www.inzynieria.com Pogodnych i spokojnych

www.inzynieria.com Pogodnych i spokojnych i o go od ni o o go ok p n go s kc s yc

HERRENKNECHT AG UTILITY TUNNELLING TRAFFIC TUNNELLING SZWAJCARIA BERNO: KAMIEŃ MILOWY ROZWAŻNEJ POLITYKI ENERGETYCZNEJ. Uruchomienie w szwajcarskiej stolicy (Berno) nowego centrum energetycznego Forsthaus jest kamieniem milowym we wprowadzaniu nowej polityki energetycznej. Według przyjętych założeń do 2039 r. zarówno gospodarstwa domowe jak i przemysł mają być zaopatrywane w energię pozyskiwaną wyłącznie ze źródeł odnawialnych. W tym celu powstało centrum, w którym współistnieją: spalarnia śmieci, ciepłownia zasilana drewnem oraz elektrownia gazowo-parowa. To pierwszy tego typu projekt w Szwajcarii. Dodatkowo na dachu obiektu zostaną zamontowane systemy fotoogniw. Dzięki tym nowoczesnym instalacjom całkowita emisja CO 2 w rejonie Berna zmniejszy się o około 57.000 t rocznie. W ramach tego projektu głowica mikrotunelowa firmy Herrenknecht AG (AVND2500AH, Ø 3.600 mm) została użyta do wykonania dwóch tuneli o całkowitej długości ponad 500 m. Łączą one centrum energetyczne z siecią ciepłowniczą. Głowica AVND2500AH jest zdolna do pracy w zróżnicowanych warunkach hydro-geologicznych oraz w terenie na którym krzyżują się liczne szlaki kolejowe. Prowadzone prace tunelowe nie zakłóciły nawet na chwilę funkcjonowania infrastruktury kolejowej. BERNO/SZWAJCARIA DANE PROJEKTU WYKONAWCA M-1212M, AVND2500AH Implenia Bau AG Średnica zew. tunelu: 3.600 mm Zainstalowana moc: 400 kw Moment obrotowy: 1.600 knm Długość tuneli: 484 m, 80 m Geologia: żwir, glina Herrenknecht AG D-77963 Schwanau Tel. + 49 7824 302-0 Fax + 49 7824 3403 marketing@herrenknecht.com www.herrenknecht.com Przedstawiciel na Polskę Dymitr Petrow-Ganew Tel. + 48 22 872 40 37 Fax + 48 22 872 14 79 Tel. kom. + 48 508 367 302 ganew.dymitri@herrenknecht.de

SPIS TREŚCI Inżynieria listopad - grudzień 6 / 2012 [48] 1

2 marzec - kwiecień 2 / 2012 [44]

Spis treści 8 Od redaktora 9 Kalendarium 10 In the issue 12 Wydarzenia 25 Przegląd informacji z sektora gazowego Agata Sumara 26 Przegląd projektów wodno-ściekowych Agata Sumara 28 Przegląd projektów mikrotunelowych i tunelowych Robert Osikowicz 30 Kilka słów o 30 Czy wiesz, że? 32 Czynnik ludzki Michał Andrzejewski 33 Kupujemy urządzenie wiertnicze Robert Osikowicz 34 W bezwykopówce mamy jeszcze wiele do zrobienia Rozmowa z Anną Wróblewską 38 Ocena stanu technicznego oraz badania trudno dostępnych obiektów podziemnej infrastruktury sieciowej Tomasz Abel 44 Recykling czyszczenie kanału z odzyskiem wody (odc. 17) Sławomir Kapica 48 W Nowym Targu, stolicy Podhala Gabriel Benisz, Mariusz Iwanejko 52 Wdmuchiwarki kabli, mikrokabli i mikrorurek Michał Andrzejewski 56 Renowacja studni kanalizacyjnych w Wałczu Dariusz Kałużny, Przemysław Łobodziec 58 Primus Line dotarł na rynek polski! Gregor Smietana 60 Bezwykopowe prace wod-kan w Żywcu Dagmara Dukała 61 Nowy zestaw wiertniczy fi rmy Hoster 62 Produkcja studni monolitycznych Paweł Niewiadomski 64 Młot udarowy AT Air Hammer do wierceń w twardych skałach Ireneusz Sas 66 TERRA HAMMER dokładność i precyzja Sebastian Grygorcewicz 68 Analiza wpływu technologii instalowania rur na środowisko 70 Jedna z najpotężniejszych maszyn Prime-Drilling przy projekcie HelWin 1 72 Ewolucja zaawansowanych płynów wiertniczych w technologii HDD Krzysztof Czudec 76 6 km mikrotunelu na Wawrze Agata Sumara, Tomasz Dziewoński, Paweł Wilk 78 Zintegrowany System Zarządzania Infrastrukturą Techniczną na przykładzie Wodociągów Puławskich Marian Kwietniewski, Jarosław Chudzicki, Katarzyna Miszta-Kruk, Beata Kowalska, Dariusz Kowalski, Anna Musz, Aneta Mierzwa 82 O co chodzi w negocjacjach? Alicja Cieśliczak-Latawiec 84 Co przedsiębiorca powinien wiedzieć o informacji banku i rachunkach lokat terminowych? Dariusz Ziembiński Inżynieria listopad - grudzień 6 / 2012 [48] Ocena stanu technicznego oraz badania trudno dostępnych obiektów podziemnej infrastruktury sieciowej 48 Technologie 38 monitorowanie i eksploatacja 48 bezwykopowa renowacja 52 maszyny i urządzenia 56 bezwykopowa renowacja 62 infrastruktura wodna i ściekowa 64 maszyny i urządzenia 68 bezwykopowa budowa SPIS TREŚCI 34 W bezwykopówce mamy jeszcze wiele do zrobienia 38 W Nowym Targu, stolicy Podhala Inżynieria Stałe działy 08 editorial 09 kalendarium 10 in the issue 12 wydarzenia 25 kolumna gazowa 26 kolumna wod-kan 28 kolumna wiertnicza 30 miniwywiad 30 ciekawostki 32 felieton 34 wywiad 78 prawo, fi nanse, zarządzanie projektem listopad - grudzień 6 / 2012 [48] 3

