Göcek, Fethiye, Muğla

Göcek, Fethiye, Muğla

WYBRZEŻE EGEJSKIE Wybrzeże egejskie jest jednym z najpiękniejszych regionów Turcji. Czyste złote plaże, gaje oliwne, skaliste granie i piniowe lasy otaczają wody Morza Egejskiego. Muzeum Muğla Biblioteka Celsusa, Efez Małe wioski rybackie, popularne kurorty, historyczne zabytki, kultura i mitologia region oferuje atrakcje dla każdego. Miłośnicy natury i przyrody, plażowicze, fotograficy, entuzjaści sportów, żeglarze czy archeolodzy wszyscy znajdą tu coś dla siebie. Wzdłuż wybrzeża ciągnie się rozbudowana baza noclegowa, mogąca zadowolić klientów o bardzo zróżnicowanych oczekiwaniach. Bodrum, Muğla 1

2 Wieża Zegarowa, Izmir

IZMIR, MIASTO RODZINNE HOMERA Miasto zwane przez Turków Pięknym Izmirem leży w górnej części ciasnej zatoki, pełnej statków i jachtów. Panuje tu łagodny i słoneczny klimat, a bryza morska zapewnia świeżość nawet w najbardziej upalne dni. Za promenadami otoczonymi przez palmy i alejami biegnącymi wzdłuż wybrzeża, miasto wtapia się w górski krajobraz lądu. Izmir jest trzecim pod względem wielkości miastem w Turcji i drugim co do wielkości portem po Stambule. To kosmopolityczne miasto tętni życiem przez cały rok, a pomiędzy czerwcem a wrześniem odbywają się tu artystyczne i kulturalne festiwale. Miasto zostało założone 3000 lat p.n.e. (wówczas było znane jako Bayrakli). W antycznych czasach, po Troi, było jedną z najbardziej zaawansowanych cywilizacji zachodniej Anatolii. Upadło 1500 lat p.n.e. podczas najazdu hetyckiego. Już 500 lat później Izmir, znany wówczas jako Smyrna, był uznawany za jedno z najważniejszych miast Federacji Jońskiej. Muzeum Archeologiczne Powiada się, że w tym najświetniejszym dla miasta okresie mieszkał w nim Homer. Czasy świetności miasta skończyły się 600 lat p.n.e., kiedy to Izmir został podbity przez Lidię. W tym okresie miasto nie znaczyło dużo więcej niż mała wioska. W IV wieku p.n.e., podczas panowania Aleksandra Wielkiego, u podnóży Góry Pagos powstało nowe miasto. Okres panowania rzymskiego stanowi drugą wspaniałą erę w historii miasta. Od IV wieku n.e. aż do podbicia tych terenów przez Turków Seldżuckich w wieku XI, miasto znajdowało się pod panowaniem Bizancjum. W 1415 roku sułtan Mehmet Çelebi włączył Izmir do Imperium Osmańskiego. Detale architektoniczne Wieży Zegarowej 3

4 Muzeum Archeologiczne

MUZEA Muzeum Archeologiczne, niedaleko skweru Konak, posiada wspaniałą kolekcję antyków, w tym posągi Posejdona i Demeter, które w czasach antycznych stały na tutejszej agorze. (Otwarte codziennie z wyjątkiem poniedziałków). Obok Muzeum Archeologicznego mieści się Muzeum Etnograficzne, posiadające eksponaty obrazujące lokalny folklor, m.in. kolekcje dywanów Bergama i Gördes, tradycyjne stroje oraz wielbłądzie uzdy. (Otwarte codziennie z wyjątkiem poniedziałków). Muzeum Atatürka, mieszczące się w starym izmirskim domu przy Atatürk Caddesi, posiada eksponaty upamiętniające wielkiego przywódcę Turków. (Otwarte codziennie z wyjątkiem poniedziałków). W Muzeum Sztuk Pięknych, mieszczącym się w Konak, obejrzeć można dzieła najbardziej znanych tureckich malarzy. Muzeum Efez, Selçuk Muzeum Atatürka Przy Bulwarze Cumhuriyet znajduje się prywatne Muzeum Sztuki Selçuka Yaşara. Znajduje się w nim kolekcja eksponatów XX-wiecznej sztuki tureckiej. (Otwarte codziennie z wyjątkiem niedziel). Muzeum Przyrody w Bornova prezentuje wystawę poświęconą historii krajobrazu regionu Morza Egejskiego. (Otwarte codziennie z wyjątkiem niedziel). Muzeum Archeologiczne Ödemiş znajduje się 60 km na wschód od Izmiru. Posiada eksponaty historyczne z różnych epok. (Otwarte codziennie z wyjątkiem sobót i niedziel). Muzeum Etnograficzne Kolejne Muzeum Archeologiczne leży 50 km na wschód od Izmiru. (Otwarte codziennie z wyjątkiem sobót i niedziel). 5

