Cotygodniowe czytanie Tory: 4. Parsza Wajera (Ukazał się ) Bereszit 18;1-22;24 Streszczenie parszy: W zeszłym tygodniu parsza (Lech Lecha) opowiadała jak Abram zostawił wszystko, w odpowiedzi na obietnicę bożego dziedzictwa daną przez Boga. W wyniku jego posłuszeństwa, Pan powiedział, że Abram stanie się ojcem mnóstwa ludu, tak licznego jak gwiazdy na niebie. Bóg następnie przemianował go na Abrahama i zawarł przymierze, aby dać mu jako własność ziemię Kanaan, na wieki. Bóg dalej nakazał Abrahamowi i jego potomstwu obrzezanie jako znak przymierza. W trzy dni po tym, jak Abraham Awinu sam zrobił sobie Brit Mila (obrzezał się), nawiedza go Ha-Szem. Kiedy trzej aniołowie pojawiają się przed nim w ludzkiej postaci, Abraham spieszy, aby udzielić im gościny, zapraszając ich do swego namiotu - pomimo tego, że był to dla niego najboleśniejszy okres po operacji. Sara śmieje się, kiedy anioł mówi jej, że w następnym roku urodzi syna. Ha-Szem ujawnia Abrahamowi, że ma zamiar zniszczyć Sodomę, a Abraham prosi Go, aby ją oszczędził. Ha-Szem zgadza się na to, że jeśli w Sodomie będzie pięćdziesiąt sprawiedliwych mężów, to On jej nie zniszczy. Abrahamowi udaje się "wytargować" obniżenie liczby sprawiedliwych mężów do dziesięciu. Jednak nawet tylu nie udało się tam znaleźć. Lot, jego żona i dwie córki zostają uratowane bezpośrednio przed tym, jak siarka i ogień spadają na Sodomę i Gomorę. Żona Lota ogląda się za siebie i zamienia się w słup soli. Córki Lota obawiają się, że na skutek katastrofy nie będzie dla nich mężów. Decydują się więc upić swojego ojca i razem z nim przedłużyć istnienie gatunku ludzkiego. Starsza córka rodzi syna Moaba, a młodsza córka - syna Ammona. Abraham przenosi się do Gerar, gdzie król Awimelech porywa Sarę. Po tym jak Ha-Szem objawia się Awimelechowi we śnie, uwalnia on Sarę i zaspokaja potrzeby Abrahama. Zgodnie z obietnicą Ha- Szem, syn Jicchak (Izaak) rodzi się Sarze i Abrahamowi. Jak to nakazał Ha-Szem, w ósmym dniu po urodzeniu chłopca Abraham obrzezuje go. Abraham wyprawia wielką ucztę w dniu, kiedy Jicchak (Izaak) odstawiony jest od piersi. Sara mówi Abrahamowi, aby wygnał Hagar i jej syna Jiszmaela, ponieważ widzi w chłopcu oznaki degeneracji. Abraham zmartwiony jest perspektywą wygnania swojego syna, ale Ha-Szem mówi mu, aby słuchał tego, czego żąda od niego Sara. Anioł ratuje niemalże umierającego z pragnienia Jiszmaela, a Ha-Szem obiecuje mu, że stanie się przodkiem potężnego narodu. Awimelech zawiera przymierze z Abrahamem kiedy widzi, że Ha- Szem jest zawsze razem z nim. Podczas dziesiątej i ostatniej próby Ha-Szem nakazuje Abrahamowi, aby wziął swojego syna Jicchaka (Izaaka) - który miał wówczas 37 lat - i złożył Mu go w ofierze. Abraham robi to - pomimo tego, że w ten sposób uniemożliwiłby powstanie Żydowskiego Narodu i pomimo trwającemu przez całe jego życie sprzeciwianiu się składaniu ofiar z ludzi. W ostatniej chwili Ha-Szem posyła anioła, który powstrzymuje Abrahama. Z powodu jego bezwzględnego posłuszeństwa, Ha-Szem obiecuje Abrahamowi, że nawet jeśli Żydowski Naród popełni jakieś grzechy, to nigdy nie będzie całkowicie poddany władzy swoich przeciwników. Parszę kończy genealogia i opis narodzin Rywki (Rebeki). Parsza rozpoczyna się: I ukazał się JHWH Abrahamowi pod dębami Mamre, gdy ten siedział u wejścia do namiotu w najgorętszej porze dnia. (Rdz 18:1) Według z żydowskich mędrców, było to zaledwie trzy dni po jego obrzezaniu, podczas najbardziej intensywnego bólu po odcięciu napletka, Bóg ukazał się Abrahamowi przy "dębach Mamre".