4 marzec - kwiecień 2 / 2012 [44]

SPIS TREŚCI Inżynieria listopad - grudzień 6 / 2012 [48] 5

6 marzec - kwiecień 2 / 2012 [44]

SPIS TREŚCI Inżynieria listopad - grudzień 6 / 2012 [48] 7

Inżynieria OD REDAKTORA Temat kar wraca jak bumerang Penalties topic discussed on and on Wydawca Od ponad roku, a w zasadzie od V Kongresu Wodociągowców Polskich, który odbył się jesienią 2011 r., dużo mówi się o karach, jakie Polska będzie płaciła za niewywiązanie się z założeń dot. oczyszczania ścieków, czyli za niezrealizowanie projektów infrastrukturalnych w sektorze wod-kan. Na wdrożenie dyrektywy ściekowej i ramowej dyrektywy wodnej mamy czas do 2015 r. Jeśli nie spełnimy określonych warunków, Komisja Europejska może na nas nałożyć karę w wysokości ponad 4 mln EUR dziennie! Tymczasem Główny Urząd Statystyczny opublikował dane, z których wynika, że w 2011 r. długość sieci kanalizacyjnej wynosiła ok. 118 tys. km. Eksperci twierdzą, że osiągnięcie założonego wyniku przy ubiegłorocznym tempie prac zajmie nam jeszcze przynajmniej 10 lat, a to zbyt długo, by uniknąć finansowych konsekwencji. Niestety, nie wszystkie przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne podejmują działania, za jakie są odpowiedzialne, a ich opieszałość i niegospodarność może spowodować bardzo poważne skutki dla kraju. Warto tu też dodać, że w zakresie budowy i renowacji kanalizacji od kilkunastu lat mamy na naszym rynku dobrze sprawdzające się metody bezwykopowe, które w znacznej mierze mogą pomóc wypełnić zobowiązania unijne. Wciąż jednak wielu inwestorów nie posiada stosownej wiedzy w tym zakresie, nie próbuje jej zgłębić, nie szuka nowych i skutecznych rozwiązań itp. Przyczyn takiego stanu rzeczy jest bardzo dużo, a w wielu przedsiębiorstwach, zwłaszcza państwowych, nadal króluje hasło jakoś to będzie. Poprzez to hasło odniosę się w tym miejscu do bardzo ciekawego wywiadu z A. Wróblewską na temat technologii bezwykopowych, w którym również przywoływała je w odniesieniu do amatorskich działań i chodzenia na skróty podczas prowadzenia inwestycji w atmosferze niechęci i braku zaufania do konsultantów, a także braku wiedzy u inwestorów, co często skutkuje nieracjonalnymi decyzjami i dążeniem do tego, by wszystko zgadzało się w papierach. Na szczęście, są też takie przedsiębiorstwa, które w terminie, albo nawet wcześniej, spełniły swoje zobowiązania i to one powinny być przykładem i punktem odniesienia dla tych, którzy dopiero zaczynają lub powinni rozpocząć ekologiczną przygodę. Tymczasem składam Państwu serdeczne życzenia spokoju i radości z okazji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia oraz wszelkiej pomyślności w Nowym Roku. For over a year, a lot has been said about the penalties Poland would have to pay for the non- -compliance with the wastewater treatment guidelines, i.e. for the failure to complete infrastructure projects in the water and sewerage sectors, failing consequently to meet the environmental objectives. The Urban Wastewater Treatment Directive and Water Framework Directive have to be implemented by 2015. Failing to meet the conditions specified, the European Commission may charge us with the fine of over EUR 4 million a day! Meanwhile, the Central Statistical Office has recently published data showing that, in 2011, the length of the sewerage system was about 118 thousand km. Experts estimate that, bearing in mind the speed of works in the last year, it is going to take at least 10 years to achieve this, and it is too long to avoid financial consequences. Unfortunately, not all water and sewerage companies undertake the actions they are responsible for and their negligence and mismanagement can result in very serious consequences for the country. Furthermore, there have been well proven trenchless methods in our market present for over a decade, which may highly contribute to meeting the EU obligations. However there are still many investors, having no sufficient knowledge in this field, who does not even try to learn more and seek for new and effective solutions etc. There are numerous reasons for that and in a number of companies, especially the state- -owned ones, it is still believed that things will sort themselves out. With the above approach in mind, let me refer to a very interesting interview, on the trenchless technologies, with A. Wróblewska who has also mentioned this attitude in relation to unprofessional actions and taking shortcuts while executing projects in an atmosphere of resentment and lack of confidence in the consultants, and the lack of investors knowledge, which often results in taking unreasonable decisions and focusing all efforts on having everything compliant with the documentation. Fortunately, there are also companies to have timely, or even ahead of schedule, fulfilled their obligations and should be seen as an example and point of reference for those already starting or who should have started the environmental rigmarole. Meanwhile, let me wish you the peace and joy on the occasion of the upcoming Christmas and best of luck in the New Year. Wydawnictwo INŻYNIERIA sp. z o.o. www.inzynieria.com Redakcja 31-305 Kraków, ul. Radzikowskiego 1 tel.: +48 12 351 10 90 fax: +48 12 393 18 93 e-mail: redakcja@inzynieria.com Redaktor naczelny Paweł Kośmider tel.: +48 12 351 10 92 e-mail: pawel.kosmider@inzynieria.com Redaktor prowadzący Monika Socha-Kośmider tel.: +48 12 351 10 91 e-mail: monika@inzynieria.com Dyrektor biura redakcji Sekretarz redakcji Agata Sumara tel.: +48 12 351 10 90 e-mail: biuro@inzynieria.com Zastępca sekretarza redakcji Dagmara Dukała e-mail: redakcja@inzynieria.com Zespół Anna Wróblewska, Agata Zwierzchowska, Michał Andrzejewski, Mariusz Iwanejko, Andrzej Kolonko, Tomasz Latawiec, Mirosław Makuch, Robert Osikowicz, Andrzej Roszkowski, Karol Ryż Reklama i marketing Dorota Skrzynecka tel.: +48 12 351 10 94; +48 660 288 299 e-mail: dorota.skrzynecka@inzynieria.com Edyta Duszyk tel.: +48 12 351 10 93; +48 664 175 174 e-mail: marketing.gdmt@inzynieria.com Okładka Projekt: Tomasz Dytko Skład i przygotowanie do druku Teresa Borzęcka, Tomasz Dytko Druk Drukarnia Skleniarz Kraków Nakład 7000 egzemplarzy ISSN 1730-1432 8 listopad - grudzień 6 / 2012 [48]