6 Agora, Kadifekale

HISTORYCZNE MIEJSCA I ZABYTKI Dzięki wykopaliskom prowadzonym w Bayrakli odnaleziono mieszczącą się tu w czasach antycznych świątynię Ateny, a także mury miejskie z okresu jońskiego, okalające miasto pomiędzy VII a V wiekiem p.n.e. Odnaleziono także ceramikę datowaną na III wiek p.n.e. W Kadifekale znajdują się wspaniale zachowane ruiny zamku i otaczających go murów, zbudowanych przez Lysimachusa za czasów panowania Aleksandra Wielkiego. Zamek wciąż góruje nad położonym w dole Izmirem. Jest też doskonałym miejscem do podziwiania panoramy miasta. Kadifekale Agora, czyli rynek w dzielnicy Namazgah, została zbudowana za panowania Aleksandra Wielkiego. Jej dzisiejszy wygląd jest efektem przebudowy po zniszczeniach, które nastąpiły wskutek trzęsienia ziemi w 178 roku n.e. Rekonstrukcje datowane są na czasy panowania Marka Aureliusza. Zajazd Kizlarağasi Kadifekale Akwedukty Şirinyer i Yeşildere to dwa przykłady myśli inżynierskiej czasów rzymskich. Budowle te łączyły miasto z płynącą nieopodal rzeką Meles, a korzystano z nich przez cały okres panowania Bizancjum i Osmanów. Kościół św. Polikarpa jest najstarszym kościołem w Izmirze i symbolizuje Siedem Kościołów Apokalipsy. Św. Polikarp został zamordowany przez Rzymian w 155 roku w Kadifekale. Legenda głosi, że gdy próbowano Polikarpa spalić żywcem, ogień nie wyrządzał mu krzywdy. Żołnierze rzymscy zasztyletowali go zatem. Kościół został przebudowany w 1620 roku. Kościół św. Polikarpa Zajazd Kizlarağasi Han jest świetnym przykładem XVIII-wiecznej architektury osmańskiej. Został odnowiony i obecnie można go oglądać w pełnej krasie. 7

8 Budynek Asansör

Symbolem Izmiru jest Wieża Zegarowa (Saat Kulesi), stojąca w samym sercu miasta, przy skwerze Konak. Wieża utrzymana jest w stylu osmańskim. Zbudowana została w 1901 roku, jako podarunek od sułtana Abdülhamida. Stara dzielnica Asansör, zwana też dzielnicą żydowską, pełna jest odnowionych domów z dawnych czasów. Przez dzielnicę przebiega deptak Dario Moreno Sokaği, który prowadzi do dźwigu Asansör, zbudowanego w XIX wieku. Konstrukcja o wysokości 51 metrów umożliwia przejście z ulic znajdujących się w dolnej części dzielnicy do wyżej położonych. W górnej części znajdują się restauracje, z których można podziwiać panoramę Izmiru. Będąc na Havra Sokak w Kemeralti, warto zwrócić uwagę na stare budynki i synagogi. Alsancak (Punta) z tradycyjną zabudową, została zmieniona w promenadę pełną barów i restauracji. W centrum Cumhuriyet Meydani (Plac Republiki) znajduje się pomnik Atatürka. Postać siedzącego na koniu ojca Republiki skierowana jest w kierunku morza. Wzniesiony w 1933 roku posąg symbolizuje wyzwolenie miasta przez wojska tureckie podczas pierwszej wojny światowej. Wieża Zegarowa Izmir Pomnik Atatürka Widok na Izmir od strony Kadifekale Tymczasem pomnik Latających Delfinów w Karşiyaka jest symbolem braterstwa i przyjaźni. MECZETY Meczet Hisar jest największym i najstarszym spośród wszystkich tego typu budowli w Izmirze. Zbudowano go w XVI wieku, a przebudowano w XIX. Posiada piękne wnętrze z ciekawą amboną i niszą skierowaną w stronę Mekki (mihrab). Alsancak (Punta) Inne meczety w Izmirze to Salepçioğlu (XX wiek), Şadirvan (zbudowany w XVII wieku i odrestaurowany w wieku XIX) i Kemeralti (XVII wiek). Wszystkie budowle znajdują się w pobliżu dzielnicy Kemeralti. 9

Kültürpark PARKI Kültürpark to główny park miasta, oferujący różnorodne możliwości spędzania wolnego czasu. Odbywają się tu Międzynarodowe Targi Izmir, tutaj też znajdują się: park rozrywki, zoo, restauracje i ciche ogrody. Park Olof Palme, mieszczący się w Karşiyaka, to świetne miejsce dla osób lubiących aktywny wypoczynek. Posiada centra sportowe, w których można uprawiać najróżniejsze dyscypliny. Karşiyaka to pradawna Kordelia. W sąsiedztwie znajduje się kolejny park, Adnan Saygun, będący centrum kulturalno-artystycznym. Mieści się tu amfiteatr, w którym organizowane są koncerty oraz odgrywane sztuki teatralne. Podobne atrakcje czekają na gości w Parku Muzeum na otwartym powietrzu. 10

