Najbardziej opiniotwórcze polskie media w sierpniu 2011 roku Analiza częstotliwości cytowania poszczególnych mediów przez inne media na podstawie przekazów prasowych, telewizyjnych i radiowych z okresu od 1 do 31 sierpnia 2011 roku WARSZAWA, WRZESIEO 2011
Spis treści INFORMACJA MIESIĄCA... 3 ZWRÓĆ UWAGĘ... 3 OBSERWUJEMY INTERNET I REGIONY... 4 1. ANALIZA... 5 1.1. RANKING GŁÓWNY... 5 1.2. RANKING TYTUŁÓW PRASOWYCH... 6 1.3. RANKING STACJI TELEWIZYJNYCH... 7 1.4. RANKING ROZGŁOŚNI RADIOWYCH... 8 1.5. RANKING PORTALI INTERNETOWYCH... 9 1.6. RANKING MEDIÓW BIZNESOWYCH... 10 1.7. RANKING PERIODYKÓW... 11 1.8. TEMATYKA PRZEKAZÓW... 12 1.9. RANKING MEDIÓW REGIONALNYCH... 13 1.10. RANKING PRASY REGIONALNEJ... 14 1.11. RANKING ROZGŁOŚNI REGIONALNYCH... 14 METODOLOGIA BADANIA... 15 Wstęp Badanie przeprowadzono na podstawie 4 280 przekazów mediowych (wycinków prasowych, programów radiowych i telewizyjnych) z okresu 1 do 31 sierpnia 2011 r. Dziennikarze odnosili się do wiadomości podawanych na łamach innych mediów 4 522 razy (3 230 razy w prasie, 612 w telewizji i 680 w radio). Analiza obejmuje tylko te przekazy, które nie są przeglądami mediów i przedrukami. Na jej podstawie wyciągnięto następujące wnioski: 1. Większośd cytowanych przekazów to artykuły prasowe. Najwięcej publikacji pochodzi z dzienników (76 proc.) oraz tygodników (18 proc.). 2. W sierpniu 2011 roku w rankingu najczęściej cytowanych mediów zwyciężyła Rzeczpospolita osiągając wynik 704 powołao; na drugim miejscu znalazła się Gazeta Wyborcza, na którą powoływano się 520 razy. Trzecia lokata należy do TVN24 (281), zaś czwartą pozycję zajął Dziennik Gazeta Prawna (253). Najwyżej wśród stacji radiowych znalazło się RMF FM (109). W zestawieniu portali internetowych prowadzi tvn24.pl (59). 3. 96 proc. powołao dotyczyło mediów ogólnopolskich, a pozostałe 4 proc. regionalnych. Najwięcej cytatów z mediów regionalnych pochodziło z województwa mazowieckiego, gdzie liderem cytowao zostało Życie Warszawy. 4. Wśród gazet najczęściej powołujących się na doniesienia innych środków masowego przekazu pierwsze miejsce przypadło Expressowi Bydgoskiemu, a drugie zajęły Nowości. Najczęściej cytującymi rozgłośniami radiowymi były TOK FM i PR3, a stacjami telewizyjnymi Polsat News oraz TVN24. 2
INFORMACJA MIESIĄCA Tego jeszcze nie było: w sierpniu 2011 roku Super Express zakwalifikował się do pierwszej piątki najczęściej cytowanych mediów w Polsce. Tym samym według założenia badania Najbardziej opiniotwórcze media w Polsce dołączył do szacownego grona prasy mającej od lat wpływ na kształtowanie się dyskusji: Rzeczpospolitej, Gazety Wyborczej oraz Dziennika Gazety Prawnej. Na jakie informacje powoływano się najchętniej w odniesieniu do Super Expressu? Na te wakacyjne i rozrywkowe można było dowiedzied się m.in. jak wróżyd z kota i kto z ciekawości włożył głowę w słup energetyczny. Chętnie rozpowszechniany był też info-graficzny news o minister edukacji narodowej Katarzynie Hall, która zdjęła spodnie przed fotoreporterem Super Expressu. Dzięki temu tabloid doczekał się cytowania