RUCH TURYSTYCZNY W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM W 2008 ROKU

Projekt finansowany ze środków budżetu Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi RUCH TURYSTYCZNY W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM W 2008 ROKU RAPORT KOŃCOWY Metoda badań i raport końcowy opracowane przez ekspertów: Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie, Wyższej Szkoły Turystyki i Ekologii w Suchej Beskidzkiej Wykonanie i koordynacja badań Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego przy współpracy Małopolskiej Organizacji Turystycznej Kierownik projektu dr Krzysztof Borkowski Zespół: prof. dr hab. Tadeusz Grabiński dr Krzysztof Borkowski dr Renata Seweryn dr Anna Wilkońska mgr Leszek Mazanek Koordynator ROT Województwa Łódzkiego Tomasz Koralewski Recenzja naukowa: prof. dr hab. Leszek Kozioł prof. dr hab. Anna Nowakowska KRAKÓW 2009

Spis treści Rozdział I. Opis techniczny badania i metodyka prowadzonych badań... 6 1.1. Metodologia badań... 6 1.1.1. Źródła badań... 6 1.1.2. Pobór i liczebność próby... 7 1.1.3. Cele badań ankietowych... 7 1.1.4. Narzędzia przeprowadzania badań ankietowych i analizy wyników... 8 1.2. Algorytm ustalania wielkości próby oraz jej struktury... 8 1.2.1. Wielkość próby... 8 1.2.2. Struktura próby... 10 1.3. Rozkład miejsc przeprowadzania ankiet... 25 Rozdział II. Opisowa i graficzna prezentacja uzyskanych danych... 30 2.1. Opis definicji i pojęć używanych w raporcie... 30 2.1.1. Podstawowe definicje... 30 Odwiedzający... 30 Turyści... 30 Odwiedzający jednodniowi... 30 2.1.2. Miejsce turystyki wśród zjawisk ruchliwości przestrzennej... 31 2.1.3. Graf strumienia ruchu turystycznego... 32 2.2. Opis i analiza uzyskanych wyników... 33 2.2.1. Wielkość ruchu turystycznego w województwie łódzkim w 2008 roku... 33 2.2.2. Charakterystyka osób przyjeżdżających do województwa łódzkiego... 33 Kryterium geograficzne... 33 Kryterium demograficzne... 36 Kryterium ekonomiczne... 39 2.2.3. Analiza informacji dotyczących pobytu w województwie łódzkim... 40 Struktura czasowa pobytu osób odwiedzających województwo łódzkie... 42 Struktura odwiedzających według celów przyjazdu do województwa łódzkiego... 43 Główny cel przyjazdu odwiedzających do województwa łódzkiego... 46 Struktura wykorzystanych przez Polaków i obcokrajowców środków transportu... 48

Struktura odwiedzających województwo łódzkie ze względu na miejsce noclegu... 49 Wykorzystywana baza noclegowa... 49 Kwoty wydatkowane podczas pobytu turystycznego w województwie łódzkim... 51 Ewentualne możliwości zwiększenia wydatków... 55 Organizator przyjazdu... 56 Źródła informacji o regionie... 57 Częstotliwość wizyt... 59 Sposób spędzania czasu w województwie łódzkim deklarowany przez gości zagranicznych i krajowych... 60 Usługi turystyczne w opinii odwiedzających województwo łódzkie... 63 Ocena imprez kulturalnych w województwie łódzkim... 71 Zainteresowanie odwiedzających usługami przewodników, pilotów i instruktorów... 72 Ocena wysokość cen w stosunku do jakości usług... 72 Pozytywne aspekty pobytu w województwie łódzkim... 74 Negatywne aspekty pobytu w województwie łódzkim wskazane przez respondentów... 75 Atrakcje turystyczne województwa łódzkiego... 76 Rekomendacja dla województwa łódzkiego... 80 Deklaracja ponownych odwiedzin województwa łódzkiego... 81 Rozdział III. Prognozy ruchu turystycznego dla województwa łódzkiego oraz Łodzi... 82 3.1. Dane źródłowe i zakres analizy... 82 3.2. Prognoza ruchu turystycznego dla IV kwartału 2008 roku... 84 3.3. Analiza tendencji rozwojowych ruchu turystycznego na podstawie danych za lata 1995 2008 w województwie łódzkim oraz w Łodzi... 85 3.4. Analiza struktury ruchu turystycznego na podstawie danych za lata 1995 2008 w województwie łódzkim oraz w Łodzi... 89 3.5. Analiza ruchomych indeksów dynamiki ruchu turystycznego na podstawie danych za lata 1995 2008 w województwie łódzkim oraz w Łodzi... 95 3.6. Prognozy liczby korzystających z noclegów w województwie łódzkim oraz w Łodzi na lata 2009 2010... 99 Rozdział IV. Analiza porównawcza ruchu turystycznego w przekroju województw. Województwo łódzkie na tle innych województw i krajów latach 1995 2007... 103 4.1. Cel i zakres analizy... 103 4.2. Tendencje rozwoju ruchu turystycznego w przekroju województw w latach 1995 2007... 106

4.3. Ruch turystyczny w województwie łódzkim na tle Polski w latach 1995 2007... 108 4.4. Analiza ostatniego okresu... 110 4.5. Analiza rang jednostek terytorialnych według wielkości ruchu turystycznego w latach 1995 2007... 114 4.6. Zróżnicowanie wielkości ruchu turystycznego w latach 1995 2007 w ujęciu województw... 116 Rozdział V. Główne wnioski końcowe dla województwa łódzkiego... 117 5.1. Ogólne prawidłowości statystyczne i prognozy... 117 5.2. Ogólne prawidłowości statystyczne ruchu turystycznego w województwie łódzkim... 118 5.3. Prognozy ruchu turystycznego dla województwa łódzkiego... 118 5.4. Analiza wybranych profili turystów... 119 5.5. Sylwetka turysty... 120 5.6. Cele przyjazdów... 121 5.7. Organizacja pobytu... 122 5.8. Oferta turystyczna... 122 Spis tabel... 124 Spis rysunków... 127 Aneks... 131 5

Rozdział I. Opis techniczny badania i metodyka prowadzonych badań Rozdział I. Opis techniczny badania i metodyka prowadzonych badań 1.1. Metodologia badań 1.1.1. Źródła badań 6 W badaniach wykorzystano źródła dwojakiego rodzaju. Pierwsza grupa zawierała dane powszechnie dostępne, w większości pochodzące z Głównego Urzędu Statystycznego. Przede wszystkim były to informacje z Banku Danych Regionalnych oraz komunikatów, biuletynów, publikacji elektronicznych (w tym danych archiwalnych) dostępnych na witrynie GUS. Ponadto wykorzystywano do planowania badań wszelkie inne możliwe do uzyskania informacje pozyskane od pracowników szeroko rozumianego sektora turystycznego: przewodników, gestorów atrakcji turystycznych, organizatorów ruchu turystycznego itd. (badania typu desk research). Drugą kategorię danych źródłowych stanowią wywiady bezpośrednie (ankiety), przeprowadzone przez przeszkolonych ankieterów posługujących się językiem angielskim, w okresie III i IV kwartału 2008 roku. Przyjęty system ankietowania opierał się na informacjach zbieranych bezpośrednio w miejscach zakwaterowania oraz miejscach najbardziej popularnych (atrakcjach turystycznych), które są zwykle odwiedzane przez turystów. Listę tych miejsc ustalono metodą ekspertów, z wykorzystaniem specjalnie opracowanego dla potrzeb badań algorytmu rangowania atrakcji turystycznych. Ankiety realizowano w trzech turach czasowych (sierpień, wrzesień, październik). Badaniu ankietowemu poddano zarówno turystów z co najmniej jednym noclegiem, jak i odwiedzających jednodniowych, którzy przybyli do województwa łódzkiego w celu poznawczym, wypoczynkowym, zawodowym, religijnym, rodzinnym, zdrowotnym itp., a ich pobyt nie przekraczał 90 dni. W badaniach pominięto przyjazdy, które wiązały się ze stałą pracą lub nauką na terenie województwa łódzkiego. Ankieta, obok odpowiedzi określających cechy charakteryzujące respondentów, składa się z 25 pytań dotyczących miasta Łodzi i 24 dotyczących powiatów oraz metryczki ankietowanego (miejsce zamieszkania, wiek, wykształcenie, status zawodowy i materialny oraz informacja o polskim pochodzeniu ankietowanego). Ponadto w ankiecie podane są informacje adresowe (data i miejsce pobrania ankiety, nazwisko ankietera oraz ocena punktowa jakości udzielanych odpowiedzi, dokonywana przez ankietera). W wielu pytaniach można było wskazać kilka odpowiedzi naraz, a ponadto część pytań miała charakter otwarty. Analiza tych ostatnich jest szczególnie uciążliwa, gdyż wymaga ręcznej kategoryzacji udzielonych odpowiedzi opisowych.