Park Insan Haklari (Praw Człowieka) słynie z modernistycznych pomników, m.in. wielkiego pomnika Latających Delfinów. Park Muammer Aksoy to urocze miejsce, położone blisko morza, z przepięknym widokiem na Zatokę Izmir. Rekreacyjny Park Turgut Özal, zlokalizowany w Bayrakli, to kolejny park z ośrodkiem sportowym. SZTUKA, KULTURA, ROZRYWKA W przeciągu wielu lat Izmir zyskał reputację kosmopolitycznego miasta kultury. W Centrum Kulturalnym Izmiru znajduje się sala koncertowa. Odbywają się tu przedstawienia baletowe i operowe. Miasto posiada Filharmonię Egejską, w której odbywają się wspaniałe koncerty. Podczas corocznego Międzynarodowego Festiwalu Izmiru artyści z całego świata występują przed publicznością w wielu miejscach miasta oraz w jego okolicach, również w teatrze w Efezie. W ciągu dnia warto wybrać się na przejażdżkę bryczką, a wieczorem spędzić miło czas w lokalnych restauracjach i barach, których wokół Kordonboyu, Pasaport Pier i Karşiyaki jest bardzo wiele. ZAKUPY Na ulicach Rynku Kemeralti można znaleźć sklepy z cennymi antykami i oryginalną biżuterią. Jest tu wiele sklepów z ubraniami, można także nabyć suszone figi czy rodzynki, z których słynie Izmir. Restauracje i rybne tawerny, leżące pośród tej kolorowej scenerii, serwują lokalne przysmaki, m.in. Trança czy Çipura, dwa rodzaje morskiego leszcza. Najlepsze i najmodniejsze sklepy leżą przy Promenadzie Kordon w Alsancak, Karşiyaka, Cumhuriyet i Pasaport. 11

12 Posiadłość Çakir Ağa, Birgi, Izmir

Balçova, leżąca na drodze do Çeşme, to jedno z największych termalnych spa w Turcji. Posiada doskonałe wyposażenie, bogate zaplecze rekreacyjne oraz gabinety odnowy biologicznej. OTOCZENIE IZMIRU Çamalti, leżące 15 km na zachód od Karşiyaka, to region nadbrzeżnych bagien i wyschniętych słonych jezior, ze względu na obecność wielu gatunków ptaków zwany Ptasim Rajem Izmiru. Entuzjaści ornitologii mogą spotkać tu m.in. pelikany i flamingi oraz wiele innych ciekawych odmian. Yamanlar Çamliği to las piniowy, leżący niedaleko Jeziora Karagöl, 40 km na północny wschód od Karşiyaka. Jest to popularne miejsce ze względu na organizowane tu pikniki. Ponadto znajdują się tu liczne restauracje i baseny. W miejscowości Kemalpaşa, 20 km od Izmiru, znajduje się słynna płaskorzeźba z czasów hetyckich, wykuta w skale niedaleko przełęczy Karabel. Płaskorzeźba, Efez Ptasi Raj Izmiru Belkahve to najwyższej położony punkt w okolicy Izmiru. Z jego szczytu, relaksując się przy filiżance tureckiej kawy, obserwować można Zatokę Izmiru. Dawniej było to ulubione miejsce odpoczynku Atatürka, obecnie mieści się tu jego pomnik. We wsi Birgi znajduje się posiadłość Çakir Ağa, doskonały przykład tureckiej architektury. W Turcji znajduje się wszystkie siedem miast, w których ulokowanych jest Siedem Kościołów Apokalipsy św. Jana. Są to: Efez, Izmir, Bergama, Akhisar, Sart, Alaşehir i Eskihisar. Zabytki te podziwiać można podczas wycieczki, trwającej od jednego do czterech dni. Wnętrza w posiadłość Çakir Ağa Półwysep Çeşme, otoczony Morzem Egejskim, leży na zachód od Izmiru. Nazwa Çeşme oznacza fontannę i odnosi się do wielu okolicznych źródeł, odkrytych na przełomie XVIII i XIX wieku. 13