Niemniej jednak, pomimo dyskomfortu, ze względu na Hachnasat Orchim (gościnność), powstał by przygotować posiłek dla trzech tajemniczych osób które pojawiły się w słońcu pustyni. Podczas gdy trzej mężczyźni jedli, jeden z nich zapowiedział, że w dokładnie za rok, powróci tu do nich, a Sara będzie miała syna. Sara, która przysłuchiwał się u wejścia do namiotu, usłyszała to i zaśmiała się z tej sugestii. W tedy Bóg odpowiedział: "Dlaczego to Sara śmieje i mówi:" Czy naprawdę będę mogła rodzić, teraz gdy, jestem już stara? " Czy jest coś, niemożliwego dla JHWH? W umówionym czasie wrócę do ciebie o tej porze roku, a Sara będzie miała syna ". Następnie mężowi ci powstali aby udać się stamtąd do Sodomy, a Abraham towarzyszył im odprowadzając ich. I rzekł JHWH: "Czyż miałbym zataić przed Abrahamem to, co zamierzam uczynić? Przecież ma się on stać ojcem wielkiego i potężnego narodu i przez niego otrzymają błogosławieństwo wszystkie ludy ziemi.?" Bóg następnie wyjaśnił, że chciał sprawdzić, czy skarga przeciw złym miastom Sodomie i Gomorze była prawdziwa, a jeśli tak, miał ogłosić wyrok zagłady na nie. Abraham spytał się Boga: "Czy rzeczywiście zmierza zniszczyć sprawiedliwych wespół z bezbożnymi? Zapytał też: "Czy ten, który jest sędzią całej ziemi, może postąpić niesprawiedliwe?" W dłuższej sekwencji hipotetycznych pytań i odpowiedzi, Abraham zapytał Boga, czy On zniszczy całe miasto, jeśli mieszka tam 50 sprawiedliwych. Nie odpowiedział Bóg, jeśli będzie ich 50 w mieście. A jeśli by było 45? Nie ponownie, odpowiedział Bóg. Abraham targował się dalej. A jeśli będzie ich tylko 40? 30? 20?.. 10? Bóg stwierdził następnie, że nawet jeśli znajdzie tam tylko dziesięciu sprawiedliwych, zaniecha swego gniewu, i nie zniszczy całego miasta. Kiedy dwaj z trzech aniołów przybyli do Sodomy, bratanek Abrahama, Lot, zaofiarował swoją gościnność i starał się ich chronić od zła klientów klubów nocnych w tym niegodziwym mieście. Wziął aniołów do swego domu, przygotowała posiłek dla nich, ale wkrótce tłum otacza jego dom i domagał się wydania dwóch obcych, aby ich wykorzystać seksualnie. Lot próbował dyskutować z nimi, a nawet zaproponował dwie córki w ich miejsce, ale tłum stawał się coraz bardziej agresywny i wreszcie rzucił się na niego. Dwóch aniołów interweniowało jednak, wciągając go do domu i porażając tłum ślepotą. Następnie ujawnili, że zostali one wysłani przez Boga by zniszczyć miasto, i wezwali Lota aby ostrzegł swoją najbliższą rodzinę przed nieuchronnym sądem. Lot starał się ostrzec narzeczonych jego córek, ale oni myśleli, że żartuje. Niestety, nikt nie słuchał ostrzeżeń Lota. Gdy nastawał ranek, aniołowie przynaglali Lota do ucieczki z miasta z żoną i dwiema córkami, ale on zwlekał. Wreszcie (na szczęście) zabrał swoją rodzinę i wyprowadził ich bezpiecznie poza miasto. Lot uciekają schronił się w małym mieście Soar, i jak tylko on tam wszedł, zaczął padać deszcz ognia i siarki spuszczony przez Boga na złe miasta Sodomę i Gomorę. Niestety, żona Lota "spojrzała się w tył" i zamieniła się w słup soli. Lot następnie postanowił uciec z córkami w góry. Znalazł schronienie w jaskini, dwie córki (wierząc, że tylko one i ich ojciec pozostali przy życiu na świecie), upiły swego ojca winem i miały z nim stosunki seksualne, i zaszły w ciążę. Dwóch synów urodzonych z tego wydarzenia stanie się ojcem narodów Moabitów i Amonitów, (prababka króla Dawida to Rut Moabitka, potomek Moab). Po tym, Abraham przeniósł się na południe do Gerar. Znowu Abraham w porozumieniu z Sarah udawali brata i siostrę w trakcie podróży, w celu uniknięcia problemów ze strony tubylców w bezbożnym kraju. Rzeczywiście, król Filistynów o imieniu "Avimelech" wziął Sarę do swego haremu, ale we śnie, Pan ostrzegł go, że umrze, jeśli nie wrócić jej Abrahamowi, który jest jej mężem. Avimelech zrobił tak, i zganił Abrahama za jego dwulicowość. Abraham wytłumaczył się, że zrobił tak, gdyż bał się, iż bezbożni mieszkańcy kraju zabiją go z powodu jego żony. Bóg następnie nawiedził Sarah, tak jak On zapowiedział, a ona cudownie poczęła syna, którego