nawet przez Rzeczpospolitą. Mediom podobały się też wskazówki biskupa częstochowskiego jak przeklinad bez grzechu, które jako pierwszy opublikował właśnie Super Express. W kolejnym raporcie sprawdzimy, czy wysoka pozycja tabloidu oraz zdominowanie tematyki powołao przez plotki z życia gwiazd (trzecia pozycja w rankingu najczęściej cytowanych tematów z mediów), to tylko efekt apogeum sezonu ogórkowego. A najpopularniejszymi źródłami informacji o celebrytach były w sierpniu Fakt i Super Express. W dalszej kolejności wakacyjnego rankingu znalazły się kolorowe magazyny Gala i Viva, portal pudelek.pl oraz telewizja TVN. ZWRÓĆ UWAGĘ W sierpniu media najczęściej cytowały Rzeczpospolitą (704) i Gazetę Wyborczą (520). Na kolejnym miejscu wśród najbardziej opiniotwórczych mediów znalazła się TVN24 (281). Czołówka prasowa: Rzeczpospolitą cytowano głównie powołując się na informacje ekonomiczne, rankingi i sondaże oraz wiadomości związane ze zbliżającymi się wyborami parlamentarnymi. Na Rzeczpospolitą najczęściej powoływał się Polsat News. Cytowania Gazety Wyborczej dotyczyły w największym stopniu polityki polskiej. Polsat News był medium najczęściej powołującym się na informacje z Gazety Wyborczej. Dziennik Gazeta Prawna był z kolei przywoływany w związku z informacjami ekonomicznymi oraz dotyczącymi rynku pracy, a cytowany najczęściej przez radio TOK FM. Ponadto: Pozycje na czele stawki najbardziej opiniotwórczych stacji telewizyjnych nie zmieniają się od miesięcy. Niepodzielnie króluje koncern ITI, gdzie TVN24 (281) oraz TVN (65) utrzymują przewagę nad telewizyjnymi konkurentami. W sierpniu za TVN24 naj- 3
częściej podawano informacje dotyczące polityki polskiej i wyborów parlamentarnych, a na TVN powoływano się mówiąc o życiu celebrytów. Na trzecim miejscu znalazły się powołania na TVPInfo (w kontekście śmierci Andrzeja Leppera). Sierpieo to kolejny miesiąc pod znakiem zwycięstwa RMF FM (109) w rankingu najczęściej cytowanych stacji radiowych. Na RMF FM powoływano się głównie w odniesieniu do śmierci Andrzeja Leppera. Tuż za RMF uplasowało się radio TOK FM (102) z informacjami dotyczącymi polityki polskiej. Na trzecim miejscu Radio ZET (37) i polityka polska. W sierpniu media cytowały inne media głównie w kontekście polityki polskiej i informacji ekonomicznych. Na trzecim miejscu wśród najbardziej popularnych tematów cytowao znalazły się wiadomości z życia gwiazd. Wyraźnie wyróżniły się też informacje dotyczące śmierci Andrzeja Leppera. MEDIA REGIONALNE OBSERWUJEMY INTERNET I REGIONY W sierpniu w rankingu regionalnym pojawiła się nowa rozgłośnia radiowa Radio Kraków. Media cytowały za Radio Kraków wypowiedzi przedstawicieli miasta na temat możliwości organizowania na stadionie Wisły rozgrywek Ligi Mistrzów. W lipcu na trzecim miejscu znalazł się przedstawiciel regionalnych rozgłośni radiowych: poznaoskie Radio Merkury. Przed nim Życie Warszawy i Dziennik Polski. W czerwcu sytuacja w prasie regionalnej bez zmian w porównaniu do maja. W rankingu po raz pierwszy zagościło Radio Wrocław. W maju w regionach mała