Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny 21-400 Łuków, ul. Spółdzielcza 4 tel. (25) 798-21-96, 798-21-97, fax. 798-71-78 http://www.psselukow.nbip.pl email: psselukow@pis.gov.pl; psselukow@psselukow.internetdsl.pl Łuków, dn. 13.02.2013r. ONS-HK.721/3/13 OCENA OBSZAROWA JAKOŚCI WODY W POWIECIE ŁUKOWSKIM w 2012r. Na terenie powiatu łukowskiego urzędowy nadzór nad jakością wody przeznaczonej sprawowany jest przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Łukowie. Podstawę oceny jakości wody przeznaczonej w 2012r. stanowiły wymagania określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z 29.03.2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej (Dz. U. z 2007r. nr 61, poz. 417 z późn. zm.). Ocena wodociągów na terenie powiatu łukowskiego. Podstawowym źródłem zaopatrzenia w wodę przeznaczoną w powiecie łukowskim są wodociągi zbiorowego zaopatrzenia w wodę. Woda przeznaczona do zbiorowego zaopatrywania mieszkańców powiatu uzyskiwana jest z 21 ujęć podziemnych. W 2012r. przedstawiciele Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Łukowie skontrolowali 100 % wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w wodę. Na ogólną liczbę mieszkańców powiatu łukowskiego tj. 110 822 osoby szacunkowo określa się, że z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia korzysta 98,66 % ludności tj. 109 338 osób. Pozostała część ludności korzysta z wody z własnych ujęć lokalnych lub studni przydomowych. Woda rozprowadzana przez sieć wodociągową produkowana jest przez 21 wodociągi o różnej wydajności: < 100 m 3 wody na dobę 1 WZZ zaopatrujący ok. 378 osób, 100 1 000 m 3 wody na dobę 16 WZZ zaopatrujących 54 395 mieszkańców powiatu, 1 000-10 000 m 3 wody na dobę 4 WZZ zaopatrujące 54 565 mieszkańców powiatu. < 100m 3/d 100-1000 m3/d 1000-10 000m 3/d Strona 1 z 5
Tabela 1 Gmina Miasto Nazwa wodociągu zbiorowego zaopatrzenia Miejscowość Administrator Hordzieżka w Adamowie, Sp. z o.o. Miejski m Produkcja [ m 3 /d] Ocena wody (dobra/zła) Liczba ludności korzystającej z wody dobrej jakości z wody złej jakości 15,42 dobra 378 0 327 dobra 2780 0 341,05 zła 0 2628 Budziska w Adamowie, Sp. z o.o. 474,36 dobra 3180 0 Krzywda Łuków Wojcieszków Wola Mysłowska Wola Mysłowska Miasto Łuków Krzywda 793 dobra 8288 0 Podosie w Krzywdzie 330 dobra 2468 0 Sięciaszka 531,4 dobra 4502 0 Szczygły Górne P.U.H. 103,5 dobra 1148 0 MEL KAN Gołaszyn 153,7 zła 0 1420 Kazimierz Malcanów Jakubiak, 199,6 dobra 1167 0 Gręzówka Ryżki 76c 273,3 zła 0 1850 Turze Rogi 759,2 dobra 6820 0 Urząd Gminy w Serokomli 429 zła 0 3793 Wodociągów Zgórznica i Kanalizacji 179 dobra 2100 0 m Wojcieszków 665,81 dobra 7193 0 w Wojcieszkow ie Wilczyska P.U.H. MEL KAN 160,2 dobra 878 0 Kazimierz Osiny Jakubiak, Ryżki 76c 589,4 dobra 4180 0 Przedsiębiorstwo Usług i Inżynierii Łuków 4219,9 dobra 30650 0 w Łukowie Trzebieszów Dębowica Prawda Stara w Trzebieszowie Wodociągów i Kanalizacji m 1685 dobra 7700 0 1238 dobra 6200 0 Strona 2 z 5
Stanin Tuchowicz w Staninie RAZEM - - 1088,99 dobra 10015 0 - - 99 647 9 691 Tabela 1 Nazwa wodociągu lokalnego Gmina Miejscowość Ulica Produkcja [ m 3 /d] Ocena wody (dobra/zła) Liczba ludności korzystającej z wody z wody dobrej złej jakości jakości Łuków Łuków ul. Wypoczynkowa 4,2 dobra 0 0 RAZEM - - - - 0 0 Jakość wody w nadzorowanych wodociągach. Stały monitoring jakości wody dostarczanej do konsumentów, prowadzony jest przez Państwową Inspekcję Sanitarną w oparciu o rozporządzenie Ministra Zdrowia z 29.03.2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej (Dz. U. z 2007r. nr 61, poz. 417 z późn. zm.). W ramach sprawowanego nadzoru sanitarnego nad jakością wody w 2012r. przedstawiciele Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Łukowie dokonywali poboru próbek wody z punktów kontrolnych na ujęciach wody oraz na