KALENDARIUM Inżynieria Rada Programowa Erez N. Allouche Ph.D. P.E. Associate Director of Trenchless Technology Center Louisiana Tech University Gerard Arends MSc. Associate Professor Delft University of Technology Professor Samuel Ariaratnam Ph.D., P.E. Chairman of the International Society for Trenchless Technology (ISTT), Del E. Webb School of Construction Arizona State University Mark A. Knight Ph.D. P. Eng. Associate Professor University of Waterloo Prof. dr hab. inż. Marian Kwietniewski Politechnika Warszawska Prof. dr hab. inż. Karol Kuś Politechnika Śląska Prof. dr hab. inż. Cezary Madryas Prezes PSTB, Prorektor Politechniki Wrocławskiej Professor Maria Anna Polak Ph.D. P. Eng. Associate Chair for Undergraduate Studies Department of Civil and Environmental Engineering University of Waterloo Professor C.D.F. Rogers Ph.D. University of Birmingham Janaka Ruwanpura Ph.D. Associate Professor Schulich School of Engineering University of Calgary Professor Raymond L. Sterling Ph.D. Director of Trenchless Technology Center Louisiana Tech University Prof. zw. dr hab. inż. Andrzej Wichur Akademia Górniczo-Hutnicza Redakcja zastrzega sobie prawo do skrótów nadesłanych artykułów. Przedruk materiałów lub ich części możliwy jest tylko za pisemną zgodą redakcji. Materiałów redakcyjnych wydawnictwo nie przesyła do autoryzacji. Redakcja zastrzega sobie prawo do dokonywania zmian tytułów oraz redagowania artykułów (w uzgodnieniu z autorem). Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam, ogłoszeń i komercyjnych prezentacji. Partnerzy: Kalendarium XVI Seminarium szkoleniowe dla wykonawców i projektantów w technologii kierunkowych przewiertów horyzontalnych HDD Pałac w Paszkówce, 31-01-2013-01-02-2013 organizator: HEADS sp. z o.o. adres: Vlastimila Hofmana 5, 30-210 Kraków adres imprezy: 34-113 Paszkówka 37 tel: +48 12 269 05 68 fax: +48 12 269 25 88 e-mail: heads@heads.pl www.heads.pl 27. Oldenburger Rohrleitungsforum Oldenburg, 07-02-2013-08-02-2013 organizator: Institut für Rohrleitungsbau Oldenburg adres: Ofener Straße 18, 26121 Oldenburg tel: +49 441 361039-0 fax: +49 441 361039-10 e-mail: info@iro-online.de www.iro-online.de/?id=26 No-Dig Show 2013 Sacramento, Kalifornia, USA, 03-03-2013-07-03-2013 organizator: Beniamin Media adres imprezy: Convention Center w Sacramento, 1400 J Street Sacramento, CA 95814 tel: +1 847 303 4100 fax: +1 847 303 4100 e-mail: vlosh@benjaminmedia.com www.nodigshow.com RO-KA-TECH 2013 International Trade Fair for Pipe and Sewer Technology Kassel, Niemcy, 21-03-2013-23-03-2013 organizator: VDRK (Verband Deutscher Rohr und Kanal-Technik Unternehmen) tel: +49 0 561 207 56 70 fax: +49 0 561 207 567 29 e-mail: info@vdrk.de www.vdrk.de BAUMA 2013 30 th International Trade Fair For Construction Machinery, Building Material Machines, Mining Machines, Construction Vehicles And Construction Equipment Monachium, Niemcy, 15-04-2013-21-04-2013 organizator: Messe München GmbH adres: Neue Messe München, Messegelände 81823 Monchium, Niemcy tel: +49 0 89 949 207 20 fax: +49 0 89 949 207 29 e-mail: newsline@messe-muenchen.de www.bauma.de WASSER BERLIN INTERNATIONAL / NO DIG BERLIN 2013 Trade Fair and Congress Water and Wastewater Berlin, Niemcy, 23-04-2013-26-04-2013 organizator: Messe Berlin GmbH / German Society for Trenchless Technologie e.v. (GSTT) adres: Messedamm 22, 14055 Berlin tel: +49 30 30 38 21 48 tel: + 49 30 30 38 21 43 fax: +49 30 30 38 20 79 e-mail: wasser@messe-berlin.de info@gstt.de www.wasser-berlin.de www.nodigberlin2013.de WOD-KAN 2013 XXI Międzynarodowe Targi Maszyn i Urządzeń dla Wodociągów i Kanalizacji Leśny Park Kultury i Wypoczynku Myślęcinek, 07-05-2013-09-05-2013 organizator: Izba Gospodarcza WODOCIĄGI POLSKIE adres: ul. Jana Kasprowicza 2, 85-073 Bydgoszcz adres imprezy: ul. Gdańska 173-175, Bydgoszcz tel: +48 52 376 89 26 fax: +48 52 376 89 29 e-mail: a.panko@igwp.org.pl www.targi-wod-kan.pl INŻYNIERIA BEZWYKOPOWA 2013 XI Międzynarodowa Konferencja, Wystawa i Pokazy Technologii Hotel Villa Verde Congress & Spa, Zawiercie, 05-06-2013-07-06-2013 organizator: Wydawnictwo INŻYNIERIA sp. z o.o. adres imprezy: ul. Mrzygłodzka 273, 42-400 Zawiercie tel: +48 12 351 10 90-94 fax: +48 12 393 18 93 e-mail: biuro@inzynieria.com www.konferencje.inzynieria.com/inzynieria Więcej wydarzeń branżowych znajdziecie Państwo na www.inzynieria.com w zakładce Kalendarium listopad - grudzień 6 / 2012 [48] 9