Rozdział I. Opis techniczny badania i metodyka prowadzonych badań 1.1.2. Pobór i liczebność próby Minimalną liczebność próby oraz operat losowania ustalono w oparciu o dane GUS z 2007 roku, dotyczące wykorzystania obiektów noclegowych zbiorowego zakwaterowania. Przyjęto schemat losowania warstwowego (dwie warstwy), gdzie warstwę stanowił powiat oraz rodzaj obiektu w każdym powiecie (hotel, motel, pensjonat, dom wycieczkowy, schronisko młodzieżowe, ośrodek wczasowy, pokój gościnny, kemping, pole biwakowe, ośrodek kolonijny, inny obiekt), proporcjonalnie do liczby osób korzystających z noclegów oraz do atrakcyjności danego obiektu terytorialnego (miasta Łodzi i powiatów). Algorytm wyznaczania wielkości, struktury próby oraz procedury wyznaczania miejsc ankietowania zostały szczegółowo przedstawione w aneksach do niniejszej części raportu. Wstępnie ustalono, że próba o liczebności n = 4250 osób gwarantuje dokładność oszacowania na poziomie 3%, z prawdopodobieństwem wnioskowania 0,95. Ostatecznie przeprowadzono ok. 3950 ankiet. Po weryfikacji ich poprawności i rzetelności do ostatecznej analizy zakwalifikowano 3481 ankiet. Z tej liczby 1450 ankiet dotyczy miasta Łodzi natomiast 2031 pozostałych powiatów województwa łódzkiego. Zmniejszenie wielkości próby w stosunku do wyjściowych założeń powoduje niewielki spadek dokładności szacunków, z poziomu 3 do ok. 3,5%. 1.1.3. Cele badań ankietowych Przeprowadzenie badania ankietowego umożliwiło realizację następujących celów: 1. Oszacowanie wielkości i struktury przyjazdów do województwa łódzkiego, w podziale na odwiedzających krajowych i odwiedzających zagranicznych. Do oszacowania wielkości ruchu przyjazdowego wykorzystano kilka źródeł informacji: publikowane dane GUS, dane z obiektów noclegowych, w których przeprowadzono wywiady ankietowe i inne. Należy nadmienić, że metodologia w tym zakresie nie została dopracowana i wymaga rozszerzenia wiarygodnych źródeł, chociażby o statystyki transportu oraz uwzględnienie wyjazdów w badaniach budżetów gospodarstw domowych mieszkańców Polski. 2. Charakterystykę odwiedzających województwo łódzkie ze względu na miejsce zamieszkania, wiek, płeć, wykształcenie, status zawodowy, status materialny oraz pochodzenie (polskie, obce) dla zagranicznych turystów. 3. Charakterystykę wizyt ze względu na ich cele, długość pobytu, towarzystwo w trakcie podróży, używane środki transportu itd. 4. Określenie przeciętnego poziomu wydatków poniesionych w trakcie pobytu w przeliczeniu na 1 osobę/1 dzień. 5. Badanie zachowań odwiedzających, sposobów spędzania czasu, stopnia satysfakcji z jakości oferty turystycznej, bezpieczeństwa, czystości, relacji jakości świadczonych usług do obowiązujących cen. 7

Rozdział I. Opis techniczny badania i metodyka prowadzonych badań 6. Ocenę atrakcji turystycznych oraz poziom deklaracji chęci następnego przyjazdu. Wyniki analizy statystycznej struktury, współwystępowania i oceny stopnia zależności różnych kombinacji cech, w podziale na odwiedzających krajowych i zagranicznych przedstawiono, w formie tabelarycznej oraz graficznej. W niektórych wykresach stosowano skalę logarytmiczną w celu większego zróżnicowania małych wartości. 1.1.4. Narzędzia przeprowadzania badań ankietowych i analizy wyników Do edycji badań został wykorzystany sieciowy system przetwarzania danych ankietowych znajdujących się w założonej bazie, który wykonała firma Multimedia Communications z Krakowa. Istotą tego systemu jest udostępnienie poprzez internet narzędzi tabulacji dla osób upoważnionych, które mają możliwość wykonywania dowolnych obliczeń według indywidualnych potrzeb. Wprowadzanie ankiet do bazy odbywało się poprzez formularz w postaci witryny html oraz przy użyciu skryptu PHP. System zapewnia: podgląd ankiet źródłowych, eksport danych oraz słowników (nazwy wariantów pytań) do postaci tekstowej lub w formacie csv (Excel) w dwóch wersjach zbiór danych pierwotnych oraz zbiór danych kodowanych, parametryzację zakresu analizy (analiza całego zbioru ankiet lub dowolnie zdefiniowanych podzbiorów, na podstawie wskazanych wariantów poszczególnych pytań ankiety, np. tylko dla kobiet, tylko dla cudzoziemców, tylko dla cudzoziemców w określonym wieku itd.), automatyczną lub arbitralnie ustaloną kategoryzację pytań mających charakter ilościowy (wydatki, wiek, liczba dni pobytu), wyznaczanie tzw. marginesów (rozkładów brzegowych) dla wskazanych pytań kodowanych, wraz z możliwością ich prezentacji graficznej w postaci wykresu kolumnowego lub słupkowego, wyznaczanie tablic kontyngencji dla dowolnych par pytań kodowanych, z szerokim zakresem analizy (liczebności absolutne, udziały względem ogólnej liczby ankiet, względem sum kolumn lub względem sum wierszy, liczebności teoretyczne, parametry charakteryzujące stopień zależności między rozpatrywanymi pytaniami test i składowe statystyki, ich kwadrat, statystyka U, współczynnik korelacji Persona). 1.2. Algorytm ustalania wielkości próby oraz jej struktury 1.2.1. Wielkość próby Wielkość próby ustalano kierując się dwiema przesłankami: 1. dostępne środki finansowe na badania, 2. rząd precyzji wynikający z wybranej wielkości próby w stosunku do wielkości populacji generalnej. 8

