital Rights Group, dokumentalną Wideokrację z Against Gravity, bajki Bob Budowniczy i Strażak Sam z Hit Entertainement, seriale Mentalista i Pamiętniki Wampirów z WarnerBros Inc., oraz kinowe przeboje Przerwane objęcia z Best Film czy Samotny mężczyzna z Gutek Film. Za sukcesem OnetVoD stoi połączenie kompetencji internetowych i telewizyjnych, jakimi dysponujemy w grupie mówi Maciej Żak, wiceprezes Onet.pl, który z ramienia zarządu odpowiadał za koncepcję i wdrożenie projektu OnetVoD. OnetVoD ma dla nas znaczenie strategiczne, dlatego w 2011 roku będziemy w ten projekt nadal mocno inwestować, m.in. rozbudowując ofertę programową dodaje Maciej Żak. 14 GRUDZIEŃ 2010

ODKRYWAJ ` OTACZAJACY CIE SWIAT VIASAT EXPLORER TO SZYBKO ROZWIJAJACY SIE KANAŁ DOKUMENTALNY, ZAWIERAJACY PROGRAMY DOSTARCZAJACE EKSTREMALNYCH EMOCJI. SURVIVAL, WYSCIGI SAMOCHODOWE, PIŁKA NOZNA ORAZ SZOKUJACE DOKUMENTY, TO TEMATY PRZEWODNIE PREZENTOWANYCH NA VIASAT EXPLORER PROGRAMÓW. ` WWW.VIASAT.PL

TELE TYLKO U NAS TECHNIKA ŚWIATŁO Temat piękny, nasunął mi się po obejrzeniu serii transmisji sportowych, realizowanych przez pewne państwo europejskie w dość dziwny, żeby nie powiedzieć skandaliczny sposób. Nie pomogły nowoczesne kamery i tory wizyjne, nie pomogła aparatura do slo-mo i szybkich powtórek. Obraz był fatalny, zielonkawy, czasem wpadający na krótką chwilę w inny odcień, zawsze dziwny i niewłaściwy. Złe zestrojenie toru? Nieprawidłowa korekcja? A może nieodpowiednie światło? CO TO JEST? Światłem można wiele, zarówno poprawić, jak i popsuć. Światło to cała sztuka, czy to w fi lmie, czy telewizji, czy fotografi i (przecież i fi lm i wideo i fotografi a to inaczej sztuka operowania światłem, które opowiada jakąś historię). Za doskonałe światło można dostać nagrodę Emmy (The Academy of Television Arts & Science) lub Technicznego Oskara (The Academy of Motion Picture Arts & Sciences) czy wiele innych. Światło może być różne miękkie, rozproszone i twarde, ostre, uwydatniające szczegóły. Może być zogniskowane lub rozmyte, o wąskim lub szerokim kącie padania. Dobre zdjęcia portretowe to kombinacja kilku rodzajów świateł umiejętnie podkreślających to, co podkreślić trzeba, a jednocześnie maskujące to, co niepotrzebne. Światłem można pokazać tę samą twarz na kilkanaście różnych sposobów, od wyglądu wampira, poprzez neutralny, do wręcz słodkiego i delikatnego. Światłem się odmładza lub postarza. Byle tylko świadomie Z odpowiednią wiedzą o tym, jak ustawić światło główne, światła dopełniające, tylne oraz pokazujące tło. Aby, jak to określa wielokrotnie nagradzany mistrz światła Dedo Weigert (również twórca doskonałych urządzeń serii Dedolight), coś w ten sposób przekazać, wprowadzając jednocześnie iluzję trzeciego wymiaru, którego przecież w konwencjonalnych, do tej pory tworzonych zdjęciach czy fi lmach nie ma. Poza 3D, ale to inna historia. Światło to też i kolor. Już sam promienik (lampa żarowa, halogenowa, fl uoroscencyjna, LED) ma tę swoistą cechę określaną za pomocą temperatury barwowej. Jest to wyrażana w kelwinach* temperatura ciała doskonale czarnego, które daje światło o takiej właśnie barwie. Niskie wartości to (w przeciwieństwie do zwyczajowego odczuwania) barwa ciepła 1700-1850 kelwinów* to płomień zapałki czy świecy, 2700-3300 daje żarówka, 3200 to standardowe światło studyjne, światłu Księżyca odpowiada 4100, światłu dziennemu (tudzież fl eszowi) 5000-6000, a niebieskie niebo ma powyżej 9000 stopni. Im zimniejsze więc światło, tym wyższa jego