K.059/10 KŁÓTNIE POLITYKÓW Warszawa, październik 2010 roku W sondażu TNS OBOP z 2-5.09.2010 r. zbadano, kto dziś Polakom kojarzy się z kłótniami. Okazało się, że politycy - w Sejmie, w rządzie, politycy rządowi i opozycyjni, poszczególni politycy zastąpili w skojarzeniach z kłótniami przysłowiowe przekupki oraz psa i kota. Za najbardziej kłótliwych polityków najczęściej uchodzą (ale nie wśród swoich sympatyków!) Janusz Palikot i Jarosław Kaczyński. Za program telewizyjny, w którym jest szczególnie dużo kłótni dziennikarzy i polityków badani najczęściej uznają programy Tomasz Lis na żywo, Kawa na ławę i Teraz my. Ośrodek Badania Opinii Publicznej Sp. z o.o.; ul. Wspólna 56; 00-687 Warszawa; NIP: 521-10-18-407; REGON: 011162458 Bank BPH S.A. nr konta: 97 1060 0076 0000 3210 0016 7608; Sąd Rejonowy dla M.St. Warszawy XII Wydział, nr KRS 0000100746; Kapitał zakładowy: 1.000.000 zł, w pełni opłacony t +48 22 598 98 98; f +48 22 598 99 99 e office@tns-global.pl; www.tns-global.pl
Cytowanie, publiczne odtwarzanie, kopiowanie oraz wykorzystywanie w innej formie danych, informacji i opracowań zawartych w tej publikacji jest dozwolone pod warunkiem podania źródła: TNS OBOP. Niedawno jeden z najczęściej kłócących się polityków powiedział Ja się przecież nie kłócę, kłócą się przekupki na rynku. Także niedawno pewien publicysta zaatakowany przez kłótliwego polityka, napisał, że nie interesuje go bójka, w której dwóch wiejskich głupków okłada się cepami itd. Te dwie wypowiedzi mają ze sobą coś wspólnego: znani politycy i publicyści wzorami kłótliwości czynią postaci spoza polityki i mediów, w dodatku postaci, które znikły już z krajobrazu społecznego; ani kłótni na rynkach ani cepów już dziś nie uświadczy. Ciekawe, kto zwykłym ludziom, nie politykom, kojarzy się dziś z kłótniami. O to i parę podobnych rzeczy spytał TNS OBOP w sondażu zrealizowanym w dniach 2-5.09.2010 r. 1 Raport zdaje sprawę z wyników tego badania. Badanym zadano (otwarte) pytanie: KŁÓTLIWI POLITYCY Kiedyś mówiło się kłócą się jak przekupki. A teraz jak by Pan(i) powiedział(a)? Kłócą się jak.... 50 proc. badanych odpowiedziało na to pytanie. Odp. w proc. (N=500) Są tacy ludzie, którzy częściej niż inni spierają się lub kłócą. Kiedyś mówiło się kłócą się jak przekupki. A teraz jak by Pan(i) powiedział(a)? Kłócą się jak.... Politycy (parlamentarzyści, w Sejmie, w rządzie, posłowie, PiS z PO, Kaczyński z Tuskiem itp.) 34 Pies z kotem, dwa psy itp. 12 Głupki (dwaj głupcy, durnie, idioci, debile, barany, bezmózgowcy, barany, palanty itp.) 8 Awanturnicy (cholerycy, pyskacze, warchoły, oszołomy, konfliktowi, narwani, kłótliwi itp.) 8 Baby (baby na targowisku, dwie baby, kobiety, kumoszki, kobiety, sąsiadki itp.) 6 Handlarze (przekupki, na targowisku itp.) 6 Stare małżeństwo (małżeństwo, mąż i żona itp.) 4 Wariaci (nienormalni, szaleni, narwani itp.) 4 Dzieci (dzieci w piaskownicy, przedszkolaki itp.) 2 Kargul z Pawlakiem, jak sami swoi 2 Inne 14 1 Sondaż TNS OBOP zrealizowano w dniach 2-5 września 2010 r. na ogólnopolskiej, losowej, reprezentatywnej próbie 1005 mieszkańców Polski w wieku 15 i więcej lat. Maksymalny błąd statystyczny dla takiej wielkości próby wynosi +/-3%, przy wiarygodności oszacowania równej 95%. 2