Rozdział I. Opis techniczny badania i metodyka prowadzonych badań W tab. 1.2. podano liczebności próby prostej, przy założeniu różnych poziomów precyzji oraz przyjęciu, że mamy do czynienia z populacją generalną rzędu 800 tys. turystów (liczba korzystających z noclegów w 2007 roku w całym województwie, wg sprawozdania KT1). Korzystano tu z wzoru: W powyższym wzorze N jest szacunkową liczebnością populacji generalnej, u α to dystrybuanta standaryzowanego rozkładu normalnego N (0,1) dla założonego poziomu istotności a (w obliczeniach przyjęto trzy różne poziomy istotności 1, 5 i 10%), natomiast d to rząd precyzji oszacowań wskaźników struktury wyrażony w procentach. Wielkości próby byłyby prawie identyczne w sytuacji, gdyby populacja generalna była większa. Widać to z porównania wielkości znajdujących się w ostatnich dwóch wierszach tab. 1.2. Pomimo iż w ostatnim wierszu zwiększono liczebność populacji dwukrotnie (do 1,6 mln), to wielkości próby nie uległy istotnej zmianie. Biorąc pod uwagę dostępne środki finansowe, określono globalną wielkość próby na ok. 4 tys. Oznacza to, zgodnie z informacjami podanymi w tab. 1.2., iż w skali całego województwa można oczekiwać: z prawdopodobieństwem 80% rzędu precyzji wyników na poziomie 2%, lub z prawdopodobieństwem 95% rzędu precyzji wyników na poziomie 3%, lub z prawdopodobieństwem 99% rzędu precyzji wyników na poziomie 4%. Należy jednak podkreślić, że stopień precyzji wnioskowania w skali poszczególnych powiatów (przy mniejszych liczebnościach populacji generalnych) jest znacznie mniejszy od podanych powyżej parametrów. Wartości tych błędów podano w tab. 1.3., wykorzystując wzór: Chcąc zapewnić zbliżony poziom dokładności wnioskowania, tak w skali poszczególnych powiatów jak w przypadku województwa lub miasta Łodzi, należałoby wielokrotnie zwiększyć wielkość próby. Reasumując, próba licząca 4200 ankiet zapewnia z prawdopodobieństwem 95% rząd precyzji wnioskowania na poziomie: 3% dla całego regionu (miasta i powiatów), 3,8% dla województwa bez Łodzi, 4,9% dla Łodzi. 9

Rozdział I. Opis techniczny badania i metodyka prowadzonych badań 1.2.2. Struktura próby Podane w tab. 1.2. wielkości próby w poszczególnych powiatach są ustalone w proporcji do liczby korzystających z noclegów w 2007 roku wg sprawozdania KT1. W przypadku przeprowadzonych badań zmodyfikowano tę metodę, uwzględniając dodatkowo liczbę oraz znaczenie atrakcji turystycznych znajdujących się na terenie danego powiatu. Procedurę postępowania można ująć w następujące punkty: 1. Przyjęto zbliżoną liczebność ankiet w Łodzi (2000) oraz w powiatach (ok. 2200); przewaga liczby ankiet w powiatach wynika z konieczności zmniejszenia możliwego błędu wnioskowania w przypadku powiatów o małym ruchu turystycznym. 2. Ustalono liczby ankiet pobieranych w poszczególnych powiatach, korzystając z poniższego algorytmu. 3. Dokonano specyfikacji 191 atrakcji turystycznych na terenie województwa, określając jednocześnie ich znaczenie atrakcje w skali lokalnej, regionalnej, krajowej oraz światowej (por. tab. 1.4.). 4. Przyjmując dla poszczególnych atrakcji następujące rangi: 5 światowa, 3 krajowa, 2 regionalna, 1 lokalna, zsumowano rangi wszystkich atrakcji znajdujących się na terenie danego powiatu, uzyskując w ten sposób syntetyczny wskaźnik atrakcyjności turystycznej powiatu. 5. Wielkość próby ustalano proporcjonalnie do dwóch wielkości: liczby korzystających z noclegów w 2007 roku w danym powiecie, syntetycznej miary atrakcyjności danego powiatu, ustalonej w poprzednim punkcie. W podanych dalej wynikach przyjęto dwa warianty obliczeń, w których wielkość próby zależy: a) w 50% od liczby korzystających z noclegów (parametr P1) oraz w 50% od atrakcyjności turystycznej (parametr P2), b) w 60% od liczby korzystających z noclegów (parametr P1) oraz w 40% od atrakcyjności turystycznej (parametr P2). 6. Założono maksymalną liczebność ankiet we wszystkich powiatach (parametr P3) na poziomie 2200 lub 2400 (w zależności od stopnia zaokrągleń liczby ankiet w poszczególnych powiatach). 7. Ustalono minimalną liczbę ankiet, jaką należy zebrać w danym powiecie (parametr P4), przyjmując trzy warianty obliczeń: 30, 50 oraz 70. Wielkości te oznaczają, że jeżeli w dotychczasowym postępowaniu liczba ankiet w danym powiecie jest mniejsza od tego parametru, to badań w tym powiecie się nie przeprowadza. Jest to uzasadnione tym, że chcąc uzyskać możliwe do interpretacji wskaźniki struktury, należy dysponować tzw. dużą próbą statystyczną. Zwykle przyjmuje się, że liczba ankiet powinna być większa od 100. Takie założenie w przypadku oma- 10

Rozdział I. Opis techniczny badania i metodyka prowadzonych badań wianych badań oznacza jednak konieczność wyeliminowania zbyt wielu powiatów. Dlatego też analizowano wielkości parametru P4 na znacznie obniżonym poziomie 8. Ostatnim parametrem P5, jest wskaźnik zwiększający udział ankiet zbieranych od turystów zagranicznych. Ponieważ udział tych turystów wynosi w skali województwa tylko ok. 15%, oznacza to, że mamy do czynienia z jeszcze mniejszymi populacjami turystów zagranicznych, dlatego też zwiększono ich proporcję w próbie. W analizach założono, że P5 = 1,05, czyli że do próby powinno trafić o 5% więcej turystów zagranicznych, niż wynika to z obliczeń. 9. Ostatnim elementem algorytmu jest stosowanie zaokrągleń w górę liczby ankiet (zarówno ogółem, jak i ankiet od turystów zagranicznych) do liczb kończących się zerem. W zamieszczonych dalej tabelach 1.5. 1.10. przytoczono rezultaty dokonanych analiz. Wynikające z nich wielkości próby zebrano w tab. 1.11. Tabela 1.1. Zbiorcze wyniki analizy wielkości i struktury próby P1 P2 P3 P4 Liczba ankiet W tym zagr. % zagr. Razem Wojew. Razem Wojew. Razem Wojew. L. pow. zerow. 50 50 70 2400 4080 2080 800 300 19,6 14,4 7 50 2200 4160 2160 820 320 19,7 14,8 3 30 2200 4280 2280 840 340 19,6 14,9 0 60 40 70 2400 4030 2030 790 290 19,6 14,3 8 50 2200 4140 2140 800 300 19,3 14,0 4 30 2200 4260 2260 820 300 19,2 14,2 1 W tabelach 1.4. 1.9. kolejne kolumny zawierają następujące informacje: 1. Numer i nazwa powiatu (bez Łodzi); 2. Ogólna liczba atrakcji i ich znaczenie (suma rang) oraz udziały procentowe poszczególnych powiatów w łącznej atrakcyjności województwa; 3. Liczba korzystających z noclegów w 2007 roku, według sprawozdania KT1, w tym liczba korzystających z zagranicy; 4. Udziały korzystających z zagranicy w ogólnej liczbie korzystających oraz udziały powiatów ze względu na korzystających ogółem i korzystających z zagranicy; 5. Liczebności prób ustalone proporcjonalnie do liczby korzystających oraz atrakcyjności powiatów z wagami P1 oraz P2; 6. Łączna liczebność próby, z uwzględnieniem parametru P3 (maksymalna liczba ankiet w powiatach); 7. Łączna liczebność próby, z uwzględnieniem parametru P4 (z uwzględnieniem minimalnej liczby ankiet w powiatach); 8. Liczebność ankiet, zaokrąglona do dziesięciu; 9. Liczebność ankiet turystów zagranicznych, z uwzględnieniem parametru P5; 11