Forteca Çeşme To jedno z najpiękniejszych wybrzeży w Turcji otoczone jest czystym, błękitnym morzem, polami porośniętymi anyżem, sezamem, drzewami morelowymi, figowymi i kauczukowymi. W tutejszych nieskazitelnie czystych zatoczkach amatorzy pływania odnajdą ciszę i spokój. Goście mogą liczyć na doskonałe zakwaterowanie, liczne restauracje, miejsca do uprawiania sportu oraz inne rozrywki. XIV-wieczna forteca, zbudowana przez Genueńczyków, została powiększona i przebudowana przez Turków Osmańskich w XVI wieku.twierdza dominuje nad małym portem Çeşme, położonym 80 km od Izmiru. Dziś miasto jest popularnym kurortem z doskonałą bazą noclegową, restauracjami i klubami.niedaleko twierdzy znajduje się XVI-wieczny zajazd dla karawan, zbudowany przez Sulejmana Wspaniałego, obecnie przekształcony w nowoczesny hotel. Natomiast w XIX-wiecznym Kościele Hagios Haralambos znajduje się dziś Galeria Sztuki Emir Çaka. Dla amatorów odnowy biologicznej atrakcją mogą stać się tutejsze łaźnie. 14 Alaçati, Çeşme

W mieście można nabyć doskonałej jakości dywany, produkty skórzane oraz inne wyroby i pamiątki. Miasto nie śpi nawet nocą. Położone wzdłuż promenady restauracje i kluby nocne tętnią życiem. W Çeşme każdego lata organizowany jest Międzynarodowy Festiwal Piosenki. Aby podziwiać półwysep i okoliczne zatoki, można wynająć jacht. Ponadto raz w tygodniu kursują tu promy z Wenecji. Popularnym centrum wypoczynkowym w Ilica jest Przystań i Kompleks Wypoczynkowy Altin Yunus (Złoty Delfin). W pobliżu doskonale wyposażonego kurortu rozciągają się piaszczyste plaże, a malowniczy port wypełniony jest łodziami. Zatoka posiada doskonałe warunki do uprawiania sportów wodnych, a zwłaszcza windsurfingu i żeglarstwa. Wokół Ilica znajdują się gorące źródła. Szczególną popularnością cieszą się źródła położone w Şifne Bay. Paşa Limani (Port Paszy) posiada kemping, oferujący wiele możliwości spędzania wolnego czasu. W Zatoce Ilica, co roku w lipcu, rozgrywane są Międzynarodowe Regaty Çakabey klasy Optymist. Ilica, Çeşme Przystań i Kompleks Wypoczynkowy Altin Yunus (Złoty Delfin), Çeşme Sąsiednia cicha wioska Ildiri, leżąca 20 km na północny wschód od Çeşme, to antyczna Erytrea. Niezapomniany wschód słońca można obejrzeć, wspinając się o świcie na Akropol. Okoliczna Zatoka Gerence to zakątek leżący na północny wschód od Półwyspu Çeşme. Można do niej dotrzeć wypożyczonym jachtem lub samochodem. To idealne miejsce nie tylko dla tych, którzy pragną wypocząć na łonie natury, ale także dla miłośników sportów wodnych. W rybackiej wiosce Dalyan jedna z najlepszych rybnych restauracji sąsiaduje z ruchliwym molem okolicznej przystani. Ilica, Çeşme Turystom z pewnością przypadnie do gustu różnorodność zakwaterowania i długie piaszczyste plaże miasteczka Çiftlik, leżącego na północ od Çeşme. Na południu, w niedaleko położonej miejscowości Altinkum Plaj, znajdują się kempingi oraz idealne do długich spacerów plaże. 15

Molo Urla Wzgórza uroczego, typowego miasteczka egejskiego Alaçati zdobią dawne młyny, przekształcone obecnie w atrakcyjne restauracje. Alaçati leży w głębi lądu, na południe od miejscowości Ilica i wybrzeża. Kilka kilometrów dalej na południe znajduje się przyjemna plaża. Wiele okolicznych zatoczek dostępnych jest wyłącznie od strony wody, dlatego dużą popularnością cieszą się wypożyczalnie jachtów i motorówek. Znane w czasach antycznych jako Clazomenae, Urla Iskelesi posiada przystań oraz doskonałą bazę noclegowo-wypoczynkową o zróżnicowanej ofercie cenowej. Z restauracji położonych na szczycie Góry Güvendik rozciąga się wspaniały widok na zatoki i wysepki. Nieduża wioska rybacka Çeşmealti słynie z doskonałych rybnych restauracyjek. Jadąc wzdłuż pięknie położonego wybrzeża Półwyspu Karaburun, mijamy po drodze kilka zatoczek i wiosek rybackich, m.in. Balikliova, Mordoğan i Karaburun. W tej ostatniej znajdują się przytulne hotele, ogrody herbaciane i restauracje. 16

