WIADOMOŚCI KONSERWATORSKIE 2009 SPIS TREŚCI nr 25 NAUKA SCIENCE 9 Metody konserwatorskie na uŝytek ekshumacji zwłok generała Władysława Sikorskiego w krypcie św. Leonarda na Wawelu / Ireneusz Płuska Conservation methods applied during the exhumation of the remains of General Władysław Sikorski in St. Leonard's Crypt in the Wawel Castle 19 Nowatorstwo i tradycjonalizm w architekturze mieszkalnej Krakowa późnego średniowiecza i wczesnej nowoŝytności. Zarys problematyki / Waldemar Komorowski Innovation and traditionalism in residential architecture in Krakow during the late medieval and early modern period an outline 28 Znaki, inskrypcje i ślady na powierzchni drewna w zabytkowych konstrukcjach dachowych / Dominik Mączyński Marks, inscriptions and traces on wood surface in historic roof constructions 37 Nieznane studium autoportretowe Jana Matejki (w czerwonej czapce) w prywatnych zbiorach w Warszawie / Rafał Kalinowski An unknown self-portrait study of Jan Matejko (in a red cap) from a private collection in Warszawa 47 Katedra ormiańska we Lwowie / Marek Gosztyła, Rafał Oleszek Armenian cathedral in Lviv 58 Uwagi w kontekście ostatnich odkryć w rotundzie i palatium na Wzgórzu Zamkowym w Przemyślu / Klaudia Stala Comments in the context of recent discoveries in the rotunda and palatium on the Castle Hill in Przemyśl 70 Monumentalne budowle Gdańska w ujęciu XVII-wiecznego architekta / Anna Kulig, Krystyna Romaniak Monumental buildings of Gdansk as seen by a seventeenth century architect 77 Średniowieczne urządzenia grzewcze w klasztorze cystersów w Jędrzejowie i augustianów-eremitów na Kazimierzu w Krakowie / Anna Bojęś- Białasik, Beata Kwiatkowska-Kopka Medieval heating devices in the Cistercian monastery in Jędrzejow and the monastery of Augustinian hermits in Kazimierz quarter in Krakow PREZENTACJE - RAPORTY PRESENTATIONS AND REPORTS 88 Zamek w Wiśniczu pomnik historii / Adam Wójcik-ŁuŜycki The castle in Wiśnicz a monument of history 96 Spór o zabytki znajdujące się pod opieką Muzeum Pałacu w Wilanowie część I / Paweł Jaskanis, Piotr Szpanowski Dispute about historic objects in the care of the Wilanow Palace Museum part I
104 Terra nostra. W trosce o zabytki na terenie miasta Krosna / GraŜyna Stojak z zespołem (A. Bosak, Ł. Dzik, K. Habrat, B. Janusz, M. Kujawska, E. Lorentz, B. Łosowska-Dudek) Terra nostra. Out of concern for monuments in the city of Krosno 114 Zgasły nasze imiona, lecz nasze czyny jaśnieją (Tarnowskie nekropolie Heinricha Scholza) / Andrzej Osiński Our names faded away, but our deeds shine bright (Tarnów necropolises of Heinrich Scholz) 122 Związki Krakowa i Łucka na przestrzeni wieków XIX i XX (przyczynek do dziejów słuŝby ochrony zabytków w Polsce w okresie międzywojennym) / Andrzej Gaczoł Connections between Krakow and Lutsk during the 19th and 20th century (a contribution to the history of monument protection service in Poland during the interwar period 137 Uwagi na temat badań i dokumentacji historycznych więźb dachowych na etapie poprzedzającym opracowanie projektu budowlanego / Dominik Mączyński, Beata Makowska, Tomasz Łuczak Comments concerning research and historic documentation of roof construction at the stage preceding preparation of the building project 144 Dialog wieków. Rozbudowa kliniki uniwersyteckiej w Grazu, Kopper, Croce & Klug, 2003 / Barbara Widera The Dialogue of Centuries. Graz University Clinic Extension, Kopper, Croce & Klug, 2003 INFORMACJE INFORMATION 148 XVI Walny Sprawozdawczo-Wyborczy Zjazd Delegatów Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków. Wojanów 28-29 listopada 2008 roku / Maria Sarnik-Konieczny 16 th General Convention of the Association Of Monument Conservators Wojanów, 