temperatura barwowa. CZYM TO SIĘ JE? Źródło światła to nie wszystko. Dochodzi oczywiście obudowa i dokładane rozpraszacze (dyfuzory), wkładki odbijające, ramki kierujące światło, skrzydełka (ładniejsza nazwa niż anglosaska barn doors drzwi od stodoły), układ optyki w postaci soczewki Fresnela, soczewki lub układ soczewek sferycznych czy asferycznych i wreszcie wkładki typu gobo albo cookie (z wyciętymi wzorkami), fi ltry żelowe, czy nawet slajdy. Dobre światło to światło jednolite, bez wyraźnych plam rozjaśnień i zaciemnień, o w miarę spokojnej charakterystyce widmowej. Dobre światło to też światło wydajne dające przyzwoitą wartość lumenów na jeden wat. Dobre światło więc zazwyczaj nie jest tanie. Naj- 16 GRUDZIEŃ 2010

TYLKO U NAS TELE PRO droższe jest to, które jest też i uniwersalne z możliwością regulacji kąta promieniowania (przy zachowanej jednolitości strumienia świetlnego), dokładania fi ltrów, ściemniania i regulowania temperatury barwowej. Istnieje wiele źródeł światła, każde ma swoje wady, zalety oraz cechy charakterystyczne. Do porównań najchętniej korzysta się ze światła żarówki, bowiem wszystkie pozostałe wychodzą wówczas lepiej. Podczas zdjęć dobry oświetleniowiec bierze pod uwagę wszystkie źródła światła występujące na planie (nie tylko w studio!) bowiem niektóre kombinacje mogą sprawiać istotne problemy. Nasze oczy są stosunkowo tolerancyjne na charakterystyki widmowe takich źródeł, kartka biała pozostaje dla nas biała zarówno o świcie, zachodzie słońca, jak i w samo południe. Nie można niestety powiedzieć tego samego o kamerach. I tak światło lamp sodowych używane do oświetlania ulic czy lamp rtęciowych oświetlających stadiony mają poszarpane widmo wyraźne piki w zakresie barw żółto-zielonych, co powoduje przesunięcia koloru w fi lmowanym materiale. Podobnie większość świetlówek (lamp fl uoroscencyjnych) emituje dużo energii o barwie niebiesko-zielonej, dotyczy to też i świetlówek o temperaturze 6500 K (światło dzienne). Tylko specjalne świetlówki z korekcją koloru, dzięki stosowaniu odpowiednich domieszek, mają to widmo nieco bardziej ciągłe, ale też są droższe. Czasem pomaga w takich wypadkach korekcja koloru istniejąca w kamerze, czasem nałożenie specjalnego fi ltru (niebieskiego na światło żarowe w przypadku oświetlenia na zewnątrz i za dnia). Czasem jednak niewiele można zrobić i wówczas, przy montażu kolejnych scen nakręconych przy różnym świetle, pojawiają się spore problemy. Generalnie lampy żarowe halogenowe, metalowo halogenowe (HMI) mają widmo spokojne i tylko zmieniają swoją temperaturę barwową w przypadku ich ściemniania (każdy 1 wolt zmniejszonego napięcia odpowiada zmniejszeniu tej temperatury o mniej więcej 10 kelwinów). Mają jednak w porównaniu z lampami wyładowczymi istotną wadę są piekielnie gorące i czasem lubią eksplodować, co w kombinacji z zazwyczaj używaną do lekkiego skupiania światła płaską szklaną soczewką Fresnela prowadzi do jej popękania i nieszczęście gotowe REKLAMA GRUDZIEŃ 2010 17

