SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VII kadencja Prezes Rady Ministrów DSPA-140-105(3)/13 Warszawa, 26 lipca 2013 r. Pani Ewa Kopacz Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Szanowna Pani Marszałek Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec senackiego projektu ustawy - o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz ustawy - Kodeks karny wykonawczy (druk nr 1349). Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra Sprawiedliwości do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku prac parlamentarnych. Z wyrazami szacunku (-) Donald Tusk
Stanowisko Rządu do senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego oraz ustawy Kodeks karny wykonawczy (druk sejmowy nr 1349) Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz ustawy Kodeks karny wykonawczy (druk sejmowy nr 1349) zawiera propozycje nowelizacji art. 73 k.p.k., art. 245 1 k.p.k. i art. 263 7 k.p.k. oraz art. 215 1 k.k.w., mających za zadanie dostosowanie prawa do wymogów wynikających z wyroków Trybunału Konstytucyjnego: - z dnia 20 listopada 2012 r. (sygn. akt SK 3/12), stwierdzającego niezgodność art. 263 7 k.p.k. z art. 41 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 oraz art. 40 w zw. z art. 41 ust. 4 Konstytucji, - z dnia 10 grudnia 2012 r. (sygn. akt K 25/11), stwierdzającego niezgodność art. 73 3 k.p.k. z art. 42 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji, - z dnia 11 grudnia 2012 r. (sygn. akt K 37/11), stwierdzającego niezgodność art. 245 1 k.p.k. z art. 42 ust. 2 w zw. z art. 31 ust. 3 Konstytucji. Projekt proponuje następujące zmiany: 1) uchylenie w art. 73 k.p.k. regulacji zawartych w 2-4, określających możliwość zastrzeżenia obecności prokuratora lub osoby przez niego upoważnionej podczas kontaktu tymczasowo aresztowanego z obrońcą oraz możliwość zastrzeżenia kontroli korespondencji podejrzanego z obrońcą; 2) zmianę brzmienia art. 245 1 k.p.k. poprzez wyeliminowanie możliwości zastrzeżenia obecności zatrzymującego podczas kontaktu osoby zatrzymanej z adwokatem; 3) zmianę brzmienia art. 263 7 k.p.k. poprzez wskazanie przesłanek, które mogą uzasadniać przedłużenie stosowania tymczasowego aresztowania po wydaniu pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji oraz wprowadzenie kognicji sądu apelacyjnego, jako właściwego do przedłużenia tymczasowego aresztowania na okres przekraczający 5 lat stosowania w powyższej sytuacji, tego środka zapobiegawczego; 1
4) dostosowanie art. 215 1 k.k.w. do proponowanego brzmienia art. 73 k.p.k. poprzez usunięcie z treści przepisu art. 215 1 k.k.w. zdania drugiego dotyczącego określenia sposobu widzenia tymczasowo aresztowanego z obrońcą lub pełnomocnikiem będącym adwokatem albo radcą prawnym, w przypadku zastrzeżenia przez organ, do którego dyspozycji tymczasowo aresztowany pozostaje, swojej obecności lub osoby upoważnionej. Przedmiotowy projekt zmierza do realizacji wymienionych wyżej wyroków Trybunału Konstytucyjnego i wyeliminowania niekonstytucyjnych mechanizmów z obowiązującego systemu prawa karnego, wymaga jednak analizy w zakresie zasadności i zakresu niektórych propozycji oraz potrzeby ich wprowadzania projektowaną ustawą, przy uwzględnieniu przedstawionych w rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego, ustawy Kodeks karny i niektórych innych ustaw (skierowanym w dniu 8 listopada 2012 r. do Sejmu RP, druk nr 870), propozycji w zakresie tożsamych zagadnień. Odnosząc się do proponowanych zmian w art. 73 i art. 245 1 k.p.k. podnieść należy, że przedstawione w senackim projekcie propozycje, całkowicie znoszące ograniczenia w kontaktach tymczasowo aresztowanego z obrońcą oraz osoby zatrzymanej z adwokatem, znacznie przekraczają zakres koniecznych prac legislacyjnych zaleconych ustawodawcy przez Trybunał Konstytucyjny. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 10 grudnia 2012 r. orzekł o niekonstytucyjności art. 73 3 k.p.k. przez to, że nie wskazuje on przesłanek, których zaistnienie uprawniałoby prokuratora do zastrzeżenia kontroli korespondencji podejrzanego z obrońcą. Trybunał stwierdził, że wskazane w art. 73 3 k.p.k. ograniczenie prawa do obrony, nielimitowane żadną klauzulą, może wykraczać poza sytuacje, w których konstytucyjnie i konwencyjnie dopuszczalne jest skorzystanie przez prokuratora z uprawnienia, o którym jest mowa w art. 73 2 k.p.k. Ponadto wobec braku środka zaskarżenia na zarządzenie prokuratora wydane na podstawie art. 73 3 k.p.k., praktyka stosowania tego uregulowania jest w istocie nieweryfikowalna. Dodatkowo, jak wskazuje Trybunał Konstytucyjny, w orzecznictwie strasburskim zwraca się uwagę, że korespondencja pomiędzy osobą pozbawioną wolności, a jej obrońcą powinna być szczególnie uprzywilejowana ze względu na gwarancję wynikającą z prawa do uzyskania fachowej porady prawnej. 2
Stwierdzenie niekonstytucyjności art. 73 3 k.p.k. nastąpiło wyłącznie ze względu na niesprecyzowanie w tym przepisie okoliczności, w których możliwe jest skorzystanie przez prokuratora z możliwości ograniczenia prawa do obrony w sposób przewidziany w tym przepisie. Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że ograniczenia w zakresie nieskrępowanego porozumiewania się przez oskarżonego tymczasowo aresztowanego z obrońcą drogą korespondencyjną są konwencjonalnie dopuszczalne zwłaszcza na wczesnym etapie postępowania oraz w szczególności wówczas, gdy znajdują odpowiednio konkretną podstawę prawną i są konieczne w demokratycznym społeczeństwie dla osiągnięcia zamierzonego celu. Wskazują na to przywołane w wyroku orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (por. wyroki z dnia 25 marca 1983 r. w sprawie Silver i inni przeciwko Zjednoczonemu Królestwu, skarga nr 5947/72; z dnia 4 lipca 2000 r. w sprawie Niedbała przeciwko Polsce, skarga nr 27915/95; z dnia 13 stycznia 2009 r. w sprawie Rybacki przeciwko Polsce, skarga nr 52479/99). Trybunał Konstytucyjny ponadto stwierdził, że wśród judykatów Europejskiego Trybunału Praw Człowieka brak jest takiego, który wskazywałby na niekonstytucyjność takiego rozwiązania. Przeciwnie z wypowiedzi ETPC wynika, że zgodność takiej limitacji z gwarancjami konstytucyjnymi oceniana jest ad casum. To z kolei przemawia za dopuszczalnością posłużenia się przez ustawodawcę w odniesieniu do ograniczenia statuowanego przez art. 73 3 k.p.k. zwrotem niedookreślonym. Takie zwroty, zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, uelastyczniają prawo, przenosząc ich konkretyzację z ustawodawcy na organy je stosujące. Wypełnianie takich zwrotów językowych konkretną treścią nie może jednak być realizowane na zasadzie dobrowolności. Abstrahowanie od nakazu prokonstytucyjnej i prokonwencyjnej interpretacji może doprowadzić do zakwestionowania konstytucyjności takich zwrotów językowych w kontekście art. 2 Konstytucji RP (nakaz prawidłowej legislacji). W tym miejscu warto wskazać na proponowane w powyższym zakresie rozwiązanie prawne zawarte w przywołanym powyżej rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego, ustawy Kodeks karny i niektórych innych ustaw, w którym również proponuje się doprecyzowanie przesłanki uzasadniającej ograniczenie swobodnego kontaktu podejrzanego tymczasowo aresztowanego z obrońcą (art. 73 2 k.p.k.) oraz wprowadzenie w art. 73 3 k.p.k. przesłanki limitującej korzystanie przez prokuratora z możliwości ograniczenia prawa do obrony. 3