Rozdział I. Opis techniczny badania i metodyka prowadzonych badań 10. Liczebność ankiet turystów zagranicznych zaokrąglonea do dziesięciu; 11. Wynikowy wskaźnik udziału ankiet turystycznych w próbie. W końcowych wierszach tabel podane są: informacje sumaryczne dla wszystkich powiatów (województwo), informacje dla Łodzi, informacje sumaryczne dla powiatów i Łodzi. Tabela 1.2. Wielkość próby prostej przy różnych poziomach precyzji Precyzja = 2% Precyzja = 3% Precyzja = 4% Precyzja = 5% d 0,01 0,01 0,01 0,01 0,015 0,015 0,015 0,015 0,02 0,02 0,02 0,02 0,025 0,025 0,025 0,025 d^2 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,000 0,001 0,001 0,001 0,001 ufność 80% 90% 95% 99% 80% 90% 95% 99% 80% 90% 95% 99% 80% 90% 95% 99% alfa 0,20 0,10 0,05 0,01 0,20 0,10 0,05 0,01 0,20 0,10 0,05 0,01 0,20 0,10 0,05 0,01 1-alfa 0,900 0,950 0,975 0,995 0,900 0,950 0,975 0,995 0,900 0,950 0,975 0,995 0,900 0,950 0,975 0,995 wsp.u 1,28 1,64 1,96 2,58 1,28 1,64 1,96 2,58 1,28 1,64 1,96 2,58 1,28 1,64 1,96 2,58 u^2 1,64 2,71 3,84 6,63 1,64 2,71 3,84 6,63 1,64 2,71 3,84 6,63 1,64 2,71 3,84 6,63 L..korzyst. n n n n n n n n n n n n n n n n Łódź 306 398 1534 2519 3564 6104 684 1125 1594 2743 385 634 899 1549 246 406 576 993 bełchatowski 66 574 333 547 774 1326 149 244 346 596 84 138 195 337 54 88 125 216 brzeziński 7 689 38 63 89 153 17 28 40 69 10 16 23 39 6 10 14 25 kutnowski 10 134 51 83 118 202 23 37 53 91 13 21 30 51 8 13 19 33 łaski 4 672 23 38 54 93 10 17 24 42 6 10 14 24 4 6 9 15 łęczycki 5 232 26 43 61 104 12 19 27 47 7 11 15 26 4 7 10 17 łowicki 21 863 109 180 254 436 49 80 114 196 27 45 64 111 18 29 41 71 łódzki wschodni 19 755 99 162 230 394 44 73 103 177 25 41 58 100 16 26 37 64 opoczyński 5 820 29 48 68 116 13 21 30 52 7 12 17 29 5 8 11 19 pabianicki 18 229 91 150 212 363 41 67 95 163 23 38 53 92 15 24 34 59 pajęczański 113 1 1 1 2 0 0 1 1 0 0 0 1 0 0 0 0 piotrkowski + m. 73 790 369 607 858 1470 165 271 384 661 93 153 216 373 59 98 139 239 poddębicki 5 818 29 48 68 116 13 21 30 52 7 12 17 29 5 8 11 19 radomszczański 17 709 89 146 206 353 40 65 92 159 22 37 52 90 14 23 33 57 rawski 10 611 53 87 123 211 24 39 55 95 13 22 31 54 9 14 20 34 sieradzki 11 029 55 91 128 220 25 40 57 99 14 23 32 56 9 15 21 36 skierniewicki + m. 11 713 59 96 136 233 26 43 61 105 15 24 34 59 9 16 22 38 tomaszowski 123 731 619 1017 1439 2465 276 454 644 1108 155 256 363 626 100 164 233 401 wieluński 26 273 132 216 306 523 59 96 137 235 33 54 77 133 21 35 49 85 wieruszowski 6 264 31 51 73 125 14 23 33 56 8 13 18 32 5 8 12 20 zduńskowolski 6 907 35 57 80 138 15 25 36 62 9 14 20 35 6 9 13 22 zgierski 55 753 279 458 648 1111 124 205 290 499 70 115 164 282 45 74 105 181 wojew. 509 679 2552 4190 5928 10153 1137 1871 2652 4563 640 1054 1495 2577 410 675 958 1652 woj. + Łódź 816 077 4085 6708 9492 16257 1821 2995 4246 7306 1025 1687 2394 4126 656 1081 1534 2645 2X 1632154 4096 6736 9547 16420 1823 3001 4257 7339 1026 1689 2397 4136 657 1082 1535 2650 12