28-29 November 2008 153 Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków, 16-17 kwietnia 2009, LeŜajsk / Krzysztof Stępiński International Day of Monument Protection 16-17 April 2009, LeŜajsk 161 Laur Konserwatorski 2009 / Andrzej Kasiborski, Dariusz Kopciowski, Piotr Mazur, Barbara Stolarz Conservation Laurel 2009 169 Sprawozdanie z II Forum Architecturae Poloniae Medievalis / Klaudia Stala Report from II Forum Architecturae Poloniae Medievalis 173 Jan Tajchman, Wystawa Jubileuszowa Toruń, 22 maja 4 czerwca 2009 r. / Emanuel Okoń Jan Tajchman, the Jubilee Exhibition Toruń, 22 May 4 June 2009 177 XIII Konferencja Naukowo-Techniczna REMO 2009 Naprawa, konserwacja i wzmacnianie obiektów wzniesionych metodami tradycyjnymi i obiektów zabytkowych 13 th Scientific-Technical Conference REMO 2009 Repair, conservation and strengthening of traditionally erected buildings and historic buildings
KSIĄśKI BOOKS 183 Jak to naprawdę było: Andrzej Gaczoł, Kraków. Ochrona zabytkowego miasta. Rzeczywistość czy fikcja, Kraków 2009 / Tomasz Węcławowicz How it really was: Andrzej Gaczoł, Kraków. Protection of a historic city. Reality or fiction, Kraków 2009 186 Architektura kościoła pocysterskiego w Oliwie od XII do XX wieku. Świątynia zakonna białych mnichów Aleksandra Piwka / Wiesław Gruszkowski Architecture of the post-cistercian church in Oliwa from the 12th to the 20 th century. The monastic shrine of the white monks by Aleksander Piwek WSPOMNIENIA POSTHUMOUS TRIBUTES 188 Jerzy Tur / Zbigniew Jucha 191 TUR Jerzy Tur / Barbara Tondos
nr 26 NAUKA SCIENCE 13 Ochrona krajobrazu kulturowego Sudetów Zachodnich na przykładzie gmin Mysłakowice i Bogatynia / Piotr Napierała Protection of the cultural landscape of the Western Sudetes using the example of the Mysłakowice and Bogatynia communities 26 800 lat cegielnictwa na ziemiach polskich rozwój historyczny w aspekcie technologicznym i estetycznym / Ireneusz Płuska 800 years of brickmaking in Poland historic development in its technological and aesthetic aspects 55 Raman spectroscopic analysis of art and archaeological artefacts of relevance to the preservation of cultural heritage: the illumination of ancient mysteries / Howell G.M. Edwards Spektroskopowa analiza ramanowska obiektów archeologicznych istotnych dla ochrony dziedzictwa kulturowego: oświecenie staroŝytnych tajemnic 65 Fizyka we współczesnych badaniach i konserwacji dzieł sztuki / Jan Marczak, Andrzej Koss Physics in modern investigations and conservation of works of art 77 Przeszłość i przyszłość cementu romańskiego / Henryk Szeląg, Aleksandra Skorek The past and the future of Roman cement 86 Synteza spoiw wapiennych z zastosowaniem róŝnych minerałów ilastych w kontekście zapraw historycznych / Danuta Wala, Genowefa Rosiek Synthesis of lime binders using different clayey minerals in the context of binders used in the history 94 Optyczna koherentna tomografia OCT nowe narzędzie do działań konserwatorskich i inwentaryzacyjnych / Piotr Targowski, Bogumiła J. Rouba, Paweł Karaszkiewicz, Magdalena Iwanicka, Ludmiła Tymińska-Widmer, Teresa Łękawa-Wysłouch, Ewa A. Kwiatkowska, Marcin Sylwestrzak Optical coherence tomography OCT a novel tool for art conservation and cataloguing 108 Badania Ŝelbetowej konstrukcji basenu z lat 30. XX wieku / Andrzej Moczko, Grzegorz Dmochowski, Piotr Berkowski Examination of swimming pool concrete structure from beginnings of the 20 th century 115 O podatności na wykwity współczesnych murów licowych / Maria Wesołowska The susceptibility to efflorescence of contemporary facing walls 125 Tynki renowacyjne w świetle normy PN-EN 998-1:2004 Wymagania dotyczące zapraw do murów. Część 1. Zaprawa tynkarska oraz instrukcji WTA nr 2-9 04 / Maciej Rokiel, Cezariusz Magott Sanierputzsysteme.Renovation plasters in the light of the standard PN-EN 998-1:2004 Requirements concerning mortars for walls. Part 1. Plaster mortar and WTA instruction No 2-9-04 Sanierputzsysteme