Proponowane brzmienie art. 73 3 k.p.k.: Jeżeli wymaga, tego dobro postępowania przygotowawczego, prokurator, w szczególnie uzasadnionych wypadkach, może również zastrzec kontrolę korespondencji podejrzanego z obrońcą. Dodatkowo rządowy projekt proponuje nowelizację art. 73 2 k.p.k. proponując jego nowe brzmienie: W postępowaniu przygotowawczym prokurator, udzielając zezwolenia na porozumienie się, może zastrzec w szczególnie uzasadnionych wypadkach, jeżeli wymaga tego dobro postępowania przygotowawczego, że będzie przy tym obecny sam lub osoba przez niego upoważniona. Zatem podobnie jak w art. 73 2 k.p.k. w proj. 3 tego artykułu eksponuje się wyjątkowość sytuacji, w jakiej dopuszczalne może być ograniczenie swobodnego kontaktu podejrzanego z obrońcą, a dodatkowo proponuje się wprowadzenie przesłanki limitującej możliwość swobodnego komunikowania się, w tym korespondencyjnego, pomiędzy podejrzanym tymczasowo aresztowanym a jego obrońcą. Powyższe propozycje niewątpliwie będą realizować zalecenie Trybunału Konstytucyjnego wynikające z sentencji powołanego na wstępie wyroku z dnia 10 grudnia 2012 r. Przy tym nie wydaje się zasadne całkowite zniesienie ograniczeń w kontaktach podejrzanego tymczasowo aresztowanego z obrońcą, a więc zarówno w kontekście osobistym, jak i korespondencyjnym. Nie kwestionując tego, że zawód adwokata jest zawodem zaufania publicznego, na co zwrócił uwagę Trybunał Konstytucyjny, słusznie przyjmując za niedopuszczalne założenie, że informacje otrzymane przez obrońcę od tymczasowo aresztowanego zostaną wykorzystane w celu utrudnienia postępowania karnego, należy jednak zauważyć, że Trybunał Konstytucyjny zakwestionował takie rozwiązanie w kontekście braku wyraźnie określonych przesłanek, mogących w konkretnej sprawie przemawiać za ograniczeniem prawa do obrony podyktowanym interesem wymiaru sprawiedliwości. Należy ponadto zauważyć, że ograniczenia w zakresie swobodnego kontaktu podejrzanego tymczasowo aresztowanego z obrońcą są limitowane czasowo z uwagi na to, że zgodnie z art. 73 4 k.p.k. zastrzeżenia, o których mowa w 2 i 3, nie mogą być utrzymywane ani dokonywane po upływie 14 dni od dnia tymczasowego aresztowania podejrzanego. 4
Uzasadnianie natomiast całkowitego zniesienia ograniczeń w kontaktach podejrzanego tymczasowo aresztowanego z obrońcą będącą w fazie opracowania dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie prawa dostępu do adwokata w postępowaniu karnym i w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania oraz w sprawie prawa do poinformowania osoby trzeciej w przypadku pozbawienia wolności i prawa do porozumiewania się z osobami trzecimi i organami konsularnymi w czasie pozbawienia wolności wydaje się być co najmniej przedwczesne. Podnieść należy, że spodziewana w przyszłości regulacja nie może stanowić w obecnym stanie prawnym wystarczającego uzasadnienia dla projektowanych zmian, tym bardziej, że w projektowanej dyrektywie przewiduje się m.in. możliwość wprowadzenia w wyjątkowych okolicznościach na etapie postępowania przygotowawczego czasowych odstępstw od stosowania prawa dostępu do adwokata (w zakresie spotykania się na osobności i porozumiewania się podejrzanego z adwokatem, do obecności i skutecznego udziału adwokata w czasie przesłuchania oraz prawa do obecności adwokata podczas określonych czynności dochodzeniowych lub dowodowych). Projekt dyrektywy uzależnia możliwość wprowadzenia powyższych odstępstw od wystąpienia wskazanych w projekcie przesłanek (tj. w przypadku pilnej potrzeby zapobieżenia poważnym negatywnym konsekwencjom dla życia, wolności lub nietykalności cielesnej jakiejś osoby oraz w przypadku konieczności podjęcia przez organy dochodzeniowe natychmiastowego działania w celu niedopuszczenia do narażenia postępowania karnego na poważny uszczerbek). Natomiast projekt dyrektywy nakazuje respektowanie zasady poufności porozumiewania się (obejmującego spotkania, korespondencję, rozmowy