Rozdział I. Opis techniczny badania i metodyka prowadzonych badań Tabela 1.3. Rząd precyzji w zależności od wielkości próby Łódź 306 398 1534 2519 3564 6104 684 1125 1594 2743 385 634 899 1549 246 406 576 993 wojew. 509 679 2552 4190 5928 10153 1137 1871 2652 4563 640 1054 1495 2577 410 675 958 1652 woj + Łódź 816 077 4085 6708 9492 16257 1821 2995 4246 7306 1025 1687 2394 4126 656 1081 1534 2645 Łódź 306 398 3,3 3,3 3,3 3,3 4,9 4,9 4,9 4,9 6,5 6,5 6,5 6,5 8,2 8,2 8,2 8,2 bełchatowski 66 574 7,0 7,0 7,0 7,0 10,5 10,5 10,5 10,5 14,0 14,0 14,0 14,0 17,5 17,5 17,5 17,5 brzeziński 7 689 20,6 20,6 20,6 20,6 30,9 30,9 30,9 30,9 41,2 41,2 41,2 41,2 51,5 51,5 51,5 51,5 kutnowski 10 134 17,9 17,9 17,9 17,9 26,9 26,9 26,9 26,9 35,9 35,9 35,9 35,9 44,9 44,9 44,9 44,9 łaski 4 672 26,4 26,4 26,4 26,4 39,6 39,6 39,6 39,6 52,9 52,9 52,9 52,9 66,1 66,1 66,1 66,1 łęczycki 5 232 25,0 25,0 25,0 25,0 37,5 37,5 37,5 37,5 50,0 50,0 50,0 50,0 62,4 62,4 62,4 62,4 łowicki 21 863 12,2 12,2 12,2 12,2 18,3 18,3 18,3 18,3 24,4 24,4 24,4 24,4 30,5 30,5 30,5 30,5 łódzki wschodni 19 755 12,9 12,9 12,9 12,9 19,3 19,3 19,3 19,3 25,7 25,7 25,7 25,7 32,1 32,1 32,1 32,1 opoczyński 5 820 23,7 23,7 23,7 23,7 35,5 35,5 35,5 35,5 47,4 47,4 47,4 47,4 59,2 59,2 59,2 59,2 pabianicki 18 229 13,4 13,4 13,4 13,4 20,1 20,1 20,1 20,1 26,8 26,8 26,8 26,8 33,5 33,5 33,5 33,5 pajęczański 113 170,0 170,0 170,0 170,0 254,9 254,9 254,9 254,9 339,9 339,9 339,9 339,9 424,9 424,9 424,9 424,9 piotrkowski + m. 73 790 6,7 6,7 6,7 6,7 10,0 10,0 10,0 10,0 13,3 13,3 13,3 13,3 16,6 16,6 16,6 16,6 poddębicki 5 818 23,7 23,7 23,7 23,7 35,5 35,5 35,5 35,5 47,4 47,4 47,4 47,4 59,2 59,2 59,2 59,2 radomszczański 17 709 13,6 13,6 13,6 13,6 20,4 20,4 20,4 20,4 27,2 27,2 27,2 27,2 33,9 33,9 33,9 33,9 rawski 10 611 17,5 17,5 17,5 17,5 26,3 26,3 26,3 26,3 35,1 35,1 35,1 35,1 43,8 43,8 43,8 43,8 sieradzki 11 029 17,2 17,2 17,2 17,2 25,8 25,8 25,8 25,8 34,4 34,4 34,4 34,4 43,0 43,0 43,0 43,0 skierniewicki + m. 11 713 16,7 16,7 16,7 16,7 25,0 25,0 25,0 25,0 33,4 33,4 33,4 33,4 41,7 41,7 41,7 41,7 tomaszowski 123 731 5,1 5,1 5,1 5,1 7,7 7,7 7,7 7,7 10,3 10,3 10,3 10,3 12,8 12,8 12,8 12,8 wieluński 26 273 11,1 11,1 11,1 11,1 16,7 16,7 16,7 16,7 22,3 22,3 22,3 22,3 27,9 27,9 27,9 27,9 wieruszowski 6 264 22,8 22,8 22,8 22,8 34,2 34,2 34,2 34,2 45,7 45,7 45,7 45,7 57,1 57,1 57,1 57,1 zduńskowolski 6 907 21,7 21,7 21,7 21,7 32,6 32,6 32,6 32,6 43,5 43,5 43,5 43,5 54,3 54,3 54,3 54,3 zgierski 55 753 7,7 7,7 7,7 7,7 11,5 11,5 11,5 11,5 15,3 15,3 15,3 15,3 19,1 19,1 19,1 19,1 wojew. 509 679 2,5 2,5 2,5 2,5 3,8 3,8 3,8 3,8 5,1 5,1 5,1 5,1 6,3 6,3 6,3 6,3 woj + Łódź 816 077 2,0 2,0 2,0 2,0 3,0 3,0 3,0 3,0 4,0 4,0 4,0 4,0 5,0 5,0 5,0 5,0 2X 1632154 2,0 2,0 2,0 2,0 3,0 3,0 3,0 3,0 4,0 4,0 4,0 4,0 5,0 5,0 5,0 5,0 Tabela 1.4. Wykaz atrakcji turystycznych według powiatów i kategorii L.p. Powiat Miejscowość Atrakcje Ranga świat. Ranga kraj. Ranga region. 1. bełchatowski Jamborek Młyn i hodowla pstrągów 3 2. bełchatowski Kaszewice Kościół i pomnikowe dęby 3 3. bełchatowski Kleszczów Odkrywka KWB. Bełchatów 1 4. bełchatowski Kluki Dąb Cygański 3 5. bełchatowski Lubiec Święte Ługi, aleja brzóz i bunkry 2 6. bełchatowski Mikorzyce Ruiny dworu obronnego 3 7. bełchatowski Okolice Łękawy Jezioro Żółkiń 3 8. bełchatowski Parzno Sanktuarium Wandy Malczewskiej 2 9. bełchatowski Słok Zbiornik wodny 2 10. bełchatowski Wawrzkowizna Zbiornik wodny 2 Ranga lokalna 13

Rozdział I. Opis techniczny badania i metodyka prowadzonych badań Tabela 1.4. cd. Wykaz atrakcji turystycznych według powiatów i kategorii L.p. Powiat Miejscowość Atrakcje Ranga świat. 11. bełchatowski Zelów Zbór i muzeum Braci Czeskich 1 Ranga kraj. 12. brzeziński Brzeziny Muzeum 2 Ranga region. 13. brzeziński Jezów Miejscowość 3 14. brzeziński Kołacinek Dino Park 1 15. brzeziński Poćwiardówka Cmentarz z I wojny światowej 3 16. brzeziński Rochna Miejscowość 3 17. brzeziński Rogów Alpinarium, arboretum, muzeum 1 18. brzeziński Rogów Rogowska Kolej Wąskotorowa 1 19. brzeziński Tworzyjanki Miejscowość 3 20. kutnowski Bedlno Zespół pałacowo-parkowy 3 21. kutnowski Dobrzelin Cukrownia 3 22. kutnowski Krośniewice Muzeum J.Dunin-Borkowskiego 2 23. kutnowski Kutno Święto Róży 2 24. kutnowski Oporów Zamek 1 25. łaski Kolumna Letnisko wśród lasów 3 26. łaski Łask Kolegiata 2 27. łaski Ostrów Dwór Szweycerów 3 28. łaski Rzeka Grabia Szlak młynów nad Grabią 1 29. łaski Sędziejowice Dwór i cmentarz 3 30. łaski Widawa Klasztor i muzeum oo. Bernardynów 3 31. łaski Wodzierady Dwór w Wodzieradach 3 32. łęczycki Besiekiery Zamek 3 33. łęczycki Chorki Prywatne Muzeum Jana Kopki 3 34. łęczycki Głogowiec Szlakiem Świętej Faustyny 2 35. łęczycki Góra Świętej Małgorzaty Kościół 2 36. łęczycki Grabów Synagoga 3 37. łęczycki Grabów Dzień Palanta 2 38. łęczycki Silne Błota Rezerwat 3 39. łęczycki Sobótka Stara Kościół mariawicki 2 40. łęczycki Świnice Warckie Kościół parafialny i św. Faustyna 1 41. łęczycki Tum Archikolegiata 0 42. łęczycki Tum Grodzisko Szwedzka Góra 2 43. łowicki Arkadia Park-muzeum 1 44. łowicki Łowicz Bazylika i obchody Bożego Ciała 0 45. łowicki Maurzyce Skansen 2 46. łowicki Nieborów Pałac-muzeum 1 47. łowicki Sromów Muzeum Ludowe 1 48. łowicki Walewice Pałac i Stadnina Koni Walewice 1 49. łódzki wschodni Byszewy Dwór 3 50. łódzki wschodni Janinów Rezerwat Parowy Janinowskie 3 51. łódzki wschodni Koluszki Bal na Dworcu w Koluszkach 3 Ranga lokalna 14

Rozdział I. Opis techniczny badania i metodyka prowadzonych badań Tabela 1.4. cd. Wykaz atrakcji turystycznych według powiatów i kategorii L.p. Powiat Miejscowość Atrakcje Ranga świat. 52. łódzki wschodni Rzgów Centrum Handlowe PTAK 1 Ranga kraj. Ranga region. 53. łódzki wschodni Stare Skoszewy Grodzisko 3 54. Łódź Łódź Festiwal Dialogu Czterech Kultur 0 55. Łódź Łódź Klasztor oo. Franciszkanów 2 56. Łódź Łódź Ulica Piotrkowska 1 57. Łódź Łódź Cmentarz żydowski i synagoga Reichera 1 58. Łódź Łódź Explorers Festival 1 59. Łódź Łódź Festiwal Camerimage 1 60. Łódź Łódź Muzeum Sztuki 0 61. Łódź Łódź Centrum kulturalno-handloworozrywkowe Manufaktura 62. Łódź Łódź Ogród Zoologiczny 2 63. Łódź Łódź Las Łagiewnicki 2 64. Łódź Łódź Ogród Botaniczny i Palmiarnia 2 65. Łódź Łódź Polskie Hollywood 1 66. Łódź Łódź Kompleks basenowy FALA 1 67. Łódź Łódź Muzeum Włókiennictwa 1 68. Łódź Łódź Muzeum Kinematografii 1 69. Łódź Łódź Kompleks pofabryczny Księży Młyn 2 70. Łódź Łódź Rynek Starego Miasta 2 71. Łódź Łódź Rudzka Góra 2 72. opoczyński Białaczów Pałac i park 3 73. opoczyński Drzewica Zamek 3 74. opoczyński Klew Rezerwat Diabla Góra 3 75. opoczyński Żarnów Grodzisko Szwedzka Góra 3 76. opoczyński Żarnów Kościół romański 2 77. pabianicki Gadka Stara Cmentarz z I wojny światowej 2 78. pabianicki Lutomiersk Klasztor oo. Reformatów 2 79. pabianicki Orzechów-Trupianka Głaz narzutowy 3 80. pabianicki Pabianice Dwór-muzeum 3 81. pabianicki Talar Młyny i stawy 3 82. pabianicki Wymysłów-Piaski Cmentarz z I wojny światowej 3 83. pajęczański Biała Kościół 3 84. pajęczański Bobrowniki Góra Świętej Genowefy 2 85. pajęczański Chorzenice Dwór 3 86. pajęczański Działoszyn Pałac Męcińskich 3 87. pajęczański Pajęczno Góra Wiatraczna 3 88. pajęczański Siemkowice Dwór i lipa 3 89. pajęczański Węże Rezerwat Węże 2 90. parki Spalski Park Krajobrazowy 1 91. parki Park Krajobrazowy Międzyrzecza Warty i Widawki 0 2 Ranga lokalna 15