Położone są one między pięknym górskim urwiskiem a czystą, przejrzystą wodą. Od strony Góry Manastir rozciąga się niezapomniany widok wybrzeża Karaburun, leżącego naprzeciw linii wybrzeża Foça, a także wejścia do Zatoki Izmir. Na południowej stronie Półwyspu Çeşme, niedaleko miasta Seferihisar, leży malowniczo położona marina Siğacik. To ważne centrum żeglarskie, otoczone fortyfikacjami datowanymi na okres genueński, jest dobrym punktem wypadowym na wycieczkę do Świątyni Dionizosa w antycznym miasteczku Teos oraz na śliczną plażę w Akkum. Na południe od Akkum znajduje się kurort New Neptun Holiday, w którym prowadzone są szkółki windsurfingowe i nurkowania. Tutejsza zatoka jest doskonałym miejscem do uprawiania tych sportów. W rejonie Torbali, pomiędzy wioskami Özbeyköy i Yeniköy, leżą ruiny antycznej metropolii. Karaburun Ildiri, Çeşme Teos, Seferihisar Gümüldür ma dobrze rozbudowaną infrastrukturę turystyczną, piękne plaże, urocze restauracje i hotele. Niedaleko na wschód, w Ahmetbeyli (Claros), znajduje się Świątynia Apolla i pozostałości jego ogromnego posągu. W jednej z przylegających do plaży restauracji można zjeść dobre ryby i owoce morza. Ładnie położona, biegnąca wzdłuż wybrzeża droga prowadzi z Ahmetbeyli do plaży Pamucak. 17

18 Foça, Izmir

Północny Region Egejski Antyczna Phocaea, Foça, niegdyś była częścią Federacji Jońskiej. Dziś jest nowoczesnym i pełnym turystów miasteczkiem wakacyjnym z dwoma głębokimi przystaniami. Czyste plaże, przyjemne restauracje oraz możliwość zakwaterowania, zachęcają do spędzenia tu urlopu. Entuzjaści doskonałej opalenizny zapewnią ją sobie na naturalnych skalnych tarasach Wysp Syren. Bergama, kiedyś stolica kulturalna, przetrwała jako miejsce archeologicznych wykopalisk. W Akropolu, leżącym ponad nowym miastem, znajdują się ruiny biblioteki, teatru, Świątyni Krajana i Dionizosa, monumentalny Ołtarz Zeusa, sanktuarium Demeter oraz antyczne gimnazjum, którego tarasy prowadzą wprost na miejską agorę. Asclepion, leżący w południowo-zachodniej części miasta, to dawne sanktuarium dedykowane bogu Asclepionowi. W mieście znajduje się Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne. Niedaleko mieści się świątynia Sera- Akropol, Bergama pisa, boga podziemnego świata, którego Egipcjanie czcili obok Ozyrysa. Świątynia została przekształcona w bazylikę w okresie Bizancjum. Dikili, często odwiedzane przez pływające tu wycieczkowce z Pergamonu, to miasto o relaksującej atmosferze, z wieloma miłymi restauracjami, biegnącymi wzdłuż Promenady Kordon. Warto zatrzymać się w małym porcie Çandarli, pradawnym Pitane, by obejrzeć genueńską twierdzę, jedną z najlepiej zachowanych w całej Turcji. Pomnik Nike, Bergama Ayvalik to uroczy port, mieszczący się pośród pięknych lasów piniowych. Nieopodal leży Şeytan Sofrasi (Diabelski Stół), z którego rozciąga się piękna panorama na archipelag wysp leżących wzdłuż Zatoki Ayvalik i małą Wyspę Alibey (Cunda), na której mieszczą się rybne restauracyjki. 19

Wyspa Alibey Plaża Sarmisakli uchodzi za jedną z najpiękniejszych w okolicy. Zatoka Edremit, znana również jako Oliwkowa Riwiera, posiada wiele uroczych kurortów wakacyjnych, m.in. Küçükkuyu, Altinoluk, Akçay (gorące źródła), Edremit i Ören. Wszystkie posiadają pięknie położone plaże okalające Zatokę Edremit, w której mieszczą się liczne hotele oraz domki z widokiem na morze. Również tutaj znajduje się Narodowy Park Kaz Daği, z przepięknymi krajobrazami, zielonymi zakątkami i kilkoma gorącymi źródłami. Zgodnie z mitologią w tym miejscu odbył się pierwszy w historii konkurs piękności. W cieniu Kaz Daği (Góra Ida, 1774 metry n.p.m.) w Pinarbaşi, na zachód od Akçay, Parys podarował Afrodycie złote jabłko, uznając ją za najpiękniejszą z trzech bogiń, co jak wiadomo stało się przyczyną wybuchu Wojny Trojańskiej. 20

