Lista tematów części ustnej egzaminu maturalnego z języka polskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Starogardzie Gdańskim w roku szkolnym 2013/2014 LITERATURA 1. Sumienie czy prawo. Przedstaw obecność dylematu Antygony w literaturze na podstawie wybranych utworów. 2. Miasto w literaturze XIX i XX w. jako przedmiot nienawiści i miłości. Ukaż problem w oparciu o wybrane utwory literackie. 3. Zależność między recepcją a kompozycją utworu. Problem nowatorstwa kompozycyjnego. Omów na wybranych 4. Topos domu rodzinnego w literaturze polskiej. Omów na wybranych 5. Postawy wobec człowieka innego, obcego. Przedstaw problem tolerancji w literaturze na wybranych 6. Światy duchowej samotności w literaturze. Przedstaw zagadnienie w oparciu o wybrane utwory literackie. 7. Obecność mitów romantycznych w literaturze epok następnych. Omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów. 8. Społeczeństwo wobec bohatera indywidualisty w literaturze XIX w. Omów na wybranych 9. Obecność myśli filozoficznej w literaturze. Omów problem na podstawie wybranej epoki lub zagadnienia. 10. Literacka psychologia tłumu w XIX i XX w. Omów na wybranych 11. Literackie wizerunki świąt. Rola tradycji w życiu społecznym. Omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów. 12. Tajemnica pokory w literaturze. Omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów. 13. Funkcja motywu snu w literaturze XIX i XX wieku. Przedstaw zagadnienie w oparciu o wybrane utwory. 14. Biznes i etyka w literaturze XIX i XX wieku. Przedstaw problem na wybranych 15. Średniowieczna i renesansowa parenetyka. Omów zagadnienie na wybranych przykładach literackich. 16. Pochwała Stwórcy niewidzialnego Boga poprzez pochwałę Jego dzieła widzialnego świata. Rozważ problem w oparciu o wybrane utwory literackie. 17. Człowiek istotą społeczną. Jednostka ludzka wobec ojczyzny, historii, społeczeństwa w wybranej epoce literackiej. Przedstaw problem na podstawie wybranych utworów. 18. Wolność istoty ludzkiej możliwości człowieka związane z kształtowaniem własnego losu. Przedstaw zagadnienie w oparciu o wybrane utwory literackie. 1
19. Exegi monumentum. Literatura polska wobec Horacjańskiej koncepcji poety wybrańca. Omów zagadnienie na wybranych przykładach literackich. 20. Obrazy i ocena życia ziemiańskiego w literaturze polskiej. Ukaż problem w oparciu o wybrane utwory literackie. 21. Człowiek wobec myśli o starości i przemijaniu. Omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów literackich. 22. Postawa człowieka wobec świata wartości. Ukaż problem w oparciu o wybrane utwory literackie. 23. Postawa człowieka wobec własnej twórczości. Przedstaw zagadnienie w oparciu o wybrane utwory. 24. Nie masz zbrodni bez kary. Literacka psychologia morderstwa. Rozważ problem w oparciu o wybrane utwory. 25. Przedstaw literackie wizje młodości w oparciu o utwory wybranych epok. 26. Mit Sybiru w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Przedstaw zagadnienie w oparciu o wybrane utwory. 27. Przez ciebie płynie strumień piękności, ale ty nie jesteś pięknością. Bezdroża sztuki - omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów. 28. Motyw sądu i prawa w literaturze. Ukaż problem w oparciu o wybrane utwory literackie. 29. Psychologia przetrwania w świetle literatury lagrowej i łagrowej. Rozważ problem w oparciu o wybrane utwory. 30. Funkcja wątków fantastycznych w wybranych utworach realistycznych różnych epok. Rozważ problem. 31. Ludzki rozum i jego możliwości poznawcze w utworach różnych epok literackich. Omów zagadnienie. 32. Motyw postępu ludzkości. Rozważ problem w oparciu o wybrane utwory literackie. 33. Moralność a polityka. Ukaż problem w oparciu o wybrane utwory literackie. 34. Moc dobra. Obrazy odrodzenia duchowego bohaterów. Rozważ problem w oparciu o wybrane utwory literackie. 