In the issue Inżynieria listopad - grudzień 6 / 2012 [48] Still a lot to be done in trenchless technologies 34 Interview with Anna Wróblewska In a conversation with Anna Wróblewska the Strategic Client Manager of Wavin Polska, the topics discussed included the development of the European market for trenchless technologies in the recent years and their future, the effects of the economic crisis on the range of trenchless technologies utilised in the projects being executed, the performance of Polish companies in implementing the western technologies and such sectors of economy which are most promising in the industry. Moreover, an attempt was made to compare the Polish and European markets for the availability of trenchless technologies and the equipment potential in relation to the quality of works,. Also the strengths and drawbacks of the Polish trenchless market were discussed. Technical condition assessment and testing inaccessible underground network infrastructure objects 38 Tomasz Abel Testing the underground infrastructure before determining the scope of a project and repair works ensures proper selection of the repair technology. Furthermore, the knowledge of the technical condition protects the entities managing the underground networks from the risk of sudden failures and helps avoid the cost of repairing the same. Preserving the underground networks in good repair considerably reduces also their operation cost. Finally, the life span of the underground network infrastructure is considerably extended by preventative activities involving the monitoring of the equipment, regular maintenance and essential repairs. Optimising the investing process related to upgrading and repairing the diffi cult accessible underground network infrastructure objects requires to carry out the specifi c process-relevant works in stages. Integrated Technical Infrastructure Management System based on the example of Puławy Water Company 78 Marian Kwietniewski, Jarosław Chudzicki, Katarzyna Miszta-Kruk, Beata Kowalska, Dariusz Kowalski, Anna Musz, Aneta Mierzwa By the end of February 2015, in Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Wodociągi Puławskie sp. z o.o. (Municipal Water and Sewerage Company), the Integrated Technical Infrastructure Management System of the Company (ITIMS) will be implemented. One of the objectives of the project implemented by the staff of the Water and Sewerage Company of Puławy, and the scientists from the Lublin University of Technology and Warsaw University of Technology, is to increase the company effectiveness together with the improvement of the quality of services in the fi eld of water supply and sewage disposal in connection with the increase of the level of innovation. In case of the specifi c needs of the Water and Sewerage Company, only some modules of the system can be recommended for implementation. The most desirable are the GIS type database, water supply network model, water supply network monitoring system and evaluation of failure frequency of the water supply and sewerage using the GIS technology. What is going on in negotations? 82 Alicja Cieśliczak-Latawiec Negotiation is a way to communicate in situations in which both partners related are business. The negotiations, as we usually think about the process, which must come out winner and a loser. But these kind of attitude of negotiations have a high community risk for both parties and we have to remember that the common interest for both partners is always the end of the investment. What every businessman should know about bank information and time deposit accounts 84 Dariusz Ziembiński Documents generated from the on-line bank system, which are fi nancial confi rmation, are bank information that can take any form, however they must acknowledge that the contractor account has a certain accounts receivable. There are no restrictions on both the type of account, as well as the form, or the legal basis for the bank to dispose of the company fi nancial resources. Requirements to prove by the contractor economic and fi nancial situation, have to bring this to allow for procedures only company, which will able to manage the contracts specifi ed conditioned. 10 listopad - grudzień 6 / 2012 [48]