TELE TYLKO U NAS TECHNIKA Często takie refl ektory mają drucianą ochronną siatkę. Nieco chłodniejsze są lampy HMI (rtęciowo-jodkowe) o dużym strumieniu świetlnym (5 razy większym niż halogenowe) i temperaturze barwowej około 5600 K (światło słoneczne) idealne do zdjęć dziennych na zewnątrz. Ale mają też zazwyczaj dość duży i ciężki wysokonapięciowy zasilacz. Słynny producent Arri wprowadził 4 lata temu na rynek lampy ceramiczne, 4-krotnie wydajniejsze od halogenowych a więc i chłodniejsze, wnętrze tych promienników pokryte jest specjalną ceramiką, a łuk o stałej iskrze daje światło 3200 K. Są jednak 8-krotnie droższe. DROGO CZY DOBRZE? Porównując ze sobą różne rodzaje światła nie można tylko skupiać się na jednym elemencie na przykład poborze mocy. Ważny jest też strumień światła, temperatura lampy, jej wymiary, żywotność oraz charakterystyka widmowa. Lampy wyładowcze (z energooszczędnymi włącznie) mają rzeczywiście przeciętnie pięciokrotnie mniejszy pobór mocy przy tym samym natężeniu światła, ale mają poszarpane widmo i bywają drogie. Z drugiej strony żyją znacznie dłużej. Ostatnio coraz częściej stosuje się lampy, w których światło promieniują diody świecące LED. Nieprawdą jest, że (przynajmniej obecnie) mają wyłącznie same zalety. Należą bowiem do kategorii źródeł o wyraźnie niejednolitym widmie, w którym występują zarówno piki, jak i dołki, niezwykle ciężkie do skompensowania. Co do emitowanego strumienia świetlnego, to pierwsze egzemplarze wypadały blado, ale sytuacja poprawia się tu niemal z godziny na godzinę. LED-y mają te jakże istotne zalety, jakimi są długowieczność (35000 do 100000 godzin), czy natychmiastowe włączanie i wyłączanie. Są banalnie łatwe do ściemniania, przy czym nie zmieniają w tym procesie swojej temperatury barwowej. Mogą też być zasilane z baterii i akumulatorów. Ale też i ich czas eksploatacji i parametry dość silnie zależą od ich temperatury ich obudowy muszą spełniać pewne ostre wymagania. Wymagają też zasilaczy DC. No i z wiekiem słabną Dodatkową zaletą diod LED jest możliwość konstruowania lamp z diod o różnych kolorach, tworzących więc lampy o łatwo i powtarzalnie zmienianej temperaturze barwowej, typowo w zakresie od 3200 do 5600 K. Pewne dodatkowe elementy ich konstrukcji umożliwiają również regulację kierunkowości (skupienia) wytwarzanego przez diody światła. To raptem parę słów o promiennikach światła, a przecież dobre oświetlenie to masa innych urządzeń. Filtry, ekrany, rozpraszacze. Diabeł tkwi w szczegółach dobry sprzęt do światła to nieraz pozornie nieistotne drobiazgi, jak skrzydełka z dwoma osiami obrotu, umożliwiające nie tylko ich równoległe zmiany pozycji, ale i wprowadzanie skosów przy świetle padającym pod kątem cienie wprowadzane przez skrzydełka pozostają równoległe. To specjalna chemia pokrywająca soczewki lamp Dedolight absorbująca promieniowanie UV-C, zwłaszcza duże w przypadku lamp HMI. To wreszcie zastąpienie we wspomnianej powyżej serii lamp tradycyjnych soczewek Fresnela układem refl ektora i dwóch normalnych soczewek asferycznych i specjalnej mechaniki z dwoma stopniami swobody. Daje to niezwykle równomierne światło, bez obramowań i ściemnień czy rozjaśnień, dodatkowo skupiane w zakresie 20:1 (inne rozwiązania oferują skromniejsze 3:1) i zwiększające aż o 18% wydajność świetlną przy wąskim kącie (Fresnel oferuje tylko 6%). POCHWAŁA PROSTOTY Wszystkie te akcesoria należy używać odpowiednio i raczej nie przesadzać. Mistrzowie zalecają rozwiązania jak najprostsze. Dobre światło może uczynić cuda nawet w przypadku amatorskiego sprzętu, złe światło popsuć całkowicie zapis na super-drogim sprzęcie profesjonalnym. Sprzęt ten, zarówno profesjonalny, jak i amatorski, też się zmienia. Niesamowicie wzrosła czułość przetworników kamer wideo. Film w dalszym ciągu musi dostosowywać się do czułości taśmy. O ile wczesna kamera telewizji kolorowej wymagała światła o natężeniu ok. 3000 luksów (przy przysłonie w połowie ), obecnie wystarcza tych luksów 10! Wpływa