BEHRAMKALE (ASSOS) Assos, słynne w antyku centrum nauczania, leży 87 km na południe od Dardaneli, w Okręgu Ayvacik. Arystoteles, najwybitniejszy spośród uczniów Platona, został zaproszony do Assos i spędził tu trzy lata, nauczając swoich studentów. Poślubił tu siostrzenicę Hermei, założył szkołę filozoficzną oraz prowadził wcześniej rozpoczęte badania z dziedzin zoologii, biologii i botaniki. Assos (Behramkale) Akropol w Assos wznosi się 238 metrów n.p.m. W VI wieku p.n.e. zbudowano tu Świątynię Ateny. Ta dorycka budowla została odrestaurowana i dziś strzeże Zatoki Edremit oraz Półwyspu Biga. Warto zatrzymać się tu nocą, gdy blask księżyca rozświetla świątynne ruiny. Ze szczytu wzgórza widać rozciągającą się w dole piękną panoramę. Widok ten pozwala zrozumieć powody, którymi kierował się architekt, wybierając miejsce budowli. W dole leży antyczna agora, gimnazjum i teatr. Z północnego rogu Akropolu widać natomiast meczet, most i Wiejska kawiarnia Erdek, Balikesir fortecę, zbudowane w XIV wieku przez osmańskiego sułtana Murata I. W dole ukryta została mała, spokojna, antyczna przystań. Assos zyskało przez lata miano kulturalnego centrum Turcji, za sprawą panującej tu atmosfery, a także artystów, którzy przyjeżdżali tu w poszukiwaniu natchnienia. Wakacje w tym miejscu z pewnością pozostawią niezapomniane wrażenia. We wsi Gülpinar, leżącej 25 km na zachód od Behramkale, znajduje się antyczne miasto Chryse, gdzie w II wieku p.n.e. zbudowano Świątynię Apolla. Babakale to kolejna mała miejscowość, położona 15 km na zachód od Gülpinar. Prowadząca do niej droga wiedzie przez poszarpane wybrzeże. Świątynia Ateny, Assos Świątynia Ateny, Assos 21

Pomnik Pamięci Żołnierzy Tureckich 22 Pomnik Poległych w Canakkale Narodowy Historyczny Park Półwyspu Gallipoli

ÇANAKKALE Miasto Çanakkale leży blisko Cieśniny Dardanele, łączącej Morze Marmara z Egejskim. Pomiędzy Çanakkale, leżącym na azjatyckim brzegu, a Eceabat i Kilitbahir, położonym na brzegu europejskim, codziennie kursują promy. Doskonały port dla pływających tu jachtów stanowi Przystań Çanakkale, która pozwala odpocząć od trudów żeglowania, a przy okazji zwiedzić okolicę. Przystań posiada sieć restauracji, hoteli i kawiarenek położonych wzdłuż promenady, w których można spokojnie odpocząć, obserwując płynące przez cieśninę statki i jachty. Rozciąga się stąd również piękny widok na Fortecę Kilitbahir oraz Muzeum Archeologiczne. Cmentarz 57. Pułku Piechoty Cmentarz 57. Pułku Piechoty W 1451 roku sułtan Mehmed II, późniejszy zdobywca Stambułu, aby kontrolować przepływ żeglugi przez cieśninę, zbudował dwie fortece na europejskim brzegu Cieśniny Dardanele oraz na sąsiednim brzegu, w Çimenlik. Narodowy Historyczny Park Półwyspu Gallipoli Forteca Kilitbahir Dzisiaj w Fortecy Çimenlik znajduje się muzeum, dedykowane obronie tureckiej cieśniny podczas pierwszej wojny światowej. Narodowy Historyczny Park Półwyspu Gallipoli został utworzony, aby uhonorować bohaterską obronę półwyspu oraz śmierć pół miliona żołnierzy, którzy oddali tu życie za ojczyznę. W 1915 roku Mustafa Kemal, dowódca tureckiej armii, poprowadził zwycięską kampanię, odpierając atak połączonych sił aliantów. W parku postawiono pomniki, cmentarze, tablice pamiątkowe i eksponaty militarne z tego okresu. W pobliżu znajduje się Tuz Gölü (Słone Jezioro) oraz piękne Klify Ariburnu. Piękno zielonych wzgórz, piaszczystych plaż i błękitnej wody stanowi naturalną oprawę dla miejsca pamięci tych, którzy zginęli w obronie kraju. Francuski cmentarz i monument 23