Rozdział I. Opis techniczny badania i metodyka prowadzonych badań Tabela 1.4. cd. Wykaz atrakcji turystycznych według powiatów i kategorii L.p. Powiat Miejscowość Atrakcje Ranga świat. Ranga kraj. 92. parki Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich 2 93. parki Przedborski Park Krajobrazowy 1 94. parki Sulejowski Park Krajobrazowy 1 95. parki Bolimowski Park Krajobrazowy 2 96. piotrkowski z. Bąkowa Góra Zamek + dwór + spichlerz 2 97. piotrkowski z. Bogusławice Stado Ogierów w Bogusławicach 1 Ranga region. 98. piotrkowski z. Majkowice Zamek + pałac + grodzisko 3 99. piotrkowski z. Sulejów-Podklasztorze Opactwo oo. Cystersów na szlaku romańskim 100. piotrkowski z. Witów Klasztor 2 101. piotrkowski z. Wolbórz Pałac + relikty zamku 3 102. poddębicki Bronów Muzeum 2 103. poddębicki Budzynek Kościół 3 104. poddębicki Dalików Kościół i cmentarz z kaplicą 3 105. poddębicki Gostków Stary Pałac i park 2 106. poddębicki Idzikowice Galeria Aleksego Matczaka 3 107. poddębicki Sarnów Stawy i stanowisko bluszczu 3 108. poddębicki Spycimierz Dywany kwiatowe procesja Bożego Ciała 109. poddębicki Uniejów Zamek i gorące źródła 2 110. poddębicki Wilamów Muzeum 3 111. poddębicki Zadzim Kościół i pałac 3 112. radomszczański Chełmo Góra Chełmo 2 113. radomszczański Gidle Klasztor na pielgrzymkowym szlaku 1 114. radomszczański Kamieńsk Góra Kamieńska 2 115. radomszczański Przedbórz Miejscowość 3 116. radomszczański Silniczka Zbór ariański 3 117. radomszczański Wielgomłyny Klasztor 2 118. rawski Biała Rawska Pałac 3 119. rawski Kaleń Pałac 3 120. rawski Rawa Mazowiecka Zamek i Muzeum Ziemi Rawskiej 2 121. rawski Rawa Mazowiecka Dywany kwiatowe u oo.pasjonistów 2 122. rawski Sierzchowy Kościół z armatnią kulą 3 123. rawski Wola Chojnata Pałac 2 124. rzeki Szlak wodny rzeki Pilicy 1 125. sieradzki Burzenin Góry Wapienne 3 126. sieradzki Charłupia Wielka Sanktuarium M.B. 3 127. sieradzki Chojne Dwór i kościół 3 128. sieradzki Łubna Cmentarzysko kurhanowe 2 129. sieradzki Sieradz Grodzisko i park etnograficzny 3 130. sieradzki Strońsko Kościół romański 3 131. sieradzki Tubądzin Muzeum Walewskich 2 1 1 Ranga lokalna 16

Rozdział I. Opis techniczny badania i metodyka prowadzonych badań Tabela 1.4. cd. Wykaz atrakcji turystycznych według powiatów i kategorii L.p. Powiat Miejscowość Atrakcje Ranga świat. Ranga kraj. Ranga region. 132. sieradzki Tumidaj Karczma napoleońska 3 133. sieradzki Warta Klasztor oo. Bernardynów 2 134. sieradzki Warta Cmentarz żydowski 2 135. sieradzki Złoczew Klasztor 3 136. sieradzki Jasionna Dwór 3 137. skierniewicki Bolimów Warsztat garncarski Konopczyńskich 2 138. skierniewicki Sklerniewice Dworzec kolejowy 2 139. skierniewicki Sklerniewice Izba Historii Skierniewic 3 140. skierniewicki Sklerniewice Parowozownia 3 141. skierniewicki Zawady Głaz narzutowy 3 142. tomaszowski Inowłódz Kościół romański św. Idziego 1 143. tomaszowski Jeleń Bunkry Anlage Mitte 2 144. tomaszowski Konewka Bunkier trasa turystyczna 1 145. tomaszowski Smardzewice-Książ Ośrodek Hodowli Żubrów 2 146. tomaszowski Spała Miejscowość 1 147. tomaszowski Tomaszów Mazowiecki Rezerwat Niebieskie Źródła 1 148. tomaszowski Tomaszów Mazowiecki Skansen rzeki Pilicy 1 149. tomaszowski Ujazd Miejscowość 3 150. wieluński Bieniec Wąwóz Królowej Bony 3 151. wieluński Grębień Kościół 2 152. wieluński Kępowizna Młyn 3 153. wieluński Kocilew Wiatrak 3 154. wieluński Konopnica Grodzisko nad Wartą 3 155. wieluński Krzyworzeka Kościół romański i dzwonnica 3 156. wieluński Łaszew Kościół 3 157. wieluński Osjaków Synagoga 3 158. wieluński Ożarów Dwór Bartochowskich muzeum 2 159. wieluński Przywóz Kurhany Książęce 2 160. wieluński Ruda Kościół 3 161. wieluński Rychłocice Siedziba Nekandów-Trepków 3 162. wieluński Wieluń Muzeum Ziemi Wieluńskiej 2 163. wieluński Wieluń Brama Krakowska i mury miejskie 2 164. wieluński Wieluń Ruiny katedry wieluńskiej 2 165. wieruszowski Bolesławiec Ruiny zamku 2 166. wieruszowski Cieszęcin Kościół + sanktuarium 3 167. wieruszowski Czastary Muzeum Przyrodnicze 3 168. wieruszowski Kuźnica Skakawska Grodzisko Arsonium i zabytkowa aleja 3 169. wieruszowski Łubnice Kościół w najstarszym mieście 3 170. wieruszowski Parcice Ruiny owiane legendą 3 171. wieruszowski Prusak Chata Walichnowska 3 172. wieruszowski Sokolniki Pałac 2 Ranga lokalna 17