SPIS TREŚCI Inżynieria listopad - grudzień 6 / 2012 [48] 11

Inżynieria WYDARZENIA TIWS 2012 Międzynarodowe Targi Infrastruktury Wodno-Ściekowej, Odwodnień i Melioracji TIWS po raz piąty zorganizowano w kompleksie wystawienniczo-konferencyjnym w Kielcach. Ta największa tego typu impreza branżowa na terenie Polski południowo-wschodniej odbyła się w dniach 10 12 października. Czasopismo Inżynieria objęło patronat medialny nad wydarzeniem. Zakres tematyczny imprezy obejmował m.in.: infrastrukturę z zakresu oczyszczania ścieków; materiały i urządzenia do budowy stacji uzdatniania wody oraz oczyszczalni ścieków; budowy, utrzymania i renowacji sieci wodno-kanalizacyjnych, a także studni głębinowych; pojazdy i sprzęt specjalistyczny; techniki bezwykopowe; systemy informatyki, automatyki, monitoringu, programy komputerowe związane z branżą; BHP w obiektach gospodarki wodno-ściekowej; technologie gospodarki odpadami, oczyszczania ścieków i uzdatniania wody, jak również sprzęt laboratoryjny, pomiarowy i regulacyjny związany z branżą. Jak co roku również i tym razem w targach TIWS wzięli udział przede wszystkim przedstawiciele firm zajmujących się uzdatnianiem wody, oczyszczaniem ścieków, dostawą aparatury, maszyn, urządzeń oraz sprzętu specjalistycznego i laboratoryjnego. W tym roku na targach zaprezentowało się ponad siedemdziesięciu wystawców. Równolegle odbywały się również konferencje tematyczne. Pierwsza z nich dotyczyła współpracy gmin i przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych z inwestorami prywatnymi (prywatyzacji w branży wod-kan oraz realizacji projektów partnerstwa publiczno-prywatnego). W jej trakcie poruszano zagadnienia m.in.: zasad formalnych nawiązania współpracy z inwestorem, możliwości wykorzystania przedmiotowych modeli w praktyce, a także wad i zalet poszczególnych procedur. Druga konferencja była poświęcona planowaniu przestrzennemu i gospodarowaniu nieruchomościami przez gminę w kontekście rozbudowy i utrzymania infrastruktury wodociągowo-kanalizacyjnej. Obejmowała m.in. zasady planowania przestrzennego w gminie, gospodarowanie nieruchomościami przez gminę, służebność przesyłu przy sprzedaży nieruchomości oraz problemy przedsiębiorstw z branży wod-kan związane z brakiem regulacji statusu prawnego urządzeń. Tematem kolejnej konferencji były praktyczne aspekty metod zagospodarowania osadów ściekowych. W wystąpieniach poruszano zagadnienia dotyczące m.in. termicznej utylizacji osadów ściekowych w Oczyszczalni Ścieków Sitkówka, możliwości zastosowania koagulantów nieorganicznych do wspomagania odwadniania osadów ściekowych, jak również stosowania osadów ściekowych w procesie rekultywacji. Ostatniego dnia uczestnicy targów mieli możliwość zwiedzenia Stacji Termicznej Utylizacji Osadów Ściekowych Oczyszczalni Ścieków Sitkówka, która jest pierwszym tego typu zakładem na terenie województwa świętokrzyskiego i jednym z niewielu w Polsce. Kolejna edycja TIWS odbędzie się w dniach 18 20 września 2013 r. www.inzynieria.com 12 listopad - grudzień 6 / 2012 [48]

WYDARZENIA Inżynieria listopad - grudzień 6 / 2012 [48] 13

