Jak założyć spółkę komandytowo-akcyjną? Strona 1 Spółka komandytowo-akcyjna jest szczególnym rodzajem spółki handlowej, który łączy w sobie cechy spółek osobowych i kapitałowych. Jest instytucją stosunkowo nową w polskim prawie spółek, wprowadzoną dopiero przez Kodeks spółek handlowych, który wszedł w życie w roku 2001. Hybrydowy charakter spółki komandytowo-akcyjnej oraz stosunkowo niedługi (w porównaniu do innych spółek) okres jej funkcjonowania na polskim rynku powoduje, że wiedza przedsiębiorców na temat procedury zakładania spółek komandytowo-akcyjnych jest niewielka. Przygotowanie statutu spółki Jedną z pierwszych czynności koniecznych do założenia spółki komandytowo-akcyjnej jest przygotowanie statutu. Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien określać: 1) firmę i siedzibę spółki, 2) przedmiot działalności spółki, 3) czas trwania spółki, jeżeli spółka tworzona jest na czas oznaczony, 4) oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza oraz ich wartość, 5) wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela, 6) liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów, 7) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz ich siedziby, adresy albo adresy do doręczeń, 8) organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej, jeżeli ustawa lub statut przewiduje ustanowienie rady nadzorczej. Firma spółki komandytowo-akcyjnej to nazwa pod którą spółka prowadzi swoją działalność. Firma powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie spółka komandytowo-akcyjna. Dopuszczalne jest przy tym używanie w obrocie skrótu S.K.A. Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna (np. spółka z o.o. lub spółka akcyjna), wówczas firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem spółka komandytowoakcyjna. Nie wyklucza to oczywiście zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną. Niezależnie od powyższego, w firmie spółki komandytowo-akcyjnej mogą również znaleźć się dodatkowo inne dowolnie obrane określenia, przykładowo wskazujące na przedmiot prowadzonej przez spółkę działalności czy miejsce jej prowadzenia. Firma spółki może nadto zawierać nazwisko lub pseudonim osoby fizycznej nie będącej jej wspólnikiem, jeśli służy to ukazaniu związków tej osoby z powstaniem lub działalnością spółki. W takim przypadku, umieszczenie w firmie nazwiska lub pseudonimu wymaga uzyskania pisemnej zgody tej osoby fizycznej, a w razie jej śmierci zgody jej małżonka i dzieci.
W firmie spółki komandytowo-akcyjnej nie można natomiast zamieszczać nazwiska ani firmy (nazwy) akcjonariusza. Gdyby jednak doszło do takiej sytuacji, że nazwisko albo nazwa akcjonariusza zostałyby umieszczone w firmie spółki, wówczas akcjonariusz taki odpowiada za zobowiązania spółki wobec osób trzecich tak jak komplementariusz tj. całym swoim majątkiem bez ograniczenia. Należy również pamiętać, że firma spółki nie może wprowadzać innych podmiotów (przede wszystkim konsumentów) w błąd, w szczególności co do przedmiotu i miejsca działalności spółki lub źródeł zaopatrzenia. Firma spółki powinna zatem dostatecznie odróżniać się od firm (nazw) innych przedsiębiorców prowadzących swoją działalność na tym samym rynku. Pojęcie rynku nie zostało zdefiniowane ani w Kodeksie cywilnym ani w Kodeksie spółek handlowych. Możemy w tym przypadku posiłkować się definicją rynku właściwego zaczerpniętą z Ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów. Artykuł 4 pkt 9 tej ustawy wskazuje, że przez rynek właściwy należy rozumieć rynek towarów (przy czym przez towary rozumie się zarówno rzeczy jak i energię, papiery wartościowe i inne prawa majątkowe, usługi, a także roboty budowlane), które ze względu na ich przeznaczenie, cenę oraz właściwości, w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty oraz są oferowane na obszarze, na którym, ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cen i koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencji. Ustalając na jakim rynku działa dany przedsiębiorca należy przede wszystkim brać pod uwagę zasięg terytorialny jego działania oraz zakres oferowanych towarów lub usług. Określenie siedziby spółki polega na