Rozdział I. Opis techniczny badania i metodyka prowadzonych badań Tabela 1.4. cd. Wykaz atrakcji turystycznych według powiatów i kategorii L.p. Powiat Miejscowość Atrakcje Ranga świat. Ranga kraj. Ranga region. 173. wieruszowski Stary Ochędzyn Kościół 3 174. wieruszowski Walichnowy Zespół pałacowo-parkowy 3 175. wieruszowski Węglewice Rezerwat Długosz królewski w Węglewicach 176. wieruszowski Wieruszów Klasztor oo. Paulinów 2 177. zduńskowolski Szadek Kościół św. Józefa 2 178. zduńskowolski Wojsławice Ruiny na wyspie i Izba Twórczości Ludowej 179. zduńskowolski Zduńska Wola Kirkut 3 180. zgierski Biała Kościół 2 181. zgierski Dzierżązna Dwór z parkiem 3 182. zgierski Gieczno Kościół 3 183. zgierski Grotniki Dolina rzeki Lindy 2 184. zgierski Grotniki Miejscowość 2 185. zgierski Parzęczew Kościół cmentarny 3 186. zgierski Rosanów Źródła rzeki Ciosenki 3 187. zgierski Rosanów Rezerwat Ciosny 2 188. zgierski Sokolniki-Las Miasto-Ogród Sokolniki 3 189. zgierski Wola Błędowa Pole golfowe 3 190. Piotrków m. Piotrków Trybunalski Stare Miasto 1 191. Piotrków m. Piotrków Trybunalski Zamek i muzeum 2 Źródło: opracowanie Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego Ranga lokalna 3 3 18

Rozdział I. Opis techniczny badania i metodyka prowadzonych badań Tabela 1.5. Rozkład próby według powiatów w wariancie 50 50 2200 30 1,05 P1 P2 P3 P4 P5 0,5 0,5 2200 30 Ogółem 1,05 W tym zagr. % zagr. Powiat L. atr. Waga Atr. atr. % Tur. ogółem Zagr. Zagr. ogółem Tur. Zagr. Wg % % l.tur. Wg. l.atr. Razem Min. Zaokr. W tym zagr. Zaokr. bełchatowski 11 19 7,0 66 574 5 375 8,1 13,1 10,3 287 153 220 220 220 19 20 9,1 brzeziński 8 15 5,5 7 689 187 2,4 1,5 0,4 33 121 77 77 80 2 10 12,5 kutnowski 5 9 3,3 10 134 1 332 13,1 2,0 2,6 44 73 58 58 60 8 10 16,7 łaski 7 10 3,7 4 672 11 0,2 0,9 0,0 20 81 50 50 50 0 0 0,0 łęczycki 11 22 8,1 5 232 120 2,3 1,0 0,2 23 177 100 100 100 2 10 10,0 łowicki 6 19 7,0 21 863 2 123 9,7 4,3 4,1 94 153 124 124 130 13 20 15,4 łódzki wschodni 5 7 2,6 19 755 4 508 22,8 3,9 8,7 85 56 71 71 70 17 20 28,6 opoczyński 5 6 2,2 5 820 1 260 21,6 1,1 2,4 25 48 37 37 40 9 10 25,0 pabianicki 6 8 2,9 18 229 2 760 15,1 3,6 5,3 79 64 72 72 80 13 20 25,0 pajęczański 7 9 3,3 113 0,0 0,0 0,0 0 73 37 37 40 0 0 0,0 piotrkowski + m. 8 17 6,2 73 790 9 631 13,1 14,5 18,5 319 137 228 228 230 32 40 17,4 poddębicki 10 15 5,5 5 818 246 4,2 1,1 0,5 25 121 73 73 80 4 10 12,5 radomszczański 6 11 4,0 17 709 3 431 19,4 3,5 6,6 76 89 83 83 90 18 20 22,2 rawski 6 9 3,3 10 611 981 9,2 2,1 1,9 46 73 59 59 60 6 10 16,7 sieradzki 12 16 5,9 11 029 1 381 12,5 2,2 2,7 48 129 88 88 90 12 20 22,2 skierniewicki+m. 5 7 2,6 11 713 1 408 12,0 2,3 2,7 51 56 53 53 60 8 10 16,7 tomaszowski 8 20 7,3 123 731 4 796 3,9 24,3 9,2 534 161 348 348 350 14 20 5,7 wieluński 15 21 7,7 26 273 3 629 13,8 5,2 7,0 113 169 141 141 150 22 30 20,0 wieruszowski 12 15 5,5 6 264 1 723 27,5 1,2 3,3 27 121 74 74 80 23 30 37,5 zduńskowolski 3 4 1,5 6 907 1 133 16,4 1,4 2,2 30 32 31 31 40 7 10 25,0 zgierski 10 14 5,1 55 753 6 026 10,8 10,9 11,6 241 113 177 177 180 20 20 11,1 województwo 166 273 100 509 679 52 061 10,2 100 100 2 200 2 200 2 200 2 200 2 280 248 340 14,9 14,9 Łódź 18 53 306 398 69 872 22,8 2000 500 25,0 L.zer 0 RAZEM 816 077 121 933 14,9 4 280 840 19,6 19

Rozdział I. Opis techniczny badania i metodyka prowadzonych badań Tabela 1.6. Rozkład próby według powiatów w wariancie 50 50 2200 50 1,05 P1 P2 P3 P4 P5 0,5 0,5 2200 50 Ogółem 1,05 W tym zagr % zagr. Powiat L. atr. Waga Atr. atr. % ogółem Tur. Zagr. Zagr. ogółem Tur. Zagr Wg % % l.tur. Wg l.atr. Razem Min. Zaokr. W tym zagr. Zaokr. bełchatowski 11 19 7,0 66 574 5 375 8,1 13,1 10,3 287 153 220 220 220 19 20 9,1 brzeziński 8 15 5,5 7 689 187 2,4 1,5 0,4 33 121 77 77 80 2 10 12,5 kutnowski 5 9 3,3 10 134 1 332 13,1 2,0 2,6 44 73 58 58 60 8 10 16,7 łaski 7 10 3,7 4 672 11 0,2 0,9 0,0 20 81 50 50 50 0 0 0,0 łęczycki 11 22 8,1 5 232 120 2,3 1,0 0,2 23 177 100 100 100 2 10 10,0 łowicki 6 19 7,0 21 863 2 123 9,7 4,3 4,1 94 153 124 124 130 13 20 15,4 łódzki wschodni 5 7 2,6 19 755 4 508 22,8 3,9 8,7 85 56 71 71 70 17 20 28,6 opoczyński 5 6 2,2 5 820 1 260 21,6 1,1 2,4 25 48 37 0 0 0 0 0,0 pabianicki 6 8 2,9 18 229 2 760 15,1 3,6 5,3 79 64 72 72 80 13 20 25,0 pajęczański 7 9 3,3 113 0,0 0,0 0,0 0 73 37 0 0 0 0 0,0 piotrkowski + m. 8 17 6,2 73 790 9 631 13,1 14,5 18,5 319 137 228 228 230 32 40 17,4 poddębicki 10 15 5,5 5 818 246 4,2 1,1 0,5 25 121 73 73 80 4 10 12,5 radomszczański 6 11 4,0 17 709 3 431 19,4 3,5 6,6 76 89 83 83 90 18 20 22,2 rawski 6 9 3,3 10 611 981 9,2 2,1 1,9 46 73 59 59 60 6 10 16,7 sieradzki 12 16 5,9 11 029 1 381 12,5 2,2 2,7 48 129 88 88 90 12 20 22,2 skierniewicki+m. 5 7 2,6 11 713 1 408 12,0 2,3 2,7 51 56 53 53 60 8 10 16,7 tomaszowski 8 20 7,3 123 731 4 796 3,9 24,3 9,2 534 161 348 348 350 14 20 5,7 wieluński 15 21 7,7 26 273 3 629 13,8 5,2 7,0 113 169 141 141 150 22 30 20,0 wieruszowski 12 15 5,5 6 264 1 723 27,5 1,2 3,3 27 121 74 74 80 23 30 37,5 zduńskowolski 3 4 1,5 6 907 1 133 16,4 1,4 2,2 30 32 31 0 0 0 0 0,0 zgierski 10 14 5,1 55 753 6 026 10,8 10,9 11,6 241 113 177 177 180 20 20 11,1 województwo 166 273 100 509 679 52 061 10,2 100,0 100,0 2 200 2 200 2 200 2 096 2 160 232 320 14,8 14,8 Łódź 18 53 306 398 69 872 22,8 2000 500 25,0 L.zer 3 RAZEM 816 077 121 933 14,9 4 160 820 19,7 20