telefoniczne oraz inne formy porozumiewania się dozwolone na mocy prawa krajowego) pomiędzy podejrzanymi lub oskarżonymi a ich adwokatem przy korzystaniu z prawa dostępu do adwokata przewidzianego w dyrektywie. Z kolei w wyroku z dnia 11 grudnia 2012 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł natomiast o niekonstytucyjności art. 245 1 k.p.k. przez to, że nie wskazuje on przesłanki, której zaistnienie uprawnia zatrzymującego do obecności przy rozmowie zatrzymanego z adwokatem. W powyższym orzeczeniu wskazuje się, że obecność zatrzymującego może spowodować nieprzekazywanie adwokatowi takich informacji, których udostępnienie osobom trzecim mogłoby utrudnić postępowanie karne 5
w sprawie. Równocześnie regulacja w art. 245 1 k.p.k. może jednak uniemożliwiać przekazywanie także takich informacji, których posiadanie przez adwokata jest niezbędne dla zapewnienia zatrzymanemu skutecznej obrony. Sytuacja taka, zdaniem Trybunału nie spełnia kryterium proporcjonalności sensu stricto. W imię bowiem dążenia do skuteczności postępowania karnego godzi nieproporcjonalnie w prawo do obrony zatrzymanego. W orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego wielokrotnie też podkreśla się, że wzgląd na skuteczność postępowania karnego nie może prowadzić do nieproporcjonalnego ograniczenia prawa do obrony (wyrok z dnia 3 czerwca 2008 r. sygn., K 42/07, OTK-A 2008/5/77). Trybunał podniósł ponadto, że niedopuszczalne jest wprowadzanie dalej idących ograniczeń praw i wolności w wypadku zatrzymanego niż w wypadku tymczasowo aresztowanego. Zastrzeżenie obecności prokuratora na podstawie art. 73 2 k.p.k. przy kontakcie pomiędzy tymczasowo aresztowanym a jego obrońcą ma charakter wyjątkowy, może ono mianowicie nastąpić w szczególnie uzasadnionym wypadku. Rozwiązanie przyjęte w art. 245 1 in fine k.p.k. jest w tym zakresie odmienne i bardziej rygorystyczne nie wskazuje na wyjątkowy charakter obecności zatrzymującego przy rozmowie zatrzymanego z jego adwokatem. Tymczasem w wyroku Trybunału o sygn. SK 39/02, to właśnie wyjątkowość wprowadzonego ograniczenia była (obok jego krótkotrwałości) przesądzająca dla stanowiska Trybunału, że ograniczenie prawa do obrony zawarte w art. 73 2 k.p.k. ma charakter proporcjonalny. Odraczając utratę mocy obowiązującej art. 245 1 k.p.k. Trybunał Konstytucyjny zobowiązał ustawodawcę do uchwalenia nowego przepisu, w którym określi przesłankę, której zaistnienie na zasadzie wyjątku uprawniać będzie zatrzymującego do obecności przy rozmowie zatrzymanego z jego adwokatem. W związku z powyższym zwrócić należy uwagę na zaproponowane, w zakresie nowelizacji art. 245 1 k.p.k., propozycje zawarte w powyżej wskazanym rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego, ustawy Kodeks karny i niektórych innych ustaw. Proponuje się mianowicie jego zmianę poprzez przyjęcie następującego brzmienia: Zatrzymanemu na jego żądanie należy niezwłocznie umożliwić nawiązanie w dostępnej formie kontaktu z adwokatem lub radcą prawnym, a także bezpośrednią z nimi rozmowę; w wyjątkowych, szczególnie uzasadnionych wypadkach zatrzymujący może zastrzec, że będzie przy niej obecny. 6
Powyższa propozycja zawiera zatem przesłankę, o której jest mowa w orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego, a która wskazywać będzie na wyjątkowy charakter możliwego ograniczenia kontaktu zatrzymanego z adwokatem, dodatkowo limitowanego szczególnie uzasadnionym wypadkiem, co wymuszać będzie potrzebę wnikliwej analizy w konkretnym stanie faktycznym z uwagi na konieczność wykazania zaistnienia tej przesłanki w przypadku skorzystania z zastrzeżenia, o którym mowa w art. 245 1 k.p.k. Ponadto podobnie, jak w odniesieniu do oceny przedstawionej w uzasadnieniu senackiego projektu potrzeby wprowadzenia