wskazaniu w statucie miejscowości, w której zlokalizowana będzie siedziba. Nie ma natomiast potrzeby ani konieczności wskazywania dokładnego adresu, pod którym zarejestrowana będzie siedziba spółki. Przedmiot działalności spółki tradycyjnie określa się w oparciu o Polską Klasyfikację Działalności wprowadzoną Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (Dz. U. z 2007 r., nr 251, poz. 1885). Schemat tej klasyfikacji zawierający określenie poszczególnych rodzajów działalności oraz ich numeryczne oznaczenie z podziałem na działy, grupy, klasy i podklasy stanowi załącznik do powyższego Rozporządzenia. Oznaczenie w statucie czasu trwania spółki konieczne jest tylko wówczas, gdy zamiarem wspólników jest powołanie spółki na określony z góry okres czasu. Czas, na który spółka została utworzona może zostać wyznaczony albo poprzez wskazanie okresu czasu, albo daty końcowej trwania spółki, albo też wskazanie zdarzenia, którego zaistnienie spowoduje rozwiązanie spółki (np. zrealizowanie zamierzonego przedsięwzięcia gospodarczego). Jeśli w statucie nie zamieścimy wzmianki na temat czasu na jaki spółka została utworzona, wtenczas przyjmuje się, że spółka została powołana na czas nieoznaczony. W statucie musi ponadto znaleźć się dokładne oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza oraz ich wartość. Dotyczy to zarówno wkładów wnoszonych na kapitał zakładowy w zamian za obejmowane akcje jak i wkładów wnoszonych na inne fundusze. Wkłady wnoszone przez wspólników mogą mieć charakter pieniężny bądź też niepieniężny (aporty). Przedmiotem aportu mogą być Strona 2
przykładowo: wierzytelności, know-how, nieruchomości, prawa autorskie, udziały, akcje i inne papiery wartościowe, ale także przedsiębiorstwo. Kapitał zakładowy w spółce komandytowo-akcyjnej nie może być niższy niż 50.000 zł a jego wysokość oraz sposób zebrania powinny zostać określone w statucie spółki. Kapitał zakładowy dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej, która nie może być niższa niż 1 grosz. Wartość nominalna akcji powinna jednak zostać precyzyjnie wskazana w statucie. W statucie zamieścić należy również informację o liczbie wszystkich akcji (ze wskazaniem na akcje imienne i akcje na okaziciela) oraz liczbie akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia jeśli mają być emitowane akcje różnych rodzajów. W przypadku akcji uprzywilejowanych należy zatem dodatkowo wskazać z jakim rodzajem uprzywilejowania mamy do czynienia (np. uprzywilejowanie co do głosu, uprzywilejowanie co do dywidendy) oraz na czym owo uprzywilejowanie polega (np. na każdą akcję uprzywilejowaną co do głosu przypadają dwa głosy). Opis sposobu zebrania kapitału zakładowego sprowadza się do podania w jakiej formie i w jakich terminach kapitał ten zostanie pokryty. Trzeba pamiętać, że akcje nie mogą być objęte poniżej ich wartości nominalnej. Jeśli natomiast akcje obejmowane są powyżej ich wartości nominalnej wówczas nadwyżka powinna zostać w całości uiszczona jeszcze przed zarejestrowaniem spółki. Akcje obejmowane za wkłady pieniężne powinny być opłacone przed zarejestrowaniem spółki co najmniej w jednej czwartej ich wartości nominalnej. Z kolei akcje obejmowane w zamian za aporty musza zostać pokryte w całości w ciągu roku od zarejestrowania spółki w KRS. Jeśli jednak akcje są obejmowane wyłącznie za wkłady niepieniężne albo za wkłady niepieniężne i pieniężne, wówczas kapitał zakładowy powinien być pokryty przed zarejestrowaniem co najmniej w jednej czwartej jego minimalnej wysokości. Przedstawienie w statucie organizacji walnego zgromadzenia i rady nadzorczej polega na ustaleniu zasad zwoływania i obradowania tych organów (przygotowywania porządku obrad, przewodniczenia, zgłaszania projektów uchwał, głosowania, protokołowania) a także składu, kadencji, powoływania i odwoływania członków rady nadzorczej. Prócz omówionych powyżej elementów obowiązkowych, statut może regulować również inne kwestie o ile nie będą one sprzeczne z ustawą, naturą spółki komandytowoakcyjnej i dobrymi obyczajami. Podpisanie statutu Statut spółki komandytowo-akcyjnej musi być sporządzony w formie aktu notarialnego. Podpisać statut muszą co najmniej wszyscy komplementariusze, ale dodatkowo mogą podpisać go również akcjonariusze a także osoby nie mające statusu wspólników spółki. Wszystkie osoby, które podpiszą statut uznawane są założycieli spółki. Sprawozdanie założycieli W przypadku gdy statut spółki przewiduje, że kapitał zakładowy zostanie choćby w części pokryty wkładami niepieniężnymi, założyciele spółki zobowiązani są przygotować pisemne sprawozdanie. Sprawozdanie założycieli powinno zawierać: opis Strona 3