stabilizacja. Życie Warszawy i Metro na prowadzeniu, tuż za nimi Dziennik Polski. W rankingu króluje prasa, znalazło się miejsce tylko dla jednej rozgłośni Radia Gdaosk. W kwietniu na czoło zestawienia wróciły mazowieckie dzienniki: Życie Warszawy i Metro. W marcu zwycięzcą rankingu regionalnego został Dziennik Bałtycki, za sprawą doniesieo dotyczących kontaktów zawodowych Marcina Dubienieckiego. W lutym na drugim miejscu zestawienia mediów regionalnych znalazł się Dziennik Bałtycki, nieobecny w styczniowym rankingu. Dziennik zapewnił sobie obecnośd w zestawieniu dzięki opublikowaniu doniesieo na temat powiązao biznesowych Marcina Dubienieckiego. Publikację wspominano m.in. w TVN24, Polsat i Polsat News, PR1. Zwiększyła się też liczba cytowao Życia Warszawy, a do rankingu wróciło wielkopolskie Radio Merkury. Styczeo przyniósł spadek powołao na media regionalne. Wśród tytułów prasowych nadal prowadzą gazety z Mazowsza, a najczęściej cytowane rozgłośnie pochodzą z Pomorza. PORTALE INTERNETOWE W sierpniu niespodzianka w zestawieniu najczęściej cytowanych portali internetowych. W pierwszej trójce znalazła się, nieobecna do tej pory w zestawieniach, niezalezna.pl. Portal poinformował, że Tomasz Sakiewicz nagrał rozmowę z Andrzejem Lepperem, w której szef Samoobrony miał ujawnid źródło przecieku w tzw. aferze gruntowej. Onet.pl, tvn24.pl oraz sportowefakty.pl to lipcowa czołówka najczęściej cytowanych portali internetowych. 40% cytowao informacji z Onetu dotyczyło polityki polskiej. Czerwiec to kolejny miesiąc z onet.pl na prowadzeniu. Portal popularnośd w mediach zdobył m.in. dzięki wypowiedziom szefa NBP Marka Belki na temat rosnącej inflacji w Polsce. Tuż za Onetem sportowefakty.pl. W maju onet.pl nadal na prowadzeniu. Z wp.pl oddzielił go ekonomiczny money.pl. W kwietniu w zestawieniu portali bardzo wyrównana walka między onet.pl a wp.pl. Co ciekawe, większośd z przywołao obydwu serwisów dotyczyło tego samego tematu: wywiadu, a raczej wywiadów, których portalom udzielił biskup Tadeusz Pieronek, a dotykały one kwestii związanych z rocznicą katastrofy pod Smoleoskiem. Wirtualna Polska rozmawiała na tematy smoleoskie również z kardynałem Stanisławem Dziwiszem. W marcu portale internetowe szły łeb w łeb. Minimalną przewagę nad innymi uzyskał tvn24.pl, tuż za nim znalazł się onet.pl. W lutym podobnie jak w poprzednim miesiącu onet.pl był jedynym przedstawicielem portali internetowych obecnym w rankingu generalnym najczęściej cytowanych mediów. Tuż za nim znalazł się portal z tej samej grupy mediowej tvn24.pl. Onet wysoką liczbę cytowao zawdzięcza głównie echom styczniowej rozmowy z Jarosławem Kaczyoskim oraz wywiadowi z Marcinem Dubienieckim. W mediach pojawiły się głosy, że mąż Marty Kaczyoskiej swoimi niefortunnymi wypowiedziami może szkodzid PiS. W styczniu onet.pl był kolejny raz zwycięzcą rankingu. Deptał mu po piętach ekonomiczny money.pl, który zdeklasował tvn24.pl i wp.pl. 4
