PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 112 Transport 2016 Marek Idzior ANALIZA RYNKU POJAZDÓW ZABYTKOWYCH W POLSCE : marzec 2016 Streszczenie: W pracy uwarunkowania prawne. samochody, zabytek, Polska 1. WPROWADZENIE bytu zawsze jego warunków bytowych i pracy. w Mezopotamii wynale- Kolejne stulecia do struowanie atmosferycznego silnika parowego przez Thomasa Newcomen a w XVIII wieku. ierwsza lokomotywa - [1, 2, 4]. m kierunkiem w rozwoju motoryzacji silnika spalinowego. t pary pojazdy -
140 Marek Idzior ieku w Polsce produkcji. wiele pojazdów nie przet rów 2. UWARUNKOWANIA PRAWNE reguluje ustawa z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Zgod- pkt 31 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu drogowym. 2.1. POJAZD ZABYTKOWY sami. czoznawców Techniki Samochodowej i Ruchu Drogowego Komisja do spraw pojazdów za- zez Generalnego Konserwatora Zabytków.
Analiza rynku pojazdów zabytkowych w Polsce 141 Z pisma Generalnego Konserwatora Zabytków do Wojewódzkich Konserwatorów Za- mieniu ustawy), kolekcjonera oraz odpowiednio udokumentowanych, zna- Techniki NOT. r- 2.2. POJAZD HISTORYCZNY wym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, pojaz- moto- z posiadaniem tego gospodarstwa, (o Prawo o ruchu drogowym pojazdem zabytkowym w rozumieniu przepisów ustawy Prawo o ruchu drogowym, cymi ewidencjonowania dóbr kultury w muzeach, p towania historii motoryzacji.
142 Marek Idzior 2.3. EWIDENCJA ZABYTKÓW Celem ewidencji zabytków jest rozpoznanie obiektów zabytkowych w terenie ich udokumentowanie, zebranie i opracowanie podstawowych informacji merytorycznych o nich, zebranie informacji administracyjno- dokumentów: odpisów decyzji o wpisie do rejestru zabytków, egzemplarzy gólnych grup obiektów przechowywanych w osobnych kartotekach.. Dane od wojewódzkich konserwato- Ogólnie p Tabela 1 województwo razem ruchome pojazdy ruchome zabytki razem karty zabytki techniki 2012 techniki 2012 2012 1107 70 1 71 Kujawsko -Pomorskie 501 92 1 93 Lubelskie 657 92 92 Lubuskie 504 40 40 542 64 64 818 168 1 169 1 Mazowieckie 2378 247 3 250 Opolskie 378 81 4 85 Podkarpackie 619 110 4 114 Podlaskie 270 56 18 74 1 Pomorskie 129 1 1 1667 229 229 391 54 54 -Mazurskie 345 80 80 Wielkopolskie 563 115 1 116 Zachodnio -Pomorskie 367 24 24 Razem 11236 1523 33 1556 2
Analiza rynku pojazdów zabytkowych w Polsce 143 W 2011 roku obchodzono 125- entu- koniec XIX wieku. Ubrani w s nualnych oraz poznania stos -gospodarcza przed i po cenniejszych egzemplarzy na zachód. Z niewielkiej zasie wydano nakaz likwidacji pojazdów poniemiec- zachowanych modeli pojazdów przedwojennych, p pows
144 Marek Idzior próba z strzostw Polski, [4] 4. MUZEA, ZBIORY, KOLEKCJE Je wybranych, ciekawych kolekcji zabytków motoryzacji w Polsce., które wym magazynie o powierzchni 800 m 2 rys. 1-1981, samochody z lat 1930- t 126p 650NP z silnikiem z przodu, zabytkowe rowery, eksponaty dawnej komunikacji miejskiej, h kabrioletów Adler Trumpf oraz starannie odrestaurowany Opel P-4. [5] Rys. 1. 5] Muzeum Motoryzacji w Bielsku- - i motocykle (rys. 2.). Eksponaty umieszczono w zaadaptowanych halach dawnej przetwórni zbiorów jest jedyny w Polsce egzemplarz BMW z lat trzydziestych XX wieku.
Analiza rynku pojazdów zabytkowych w Polsce 145 rowerów. [5] Rys. 2. Muzeum Motoryzacji w Bielsku- 5] ; w nim kazane przez kolekcjonera V8 Super de Luxe z 1946 roku, Adler Favorit z 1927 roku, DKW Super Roadster wyprodu- 00 z partii zmontowanej Rys. 3 5] Muzeum Motoryzacji Topacz (Kobierzyce) - polskiej -Royce i Bentley (rys. 4. ymi markami: tabliczki znamionowe, dowody rejestracyjne, prospekty fabryczne, tabliczki ze zlotów, itp.