Troja stała się nieśmiertelna dzięki Homerowi i jego powieści o królu Priamie, Hektorze, Parysie i pięknej Helenie. Wykopaliska archeologiczne pozwoliły ustalić badaczom, że w tym miejscu istniało dziewięć typów osadnictwa. Odkryto m.in. dawne mury miejskie, fundamenty domów, świątyń i teatrów. Stojący tu Koń Trojański symbolizuje homerycką opowieść. Przystań zbudowana w III wieku p.n.e. była miejscem odpoczynku św. Pawła podczas jego drogi misyjnej do Assos. Legendarny Koń Trojański Aleksandria-Troas Port Kaleköy, Gökçeada W drodze na kolejną wyspę, Bozcaada, oczom ukazuje się okazały wenecki zamek. Kolejno na horyzoncie pojawiają się białe domki i restauracyjki leżące wzdłuż wybrzeża. Imponująca jest ilość porastających wyspę winnic. Pełno tu ciepłych plaż, najładniejsze znajdują się w Ayazma, Poyraz i Iğdelik. Największą z tureckich wysp jest Gökçeada, otoczona nieskazitelnie czystymi zatokami. Na jej wzgórzach, pokrytych zielonymi piniami i gajami oliwnymi, znajdują się śliczne strumienie i źródła, w oddali widać klasztor. Z Çanakkale i Kabatepe w kierunku wyspy kursują regularnie promy dostępne dla turystów. W sierpniu organizowane są imprezy, podczas których wspólnie bawią się wyspiarze i turyści. Wyspa Gökçeada 24

W głąb lądu Podążając w głąb lądu, natrafia się na żyzną ziemię, jakże ważny element wczesnych cywilizacji. Pozostałości tych kultur widać zarówno na terenach wiejskich, w małych miejscowościach, jak i w większych miastach. Spuścizną Imperium Osmańskiego jest charakterystyczna architektura, która przetrwała zarówno w tradycyjnej zabudowie, jak i tej sakralnej, w postaci meczetów. Kurorty wypoczynkowe powstały wokół miejsc obfitujących w gorące źródła, oferując szeroką gamę usług spa. Turecka łaźnia Uroczystości Mesir Macunu MANISA Meczet Sultan Manisa to atrakcyjne turystycznie miasto egejskie, które zachowało przykłady wspaniałej architektury okresu seldżuckiego i osmańskiego. Ufundowany przez Ayşe Sultan, matkę Sulejmana Wspaniałego, Meczet Sułtan powstał w pierwszych latach XVI wieku. Co roku w kwietniu na terenie meczetu odbywa się festiwal upamiętniający Mesir Macunu, czyli eliksir, który według podań wyleczył matkę sułtana. W XVI wieku słynny architekt Sinan zaprojektował Meczet Muradiye. W przylegającej do niego dawnej szkole teologicznej, czyli medresie, mieści się dziś Muzeum Archeologiczne. W Manisie każdego roku w okresie zbierania plonów, który wypada tu we wrześniu, odbywa się Festiwal Żniw. Z zebranych w tym czasie winogron powstaje doskonałe wino, wysyłane również na eksport. 25

Gimnazjum Sardis, Manisa Na południe od miasta leży Narodowy Park Sipil Daği, na terenie którego znajduje się słynna płacząca skała Niobe. Podróżując na północny wschód, dociera się do Gördes, miasta, które słynie zwłaszcza z produkcji dywanów. Ruiny antycznego Sart (Sardis), kiedyś stolicy królestwa Lidii, leżą na brzegu rzeki Sart Çayi. W tym miejscu została wybita pierwsza na świecie moneta. Świątynia Artemidy i odrestaurowane gimnazjum, podobnie jak synagoga z III wieku n.e., świadczą o randze miasta w przeszłości. Na południe od Sardis leży Góra Boz (antyczna Tmolus). To świetne miejsce do wspinaczki i pieszych wycieczek. Sardis 26

UŞAK Zarówno dawniej, jak i obecnie miasto było ważnym ośrodkiem produkcji dywanów. Informacje i eksponaty dotyczące przeszłości Uşak turyści znajdą w miejscowym muzeum. Muzeum Kaftanci, wspólnie z Etnograficznym Muzeum Atatürka, organizuje fantastyczne wystawy dywanów z różnych okresów oraz prezentuje dawną rezydencję Ojca Narodu. AFYONKARAHISAR Powstanie mierzącej 226 metrów cytadeli Afyonkarahisar datowane jest na 1350 rok p.n.e. Dociera się do niej schodami wykutymi w skale wzgórza. Cytadela była używana zarówno przez Hetytów, jak i Frygijczyków. Niedaleko znajdują się pozostałości świątyni bogini Cybele. Znajdujące się tu Muzeum Archeologiczne i Memoriał Wojny Wyzwoleńczej podkreślają znaczenie miejsca Afyonkarahisar w historii. Tkanie dywanu Aslankaya, Afyonkarahisar Muzeum Uşak Monumentalna płaskorzeźba, dziedzictwo Królestwa Frygijskiego, została wykuta w skałach zwróconych w stronę miasta. W Aslankaya w jednej ze skalnych ścian zostały wyrzeźbione postacie lwów. Açik Hava Müzesi to muzeum pod gołym niebem, leżące blisko północnego wejścia do miasta Dinar, 100 km na południe od Afyonkarahisar. Tu odbył się mityczny pojedynek muzyczny pomiędzy dwoma bogami Apollem i Panem. W tutejszych skałach w czasach antycznych wykuto inskrypcje i rzeźby z okresu panowania Bizancjum i Rzymu. Tureckie delicje 27