35. Przedstaw ocenę cywilizacji zachodnioeuropejskiej obecną w literaturze różnych epok. 36. Przedstaw ocenę społeczeństwa polskiego obecną w literaturze różnych epok. 37. Zaprezentuj obraz szkoły i ucznia zawarty w literaturze różnych epok. 38. Omów kwestię ludzkiej wolności poruszoną w utworach różnych epok. 39. Lektury bohaterów literackich i ich wpływ na kreację postaci. W prezentacji problemu odwołaj się do dzieł pochodzących z różnych epok. 40. Spełnione i niespełnione marzenia bohaterów literackich różnych epok. Omów zagadnienie. 41. Omów rolę wspomnień bohaterów literackich w ich życiu. Odwołaj się do wybranych tekstów. 42. Człowiek walczący ze złem ukaż problem, charakteryzując wybrane postacie literackie z utworów o tematyce związanej z II wojną światową. 43. Przedstaw różne ujęcia problematyki Holokaustu w literaturze polskiej, odwołując się do wybranych utworów. 44. Wędrówką jest życie człowieka omów funkcje motywu wędrówki w wybranych utworach literackich. 45. Dziecko jako bohater dzieła literackiego. Przedstaw sposoby ujęcia tego motywu na wybranych 46. Problem odpowiedzialności człowieka za swoje czyny. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych postaci literackich. 2
47. Motyw domu i jego funkcje w utworach literackich z różnych epok. Omów na podstawie 48. Na wybranych przykładach przedstaw różne ujęcia literackiego motywu niezawinionego cierpienia. 49. Oblicze władcy. Przedstaw sposoby funkcjonowania tego motywu w literaturze. 50. Analizując wybrane utwory, przedstaw niszczycielską i twórczą rolę miłości w literaturze XIX i XX wieku. 51. Literackie portrety ojców. Omów na wybranych 52. Literackie portrety matek. Omów na wybranych 53. Biografia jako klucz interpretacyjny. Na podstawie wybranego przykładu omów związki między życiem literata a jego twórczością. 54. Ukaż różnorodne portrety kobiet w literaturze wybranych epok. 55. Portrety Żydów polskich w literaturze różnych epok. Przedstaw różnorodność ujęcia postaci w wybranych dziełach. 56. Miłość i małżeństwo. Przedstaw temat odwołując się do wybranych przykładów literackich. 57. Tematyka historyczna jako tworzywo literatury polskiej w XIX i XX wieku. Omów wybrane przykłady. 58. Literatura polska wobec totalitaryzmów: hitlerowskiego i komunistycznego. Omów zagadnienie, odwołując się do przykładów. 59. Degradacja człowieczeństwa i próby jej przezwyciężenia. Omów problem, odwołując się do przykładów literatury opisującej mechanizmy działania systemu totalitarnego. 60. Biblia jako źródło wzorców osobowych. Omów wybrane postacie i wskaż nawiązania do nich w literaturze późniejszych epok. 61. Wpływ pieniądza na życie bohaterów literackich. Zanalizuj problem na wybranych 62. Święty i świętość w literaturze polskiej i powszechnej. Rozwiń temat, odwołując się do wybranych przez siebie utworów. 63. Omów wpływ wojny na ludzką psychikę i moralność w oparciu o wybrane utwory literackie. 64. Słynne historie miłosne w literaturze polskiej i powszechnej. Omów na wybranych 65. Literackie obrazy rewolucji. Przedstaw na podstawie wybranych utworów jej siłę i wpływ na ludzi. 66. Różne ujęcia motywu przemijania w literaturze wybranych epok. Omów na 67. Sposoby funkcjonowania tradycji rycerskiej w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych 68. Czasy, w których człowiek się urodził, w dużym stopniu determinują jego los. Rozważ słuszność tej tezy, odwołując się do postaw bohaterów literackich dwóch epok. 69. Literatura jako diagnoza stanu społeczeństwa. Odwołując się do utworów z różnych epok literackich (lub współczesności) wykaż, że są one wiernym obrazem rzeczywistości, w której powstały. 70. Bohater heroiczny dawniej i dziś. Przedstaw i porównaj postawy wybranych bohaterów literackich różnych epok. 71. Mity i ich reinterpretacje w twórczości wybranego pisarza. Przedstaw, analizując wybrane przykłady. 72. Wpływ domu rodzinnego na postawy życiowe człowieka. Omów problem, charakteryzując i porównując wybranych bohaterów literackich. 3