135 Importance of the geometrical survey for structural analyses and design for intervention on c.h. buildings: application to a My Son temple in Vietnam / Luigi Barazzetti, Luigia Binda, Marco Scaioni, Paolo Taranto Znaczenie badań geometrycznych dla analiz strukturalnych i planowania interwencji w budynkach historycznych: zastosowanie w świątyni w My Son w Wietnamie 147 Rubble stone masonry strengthened using reticolatus system / Antonio Borri, Marco Corradi, Emanuela Speranzini, Antonella Giannantoni Mury z kamienia łamanego wzmocniony za pomocą systemu reticolatus 159 Efficacy of FRCM in earthquake proofing of the Church of Madonna di Centurelle / Giovanni Mantegazza Efektywność materiałów FRCM w przypadku trzęsień ziemi zabezpieczenie Kościoła Madonna di Centurelle 166 Problemy konstrukcyjno-konserwatorskie w stabilizacji i ekspozycji riun obiektów kamiennych na przykładzie zamku Lenno we Wleniu / Jerzy Jasieńko, Lech Engel, Adam Kondolewicz Structure and reconstruction problems during stabilization and presentation of ruins of stone structures with an example of "Lenno" castle in Wleń 177 Injured architectural heritage in L'aquila after the earthquake 2009: some general remarks / Angelo Di Tommaso Uszkodzone obiekty dziedzictwa architektonicznego w L'aquili po trzęsieniu ziemi w roku 2009: kilka ogólnych spostrzeŝeń 186 Intervention criteria for historic masonry constructions subjected to seismic actions / Claudio Modena, Maria Rosa Valluzzi, Francesca da Porto, Filippo Casarin, Enrico Garbin, Marco Munari, Nicola Mazzon, Matteo Panizza, Massimo Dalla Benetta, Giulia Bettiol Kryteria interwencji dla historycznych konstrukcji murowanych podlegających oddziaływaniom sejsmicznym 197 Empiricism reappraisal in ancient buildings structural analysis. the masonry domes, from historical debates to numerical models / Federica Ottoni, Eva Coisson, Carlo Blasi Analiza konstrukcyjna budowli historycznych z perspektywy badań empirycznych. Kopuły murowane, od historycznych dysput do modeli numerycznych 207 Contribution of numerical modeling to the study of historical structures / Pere Roca Znaczenie modelowania numerycznego dla badań konstrukcji historycznych 218 O technikach wykonania ceglanych konstrukcji murowych / Kazimierz Czapliński, Krzysztof Gawron The techniques of erection of brick masonry constructions 224 Man made hazards in conservation practice case studies / Miloš Drdácký, Pavel Beran, Zuzana Slížková, Irena Kucerová Ryzyko spowodowane przez człowieka w praktyce konserwacji studia przypadków 234 Polimerowe złącze podatne innowacyjna metoda naprawy i konserwacji obiektów zabytkowych / Arkadiusz Kwiecień Polymer flexible joint innovative method of repair and conservation of heritage objects
245 Ocena wytrzymałości muru podczas modernizacji kamienic komunalnych / Piotr Bilko, Leszek Małyszko, Roman Orłowicz Evaluation of the compressive strength of masonry during modernization of municipal houses 253 Mechanizmy uszkodzeń ceglanych nadproŝy łukowych / Rafał Nowak, Romuald Orłowicz Mechanisms of brick arched lintels damage 260 Przyczyny uszkodzeń i naprawa wybranych zabytkowych sklepień ceglanych / Andrzej Rzeszotarski, Romuald Orłowicz, Rafał Nowak Causes of damages and repairsin antique brick vaults 270 Problems caused by exavation by conservation and archaeological study in Angkor monuments, Cambodia / Yoshinori Iwasaki Problemy wywołane wykopaliskami w ramach konserwacji i badań archeologicznych