Abraham nazwał Jicchak (Izaak). Abraham miał już 100 lat, a Sara 90, gdy urodził się im Izaak. Zgodnie z przykazaniem o brit mila, Abraham obrzezał Izaaka w ósmym dniu po narodzinach. Gdy Izaak został odstawiony od piersi, Abraham wydał wielką ucztę. Ale Sara widząc, że Izmael syn Hagar szydzi z jej syna, rzekła do Abrahama i zażądała : "Wyrzuć tę niewolnicę z synem, bo syn tej niewolnicy nie będzie współdziedzicem z moim synem Izaakiem". Na początku Abraham był niezadowolony, ale Pan powiedział mu, żeby zrobił tak jak powiedziała Sarah, bo tylko od Izaaka, będzie nazwane jego potomstwo. Pan błogosławił też Izmaela i uczynił go w przyszłości patriarchą wielkiego narodu, gdyż i on był potomkiem Abrahama. Abraham wysłał Hagar i jej syna Iszmaela a oni wędrowali po pustyni. Gdy skończyła się woda którą Abraham im dał im, Hagar położyła syna w zaroślach i oddaliła się na odległość strzału z łuku, nie chcąc patrzeć na jego śmierć a następnie głośno zapłakała. Ale Bóg usłyszał głos ich płaczu, i anioł Boży pokazał jej studnię wody, aby ocalić życie chłopca. "I Bóg był z chłopcem gdy dorastał. Żył na pustyni Paran i stał się znakomitym łucznikiem." Abraham mieszkał, "wiele dni" wśród Filistynów i Avimelech zawarł z nim przymierze w Beer Szewa, gdzie Abraham zasadził drzewo i dał mu siedem owiec jako znak ich przysięgi i umowy. A potem przechodzi Abraham największą ze wszystkich prób... Akedah ("związanie") to opowieść o tym jak Abraham był wypróbowany przez Boga przy wiązaniu jego ukochanego syna Izaaka i złożeniu go w ofierze na górze Moria, miejscu przyszłej świątyni. W ostatniej chwili Bóg zatrzymał Abrahama od złożenia tej ofiary. Zamiast tego złożył w ofierze znalezionego barana, który zaplątał się rogami w krzaki. Abraham nazwał to miejsce JHWH-Jireh, "JHWH, który widzi". Jako mesjanistycznie wierzący, rozumiemy Akedah jako zapowiedź ostatecznego poświęcenia przez Ojca niebieskiego swego umiłowanego Syna w naszym imieniu. W przeciwieństwie do Abrahama, Bóg Ojciec rzeczywiście ofiarował Syna swego Jednorodzonego na Moria w celu zbawienia dla wszystkich, którzy wierzą. Jak powiedział Abraham, Elohim yireh-lo haseh ("Bóg upatrzy sobie jagnię"). Zastanów się, jak Akedah ukazuje proroczy obraz Mesjasza Jeszua jako "Baranka Bożego" (Seh ha Elohim), który gładzi grzechy świata (J 1,29). Zarówno Izaaka i Jeszua urodziły cudownie; obaj byli "Jednorodzonymi synami"; obaj mieli być poświęceni przez ich ojców na górze Moria, obaj mieli zmartwychwstać trzeciego dnia (Genesis 22:5, Hbr 11:17-19) ; obaj chętnie podjęli środki jego realizacji, jak i przez to wykazać, że jedno życie może być poświęcane dla innego - barana za Izaaka, i Jeszua dla całej ludzkości. Rzeczywiście, Izaak jest jasnym obrazem obiecanego nasienia Abrahama które przyjdzie, by usunąć kelalah (przekleństwo) i zachować nas od śmierci. Ze względu na posłuszeństwo Abrahama i pokładaną ufność w Bogu, Anioł Pański mówi : Przysięgam na siebie, wyrocznia JHWH, że ponieważ uczyniłeś to, a nie odmówiłeś Mi syna twego jedynego, będę ci błogosławił i dam ci potomstwo tak liczne jak gwiazdy na niebie i jak ziarnka piasku na wybrzeżu morza; potomkowie twoi zdobędą warownie swych nieprzyjaciół. I w potomstwie twoim błogosławione będą wszystkie narody ziemi za to, że usłuchałeś głosu mego. Parsza kończy się gdy Abraham osiedlił się w Beer Szeba i otrzymał wiadomości o narodzinach Rebeki córki, jego bratanka Betuela :