73. Wizerunek Polaka w literaturze. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów literackich z różnych epok. 74. Degradacja człowieczeństwa i próby jej przezwyciężenia. Omów problem, odwołując się do przykładów literatury, opisującej mechanizmy działania systemu totalitarnego. 75. Miłość fatalna, sentymentalna, spełniona. Porównaj literackie obrazy miłości, odnosząc się do kontekstu wybranych epok. 76. Przedstaw bohatera indywidualistę. Omów i porównaj postawy wybranych bohaterów. 77. Analizując wybrane utwory udowodnij, że pisarze współcześni nawiązują do dorobku twórców dawnych epok. 78. Powstanie narodowe jako motyw literacki. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych utworów różnych epok. 79. Przyroda bliska, zdumiewająca, tajemnicza, groźna. Przedstaw i porównaj obrazy natury i ich związek z życiem psychicznym bohaterów literackich. 80. Porównaj romantyczną i pozytywistyczną koncepcję patriotyzmu zarysowaną w wybranych utworach tych epok. 81. Wizerunek ludzi morza. Przedstaw go na podstawie wybranych dzieł literackich. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUK 1. Ujęcia plastyczne i poetyckie Maiestas Domini (deesis). Omów problem na wybranych tekstach kultury. 2. Pejzaż w literaturze i malarstwie romantycznym. Przedstaw zagadnienie. 3. Wizerunek poety w literaturze i malarstwie. Przedstaw zagadnienie. 4. Romantyczny portret przywódcy w literaturze i w malarstwie. Omów problem na wybranych tekstach kultury. 5. Motyw pogrzebu w literaturze i sztuce. Omów problem w oparciu o wybrane teksty kultury. 6. Człowiek obłąkany w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie. 7. Obraz idylli w literaturze i sztuce. Omów problem na wybranych tekstach kultury. 8. Motyw melancholii w literaturze i sztuce. Omów problem w oparciu o wybrane teksty kultury. 9. Motyw statku w literaturze i sztuce. Omów problem w oparciu o wybrane teksty kultury. 10. Karykatura w literaturze i sztuce. Omów problem na wybranych tekstach kultury. 11. Motyw wody w literaturze i malarstwie. Omów problem w oparciu o wybrane teksty kultury. 12. Motyw burzy w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie. 13. Motyw drabiny w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie. 14. Motyw pożywienia, jedzenia w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie w oparciu o wybrane teksty kultury. 15. Zamki, pałace i ich ruiny w literaturze i sztuce. Ukaż problem w oparciu o wybrane przykłady. 16. Obraz krajów Północy w literaturze i sztuce. W prezentacji zagadnienia odwołaj się do 17. Obraz krajów Południa w literaturze i sztuce. W prezentacji zagadnienia odwołaj się do 18. Motyw ubioru w literaturze i sztuce. Rozwiń problem. 19. Motyw więzienia i obozu w literaturze i sztuce. W prezentacji zagadnienia odwołaj się do wybranych tekstów kultury. 20. Wątki maryjne w literaturze i sztuce. W prezentacji zagadnienia wykorzystaj wybrane teksty kultury. 4
21. Kościoły i świątynie w literaturze i sztuce. W prezentacji zagadnienia wykorzystaj wybrane teksty kultury. 22. Wygląd nieba, ciał niebieskich i ich funkcje w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie. 23. Obecność dzieł sztuk plastycznych w literaturze. Przedstaw funkcje rzeźb i obrazów w literaturze wybranych epok. 24. Muzyka w literaturze. Przedstaw funkcję dzieł muzycznych w literaturze wybranych epok. 25. Wizerunek Niemca w literaturze i sztuce. W prezentacji problemu odwołaj się do dzieł pochodzących z różnych epok. 26. Wizerunek Rosjanina w literaturze i sztuce. W prezentacji problemu odwołaj się do dzieł pochodzących z różnych epok. 27. Filmowe adaptacje dzieł literackich jako przykład interpretacji tekstu pierwowzoru. Odwołaj się do wybranego przykładu i dokonaj jego oceny. 28. Powstania narodowe jako temat literatury i sztuki porównaj wybrane dzieła malarskie i literackie. 