Inżynieria WYDARZENIA POLEKO 2012 W dniach 20 23 listopada w Poznaniu odbyły się Międzynarodowe Targi Ochrony Środowiska POLEKO połączone z Międzynarodowymi Targami Techniki Komunalnej KOMTECHNIKA. W tym roku w wydarzeniu wzięło udział ponad 600 wystawców reprezentujących 19 krajów. Ponadto, w ciągu czterodniowej imprezy odbyło się w sumie przeszło 40 debat i konferencji. W tym roku organizatorzy postanowili położyć szczególny nacisk na takie zagadnienia, jak: fotowoltaika, gaz łupkowy, energia wiatrowa, gospodarka odpadami, gospodarka wodno-ściekowa, jak również zapobieganie poważnym awariom przemysłowym. Jak co roku POLEKO i KOMTECHNIKA zostały zorganizowane przez Międzynarodowe Targi Poznańskie sp. z o.o. Honorowy patronat nad wydarzeniami objął Minister Środowiska. Patronat medialny sprawowały m.in.: periodyki Inżynieria, Paliwa i Energetyka oraz portal branżowy inzynieria.com. Wśród 600 wystawców znaleźli się przedstawiciele firm nie tylko z Polski, ale również z zagranicy. Producenci i dystrybutorzy zaprezentowali innowacyjne rozwiązania w zakresie ochrony środowiska oraz gospodarki komunalnej najnowocześniejsze maszyny, urządzenia i technologie. W targach udział wzięli reprezentanci firm zajmujących się m.in.: fotowoltaiką, gazem łupkowym, energią wiatrową, gospodarką odpadami, gospodarką wodno-ściekową, zapobieganiem poważnym awariom przemysłowym czy ochroną środowiska i finansowaniem inwestycji proekologicznych. POLEKO to nie tylko targi, ale również miejsce wymiany wiedzy i doświadczeń. Ekspozycji wystawienniczej towarzyszył bogaty program wydarzeń. Podczas czterech dni odbyło się w sumie kilkadziesiąt konferencji, seminariów i forów branżowych. Uczestnicy mogli wziąć udział w m.in.: Polsko-Niemieckich Rozmowach Kooperacyjnych pt. Sieci ochrony środowiska innowacyjne projekty na przyszłość, dotyczących np. energii odnawialnej, zrównoważonego wykorzystania biomasy oraz gospodarki ściekowej. Ponadto odbyły się m.in.: Forum Czystej Energii, Glob Pełen Energii, konferencja System stałych cen gwarantowanych oraz uproszczony tryb przyłączania mikroinstalacji w projekcie ustawy o OZE, a także Międzynarodowy Kongres Ochrony Środowiska, w ramach którego skupiono się na aspektach prawnych, polityce ekologicznej oraz mechanizmach prawno-finansowych rozwoju branży ochrony środowiska w Federacji Rosyjskiej. Zorganizowano m.in. takie konferencje, jak: Perspektywy zrównoważonego wykorzystania potencjału hydroenergetycznego kraju, Efekty wdrażanych projektów w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko sektor energetyka, SEVESO III nowe uregulowania w obszarze zapobiegania poważnym awariom przemysłowym, jak również poświęcone systemowi certyfikacji instalatorów OZE oraz programowi polskiej energetyki jądrowej, a także seminarium Droga do niższych emisji CO 2 norweskie rozwiązania technologiczne i finansowanie. Odbyły się również warsztaty SOLAR+ Fotowoltaika: teoria, praktyka, inwestycje, w trakcie których uczestnicy mogli zdobyć podstawową wiedzę w tym zakresie. Do Poznania przyjechali przedstawiciele firm związanych nie tylko z gospodarką wodno-ściekową, ale też z sektorem energetycznym. Mogli oni zapoznać się z nowinkami technicznymi oraz wziąć udział w interesujących imprezach towarzyszących. Kolejne edycje targów POLEKO i KOMTECHNIKA odbędą się za rok tradycyjnie w Poznaniu. www.inzynieria.com 14 listopad - grudzień 6 / 2012 [48]