zabytków w Angkor w KambodŜy 279 Ancient building foundation systems in seismic areas / Görün Arun Fundamenty budowli staroŝytnych połoŝonych na obszarach sejsmicznych 289 Operational stages and criteria in the rehabilitation of timber floors in the Belasi Castle (Trentino, Italy) / Maurizio Piazza, Mariapaola Riggio, Roberto Tomasi, Albino Angeli Etapy działania i kryteria w odnawianiu podłóg drewnianych w Pałacu Belasi (Trydent we Włoszech 300 Analiza stanu zachowania drewnianych stropów w Auli Leopoldyńskiej Uniwersytetu Wrocławskiego oraz w budynku głównego dworca kolejowego we Wrocławiu / Jerzy Jasieńko, Łukasz Bednarz, Tomasz Nowak Analysis of the condition of preservation of wooden ceilings in the Leopoldina Assembly Hall at Wroclaw University and in the building of the main railway station in Wroclaw 314 Analiza pracy statycznej belek drewnianych wzmocnionych taśmami CFRP / Jerzy Jasieńko, Tomasz Nowak, Piotr Rapp Analysis of static work of wooden beams strengthened with CFRP strips 325 Przystosowanie domów przysłupowych do współczesnych potrzeb na terenie Górnych ŁuŜyc / ElŜbieta Trocka-Leszczyńska, ElŜbieta Rdzawska Adaptation of post-supported houses to the present-day needs at the area of Upper ŁuŜyce 336 Wpływ degradacji matrycy na nośność krytyczną ściskanych prętów drewnianych / Barbara Misztal Influence of degradation of matrix on critical carrying capacity of compressed wooden rods 345 Wzmacnianie zginanych belek z drewna klejonego taśmami GARP na etapie produkcji / Janusz Brol Strengthening of bent glued laminated (GLULAM beams with GARP tapes at the stage of production 354 Ikonostas cerkwi z Miękisza Starego (krótka analiza konserwatorska) / Tomasz Tomaszek The iconostasis from the ceriew in Miękisz Stary(a brief conservational analysis) 365 Wzmocnienie dachu z drewna klejonego poprzez zmianę schematu statycznego / Ryszard Antonowicz, Adam Klimek Glulam timber roof strengthening by changing its static scheme
369 Renowacja elewacji Hali Stulecia we Wrocławiu projekt a realizacja / Leszek Konarzewski Renovation of the facade of Centennial Hall in Wroclaw design versus its accomplishment 381 Modernizacja Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku Muzeum Narodowego w Sukiennicach w Krakowie; wybrana problematyka projektowokonserwatorska / Andrzej Kadłuczka Modernisation of the Gallery of the Polish Art of the 19th Century in Sukiennice (Cloth Hall) in Cracow; select design and conservation problems and their solutions 390 Prace konserwatorskie w Muzeum Pałacu w Wilanowie po 2003 roku / Paweł Jaskanis Conservator's works in the Museum Palace in Wilanów after 2003 404 Krypta pod Kaplicą Morstinów w Wieliczce. Rekonstrukcja, konserwacja, adaptacja / Andrzej Gaczoł The crypt under the Morstins' Chapel in Wieliczka. Reconstruction, conservation, adaptation 415 Problemy konserwacji architektury modernistycznej w Polsce / ElŜbieta Przesmycka Problems of conservation of modernist architecture in Poland 427 Kolegiata św. Trójcy w Ołyce na Wołyniu (Ukraina) rejestracja stanu zachowania, problemy konserwatorskie / Jerzy Jasieńko, Andrzej Kadłuczka, Jolanta Sroczyńska, Katarzyna Kadłuczka, Tomasz Nowak The holy trinity collegiate church in Ołyka in Volhynia (Ukraine) records of preserved condition and maintenance problems 437 Remont konserwatorski elewacji kościoła mariackiego w Katowicach / Łukasz Drobiec Conservatory rebuilding of the elevation of the Mariacki Church in Katowice 447 Kamienica mieszczańska w Brzegu. Geneza, formy rozwoju oraz sposoby dekoracji fasad i elewacji na podstawie wyników badań i prac konserwatorskich przeprowadzonych w latach 1998-2009 / Jerzy Skarbek, Andrzej Peszko Tenement houses of