146 Marek Idzior znaczne - towymi M07 z numerem fabrycznym 29, czy najstarszy w Polsce zachowany motocykl WSK o nu- i Warszawa M- 20, Nysa N59, Fiaty 125p i 126p oraz przedwojenny Fiat 508 [5]. Rys. 4. Muzeum Motoryzacji Topacz [5], które z o j, elektrowni, gazownictwa, gospodarki komunalnej oraz zabytki z obszaru historii techniki. Ekspozycja muzeum prezentowana jest w budynku dawnej 6-torowej zajezdni (rys. 5.), wybudowanej skie samochody i motocykle. Pojazdy podzielono na grupy tematyczne: Polskie Prototypy, Motorowery. Rys. 5. 5]
Analiza rynku pojazdów zabytkowych w Polsce 147, które od 1991 roku gromadzi stare motocykle, moto- 1950-1989. Najcenniejsze z nich to SHL -20 z 1952 roku i Syrena 103 (tak zwana yjskich oraz samochody marek takich jak Skoda [5]. ; w nim z d zabytkowe wagony tramwajowe, takie jak Herbrand GE-58 z 1910 roku (rys. 6.), Lilpop II cz 272 MEX, Jelcz M11 oraz Ikarus 280.26 [5]. Rys. 6. Wagon tramwajowy Herbrand GE-58 [5], w którym w 1995 roku muzeum, kabriolet Józefa Stalina (rys. 7.), Mercedes 170V Lody Halamy i wiele innych aut, którymi Marylin Monroe, czy Jan Kiepura [5].
148 Marek Idzior Rys. 7. ZIS Józefa Stalina 5] to j samochodów iejsca noclegowe, wynajem i serwis zabytkowych pojazdów marki Volkswagen [5]. Muzeum Motoryzacji w Poznaniu, które do niedawna niera, Muzeum e Zintegrowanego Centrum Komunikacyjnego (dworzec PKP i PKS) prezentowana jest wystawa ków Automobilklubu Wielkopolskiego (rys. 8.). Na powierzchni niemal 900 m 2 wyekspo- az kole [5]. Rys. 8. Wystawa pojazdów zabytkowych w PCC [5] Muzeum Techniki i Komunikacji Zajezdnia Sztuki w Szczecinie dawnej zajezdni tramwajowej (rys. 9.
Analiza rynku pojazdów zabytkowych w Polsce 149 z [5]. Rys. 9. Muzeum Techniki i Komunikacji Zajezdnia Sztuki w Szczecinie [32] Muzeum Drogownictwa w Szczucinie o w 1982 roku i funkcjonuje jako Wy- b rys. 10.) [5]. rys. 11. tocykla WSK z 1954 roku. Rys. 10. Muzeum Drogownictwa w Szczucinie [5]
150 Marek Idzior jak Sarenka III, WSK 50 z 1983 roku, czy M19 Kos, którego wyprodukowano zaledwie [5]. Rys. 11. Moto Strefa WSK w 5] Muzeum Motoryzacji w Warszawie zbiorach gromadzi zabytkowe samochody (rys. 12.), takie jak: Packard Super Eight z Ko- ego, nez, czyli Polonez w wersji rajdowej z silnikiem od Lancii Stratos oraz prototypy samochodów: Syrena, Warszawa 210, Syrena 110, Beskid, FSO Coupe 1500, FSO Wars 1300, czy i czy SHL 150-06T [5]. gromadzi po- od bicykli, do pojazdów z XX wieku. Rys. 12. Muzeum Motoryzacji w Warszawie [5] chody o ponad stuletniej historii De Dion Bouton z 1
Analiza rynku pojazdów zabytkowych w Polsce 151 kowa, Junak, BMW, DKW i NSU [5]. Busku-Zdroju, które jest pierwszym i jedynym aj- [5] w prywatnej kolekcji Zbigniewa Koprasa -ki, Osy (rys. 13.), oraz motorowery sto osiemdzie- miennych. Kolekcja obejmuj Mikrusa w wersji kabriolet, Cadillac Fleetwood Brougham (jeden z 200 sztuk limitowanej e piewa. Rys. 13. Kolekcja Zbigniewa Koprasa 5. PODSUMOWANIE Rynek pojazdów zabytkowych w Polsce Jak podano p -gospodarcza przed i po II woj- wielu pasjonatom zabytkowa motoryzacja tra- [3].
152 Marek Idzior u e roczny obrót na poziomie 16,6 miliarda, szczególnie w przypadku luksusowych sportowych samochodów. W ostatnich latach odno- waniem bogatych inwestorów z Bliskiego Wschodu i Chin. Na terenie naszego kraju poja- niestety nie Bibliografia 1.. 2. Praca zbiorowa 2003. 3. Praca zbiorowa: Historia polskiej motoryzacji. Wydawnictwo SBM Sp. z o.o., Warszawa 2012. 4.. 5. Strony internetowe muzeów motoryzacji i marek samochodów. MARKET ANALYSIS OF HISTORICAL VEHICLES IN POLAND Summary: This paper presents an analysis of the domestic market for vintage vehicles. Conditioning discussed legal and specificity of this market in Poland. Describes some museums, collections and collections. The summary contains a conclusion and final weight of the developer. Keywords: cars, antique, Poland