deklarowanych aportów, wskazanie liczby i rodzaju wydawanych za nie akcji i innych tytułów uczestnictwa w dochodach lub podziale majątku spółki, podanie zastosowanej metody wyceny deklarowanych aportów, wskazanie osób wnoszących poszczególne aporty oraz uzasadnienie objęcia akcji w zamian za te aporty. W sytuacji, gdy przedmiotem wkładu niepieniężnego jest przedsiębiorstwo, należy nadto załączyć sprawozdanie finansowe dotyczące tego przedsiębiorstwa za okres ostatnich dwóch lat obrotowych. Wniosek o wyznaczenie biegłego rewidenta oraz ogłoszenia w MSiG Przygotowane przez założycieli sprawozdanie wraz z ewentualnymi załącznikami należy poddać badaniu biegłego rewidenta. Biegły rewident ma na celu zbadanie prawdziwości i rzetelności przygotowanego sprawozdania a ponadto powinien wypowiedzieć się w przedmiocie wartości godziwej deklarowanych aportów oraz wydać opinię czy owa wartość odpowiada co najmniej wartości nominalnej bądź wyższej cenie emisyjnej akcji obejmowanych w zamian za aporty. Opinia biegłego rewidenta powinna również oceniać przyjętą w sprawozdaniu założycieli metodę wyceny wkładów niepieniężnych. Na pisemny wniosek założycieli, biegłego rewidenta do zbadania sprawozdania wyznacza sąd rejestrowy właściwy ze względu na siedzibę zakładanej spółki. We wniosku można już zaproponować sądowi osobę biegłego, który ma przeprowadzić badanie sprawozdania, co zwykle usprawnia całą procedurę rejestracyjną. Po złożeniu przez biegłego opinii, założyciele powinni ogłosić w Monitorze Sądowym i Gospodarczym wzmiankę o złożeniu przez biegłego takiej opinii w sądzie rejestrowym. Ogłoszenie musi nastąpić przed zarejestrowaniem spółki w KRS. Kodeks spółek handlowych przewiduje jednak trzy sytuacje, w których można zrezygnować od badania sprawozdania założycieli przez biegłego rewidenta. Dotyczy to wkładów niepieniężnych, których przedmiotem są: 1) zbywalne papiery wartościowe lub instrumenty rynku pieniężnego, jeżeli ich wartość jest ustalana według średniej ceny ważonej, po której były przedmiotem obrotu na rynku regulowanym w okresie sześciu miesięcy, poprzedzających dzień wniesienia wkładu, 2) aktywa inne niż wymienione w pkt 1, jeżeli biegły rewident wydał opinię na temat ich wartości godziwej, ustalonej na dzień przypadający nie wcześniej niż sześć miesięcy przed dniem wniesienia wkładu, 3) aktywa inne niż wymienione w pkt 1, jeżeli ich wartość godziwa wynika ze sprawozdania finansowego za poprzedni rok obrotowy, zbadanego przez biegłego rewidenta na zasadach przewidzianych w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości dla badania rocznych sprawozdań finansowych i skonsolidowanych sprawozdań finansowych. W powyższych trzech przypadkach można odstąpić od badania sprawozdania założycieli, chyba że wystąpiły nowe okoliczności, które mogły istotnie wpłynąć na wartość godziwą wkładów w chwili ich wniesienia, albo wystąpiły nadzwyczajne okoliczności, które wpłynęły na cenę zbywalnych papierów wartościowych lub instrumentów rynku pieniężnego w chwili ich wniesienia, w szczególności związane z utratą płynności obrotu na rynku regulowanym. Strona 4