proponowanej zmiany art. 73 k.p.k., należy wskazać na przedwczesne w chwili obecnej odwoływanie się do niezakończonych jeszcze prac nad dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie prawa dostępu do adwokata w postępowaniu karnym i w postępowaniu dotyczącym europejskiego nakazu aresztowania oraz w sprawie prawa do poinformowania osoby trzeciej w przypadku pozbawienia wolności i prawa do porozumiewania się z osobami trzecimi i organami konsularnymi W zakresie natomiast propozycji nowelizacji art. 263 7 k.p.k. podnieść należy, że chociaż powołanym wyżej wyrokiem z dnia 20 listopada 2012 r. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że powyższa regulacja w zakresie, w jakim nie określa jednoznacznie przesłanek przedłużenia tymczasowego aresztowania po wydaniu pierwszego wyroku jest niezgodna z Konstytucją, to jednak nie doszło do orzeczenia przez Trybunał Konstytucyjny utraty mocy zaskarżonego przepisu. Zgodnie z uzasadnieniem wyroku ustawodawca winien jedynie wypełnić ewidentny brak normatywny, poprzez wskazanie jasno sprecyzowanych przesłanek stosowania tymczasowego aresztowania po wydaniu pierwszego wyroku. Trybunał Konstytucyjny pozostawił przy tym ustawodawcy pełną swobodę w zakresie wyboru sposobu wykonania orzeczenia z dnia 20 listopada 2012 r. i nie wskazał jednoznacznego sposobu usunięcia wadliwości przepisu, zwłaszcza, że jak stwierdził, może dojść do zmiany stanu prawnego zarówno przez zmiany w zakresie procedury karnej, jak i zmiany w zakresie Kodeksu karnego wykonawczego. Również zasugerował, że w istocie problemem może być wadliwa praktyka orzecznicza. W szczególności zaś stwierdził, że przynajmniej część problemów wskazanych w uzasadnieniu wyroku może zostać usunięta lub przynajmniej złagodzona przez orzecznictwo sądowe, kładące większy nacisk na ochronę praw oskarżonego pozbawionego wolności przy podejmowaniu decyzji o przedłużeniu tymczasowego 7
aresztowania. Dotyczy to w szczególności dołożenia większej staranności w uzasadnianiu, jakie względy w szczególności odnoszące się do okoliczności wskazanych w art. 258 1 k.p.k. przesądzają o tym, że zastosowanie nieizolacyjnych środków zapobiegawczych jest niewystarczające dla zapewnienia należytego przebiegu postępowania. Z tego też względu należy postawić pytanie, czy w istocie propozycja senacka stanowi tego rodzaju rozwiązanie, a w przypadku odpowiedzi negatywnej postulować rezygnację z rozwiązania przyjętego w projekcie. Wydaje się, iż propozycja senacka, nie dotyka istoty problemów wyraźnie zarysowanych przez Trybunał, a sprowadza się w istocie do formalnych kwestii takich jak zmiana właściwości sądu orzekającego o przedłużeniu tymczasowego aresztowania i ograniczeniu przesłanek stanowiących podstawę stosowania tego środka. W tym kontekście zasadnym może być stwierdzenie, że przedstawiona przez Senat propozycja nie wpłynie w sposób istotny na wyeliminowanie negatywnego zjawiska, jakim jest długotrwałość tymczasowego aresztowania, brak jest bowiem przekonujących argumentów, wskazujących na to, że zmiana właściwości sądu w zakresie przedłużania tymczasowego aresztowania wobec osób, co do których zapadł pierwszy wyrok, będzie czynnikiem mobilizującym. Nadto należy zauważyć, że redakcja tego przepisu wskazująca jako wyłączną właściwość sądu apelacyjnego do przedłużenia tymczasowego aresztowania na okres przekraczający 5 lat stosowania tego środka może doprowadzić do wcale nierzadkiej sytuacji, w której Sąd Najwyższy uchylając wyrok w drodze kasacji, nie będzie mógł zastosować jako sąd właściwy tymczasowego aresztowania, jeżeli uzna użycie takiego środka za konieczne dla zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, lecz zgodnie z propozycją projektodawców, będzie musiał wystąpić do sądu apelacyjnego z wnioskiem