sieci wodociągowej u odbiorców, głównie w obiektach użyteczności publicznej. Ponadto badania jakości wody, w ramach wewnętrznej kontroli jakości wody, prowadzone były przez przedsiębiorstwa wodociągowo kanalizacyjne nadzorujące jakość wody w procesie ujmowania, uzdatniania i dystrybucji wody oraz po awariach, a ich wyniki w ramach monitoringu pozyskiwane były i oceniane przez tut. Inspektora Sanitarnego. Obowiązkiem przedsiębiorstwa jest niezwłoczne informowanie Inspektora o pogorszeniu jakości wody (w przypadku, gdy nie odpowiada wymaganiom) oraz o podejmowanych niezwłocznie działaniach naprawczych. Gdy zachodzi potrzeba, konsumenci powiadamiani są odpowiednimi komunikatami, jak należy postępować. W 2012r. przedstawiciele PPIS w Łukowie z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w wodę z terenu powiatu łukowskiego pobrali do badania 202 próbki wody. Wykonano badania w zakresie mikrobiologicznym i fizykochemicznym. W zakresie bakteriologii oznaczono: Ogólną liczba mikroorganizmów w ( 22±2) C po 72h w jtk/1ml, Bakterie grupy coli w jtk/100 ml, Escherichia coli w jtk/100 ml, Enterokoki w jtk/100 ml, Clostridium perfringens w jtk/100 ml, natomiast w zakresie fizykochemii oznaczono parametry: Strona 3 z 5
Mętność, Barwa, Zapach, Smak, Odczyn (ph), Przewodność właściwa, Twardość ogólna, Chlorki, Amonowy jon (NH + 4), Azotyny (NO 2), Azotany (NO 3), Utlenialność z KMnO 4 indeks nadmanganianowy, Fluorki, Glin, Siarczany, Żelazo,, Miedź, Ołów, Kadm, Chrom, Arsen, Antymon, Nikiel, Sód, Selen, Rtęć, Cyjanki, Pestycydy chloroorganiczne( α HCH; HCB; γ-hch; Heptachlor; Aldryna; Epoksyd heptachloru; Dieldryna; p,p -DDE; Endryna; p,p -DDD; p,p DDT), Trichloroeten, Tetrachloroeten, Σ Trichloroetenu i Tetrachloroetenu, Σ THM, Tetrachlorometan, 1,2 dichloroetan, Bor, Benzen, Benzo(a)piren, Benzo(b)fluoranten, Benzo(k)fluoranten, Benzo(ghi)perylen, Indeno(1,2,3cd)piren, ΣWWA, formaldehyd. W celu określenia czy spożywana woda jest czysta i bezpieczna dla zdrowia ludzkiego Inspekcja Sanitarna systematycznie, w oparciu o sprawozdania z badań jakości wody, dokonuje jej oceny w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego. W trakcie rutynowych kontroli przedstawiciele PPIS zwracają uwagę na prawidłowe utrzymanie stanu sanitarno technicznego ujęć wody, właściwe zabezpieczenie ujęć, kwalifikacje i stan zdrowia pracowników zajmujących się konserwacją i eksploatacją urządzeń i instalacji służących do przesyłania wody. W 2012r. wodę dobrej jakości podawało 80,95 % wodociągów zbiorowego zaopatrzenia (korzystało z niej 91,14 % wszystkich użytkowników zaopatrujących wodę z wodociągów). 19,05 % wodociągów zbiorowego zaopatrzenia miało niezgodą z normatywami jakość wody. Na złą ocenę jakości wody wpływają przede wszystkim parametry fizyko chemiczne takie jak: żelazo, mangan, mętność i barwa, a także w małym procencie jon amonowy: Tabela 2. Nazwa wodociągu Miejscowości podłączone do wodociągu Jakość wody Przekroczone wartości dopuszczalnych parametrów Prowadzone postępowanie administracyjne Działania naprawcze prowadzone przez przedsiebiorstwo wod. kan. Gołaszyn Gręzówka Gmina :, Gułów. Gmina Łuków: Gołaszyn, Ławki Miasto Łuków: ul. Trzaskoniec Gmina Łuków: Gręzówka, Klimki, Bilardy. Gmina :, Hordzież, Józefów, Ruda, Nowa Ruda, Kol. Hordzież, Wola Bukowska, Karolina, Bronisławów, Pieńki, Poznań, Leonardów, Przymiarki, Kepa, Pod Wycinkami, Bielany Duże, Czarna, Zagórze, Przydawki, Dziesięciozagony Gmina : Zakępie, od 79 do 88µg/l Żelazo od 255 do 328 µg/l Barwa, mętność od 84 µg/l do 165 µg/l od 217 µg/l od 257 µg/l Żelazo od 279 µg/l do 386 µg/l; Barwa, mętność 167 µg/l Postępowanie egzekucyjne, Tytuł wykonawczy Decyzja PPIS w Łukowie z dnia 28.05.2007r. z późn. Decyzja PPIS w Łukowie z dnia 28.05.2007r. z późn. Decyzja PPIS w Łukowie z dnia 27.09.2007r. z późn. dnia 30.06.2013r dnia 31.12.2013r. Wymieniono złoża na filtrach. dnia 31.12.2013r. dnia 31.08.2013r. Strona 4 z 5