Jeżeli wkład niepieniężny nie został poddany badaniu biegłego rewidenta, spółka powinna w terminie miesiąca od dnia wniesienia tegoż wkładu ogłosić w Monitorze Sądowym i Gospodarczym: 1) opis przedmiotu wkładu, jego wartość, źródło wyceny oraz metodę wyceny, 2) oświadczenie, czy przyjęta wartość wkładu odpowiada jego wartości godziwej oraz liczbie i wartości nominalnej akcji obejmowanych w zamian za ten wkład bądź wyższej cenie emisyjnej akcji, 3) oświadczenie stwierdzające brak nadzwyczajnych bądź nowych okoliczności wpływających na wycenę aportu. Oświadczenia akcjonariuszy Podobnie jak to ma miejsce w spółce akcyjnej, przygotowanie i podpisanie przez komplementariuszy statutu spółki nie wyczerpuje jeszcze wszystkich czynności założycielskich lecz jest jednym z elementów składających się na całokształt umowy założycielskiej spółki komandytowo-akcyjnej. Do powstania spółki konieczne jest nadto złożenie przez przyszłych akcjonariuszy spółki oświadczeń, w których: 1) wyrażą zgodę na zawiązanie spółki, 2) wyrażą zgodę na brzmienie statutu, 3) obejmą akcje zobowiązując się w zamian do wniesienia w wyznaczonym terminie określonych wkładów, Jeżeli na kapitał zakładowy wnoszone były aporty, wówczas każdy z przyszłych akcjonariuszy powinien dodatkowo oświadczyć, że zapoznał się ze sprawozdaniem założycieli opisującym te aporty oraz opinią biegłego rewidenta jeśli sprawozdanie poddane zostało badaniu. Powyższe oświadczenia akcjonariuszy powinny zostać złożone w formie aktu notarialnego. Każdy z akcjonariuszy może swoje oświadczenie złożyć w odrębnym akcie notarialnym lub też oświadczenie te mogą znaleźć się w jednym akcie. Jeśli wszyscy akcjonariusze mają być jednocześnie założycielami spółki, możliwe jest objęcie jednym aktem notarialnym zarówno statutu spółki jak i dodatkowych oświadczeń akcjonariuszy o objęciu akcji. Wniosek o rejestrację spółki w KRS Kolejnym krokiem w procedurze tworzenia spółki komandytowo-akcyjnej jest złożenie wniosku o wpisanie spółki do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Wniosek powinni złożyć komplementariusze uprawnieni do reprezentowania spółki w terminie 6 miesięcy licząc od dnia podpisania statutu. Wniosek o rejestrację składa się do sądu rejestrowego (sąd rejonowy, wydział gospodarczy) właściwego ze względu na siedzibę rejestrowanej spółki, na urzędowych formularzach dostępnych w sądach rejestrowych oraz na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości. Rejestracji spółki komandytowo-akcyjnej służy formularz KRS-W2 oraz stanowiące załączniki: formularz KRS-WM służący ujawnieniu przedmiotu działalności spółki, KRS-WB służący ujawnieniu komplementariuszy, KRS-WK służący wskazaniu wspólników uprawnionych do reprezentacji spółki i KRS-WG dla rejestracji emisji akcji. Do ww. formularzy należy dodatkowo załączyć: statut, oświadczenia akcjonariuszy o objęciu Strona 5
akcji jeśli były złożone w odrębnych aktach notarialnych, notarialne wzory podpisów osób uprawnionych do reprezentacji spółki, oświadczenie wszystkich komplementariuszy, że wymagane statutem wpłaty na akcje oraz wkłady niepieniężne zostały dokonane zgodnie z prawem, a w przypadku gdy statut przewiduje pokrycie kapitału zakładowego wkładami niepieniężnymi po dokonaniu rejestracji, należy dołączyć oświadczenie wszystkich komplementariuszy, że wniesienie tych wkładów do spółki jest zapewnione zgodnie z postanowieniami statutu. Jeśli w związku z wnoszeniem aportów sporządzone było sprawozdanie założycieli oraz opinia biegłego rewidenta, należy dołączyć również te dokumenty. Do wniosku o rejestrację spółki należy ponadto przedłożyć potwierdzenie uiszczenia opłaty sądowej od wniosku w kwocie 500 zł oraz opłaty w kwocie 500 zł za ogłoszenie o rejestracji spółki w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Wraz z wnioskiem o wpis w rejestrze przedsiębiorców należy jednocześnie złożyć: 1) wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej (REGON); 2) zgłoszenie do ZUS płatnika składek w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych; 3) zgłoszenie identyfikacyjne, o którym mowa w ustawie z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. z 2004 r. Nr 269, poz. 2681, z późn. zm.) wraz z dodatkowym egzemplarzem statutu spółki oraz dokument potwierdzający uprawnienie do korzystania z lokalu lub nieruchomości, w których znajduje się siedziba spółki. Powstanie spółki Po rozpatrzeniu wniosku o rejestrację spółki, sąd rejestrowy wydaje postanowienie o wpisie spółki do Krajowego Rejestru Sądowego. Spółka komandytowo-akcyjna powstaje z chwilą faktycznego wpisu do rejestru i z tym też momentem uzyskuje podmiotowość prawną. Strona 6 Poznań, dnia 02.03.2012 r. Konrad Kaszubiak adwokat