o przedłużenie izolacyjnego środka zapobiegawczego. Z kolei ograniczenie przesłanek dopuszczających możliwość stosowania aresztu, eliminujące podstawę jaką jest tzw. przesłanka surowej grożącej kary, jest także rozwiązaniem wątpliwym, gdyż można sobie wyobrazić, że sam fakt skazania na karę wieloletniego pozbawienia wolności może zrodzić obawę, iż skazany będzie starał się utrudnić postępowanie karne, zakończone niekorzystnym dla niego rozstrzygnięciem, zwłaszcza, że ryzyko utrzymania wobec niego surowej kary przez sąd odwoławczy jest zdecydowanie większe niż w przypadku tymczasowego 8
aresztowania stosowanego np. w toku postępowania przygotowawczego, gdzie przesłanka surowej kary będzie mogła być zastosowana jako przesłanka samoistna. W tym kontekście wskazać należy, że w powołanym wyżej rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego, ustawy Kodeks karny i niektórych innych ustaw, w którym zostały w sposób kompleksowy uregulowane kwestie środków zapobiegawczych, proponuje się zmianę art. 258 k.p.k, a w szczególności przesłanki określonej w 2, wskazując, że: 2. Wobec oskarżonego, któremu zarzucono popełnienie zbrodni lub występku zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 8 lat, albo którego sąd pierwszej instancji skazał na karę pozbawienia wolności wyższą niż 3 lata, obawy utrudniania prawidłowego toku procesu, o których mowa w 1, uzasadniające stosowanie środka zapobiegawczego, mogą wynikać także z surowości grożącej oskarżonemu kary.. Propozycja brzmienia tego przepisu jednoznacznie zatem wskazuje, że obawa zakłócenia prawidłowego toku postępowania może wynikać z surowości grożącej oskarżonemu kary, czego dowodem może być skazanie na wieloletnią karę pozbawienia wolności. W uzasadnieniu senackiego projektu ponadto szacuje się, że proponowana nowelizacja nie spowoduje wzrostu wydatków z budżetu państwa, a ewentualne koszty wywołane stosowaniem art. 263 7 k.p.k. w nowym brzmieniu mogą znaleźć pokrycie w puli środków zaplanowanych w części 15 budżetu Sądy powszechne. Z uwagi jednak na okoliczność, że dokładne ustalenie skutków finansowych projektowanej ustawy w powyższym zakresie nie jest możliwe, nie sposób zweryfikować założenia o braku dodatkowych kosztów po stronie Skarbu Państwa. W związku z powyższym podkreślić należy, że ewentualne koszty związane z dostosowaniem prawa do wyroków Trybunału Konstytucyjnego, a w szczególności stosowania projektowanego art. 263 7 k.p.k. zostaną pokryte w ramach budżetu części 15 Sądy powszechne i nie będą stanowić podstawy do ubiegania się o dodatkowe środki z tego tytułu. Mając na uwadze powyżej podniesione uwagi w zakresie projektowanego art. 263 7 k.p.k., wydaje się niecelowe uruchamianie procedury legislacyjnej mającej na celu wykonanie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 listopada 2012 r. sygn. akt. SK 3/12, zainicjowanej przez senacki projekt ustawy o zmianie 9
ustawy Kodeks postępowania karnego oraz ustawy Kodeks karny wykonawczy. W pozostałym zakresie, tj. dotyczącym nowelizacji art. 73 i art. 245 1 k.p.k. oraz art. 215 1 k.k.w. Rada Ministrów wyraża pogląd o potrzebie prowadzenia dalszych prac parlamentarnych nad ostatecznym kształtem powyższych regulacji przy uwzględnieniu propozycji przedstawionych w rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy Kodeks postępowania karnego, ustawy Kodeks karny i niektórych innych ustaw (druk nr 870), które to propozycje antycypują wskazania Trybunału Konstytucyjnego, co do potrzeby określenia przesłanek, uprawniających do skorzystania przez prokuratora z możliwości zastrzeżenia kontroli korespondencji podejrzanego tymczasowo aresztowanego z obrońcą oraz przez zatrzymującego z możliwości zastrzeżenia swojej obecności przy rozmowie zatrzymanego z adwokatem. 10