WYDARZENIA Inżynieria listopad - grudzień 6 / 2012 [48] 15

Inżynieria WYDARZENIA No-Dig 2012 w São Paulo Tegoroczna 30. Międzynarodowa Konferencja i Wystawa No-Dig odbyła się w dniach 12 14 listopada w São Paulo. Po raz pierwszy w historii zorganizowano ją w Ameryce Południowej w Brazylii, czyli kraju będącym szóstą gospodarką świata. Obecnie realizowane są tam spektakularne projekty infrastrukturalne związane z tym, że w 2014 i 2016 r. południowoamerykański gigant będzie gościć dwie największe imprezy sportowe świata: piłkarski mundial i igrzyska olimpijskie. Wiele z tych inwestycji znalazło odzwierciedlenie w programie bezwykopowej imprezy. Jak zauważył dr Samuel T. Ariaratnam, prezes International Society for Trenchless Technology (ISTT), w Brazylii w ostatnim czasie obserwowany jest szybki wzrost w zakresie stosowania technologii bezwykopowych. Z kolei szef Brazil Association for Trenchless Technology (ABRATT) Paulo Dequech podkreślił, że są one na dużą skalę wykorzystywane w trakcie budowy i modernizacji infrastruktury podziemnej tego kraju. Tegoroczny No-Dig okazał się wielkim sukcesem z uwagi na dużą liczbę uczestników tak z kraju, jak i z zagranicy. W ciągu trzech dni mieli oni możliwość wzbogacenia swojej wiedzy o najnowsze rozwiązania m.in. w zakresie urządzeń i usług, a także wzięcia udziału w prezentacjach przedstawicieli świata nauki i biznesu z całego świata, poświęconych aktualnym badaniom, procedurom i technologiom. W trakcie trzydniowego spotkania przedstawiciele z kilkunastu krajów wygłosili około pięćdziesięciu referatów podczas osiemnastu sesji technicznych. Ponadto odbyły się też trzy dodatkowe wykłady sponsorów i cztery wykłady techniczne. W czasie konferencji uczestnicy mieli okazję wysłuchać wystąpień poświęconych m.in.: renowacjom z wykorzystaniem metody CIPP, mikrotunelowaniu, technologii Pipe Jacking, zarządzaniu projektami bezwykopowymi, społecznemu i środowiskowemu wpływowi technologii bezwykopowych, projektowi renowacji systemu wodociągowego w Seulu, doświadczeniom z użycia Pipe Jacking w Chinach, modelom biznesowym oraz duńskim systemom kontroli jakości dla metod bezwykopowych i inspekcji CCTV. Ponadto poruszono też takie zagadnienia, jak: nowości w zakresie Auger Boring, przewiertów HDD w zróżnicowanych warunkach geologicznych, najbardziej zaawansowanych na świecie technologii inspekcji rurociągów, a także procedur i trudności przy realizacji projektów bezwykopowych. Nie zabrakło również polskiego akcentu odbyło się m.in. wystąpienie przedstawiciela firmy Hobas System Polska sp. z o.o. dotyczące przepustów, przejść dla zwierząt i rur osłonowych jako przykładów rozwoju technik bezwykopowych w odniesieniu do produktów CC-GRP. Z kolei w innym referacie przedstawiono instalację rurociągu o średnicy 3000 mm dla OŚ Czajka w Warszawie. W trakcie konferencji uczestnicy mogli również wziąć udział w dwudniowym kursie poświęconym HDD, który został przeprowadzony przez inżynierów z Petrobras. Nie zabrakło też paneli dyskusyjnych dających możliwości wymiany poglądów np. na temat konkretnych projektów i właściwych praktyk. W tym roku na wystawie zaprezentowało się około 100 firm z całego świata, a zwiedzający mieli okazję zapoznać się z proponowanymi przez nie produktami i usługami. Tradycyjnie podczas uroczystej gali zostały wręczone nagrody ISTT, m.in. w kategorii produkt, badania naukowe i student roku. W kategorii projekt roku zwyciężyła firma Trenchless Technologies, którą wyróżniono za wykonanie renowacji dwóch równoległych kanałów ściekowych w mieście Port Elizabeth w RPA. Przez kilka listopadowych dni São Paulo stanowiło centrum bezwykopowego świata. Do Brazylii przybyli m.in. reprezentanci najważniejszych firm producenckich i wykonawczych związanych z tą branżą z całego świata. Konferencja i wystawa były doskonałą okazją nie tylko do poszerzenia swojej wiedzy i zapoznania się z najnowszymi osiągnięciami w tej dziedzinie, ale też, co równie ważne, do spotkań i nawiązywania relacji biznesowych. Kolejna, 31. edycja konferencji, odbędzie się w Sydney w dniach 1 4 września 2013 r. Dziękujemy firmie HOBAS System Polska sp. z o.o. za udostępnienie zdjęć. 16 listopad - grudzień 6 / 2012 [48]