29. Rehabilitacja brzydoty w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie na wybranych 30. Dziecko wobec wojny. Przedstaw na wybranych przykładach literackich i malarskich. 31. Dziecko istota bezbronna czy mały buntownik? Przedstaw problem na wybranych przykładach tekstów kultury. 32. Motyw cierpiącej matki w literaturze i sztuce. Omów na wybranych 33. Zaprezentuj wizerunek Żyda ukazany w literaturze i w filmie XX wieku. 34. Literackie i filmowe obrazy bohaterów w sutannie i w habicie. Przedstaw temat na wybranych 35. Koncepcja piękna kobiety w literaturze i sztukach plastycznych na przestrzeni wieków. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł. 36. Folklor jako inspiracja pisarzy i malarzy w różnych epokach. Omów temat na wybranych 37. Obecność wątków i motywów mitologicznych w literaturze i malarstwie różnych epok. Na podstawie wybranych przykładów omów różne sposoby czerpania inspiracji z mitologii. 38. Biblia w malarstwie. Zaprezentuj wybrany fragment biblijny wraz z jego malarskimi interpretacjami. 39. Motyw wybranego bohatera antycznego w literaturze i sztuce późniejszych epok. Przywołaj i omów odpowiednie przykłady. 40. Topos ogrodu w literaturze i sztuce. Omów na wybranych 41. Artystyczne interpretacje wydarzeń historycznych w literaturze i malarstwie. Przedstaw na wybranych 42. Góry jako inspiracja twórczości literackiej i malarskiej. Dokonaj analizy porównawczej dzieł. 43. Sposób kreowania postaci historycznych w literaturze i sztuce polskiej. Rozwiń temat na wybranych 44. Porównaj wizerunek żołnierza w literaturze i sztuce XX wieku. 45. Obecność wątków i motywów mitologicznych w literaturze i malarstwie różnych epok. Na podstawie wybranych przykładów, omów różne sposoby czerpania inspiracji z mitologii. 46. Motyw powstania narodowego i jego funkcje w literaturze i malarstwie XIX wieku. Omów na podstawie 47. Na podstawie wybranych przykładów z literatury i sztuki, przedstaw artystyczne ujęcie motywu macierzyństwa. 5
JĘZYK 1. Język w służbie funkcji impresywnej. Omów na przykładach wybranych tekstów. 2. Cechy języka publicystyki pozytywistycznej. Przedstaw zagadnienie w oparciu o wybrane teksty. 3. Stylizacja biblijna w literaturze. Omów na wybranych 4. Językowy obraz hymnów. Przedstaw zagadnienie. 5. Środki językowe literackiego ekspresjonizmu. Omów problem na podstawie wybranych tekstów literackich. 6. W oparciu o wybrane utwory wskaż cechy języka i stylu utworów romantycznych. 7. Stylizacja archaiczna i jej funkcje w utworach literackich. Przedstaw problem. 8. Dowcip językowy i jego funkcja w tekście literackim i w wypowiedziach potocznych. Omów na wybranych 9. Specyfika tekstu reklamowego jako gatunku wypowiedzi na wybranych przykładach omów najważniejsze cechy języka reklamy. 10. Polszczyzna wobec zapożyczeń. Prześledź wpływ języków obcych na język polski w przeszłości i współczesności. 11. Język gwary młodzieżowej. Omów cechy języka pism przeznaczonych dla młodego czytelnika, odwołując się do przykładów. 12. Język bohatera jako element charakterystyki postaci. Omów na podstawie wybranych przykładów. 13. Cele i sposoby wykorzystania języka w Internecie. Omów i oceń zjawisko, odwołując się do 14. Pisma użytkowe (życiorys, testament, list, kwestionariusz) jako konteksty dzieła poetyckiego. Omów na wybranych 15. Przedstaw humor zawarty w kociewskich przysłowiach i zagadkach ludowych drobnej twórczości literackiej Kociewiaków. 16. Zapożyczenia językowe. Oceń słuszność stosowania najnowszych zapożyczeń w języku polskim. 17. Listy różnych epok. Porównaj język i styl przykładów epistolografii z kilku okresów literackich. Wskaż przyczyny różnic słownictwa. 18. Dlaczego niektóre wyrazy stają się modne? Zanalizuj przykłady ze współczesnej polszczyzny. 19. Na podstawie fragmentów dzieł literackich, określ cechy języka i stylu wybranej epoki. 20. Jaka jest specyfika językowa wypowiedzi internautów na blogach młodzieżowych? Porównaj wybrane przykłady. 6