Czytanie z Haftory 2 Król 4,1-4;37: Haftarah do Parszy Wajera dotyczy dwóch nisim (cuda) dokonywanych przez proroka Elizeusza, ucznia Eliasza hanavi (prorok Eliasz). Pierwszy cud dotyczył, zubożałej wdowy, która nie miała środków na pokrycie długów zaciągniętych przez jej męża, a wierzyciel groził, że weźmie jej dwóch synów jako niewolników w zamian za spłatę jej długu. Zwróciła się do proroka Elizeusza, który powiedział jej by pożyczyła puste naczynia od wszystkich sąsiadów, aby zamknąć drzwi swego domu, i wlać olej do nich z jednego dzbana w którym pozostał olej,. Miała wiarę w słowa proroka i olej cudownie płyną z jednego dzbana aż wszystkie wypożyczone naczynia były pełne. Elizeusz polecił jej sprzedać wystarczająco dużo oleju do zapłaty długu i żyć ze sprzedaży pozostałego jeszcze oleju. Drugi cud, Elizeusz przechodził przez Szunam w Izraelu, gdzie zaprzyjaźnił się z pewną kobietą i jej mężem. Ostatecznie kobieta poprosiła męża, aby dodać pokój w domu, aby pomieścić proroka podczas jego podróży przez ten obszar. W uznaniu, Elizeusz zapytał, czy jest coś co może dla niej zrobić, ale odmówiła. Jednak sługa Elizeusza zauważył, że para była bezdzietna, a Elizeusz wtedy prorokował, że w ciągu roku będzie miała syna. W następnym roku, syn rzeczywiście się urodził. Ale jako małe dziecko, nagle zachorował i zmarł na kolanach jego matki. Kobieta Szunamitka umieściła martwe ciało chłopca na łóżku proroka, i natychmiast wyruszyła na poszukiwanie Elizeusza na Górze Karmel. Kiedy dowiedział się, co się stało, Elizeusz wysłał swego sługę przed nim z jego laską, polecając mu użyć tej laski do ożywienia chłopca. Jednak sługa Gehazi nie był w stanie ożywić dziecka. Kiedy Elizeusz końcu przyszedł, udał się do swojego pokoju i znalazł dziecko. Potem położył się na niego, usta-usta, oko w oko, ręka w rękę, i, jak to było, ciało dziecka zrobiło się ciepłe i życie chłopca ponownie powróciło do niego. Chłopiec kichnął siedem razy i otworzył oczy. Matka otworzyła drzwi, pokłoniła się do stóp Elizeusza, i zabrała swego syna.
Jako ten, który przyszedł po Eliyahu ha Navi, Elizeusz jest typem Mesjasza Jeszua, który przynosi obfitość dla tych, którzy wierzą w Niego i ma moc wskrzeszania ludzi z martwych (techiyat hametim). Cud oleju jest podobny do cudu chlebów, a wskrzeszenie syna kobiety Szunamitki jest podobne do wskrzeszenia córki Jaira (Łk 8:41-55). Czytanie z Brit Chadaszah Ew. Łukasza 1;26-38 i 24,36-53 oraz 2 Piotra 2;4-11: Odczyty z Brit Chadaszah dotyczą obiecanego nasienia Abrahama, Jeszua Mesjasza, Zbawiciela świata. W pierwszym czytaniu z Ew. Łukasza, widzimy, jak Miriam (Maria) obiecano cudowne dziecko, w rzeczywistości bardzo nasienie Abrahama obiecał przyjść na świat. Kiedy zapytała, jak to będzie możliwe, ponieważ była dziewicą, anioł odpowiedział, że dla Boga nic nie jest niemożliwe. Tak jak wydawało się niemożliwe dla Sary urodzić Izaaka, więc urodzi Jeszua - przez moc Pana - ponieważ nie ma nic zbyt cudownego dla Pana (por. Rdz 18:4). Drugie czytanie z Ew. Łukasza jest to ukazanie się po zmartwychwstaniu Pana Jeszui Jego uczniom, i jak on "oświecił ich umysły," aby mogli zrozumieć, jak wypełniło się wszystko, co napisane w Torze i Nevi'im i Ketuvim (czyli Tanach ) dotyczące Jego cierpienia, śmierć i zmartwychwstania trzeciego dnia. Kiedy wstępował do nieba, pobłogosławił swoich uczniów i polecił im czekać na przyjście Ruach Hakodesz (Ducha Świętego), aby wypełnić święto Szavu'ot (Pięćdziesiątnica). Czytanie z Listu 2 Piotra wspomina o losie bezbożnych, którzy zostaną zniszczeni w wyroku podobnie jak mieszkańcy Sodomy i Gomory. Jednak, tak jak ocalał sprawiedliwy Lot, Bóg wie, jak uratować pobożnych z prób, ale zachowa niesprawiedliwych dla karania, aż do dnia sądu. Błogosławieństwo końcowe: UWAGA: Tekst w paru miejscach może być trochę niegramotny z uwagi na trudności tłumaczenia z angielskiego na polski translatorem google.