28 Świątynia Zeusa, Aizanoi (Cavdarhisar), Kütahya

KÜTAHYA To jedno z najstarszych miast w Turcji. Do dziś jego mieszkańcy kultywują wiele dawnych tureckich tradycji. W mieście znaleźć można liczne przykłady wspaniałej architektury, w tym zamków, meczetów, medres, łaźni, kompleksów religijnych, mauzoleów i pałaców. Jednym z najwspanialszych meczetów jest XIV-wieczny Meczet Ulu. Z zamku Kütahya rozciąga się przepiękny widok na panoramę starego miasta. Muzeum Archeologiczne Kütahya było szkołą teologiczną w XIV wieku, teraz organizowane są tu wystawy etnograficznych eksponatów z okresu Cesarstwa Rzymskiego, Bizancjum, płytek ceramicznych z Izniku powstałych za czasów osmańskich. Znajduje się tu także, przekształcony w muzeum, dom XIX-wiecznego węgierskiego bohatera Lajosa Kossutha. Turyści mogą tu obejrzeć pamiątki i dokumenty związane z życiem Kossutha. Ceramika Kütahya Stroje regionalne, Kütahya Çavdarhisar, Kütahya W XVI i XVII wieku w piecach ceramicznych w Kütahya produkowano wyroby, które można dziś podziwiać w całej Turcji. Piece używane są do dziś. Można je zobaczyć w zakładach, w których utalentowani artyści wypalają płytki ceramiczne, naczynia i misy zdobione kobaltowymi, niebieskimi wzorami malowanymi na białym tle. Na południowy zachód od Kütahya leży rzymskie miasto Çavdarhisar (Aizanoi), w którym znajdują się pozostałości teatru, stadionu i Świątyni Zeusa. Niedaleko leży Góra Murat, w pobliżu której znajduje się kemping. Turystyczną atrakcją są gorące źródła oraz przepiękne zakątki z niezapomnianymi widokami. Fontanna Çinili, Kütahya Blisko Dumlupinar znajduje się Narodowy Park Başkomutan (Naczelnego Dowódcy) i Pomnik Wojny o Niepodległość. 29

30 Teatr Antyczny w Efezie Teatr Antyczny w Efezie

Południowy region egejski Wizyta w Efezie, handlowym centrum antycznego świata, jest jedną z najciekawszych w całej Turcji. Miasto zbudowano w hołdzie Artemidzie. W latach świetności powstawały tu piękne budowle, będące obecnie zabytkami architektury. Zbudowana tu ogromna Świątynia Artemidy, kiedyś uważana była za jeden z siedmiu cudów świata. Przebudowywana wielokrotnie, ostatni raz w III wieku p.n.e., dziś jest tylko ruiną. W tej formie przetrwały także antyczne łaźnie, teatr, gimnazjum, agora i biblioteka Celsus. Nad pobliskim miastem Selçuk góruje bizantyjska cytadela, wzniesiona niedaleko Bazyliki św. Jana w VI wieku, przypuszczalnie zbudowanej na grobowcu apostoła. XIV-wieczny Meczet Isa Bey, znajdujący się obok bazyliki, zdobi typowy portal z okresu seldżuckiego. Muzeum Archeologiczne posiada ważną kolekcję znalezisk i eksponatów odkrytych podczas prac archeologicznych w Efezie. W mieście znajduje się również Muzeum Łaźni Tureckich z siedzibą w XVI-wiecznym budynku, w którym można obejrzeć wystawę obrazującą historię term i łaźni znanych od czasów antycznych. Dom Matki Boskiej (Meryem Ana) Eros jadący na delfinie, Muzeum Efes W mieście organizowany jest, co roku w maju, Międzynarodowy Festiwal Turystyki i Kultury. Historia głosi, że po śmierci Chrystusa św. Jan przybył z Maryją do Efezu, gdzie miała ona mieszkać już do końca swego życia w małym domku (Meryemana Evi), zbudowanym dla niej na Bülbüldaği (Góra Koressos). Miejsce to jest popularnym wśród turystów sanktuarium, do którego pielgrzymuje wielu chrześcijan. Dom ten został uznany przez Watykan, a co roku 15 sierpnia odbywają się tu msze święte. Niedaleko Selçuk znajduje się Muzeum Pociągów i Lokomotyw, prezentujące historię kolei szynowych w Çamlik. 9 km na wschód od Selçuk leży miasto Şirince, znane z tradycyjnych XIX-wiecznych domków, które w większości przekształcono w kwatery dla gości. W tej małej miejscowości, z porastających tutejsze wzgórza winogron, produkuje się dużo wspaniałego wina. 18 km od Selçuk znajdują się domy winne, w których można próbować tego wspaniałego trunku. Posąg Artemidy, Muzeum Efes 31