W roku 2012 w wodzie przeznaczonej na terenie powiatu łukowskiego występowały przekroczenia dopuszczalnych wartości dla manganu, żelaza i jonu amonowego oraz barwy i mętności określone w załączniku nr 3 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej przez ludzi (Dz. U. z 2007r. Nr. 61, poz. 417 z późn. zm.). W cytowanym rozporządzeniu maksymalna wartość dopuszczalnego stężenia manganu ustalono na poziomie 50 μg/dm 3, natomiast maksymalna wartość dopuszczalnego stężenia żelaza została ustalona na poziomie 200 μg/dm 3 zaś dla jonu amonowego - 0,50 mg/l. Regulacje takie przyjęto z uwagi na fakt, że wartości stężenia manganu mogą prowadzić do niepożądanych zmian właściwości organoleptycznych wody, która z uwagi na wzrost barwy i mętności oraz metaliczny posmak może budzić uzasadnione zastrzeżenia konsumentów. Dopuszczalne stężenia manganu zostały wymienione w rozporządzeniu ze względu na potrzebę zapewnienia odpowiedniej jakości wody, spełniającej oczekiwania odbiorców, a nie ze względów zdrowotnych. W przypadku manganu ryzyko niekorzystnych skutków zdrowotnych istnieje zarówno w przypadku jego niedoboru jak i nadmiernego spożycia. Toksyczne efekty manganu obserwowano przede wszystkich przy wziewnej drodze narażenia. W przypadku populacji zaopatrywanej w wodę o dużej zawartości manganu na poziomie 1,2 2,3 mg/l odnotowano osłabienie i wzmożoną sztywność mięśni kończyn, ale jednak nie wszystkie badania potwierdzają te obserwacje. Głównym źródłem manganu dla organizmu człowieka jest żywność, a wielkość dobowego spożycia tego pierwiastka waha się w granicach 2-10 mg. Z oceny Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, że ilość 8-9 mg/dobę nie wpływa negatywnie na stan zdrowia ludzi. Z uwagi na fakt, że woda nie jest głównym źródłem manganu w diecie oraz przyjmując duży margines bezpieczeństwa ustalono, że w pełni bezpieczne dla zdrowia ludzi stężenie manganu w wodzie przeznaczonej wynosi 0,4 mg/l (400 µg/l). Duża zawartość żelaza w wodzie wywołuje jej mętność, brunatną barwę i pogarsza walory smakowe. Powoduje też brunatnienie tkanin podczas prania z użyciem wody. Żelazo odkłada się w rurach tworząc twarde lub maziste osady. Widoczne staje się to po awariach instalacji, kiedy następują duże zmiany prędkości przepływu wody osady odrywają się i z kranu leci brązowa woda. Stanowisko PZH w sprawie podwyższonych wartości Fe w wodzie, mówi, że nawet znaczne przekroczenie dopuszczalnego stężenia Fe w wodzie nie stwarza zagrożenia dla zdrowia ludzi. Dopuszczalną wartość żelaza na poziomie określonym w w/w rozporządzeniu przyjęto z uwagi na fakt, że wyższe stężenie Fe może powodować niepożądane właściwości organoleptyczne wody, która z uwagi na podwyższoną barwę i mętność oraz metaliczny smak może budzić uzasadnione zastrzeżenia konsumentów. Zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia jon amonowy nie ma bezpośredniego wpływu na zdrowie i nie zaproponowano zalecanej dopuszczalnej wartości opartej na przesłankach zdrowotnych. Może zmniejszać skuteczność dezynfekcji wody, przyczyniać się do powstawania azotynów w sieci wodociągowej oraz utrudniać usuwanie manganu. Po analizie oceny jakości wody oraz elementów ryzyka zdrowotnego dla konsumentów związanego ze spożyciem wody oraz wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Łukowie nie stwierdza istotnych zagrożeń dla zdrowia populacji gminy, która korzysta z sieci wodociągowych, w związku ze spożyciem wody dostarczanej przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne pod względem zanieczyszczeń fizyko chemicznych i mikrobiologicznych. PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY w Łukowie lek. Anna Kwiatkowska Strona 5 z 5