Rozdział I. Opis techniczny badania i metodyka prowadzonych badań Tabela 1.7. Rozkład próby według powiatów w wariancie 50 50 2400 70 1,05 P1 P2 P3 P4 P5 0,5 0,5 2400 70 Ogółem 1,05 W tym zagr. % zagr. Powiat L. atr. Waga Atr. atr. % ogółem Tur. Zagr. Zagr. ogółem Tur. Zagr. Wg % % l.tur. Wg l.atr. Razem Min. Zaokr. W tym zagr. Zaokr. bełchatowski 11 19 7,0 66 574 5 375 8,1 13,1 10,3 313 167 240 240 240 20 20 8,3 brzeziński 8 15 5,5 7 689 187 2,4 1,5 0,4 36 132 84 84 90 2 10 11,1 kutnowski 5 9 3,3 10 134 1 332 13,1 2,0 2,6 48 79 63 0 0 0 0 0,0 łaski 7 10 3,7 4 672 11 0,2 0,9 0,0 22 88 55 0 0 0 0 0,0 łęczycki 11 22 8,1 5 232 120 2,3 1,0 0,2 25 193 109 109 110 3 10 9,1 łowicki 6 19 7,0 21 863 2 123 9,7 4,3 4,1 103 167 135 135 140 14 20 14,3 łódzki wschodni 5 7 2,6 19 755 4 508 22,8 3,9 8,7 93 62 77 77 80 19 20 25,0 opoczyński 5 6 2,2 5 820 1 260 21,6 1,1 2,4 27 53 40 0 0 0 0 0,0 pabianicki 6 8 2,9 18 229 2 760 15,1 3,6 5,3 86 70 78 78 80 13 20 25,0 pajęczański 7 9 3,3 113 0,0 0,0 0,0 1 79 40 0 0 0 0 0,0 piotrkowski + m. 8 17 6,2 73 790 9 631 13,1 14,5 18,5 347 149 248 248 250 34 40 16,0 poddębicki 10 15 5,5 5 818 246 4,2 1,1 0,5 27 132 80 80 80 4 10 12,5 radomszczański 6 11 4,0 17 709 3 431 19,4 3,5 6,6 83 97 90 90 90 18 20 22,2 rawski 6 9 3,3 10 611 981 9,2 2,1 1,9 50 79 65 0 0 0 0 0,0 sieradzki 12 16 5,9 11 029 1 381 12,5 2,2 2,7 52 141 96 96 100 13 20 20,0 skierniewicki + m. 5 7 2,6 11 713 1 408 12,0 2,3 2,7 55 62 58 0 0 0 0 0,0 tomaszowski 8 20 7,3 123 731 4 796 3,9 24,3 9,2 583 176 379 379 380 15 20 5,3 wieluński 15 21 7,7 26 273 3 629 13,8 5,2 7,0 124 185 154 154 160 23 30 18,8 wieruszowski 12 15 5,5 6 264 1 723 27,5 1,2 3,3 29 132 81 81 80 23 30 37,5 zduńskowolski 3 4 1,5 6 907 1 133 16,4 1,4 2,2 33 35 34 0 0 0 0 0,0 zgierski 10 14 5,1 55 753 6 026 10,8 10,9 11,6 263 123 193 193 200 23 30 15,0 województwo 166 273 100 509 679 52 061 10,2 100,0 100,0 2 400 2 400 2 400 2 045 2 080 225 300 14,4 14,4 Łódź 18 53 306 398 69 872 22,8 2000 500 25,0 L.zer 7 RAZEM 816 077 121 933 14,9 4 080 800 19,6 21

Rozdział I. Opis techniczny badania i metodyka prowadzonych badań 1.3. Rozkład miejsc przeprowadzania ankiet Jako punkt wyjścia dalszych analiz przyjęto wariant algorytmu ustalania wielkości próby 50 50 30 (por. tab. 1.13.), zgodnie z którym badania ankietowe ruchu turystycznego przeprowadza się w każdym powiecie i zakłada, że łączna liczba ankiet wynosi 4280, w tym w mieście Łodzi 2000 ankiet oraz w powiatach pozostałe 2280 ankiet. Są to ogólne liczby poprawnych ankiet 1. W ramach tych wielkości należy zebrać 840 ankiet od turystów zagranicznych, w tym 500 ankiet od turystów zagranicznych w Łodzi oraz 340 ankiet w powiatach. W tab. 1.11. zebrano parametry tak ustalonej próby na tle odpowiednich parametrów w populacji korzystających z noclegów w 2007 roku, według sprawozdania KT1. Tabela 1.11. Zbiorcza charakterystyka parametrów próby Wg ankiet Ogółem Zagr. % zagr. Wg KT1 Ogółem Zagr. % zagr. Łódź 2 000 500 25,0 Łódź 306 398 69 872 22,8 Powiaty 2 280 340 14,9 Powiaty 509 679 52 061 10,2 Razem 4 280 840 19,6 Razem 816 077 121 933 14,9 % Łódź 46,7 59,5 % Łódź 37,5 57,3 % powiat 53,3 40,5 % powiat 62,5 42,7 Jak można zauważyć, w próbie zwiększa się udział turystów zagranicznych o 5% (z 14,9 do 19,6 % w całej próbie), przy czym głównie dotyczy to powiatów (z 10,2 do 14,9 %) oraz w mniejszym stopniu Łodzi (z 22,8 do 25%). Wynika to z większego zróżnicowania turystów zagranicznych (różne kraje), jak również z ich relatywnie mniejszej liczby (w rozbiciu na 20 powiatów prowadzi to i tak do niewielkiej liczby ankiet w danym powiecie, co uniemożliwia racjonalną analizę i formułowanie wniosków uogólniających). Ponadto warto zwrócić uwagę, że w stosunku do populacji turystów korzystających z noclegów wg KT1, w próbie zwiększono udział badanych w Łodzi (46,7 zamiast 37,5%) kosztem powiatów (53,3 zamiast 62,5%). Wynika to z algorytmu ustalania wielkości próby, zgodnie z którym liczba ankiet tylko w 50% zależy od liczby korzystających z noclegów, a w 50% od sumy rang przypisanych atrakcjom turystycznym. Ze względu na to drugie kryterium Łódź wyraźnie dystansuje każdy z pozostałych powiatów. Dlatego też, chcąc uwzględnić w badaniach istniejące atrakcje turystyczne, zwiększono udział ankietowanych turystów w Łodzi. Biorąc pod uwagę konieczność prowadzenia badań w trzech turach czasowych (sierpień, wrzesień, październik), proponuje się rozkład czasowy poboru ankiet jaki pokazano w tab. 1.12. 1. W praktyce należy zlecać ankieterom zbieranie każdorazowo (w danym miejscu zakwaterowania, w danej atrakcji turystycznej) o 1 2 ankiety więcej niż wynika to z podanych liczb. Związane to jest z faktem weryfikacji poprawności ankiet ze względu na kompletność lub wiarygodność odpowiedzi (w jej wyniku część ankiet zwykle jest eliminowana z analiz). Można przyjąć, że liczba faktycznie zbieranych ankiet powinna być o 3 5% większa w stosunku do podanych tu wielkości. 25