1. Analiza 1.1. Ranking główny W rankingu najczęściej cytowanych mediów pierwsze miejsce zajęła Rzeczpospolita. Na drugiej pozycji znalazła się Gazeta Wyborcza, a na trzeciej TVN24. Czwarta lokata należy do Dziennika Gazeta Prawna, a piąta do Super Expressu. Wykres 1. W rankingu piętnastu najczęściej cytowanych mediów znalazło się w sumie 11 tytułów prasowych (Rzeczpospolita, Gazeta Wyborcza, Dziennik Gazeta Prawna, Super Express, Fakt, Wprost, Newsweek, Puls Biznesu, Przegląd Sportowy, Polityka, Gazeta Polska), 2 stacje telewizyjne (TVN24 i TVN), oraz 2 stacje radiowe (RMF FM, TOK FM) (Wyk. 1). 5
1.2. Ranking tytułów prasowych Wśród najczęściej cytowanych przekazów prasowych na pierwszej pozycji znalazły się publikacje z Rzeczpospolitej. Do rankingu zakwalifikowały się: 4 dzienniki ogólnopolskie, 3 tygodniki, 1 dziennik ekonomiczny oraz 2 tabloidy (Wyk. 2). Wykres 2. 6
1.3. Ranking stacji telewizyjnych Spośród stacji telewizyjnych najczęściej powoływano się na informacje podawane w TVN24. Na drugim miejscu uplasowała się również stacja koncernu ITI TVN. W czołówce cytowao stacji telewizyjnych znalazła się też TVPInfo (Wyk. 3). Wykres 3. 7
1.4. Ranking rozgłośni radiowych Spośród rozgłośni radiowych najczęściej powoływano się na informacje podawane na antenie stacji RMF FM. Na drugiej pozycji znalazły się cytowania z TOK FM, na trzeciej z Radio Zet (Wyk. 4). Wykres 4. 8
1.5. Ranking portali internetowych Dziennikarze powoływali się również na przekazy internetowe. Wśród najczęściej cytowanych portali na pierwszym miejscu uplasował się tvn24.pl, za nim onet.pl i niezalezna.pl (Wyk. 5). Wykres 5. 9
1.6. Ranking mediów biznesowych Najczęściej powoływanym medium biznesowym był Puls Biznesu. Najczęściej cytowanym portalem ekonomicznym został money.pl, telewizją - TVN CNBC. W zestawieniu zabrakło przedstawiciela rozgłośni radiowych (Wyk. 6). Wykres 6. 10
1.7. Ranking periodyków Wśród najczęściej cytowanych tygodników i dwutygodników znalazły się: Wprost, Newsweek i Polityka (Wyk. 8). Wykres 7. Z kolei miesięcznikami, na które najczęściej powoływały się inne media, były Forbes oraz Press (Wyk. 9). Wykres 8. 11
1.8. Tematyka przekazów Większośd odwołao mediowych dotyczyło polityki polskiej, informacji ekonomicznych oraz plotek o celebrytach. Wykres 9. 12
1.9. Ranking mediów regionalnych Czołówka mediów regionalnych to Życie Warszawy i Polska Gazeta Krakowska. Wśród najczęściej cytowanych mediów regionalnych znalazła się też 1 stacja radiowa: Radio Kraków (Wyk. 11). Wykres 10. 13
1.10. Ranking prasy regionalnej Najczęściej cytowane tytuły prasowe z danego województwa (Tab. 1) Województwo Medium Liczba cytatów mazowieckie Życie Warszawy 25 małopolskie Polska Gazeta Krakowska 11 dolnośląskie Tygodnik Wałbrzyski 8 pomorskie Polska Dziennik Bałtycki 7 lubelskie Dziennik Wschodni 6 kujawsko-pomorskie Gazeta Pomorska 5 łódzkie Polska Dziennik Łódzki / Express Ilustrowany 4 wielkopolskie Polska Głos Wielkopolski 4 śląskie Polska Dziennik Zachodni 3 warmiosko-mazurskie Gazeta Olsztyoska 2 lubuskie - - opolskie Nowa Trybuna Opolska 1 podlaskie Kurier Poranny 1 świętokrzyskie Echo Dnia 1 zachodniopomorskie Głos Szczecioski 1 podkarpackie - - 1.11. Ranking