to też i na sprzęt oświetleniowy. Oraz na technikę zdjęć coraz częściej, nawet przy małym świetle, kręcone są materiały płaskie, o maksymalnej głębi ostrości, bo na to pozwala technika i jest to wygodniejsze. A przecież często nie sposób inaczej uwydatnić interesującego nas obiektu, znajdującego się na bardzo urozmaiconym tle, jak poprzez małą głębię ostrości. Kamery podążają z czułością za naszymi oczyma, które widzą dobrze w słoneczny dzień (30 000 luksów), w studio (1000 luksów), w biurze (400 luksów) czy nawet przy świetle księżyca lub gwiazd (1 lub 0,00005 luksa). Co nie oznacza, że któregoś dnia obejdą się bez specjalistów od światła i sprzętu do światła! Bowiem dopiero dobre światło tworzy sztukę. GRZEGORZ MORKOWSKI *Mocą ustaleń XIII Generalnej Konferencji Miar i Wag nie używa się teraz wyrażenia ileś-tam stopni Kelwina tylko litery K albo kelwinów. Stopnie pozostały przy Celsjuszu i Fahrenheicie. 18 GRUDZIEŃ 2010

TechniStar S1 Dekoder satelitarny HDTV wraz z zestawem TNK HD umożliwia odbiór kodowanych programów Telewizji na kartę HD TechniStar S1 Niski pobór prądu Spełnia nowe normy UE Zestaw TNK HD TechniStar S1 Kompaktowy dekoder satelitarny HD Czytnik kart Smart w systemie CONAX Gniazdo CI+ Telewizja na kartę HD Bez umowy Bez abonamentu + wiele innych W razie pytań prosimy o kontakt www.technisat.pl

TELE UWAGA NOWOŚĆ! TECHNIKA Filmowanie lustrzanką Dostępne lustrzanki jednoobiektywowe (SLR, Single Lens Refl ex Camera) fi rmy Canon wyposażono w 18 MP matrycę CMOS (EOS 5D Mark II 21,1 MP) i wydajny procesor obrazu DIGIC 4. Standardowy zakres czułości ISO 100-6400 można rozszerzyć do wartości 12 800, a nawet 25 600 (EOS 5D Mark II). EOS 60D ma pokryty przeciwodblaskową i wodoodporną powłoką nachylany panoramiczny wyświetlacz LCD Vari-angle o przekątnej 3 (7,7 cm) i rozdzielczości 1 040 tys. px. Nowa funkcja Basic+ eliminuje potrzebę zmiany ustawień. Atmosferę sceny można uchwycić fotografując zgodnie z rodzajem oświetlenia i motywem zdjęcia w takich trybach, jak portret, krajobraz, zbliżenie, sport, ujęcie nocne lub auto. Dodatkowe opcje, to różne efekty, np. światło dzienne, pochmurno, zachód słońca lub wstępnie ustawionych styli obrazu, np. żywy, miękki, ciepły i monochromatyczny. Edytując w aparacie pliki RAW można dobrać jasność, kontrast, balans bieli, korekcję zniekształceń i aberracji chromatycznej, a następnie zapisać w formacie JPEG. Filtry, takie jak efekt ziarnistego zdjęcia czarno-białego, soft fokus, efekt aparatu zabawkowego czy efekt miniatur, nadadzą zdjęciom inny wymiar: ziarniste zdjęcie czarno-białe symuluje m.in. fotografi ę reportażową, a soft fokus oddaje miękką fakturę skóry. EOS 550D, z 3 ekranem LCD 3:2 Clear View (1 040 000 px), oferuje zaawansowane 14-bitowe przetwarzanie obrazu, które przyczynia się do płynnych gradacji tonalnych oraz naturalności barw (na wydrukach i na ekranie). Aparat wyposażono w 9-punktowy autofokus z jednym punktem krzyżowym o podwyższonej czułości w środku kadru dla obiektywów f/2.8 lub szybszych i system pomiarowy ifcl z 63-strefową, dwuwarstwową matrycą. Większe, bardziej intuicyjne przyciski, zaprojektowano według sugestii użytkowników, a nowy przycisk na uchwycie baterii umożliwia zmianę przesłony podczas robienia zdjęć w układzie pionowym, bez potrzeby przekręcania aparatu. Użytkownik ma manualną kontrolę nad ustawieniami ekspozycji, zmianie głębi pola i stopnia rozmycia spowodowanego ruchem. EOS 7D wyposażono w inteligentny wizjer 20 GRUDZIEŃ 2010