burgesses in Brzeg. The origin, forms of development and ways of decorating facades and elevations on the basis of research results and conservation work conducted in the years 1998-2009 463 Konstrukcje szklane w ekspozycjach elementów obiektów zabytkowych przykłady krajowe / Marzena Lipiec, Beata Ogrodnik, Małgorzata Sieniawska, Jan Lech Zioberski Glass constructions in exposition of elements of antique objects domestic examples 471 Wpływ głębokich wykopów na stan techniczny historycznej zabudowy / Grzegorz Dmochowski, Piotr Berkowski Influence of deep excaviations on technical condition of historical buildings 481 Perspektywy rozwoju aktywnego projektowania w oparciu o badania drgań w trakcie prowadzenia robót geotechnicznych / Joanna Pieczyńska, Jarosław Rybak Prospects for active design expansion owing to investigation of vibrations caused by geotechnical works
492 Realizacja nowych obiektów usytuowanych w zwartej zabudowie miejskiej i ich wpływ otoczenie / Olgierd Puła, Wojciech Puła Construction of new buildings in vicinity of old structures and their impact on the surrounding 499 Badania i ocena wpływów drgań drogowych w zespole budynków zabytkowych / Tadeusz ChyŜy, Krzysztof Robert Czech, Mikołaj Malesza, Czesław Miedziałowski Investigations and evaluation of road vibrations influence in historic buildings complex 510 Rewitalizacja budynków poprzemysłowych z wykorzystaniem bloków gipsowych na przykładzie loftów w Tallinnie / Tomasz Kania, Stanisław Kania, Piotr Pietraszek Revitalization of post-industrial buildings with use of gypsum blocks by example of lofts in Tallinn 518 Problemy energetyczne przy przebudowie obiektu zabytkowego na przykładzie budynku Starej Dany w Szczecinie / Karolina Kurtz, Zbigniew Paszkowski Problems of energy consumption in the rebuild of an antique building the case of Old Dana's building in Szczecin 529 Problemy cieplno-wilgotnościowe współczesnego obiektu sakralnego / Paula Szczepaniak, Maria Wesołowska The hygrothermal problems of contemporary sacred buildings 538 Analiza wybranych uszkodzeń pawilonu czterech kopuł Hansa Poelziga we Wrocławiu / Józef Adamowski, Zygmunt Matkowski Analysis of the chosen damages of Hans Poelzig's four domes pavilion in Wroclaw 547 Odbudowa po katastrofie sufitu sali gimnastycznej zabytkowej szkoły poddanej termomodernizacji / Bronisław Gosowski, Maciej Gosowski, Tomasz Kasprzak Reconstruction of the ceiling of a gymnasium at the historic school after the catastrophic failure during thermal efficiency improvement 559 Obliczanie dawnych konstrukcji z Ŝeliwa i stali / Kazimierz Czapliński Calculation of old cast iron and steel constructions 565 O przyczynach zmniejszenia niezawodności stalowych konstrukcji wielkopowierzchniowych hal / Zbigniew Kowal On the causes of lower reliability of steel structures of large surface halls 574 Stan zachowania sklepień "Rabitza"w wybranych obiektach zabytkowych / Zbigniew Pająk The condition of the 'Rabitz' vaults in the selected historic objects 584 Badania i koncepcja modernizacji schronu przy Dworcu Głównym PKP we Wrocławiu / Mieczysław Kamiński, Michał Musiał Studies and the conception of modernization of the bunker by Wroclaw Railway Station 592 Analiza uszkodzeń i diagnostyka konstrukcji realizowanego budynku mieszkalnego / Grzegorz Słowek, Jacek Ścigałło Damage analysis and diagnostics of the structure of a residential building under construction 601 Modernizacja magazynu ksiąŝek w budynku biblioteki uniwersyteckiej UAM w Poznaniu / Jacek Ścigałło Modernisation of a book storehouse in a building of the Poznan University library