rozgłośni regionalnych Najczęściej cytowane rozgłośnie radiowe i telewizyjne z danego województwa (Tab. 2) Województwo Medium Liczba cytatów małopolskie Radio Kraków 7 lubuskie Radio Zachód 4 świętokrzyskie Radio Kielce 4 pomorskie Radio GRA 3 wielkopolskie Radio RMG 3 dolnośląskie Radio Wrocław 2 opolskie Radio Plus 2 śląskie Radio Katowice 2 kujawsko-pomorskie TVP Bydgoszcz 1 lubelskie TVP Lublin 1 mazowieckie Radio Płock 1 podkarpackie Miejska Telewizja Tarnobrzeg 1 podlaskie Radio Białystok 1 warmiosko-mazurskie Radio Olsztyn 1 zachodniopomorskie Polskie Radio Szczecin 1 łódzkie - - 14
Metodologia badania Analiza obejmuje wszystkie przekazy prasowe, telewizyjne i radiowe, w których cytuje się lub powołuje na doniesienia, które pierwotnie pojawiły się w innych środkach przekazu. Od stycznia 2008 r. IMM opracowuje raport na podstawie wszystkich tych przekazów, w których media powołują się na doniesienia innych mediów, ale nie będących przeglądami prasy. Od kwietnia 2010 r. IMM opracowuje raport w oparciu o metodologię wykorzystującą bardziej szczegółową definicję powołania na inne medium. Do raportu są kwalifikowane publikacje odwołujące się do artykułów, wypowiedzi, stwierdzeo, które pojawiły się na łamach bądź antenie innego medium, pod warunkiem, że nie są omawiane w kontekście przeglądu mediów oraz nie są przedrukiem z innego medium. Wynik dla dziennika Polska stanowi suma powołao na tytuł Polska. Wynik dla mutacji regionalnych wydawanych pod wspólnym tytułem Polska ( Dziennik Bałtycki, Dziennik Łódzki, Dziennik Zachodni, Gazeta Krakowska, Gazeta Wrocławska, Głos Wielkopolski, Kurier Lubelski ) stanowi sumę powołao na powyższe tytuły zarówno z użyciem pełnej nazwy gazety (np. Polska Dziennik Bałtycki ) jak i jej nazwy skróconej ( Dziennik Bałtycki ). Od marca 2011 roku w raporcie powołania na mutacje regionalne są ujednolicone do pełnej nazwy i klasyfikowane jako cytaty z mediów regionalnych. Radio PiN oraz dziennik Metro uznawane są za media ogólnopolskie, ze względu na ukazywanie się jednakowej treści w wielu regionach jednocześnie. Zakwalifikowane publikacje są w większości wypadków rozpoznawalne za pomocą następujących środków: stwierdzenie jest umieszczone w cudzysłowie oraz podane jest jego źródło, pojawiają się sformułowania typu: czwartkowa Gazeta Wyborcza napisała, że / dziennikarze na łamach Rzeczpospolitej zauważyli, że /Radio RMF FM poinformowało o /w wywiadzie dla Życia Warszawy X stwierdził, że / według badao tygodnika Wprost ; Głównym kryterium decydującym o zakwalifikowaniu danego wycinka jest jednak bezpośrednie odwołanie się do konkretnego artykułu, stwierdzenia, wypowiedzi opublikowanej na łamach gazety lub wyemitowanej w programie telewizyjnym/radiowym. Do sumy powołao nie są wliczane wzajemne cytowania w obrębie następujących mediów oraz ich wydao internetowych powiązanych kapitałowo: Agora: Gazeta Wyborcza, gazeta.pl, Metro, Radio TOKFM, Radio Złote Przeboje, RoxyFM; Axel Springer: Dziennik Gazeta Prawna, Fakt, Forbes, Newsweek, Przegląd Sportowy, Sport; Grupa ITI: onet.pl, TVN, TVN24, tvn24.pl, TVN Style, TVN CNBC; Infor: Dziennik Gazeta Prawna, dziennik.pl, forsal.pl, Gazeta Samorządu i Administracji, Personel i Zarządzanie, Biznes Trendy; media publiczne: TVP1, TVP2, TVP INFO, PR1, PR3, Radio Euro; Mecom (Presspublica i Media Regionalne): Presspublica: Parkiet, Rzeczpospolita, Uważam Rze, Życie Warszawy. Media Regionalne: Dziennik Wschodni, Echo Dnia, Gazeta Lubuska, Gazeta Pomorska, Gazeta Współczesna, Głos Koszalioski, Głos Pomorza, Głos Szczecioski, Kurier Poranny, Nowa Trybuna Opolska, Nowiny; Polityka: Polityka, TOK FM; Polsat: Polsat, Polsat News, TV4, TV Biznes; Polskapresse: Polska oraz wydania regionalne (Dziennik Bałtycki, Dziennik Łódzki, Dziennik Zachodni, Gazeta Krakowska, Gazeta Wrocławska, Głos Wielkopolski, Kurier Lubelski), Dziennik Polski, Echo Miasta, Express Ilustrowany, polskatimes.pl, wiadomości24.pl, motofakty.pl, gratka.pl. RMF: interia.pl, RMF FM, RMF Classic, RMF Maxxx. Jeżeli w jednym przekazie kilkakrotnie powoływano się na tę samą gazetę, stację telewizyjną/radiową, Internet, ale w różnych kontekstach, to w koocowych zestawieniach brano pod uwagę wielokrotnośd cytowania, a nie wielokrotnośd odniesienia do innego medium. W przypadku powołao na tytuł prasowy i portal internetowy tego tytułu, cytowania nie są sumowane. Za cytat z portalu internetowego uważamy odniesienie do adresu internetowego. Jeśli cytat odnosi się do internetowego wydania danego tytułu albo tytułu online, nie jest wliczany do cytatów prasowych. Raport nie uwzględnia materiałów, które: omawiają profil działalności danego środka przekazu, bądź umieszczają wypowiedzi dziennikarzy na tematy niezwiązane z treścią pisanych przez nich artykułów, powołują się na prasę zagraniczną, stanowią tzw. powołania własne mediów gazeta/ stacja powołuje się na doniesienia własne lub mediów z tej samej grupy kapitałowej, zostały opublikowane w gazecie, na strukturę której składają się wyłącznie przedruki z innych gazet (Angora, Forum), cytują publikacje starsze od obecnych o ponad 3 lata lub przywołują nieistniejące już media, powołują się na informacje ze stron internetowych firm i organizacji (m.in..com,.gov,.org), są powtórzeniami całych programów danej stacji telewizyjnej lub radiowej, są przedrukami z innych mediów, są powołaniami na filmy fabularne emitowane na antenach TV, stanowią komentarz tylko zdjęcia bądź tylko okładki prasowej, jeśli komentarz ten nie omawia bezpośrednio artykułu, są przeglądami prasy (mediów) opublikowanymi w prasie bądź też wyemitowanymi w radiu lub telewizji, w badaniu nie są uwzględniane przekazy, których źródłem są agencje informacyjne, m.in. PAP, Bloomberg, megafon.pl. Analiza obejmuje całą prasę (ponad 900 tytułów gazet i czasopism) oraz stacje telewizyjne (TVP 1, TVP 2, TVP Info, 15
TVN, TVN24, TVN Turbo, Polsat, TV4, TV Biznes, TVN CNBC Biznes) i wybrane programy w rozgłośniach radiowych (PR1, PR3, Radio PiN, RMF FM, Radio ZET, TOK FM, Radio Euro, Radio Maryja, RDC). Szczegółowe informacje dotyczące monitoringu można znaleźd na stronie www.imm.com.pl. 16