WYDARZENIA Inżynieria Razem spełniamy oczekiwania. HOBAS Uniwersalne Systemy Rurowe Wykop otwarty, technologie bezwykopowe, instalacje naziemne i renowacje dla: listopad - grudzień 6 / 2012 [48] 17

Inżynieria WYDARZENIA II Konferencja Geoinżynieria w budownictwie Sponsor generalny Nasza Redakcja już po raz drugi zorganizowała Konferencję Geoinżynieria w budownictwie, a na miejsce spotkania ponownie wybraliśmy Zespół Dworski Hotel Sarmata w Sandomierzu. Tematem wiodącym wydarzenia, które odbyło się w dniach 16-17 października, były prace geoinżynieryjne w infrastrukturze drogowej i kolejowej. Do Sandomierza przyjechali nie tylko przedstawiciele środowisk naukowych związanych z branżą, ale również reprezentanci firm wykonawczych, producenckich, dostawczych, biur projektowych oraz inwestorów. W spotkaniu wzięli udział uczestnicy z całego kraju, a także goście z Węgier, Turcji i Włoch. Na otwarciu Konferencji Gości powitała Monika Socha-Kośmider, redaktor naczelna dwumiesięcznika Geoinżynieria drogi mosty tunele oraz Burmistrz Sandomierza, Jerzy Borowski, który wspomniał o pomyśle budowy w skarpie sandomierskiej wielopoziomowych parkingów podziemnych przy udziale środków finansowych z UE. Realizacja takiego projektu na pewno miałaby pozytywny wpływ na stabilizację wzgórza. Przypomniał on także o położeniu Sandomierza na wzgórzu lessowym, które narażone jest na osuwanie i osiadanie spowodowane m.in. obfitymi opadami deszczu. Podkreślił, że władze miasta kończą prace w zakresie uporządkowania gospodarki wodno-ściekowej, dzięki którym złagodzony zostanie destrukcyjny wpływ wody na wzgórze. W ciągu dwóch konferencyjnych dni Uczestnicy mieli okazję wysłuchać wystąpień uznanych w branży przedstawicieli świata naukowego, jak również firm związanych z budownictwem geoinżynieryjnym. Wsród prelegentów wystąpiła m.in. prof. dr hab. inż. Anna Siemińska-Lewandowska wraz z dr inż. Wojciechem Grodeckim (Politechnika Warszawska) z referatem związanym z budową stacji Powiśle w ramach II linii metra w Warszawie. Przedstawili oni m.in. trudności geologiczne i techniczne wykonania stacji Powiśle, a także metody budowy korpusu stacji, system zabezpieczenia wyrobi- Patronat honorowy Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Marszałek Województwa Świętokrzyskiego prof. dr hab. inż. Kazimierz Furtak Rektor Politechniki Krakowskiej Urząd Miejski w Sandomierzu prof. dr hab. inż. Antoni Tajduś Rektor AGH Polski Związek Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Wykonawców Budownictwa Fundamentów Specjalnych Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad 18 listopad - grudzień 6 / 2012 [48]