609 Renowacja tarasów i balkonu zabytkowego głównego budynku zespołu szkół ponadgimnazjalnych w Biedrzychowicach / Krzysztof Ałykow, Magdalena Napiórkowska-Ałykow Renovation of the terraces and the balcony in the historic main building of the secondary schools complex in Biedrzychowice 617 Typowe problemy związane z ratowaniem zabytków nieruchomych, na przykładzie wybranych obiektów Opola / Dariusz Bajno Typical problems related to saving the historical monuments, on the example of selected buildings in Opole 627 Współczesne materiały konstrukcyjne w rekonstrukcji zabytków na przykładzie wieŝy kościoła św. Jana Chrzciciela w Legnicy / Maciej Dobrowolski, Stanisław Medeksza The Contemporary Construction Materials Applied in the Reconstruction of Historic Monuments and Sights The Tower of St. John the Baptist Church in Legnica 637 Problemy konstrukcyjne remontowanego budynku zabytkowego / Piotr Kuleta, Michał Pikos, Grzegorz Słowek Structural problems related to a monumental building under repair 646 Proces inwestycyjny przy realizacji remontów obiektów zabytkowych problemy i zagroŝenia oraz propozycja dodatkowych wymogów w świetle obecnych przepisów prawnych / Krzysztof Ałykow, Magdalena Napiórkowska-Ałykow Investments process for structure repair of monumental buildings problems and hazards and a proposition of additional requirements in the light of present law regulations 659 The use of 3D laser scanning technology in preservation of historical structures / Meltem Vatan, M. Oguz Selbesoglu, Bülent Bayram Wykorzystanie technologii skanowania 3D w konserwacji obiektów zabytkowych 670 Naziemne skanowanie laserowe obiektów sakralnych z zastosowaniem technologii HDS / Michał Kędzierski, Anna Fryśkowska, Rafał Dąbrowski, Michalina Wilińska Terrestrial laser scanning of sacred buildings in HDS technology 679 Wykorzystanie moŝliwości nowoczesnego skanowania 3D w oględzinach miejsca zdarzenia i ich dokumentowania / Leszek Koźmiński, Marzena Brzozowska, Jacek Kościuk, Waldemar Kubisz Possibilities of using modern 3D scanning in the crime scene investigation and its documentation 689 Skanowanie 3D jako metoda obrazowania złoŝonych i rozległych relacji przestrzennych dla potrzeb medycyny sądowej i kryminalistyki ocena przydatności / Krzysztof Maksymowicz, Magdalena Kobielarz, Tomasz Jurek 3D laser scanning as a method of registration of large and complex spatial relations for the needs of forensic medicine and crime detection assessment of applicability 697 Pomiary w Jaskini Niedźwiedziej w Kletnie z wykorzystaniem skanowania laserowego 3D / Tomasz Waligórski Survey in the Bear Cave in Kletno with the use of the 3D laser scanner
705 3D scanning and modeling of the upper terrace of the Hatshepsut Temple in Deir el-bahari as an example of architectural heritage documentation for restoration purposes / Jacek Kościuk Skanowanie i modelowanie 3D górnego tarasu świątyni Hatszepsut w Deir el-bahari jako przykład dokumentacji dla celów konserwatorskich 718 Porównanie geodezyjnych metod klasycznych oraz technologii HDS do określenia odkształceń kratowej konstrukcji masztu / Bartłomiej Ćmielewski, Krzysztof Mąkolski Comparison of classic geodetic methods and HDS technology for determination of strains in truss construction mast 727 Laserscanning for heritage documentation / Bjorn Van Genechten, Luc Schueremans Skanowanie laserem dla dokumentacji dziedzictwa kulturowego PREZENTACJE RAPORTY PRESENTATIONS AND REPORTS 738 Generowanie ortofotoplanów w programie Pointools zastosowanie skanera laserowego 3D / Marek Baścik, Paweł Dudek Creating cost-effective orthophotoplans with Pointools software one innovative application of 3D laser scanning INFORMACJE INFORMATION 743 Kongres Kultury Polskiej Congress of Polish Culture 744 INDEKS AUTORÓW AUTHOR INDEX Oprac. BPK