Okazało się, że jednej trzeciej (34%) spośród badanych, którzy odpowiedzieli na to pytanie, kłótnie kojarzą się w pierwszym rzędzie z politykami. Dla 20% badanych pierwsze skojarzenie z kłótniami to ludzie z pewnymi deficytami umysłu i skazami na charakterze. Trzecia grupa (12%) to baby oraz ludzie na targu, te kategorie na siebie zachodzą. Wreszcie, przysłowiowy pies z kotem, dwa psy itp. wymienione zostały także przez 12 proc. spośród badanych, którzy odpowiedzieli na to pytanie. Politycy, w Sejmie, w rządzie, politycy rządowi i opozycyjni, poszczególni politycy zastąpili w skojarzeniach z kłótniami przekupki oraz psa i kota. Na pytanie, czy jest jakiś polityk, którego badany uważa za szczególnie kłótliwego, 64% wszystkich badanych odpowiedziało twierdząco i wskazało przynajmniej jedną taką osobę. Oto ranking polityków odbieranych jako szczególnie kłótliwi. Odsetki liczone są w stosunku do badanych, którzy uważali jakichś polityków za szczególnie kłótliwych, N=644. Można było wymienić więcej niż jedną osobę, zatem odpowiedzi nieco przewyższają 100%. Odp. w proc. (N=644) Czy jest jakiś polityk, którego Pan(i) uważa za szczególnie kłótliwego? Janusz Palikot 40 Jarosław Kaczyński 38 Stefan Niesiołowski 9 Andrzej Lepper 7 Jacek Kurski 5 Antoni Macierewicz 2 Joachim Brudziński 1 Janusz Korwin-Mikke 1 Donald Tusk 1 Lech Wałęsa 1 Wszyscy 1 inne osoby 5 Za polityków szczególnie kłótliwych uważani są najczęściej i prawie tak samo często Janusz Palikot (40%) i Jarosław Kaczyński (38%), dalej za nimi postępują: 3
Stefan Niesiołowski (9%) oraz Andrzej Lepper (7%), Jarosław Kurski (5%) i Antoni Macierewicz (2%). Uwarunkowania wyboru polityków jako szczególnie kłótliwych nie są szczególnie zaskakujące, dowodem poniższa tabela: Odp. w proc. Preferencje wyborcze Politykiem szczególnie kłótliwym jest J. Kaczyński J. Palikot PO 65 18 PSL 37 56 PiS 7 67 SLD 49 18 Uwaga: tabela obejmuje wyłącznie osoby (N=644), które wymieniły jakichkolwiek polityków jako szczególnie kłótliwych Widać wyjątkową symetrię: tyle samo sympatyków PO za najbardziej kłótliwego polityka uważa Jarosława Kaczyńskiego, ilu sympatyków PiS za najbardziej kłótliwego polityka uważa Janusza Palikota. KŁÓTNIE W TELEWIZJI Miejscem, gdzie ludzie najczęściej słyszą kłótnie nie jest dziś ani targowisko, ani kolejka miejscem tym jest telewizja, a zwłaszcza programy informacyjne i publicystyczne. Agresja, kłótnia i manipulacja są składnikami dzisiejszego dyskursu medialnego, który współtworzy wzory zachowań publicznych w tym zakresie pisze prof. Zbigniew Kloch w artykule Agresja i kłótnie w mediach a potoczne zachowania językowe ( Nauka 2010 nr 2). Po lekturze tego artykułu postanowiliśmy sprawdzić, które programy telewizyjne są odbierane jako szczególnie wypełnione kłótniami. Na pytanie, czy badany wskazałby jakiś program telewizyjny, w którym jest szczególnie dużo kłótni dziennikarzy i polityków, 33% badanych wskazało takie programy. Oto ranking programów telewizyjnych ułożony wg. natężenia kłótni dziennikarzy i polityków; można było wymienić więcej niż jeden program, więc 4
odpowiedzi przekraczają 100%; odsetki liczone są w stosunku do osób, które wskazały jakikolwiek program. Odp. w proc. (N=332) Czy wskazałby(aby) Pan(i) jakiś program telewizyjny, w którym jest szczególnie dużo kłótni dziennikarzy i polityków? Tomasz Lis na żywo (z Lisem Tomaszem, program Tomasza Lisa itp.) 17 Kawa na ławę (Rymanowski itp.) 16 Teraz My 14 Kropka nad i (Monika Olejnik itp.) 10 Warto rozmawiać (Pospieszalski itp.) 7 Sprawa dla reportera (Jaworowicz itp.) 4 Co z tą Polską? 4 Forum 3 Fakty po faktach 2 Minęła dwudziesta 2 inne programy 9 inne odpowiedzi (nazwy stacji telewizyjnych, obrady Sejmu, wszystkie z politykami itp. Z pewnością wiele kłótni oglądanych w telewizji to tylko odgrywanie ról, nawet jednak wówczas, gdy kłótnia publiczna jest tylko składnikiem odgrywanej roli pisze prof. Kloch nie tworzy pozytywnych więzi, nie prowadzi do pogłębienia kontaktu, rozwiązania problemu czy znalezienia dróg wyjścia z sytuacji konfliktowych. I upowszechnia w społeczeństwie wzory niemerytorycznej dyskusji i agresji werbalnej. 20 5